Alþýðublaðið - 22.04.1958, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 22. apríl 1958
Alþýðublaðið
7
S
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
13
s
5
4
,v
I*
I*
6
EEN I>EIRRA mynda, som
vænzt var sem páskamyndar,
var Fanginn á Stiörnubiói.
Ekki varð þó úr því að hún
kæmi um páskana, en sem
betur fer mun hún vera vænt
anleg bráðlega hjá bíóinu.
tíma, að sé hún ekki bem-
línis gerð um hann, þá er itl-
skýranlegt samhengið milli
myndar og raunveruleika.
Alee Guinnes leikur kard-
ínálann af svo sérstakri
snilld, að ýmsir frægir ga^n-
Mynd þessi er frá Colum-
bia-félaginu. Bridget Roland
gerði kvikmyndabandritið.
Stjórnandi var Vivian Cox.
MeS hlutverkin fara hinn
kunni brezk leikari Aice
Guinnes, sem segja má ao
aldrei bregðist, Jack Haw-
kins, einnig afbragðsleikari,
Raymond Huntley, Gerard
Heinz, Wilfred Lawson, Jean
ette Sterke og Ronald Lew-
is. Ýmsir gagnrýnendur telja
þessa mynd fjalla um hand-
töku, játningu og réttarhöld-
in yfir Mindszenty kardínála,
þótt hún sé hvorki staðsett né
nein nöfn nefnd.
Eitt er samt víst, að mynd-
in í efni sínu minnir svo al-
gerlega á það, sem vitna/t
hefur yfir í hinn vestræi a
heim um meðferð þá, er þessi
kirkjufursti hlaut á sín,um
rýnendur hafa gefið leik hans
í mynd þessari sem dæmi um
hinn fullkomna leik. Svo mik
ið er víst, að óður en Guin-
ness fór að leika í myndirmi,
tilheyrði hann „The Chureh
of England“, en eftir að liann
hafði leikið myndina til enda,
fór hann í tíma til kaþóisks
prests og gerðist kaþólskur.
Þakkar hann það því, hev vel
hann lifði sig inn í hlutverk
sitt og lærði að skilja hvernig
hinn trúaði kirkjumaðu.r ætti
að bregðast við hinu og þcssu,
sem að steðjaði. Er þetta að
sínu leyti sönnun þess, að
þeir, sem gefa leik hans í
þessari mynd sem fyrirmynd
arleik, hafa rétt fyrír ser.
Væri betur að fleiri leikarar
skildu þetta og reyndu líka
að skila hlutverkum sínuin á
svo góðan hátt.
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
$
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
ÞAÐ var kvöld nokkurt vet-
urinn 1827 að fremur fámenn-
ur hópur brezkra herramanna
áttu fund með sér í helzta
hverfí Lundúnarborgar. Þessir
menn áttu það sameiginlegt að
hafa ferðázt um öll heimsins
lönd, þau er þá voru kunn. -—
Samtök þau, er þeir stófnuðu
með sér þátta kvöid, k'ermdu
þ&ir við Raleig’n lávarð, einn
frægasta fsrðaiang og landkönn
uð, sem Bretar höfðu átt. Þeir
héidu síðan fund með sér regiu-
lega, og ár.ið 1830 gengust, þe'r
fyrir opinberum fuiidi. þar sem
Konunglega brezka landfræði-
félagið var stofnað. Tilgangur
þess var: Að safna saman og
gefa út nýjan áhugavekjandi
og nytsaman. fróðleik, sem fé-
lagið kann að komast vfir; að
koma á fót safni béztu bóka
um landafræðileg efni, einnig
safni landabréfa og tækja, sem
orðið gætu mönnum að gag'ni
við undirbúning ferðalaga
önn-ur lönd; aö leiðbeina ferða-
mönnum við slíkan undirbún-
ing með tilliti til þess að sem
beztur árangur náist; að efna
til bréfaskipta við hliðstæð vís-
indafélög og einstaklinga er-
lendis og við menntaða Breta
búsetta á fjarlægustu stöðum
innan heimisvsldisins.
Enn í dag byggist starfsemi
félagsins að miklu leyti á þess-
um sama grundvelli. Félagar
þess eru um sex þúsund tals-
ins, margir af þeim landafræð-
ingar að atvinnu svo og prófess-
orar og fyrirlesarar við háskóla.
Og vitanlsga eru ferðalangar og
landkönnuði,r enn á meðal félag
anna, enda þótt meiri.sérhæfnj
gæ-ti nú í leiðangurstilgangi
þsirra en áður, þar sem jarð-
f-ræðdngar, fornleifafræð-ingar
og mannf-ræðingar eru nú fjöl-
mennastir í þeirra hópi eða með.
öðrum orðum þsir, sem fyrst og
framst leikur hugur á að vita
áhriif landfræðilegra aðstæðna
á menndng-arlega, stjórnrnála-
leiga og efnahagslega þroun á
einstckum jarðs-væðum.
Ekki er það þó neict skilyrði
fyrir félagsréttindum að hafa
unnið sjálfstætt að rannsókn-
uim á einhverju landfræðdlegu
sviði. Margir af þeim eru fé-
lagar einfaldlega fyrir áhuga
sinn á því að vita sem mest
varðandi heiminn, sem þeir
byggja. Þá eru og sérstök félags
réttindi, sem gera unplingum
kleyft að taka þátt i starfi fé-
lag-sins og njóta góðs af starf-
sm-ni þess fyrir lægra g.i-ald. —
vSlíkir féla-ga-r eru nú um ívö
hundr-uð talsins, flesti.r háskóla
nsmendur, sam fvrir bragðið
gatq hlýtt á þá fy-rirlestra, sam
fluttir eru á vegum félaffsins
og maga nota hið mikla bóka-
safn þess.
Þ'á eru það heiðursfélagarnir.
Það þvkir hinn masti sómi að
vera kjörinn heiðursfélagi í
þeim samtökum. Eftir styrjöld-
ina hafa aðeins brír menn orð-
ið þess aðnjótandi, — hertog-

Dr. Vivian Fuchs á suðurskautinu.
inn af Edinborg, Sir Winston
Ch-urchill og Kanadamaðurinn
Larssen, sem einn hefur drýgt
þá dáð að fara norðvesturieið-
ina svokölluðu í sroábát, —
fram og a-ftur. Meðal annarra
heíðurs'félaga núlifandi má
telja ítalska prófsssorinn Larra
gia en fræðigrein hans er saga
landabréfagerðar, sænski jókla
fræðingurinn A'hlmann prófess
or og norski prófessorimi I.ar-
sen, heismfrægur landkönnuður
og flugmaður á sipni tíð.
Aðalbækis-töðvar sín-ar hefur
félagið í byggingu mikilli gegnt
Ksinsinigton Garden. Mest er
bókadeild félags-ins notuð og má
þar sjá bæði landkönnuði se-m
hafa leiðangra í undirbúningi,
stúdenta, sem búa sig undir
próf, manrafræð-inga o-g landa-
fræðinga o-g aðra slika. Bækurn
a,r skipta þús-undum, margar
þeirra eru mjög sjaldgæfsr og
eins og er um mörg helztu
landabréíin; þá eru og þarna
merki-legustu landfræðirit á
öl'lium helztu tungumálum auk
tímarita um landafræði og
skyld efni sem hliðstæð félög
gefa út. I landabréfasafni fé-
iagsins eru meira en. 400.000
blöð, og í kortagerðarstofnun
fél-agsins er nú unnið að því af
kappi að gera fyrsta landabréf
af svæðinu umhverfis Mont Ev-
eest. Um þessar mundir er ejnn
ig unnið að -alþjóðlegu landa-
bréfi yfir hið fornrómverska
keisaradæmi, eu það er mikið
verk og stendur að því fjöldi
landfræðinga og fornfræðinga.
Loks hsfur það alltaf verið
snar þátt-ur í star-fi félagsins
að skipuleggja flutning fj'rir-
lestra og erínda um landafræði
leg e-fni fyrir fsla-ga sína. sem
hlýtt hafa frásögnum af ferða-
lögum um allar áRur heims.
Livingstone og Staniev hafa
sagt þeirn frá könnunarstarfi
sínu í Afríku, Younghusband
frtá Asíuferðum sínum, Shackle
ton og Scott um heimsskaut-s-
svæðin. Fjallamenn eíns og
Mallory oig Irvine, og eftirmenn
beirra, Hamt liðsforingi og Sir
Edmund Hill-ary. sem sögðu frá
göng-u sinni á Mon-ut Everest,
— og eru þá aðmns fáir ta'idir
af öllum þeim frægu ferðagörxo-
um og landkönnuðurn, sem ta',-
að hafa á fundu-m Konunglega
brezka landfræðifélagsins. —
| Að sjálfsögðu hafa margir er-
• lendir þegið slíkt boð, og má
þar til dæmis geta norska heim
■ skautssvæðiskönnuðsins Frið-
þjófs Nansen,
1 Allar helztu frásagnir hafa
síðan birtzt í tímariti félagsins,
| svo landfræðingar um heim aL
| an gætu notið góðs af.
Sa-fn féliagsins er ekki stórt,
j en því merkilegra, þar sem
; segja má að þar megi fræðast
| uim sögu brezkra könnunar-
! ferða og leiðangr?. á nítjándu
j og tuttugusí-u öid, en félagio
hefur yfirleitt átt hliyt aö þeim
! að meira eða minna leyti. Þarna
! eru til dæmis geymd höfuðföt-
in, sem þeir St-anley og Living-
ston3 báru þegar þeir hittusf
árið 1872, sem sagnírægt er orð
íð. og þarna er triahalur sá,
sem hinir innfæddu hurðar-
rnenn kváð-ust hafa graíið
hjarta Livings-tones undir. —
Margt er og þarna muna, sem
vekur heimskauts-ferðir á fyrri
árat-ugum í niinni manna, tiL
dæm-is -nestisböggminn sem
fannst á síðasta tjaldstað Scotts
j í Suðurheimskautsför hans
þeirri síðust-u 1911. Og upp-*
: dráttur sá sem Shackelton riss-
j aði á bakhlið matseðils til að
j sýn-a fyr-irh-ugaða leið sína y.fir
j Suðurheimskautssvæðið. F‘rá
j síðari árum eru þarna munir
j eins og dagbók ITúnts úr Hima-
11-ayaleiðangri hans og steinmoJi
jefst af tindi Kanchenjunga, sem
i leiðang'urs-menn Evans höfðu
j msð sér þaðan.
Fer frá Revkiavík föstuda-ginn.
25. þ. m. til Austur- og Norður
landsins.
yiðkomustaði:
yestmannaeyjar
Norðfjörður
Akureyri
Siglufjörður
ísafjörður.
Vörumóttaka á miðvikudag'.
H. F. Eimskipafélag íslands.
Þá sýndi Nýja bíó um pásk
ana myndina Heimur koaunn
ar eða „Womans World“ eins
og hún heitir á ensku.
Það var laust starf og þrír
menn sóttu um það. Þrír
menn, sem flutzt höíðu til
Hollywood ása-mt konum sin-
um og lentu í því að reyna að
fá starf hjá forstjóra Ciifford
Motors. Eitt starf — þrír
menn hljómar hálf undarlega,
þegar þess er gætt, að aliir
sækja það fast og eru sarm-
færðir um að það er þeirra að
ráða úrslitum um .það á cln-
hvern hátt., hvort þeir hljói.a
það eða ei. Það gleymist sem
sé, að í þessum heimi karl-
mannanna getur það stundum.
verið konan, sem ræður ekki
minna en hann sjálfur og bá
ekki sízt, þegar um það er að
ræða að koma eiginmanni á-
V
frarn til þess, sem hún vill að S
hann 'veiði. \
Það var ekki sparað til S
með leikendur. Ein hjónin S
léku þau June Alyson og Cor S
nel Wilde. Önnur þau Van S
Heflin og Arlene Dahl og þau Á,
þriðju Fred MacMurray og S
Lauren Bacall. S
Auk þeirra léku í mynd- ý
inni Clifton Webb of fl. ál.íka ý
ógleymaivlegir leikarar. ý