Morgunblaðið - 08.07.1917, Page 1

'Sunnudag
4. árgangr
8.
júlí 1917
H0B6UNBLADID
243.
tðlublað
Ritstjórnarsími nr. 500
R tstjóri: Vilhjalmur Finsen
Ísítold'rprentsmiója
Afgreiðslusími nr. 500
|> Gam(a Bio <|
Undrahondur Fattys
Fram úr hófi skemtilegur gamanleikur í 2 þittum.
Saminn og leikinn af kvikmyndafélaHi okkar góðkunna skopleikara
Charles Chaplins: »Keystone«.
Aðalhlutverkið leikur:
Á. X. U. ffl,
Fatty og hundurinn hans.
Afar-spaugsamir félagar, sem ahir verða að sjá.
Vegna þess, að jafn skemtilegur og spennandi gamanleikur
hefir aldrei sézt hér áður í nokkurri kvikmynd.
Húsmæður!
Sæt-saftin frá ,Sanitas‘
er
vafalanst só langbezta
enda er hún
notuð á hverju heimili
og fæst hjá
öllnm kaupmönnnm og flestnm mjólknr-útsolnsteðnm.
Nýja Bío
Horfurnar.
Þau eru smátt og smátt að koma
fram skipin sem hingað til lands
hefir verið von á með salt og sildar-
tunnur. Eitt skip kvað nýlega verið
komið til ísafjarðar, annað er kom-
ið með tunnur og salt til Akureyr-
ar, eitt til Hafnarfjarðar með salt-
farm — og er það gott og blessað.
En betur má ef duga skal. Þó birgð-
irnar af kolum, salti og steinoliu ef
til vill séu nægilegar mörgum út-
gerðarmönnum yfir sildveiðitimann,
þá er eitt áreiðanlegt, að nokkur
botnvörpuskip og margir vélbátar
geta ekki stundað sildveiðar vegna
skorts á einhverjum þessara vöru-
tegunda. Það eru nokkrir sem hafa
nægilegt handa sjálfum sér, geta
engu miðlað til sildveiðinnar og að
henni lokinni standa þeir líklega
allir allslausir hvað nauðsynjavöru til
útgerðarinnar snertir, nema eitthvað
rætist úr vandræðunutn á meðan.
Og það er svo langt frá þvi að það
sé von um nokkurn verulegan hagn-
að af sildveiðunum i sumar með
því verði, sem enn er ákveðið á
afurðunum, þar sem kol, salt, tunn-
ur og steinolia hefir hækkað svo
mjög í verði hingað komið.
Hvernig verður þá ástatt í Reykja-
vík í vetur, ef útgerð verður að
hætta eða hún verður takmörkuð
að einhverju leyti? Því er auðveld-
lega svarað? Hér verður þá sílkt
hörmungarástand, að eigi hefir ann-
að eins þekst í mánna minnum. Dýr-
tíðin sverfur nú svo að alþýðu, að
hún á i vök að verjast með það að
geta haft nóg að eta, enda þótt
atvinna sé næg og engin stund fari
til ónýtis. Það mun óhætt að gera
ráð fyrir því að nauðsynjavörur, sem
enginn gttur án verið, hafi hækkað
um 200 °/0 til jafnaðar. Og þótt
kaupgjald hafi hækkað nokkuð, þá
verða menn heizt að vinna nótt og
dag til þess að safna eigi skuldum
eða komast á sveitina. Og svona
’mun ástandið vera viða um íand —
i flestum eða öllum kanptúnum og
sjávarþorpum, hjá verkamönnum og
sjómönnum. Verði hér atvinnuskort-
ur, kemur það auðvitað fyrst niður
á þeim. En þá verður fleirum hætt.
Þjóðinni má líkja við byggingu. Ef
einn steinn úr henni hrapar, þá
hrynur hún öll. Ef ein stétt manna
verður úndir í lifsbaráttunni, þá er
allri þjóðinni hætt. Engan stuðning
má missa og stéttirnar eru hver
annari til stuðnings. Það er hætt við
þvi að gjaldþol manna veikist skjót-
lega ef neyðin fer að knýja dyrn-
ar.
Hér er meiri hætta á ferðum held-
IJ.-D. og Y.-D. fundur i d a g
kl. 4. Allir drengir beðnir að
koma.
Kl. 8Va almenn samkoma.
ur en flestir mnnu gera sér í hugár-
lund. Hér er framtið allrar þjóðar-
innar í veði. Svo mikið lifsspurs-
mál er þjóðinni það, að útgerðin
stöðvist eigi. Við verðum því að
neyta allra bragða til þess að ná í
þær vörur, setn nauðsynlegar eru
til þess að halda útgerðinni áfram
i sama stil og áður. Og við verð-
um að gera það, enda þótt arður-
inn af rekstri hennar verði minai
heldur en útgjöldin. En til þess
verður landsjóður að hlaupa undir
bagga. Það er eigi von að útgerðar-
menn haidi uppi útgerðinni, ef þeir
sjá fyrir augljóst tap af henni. Og
það getur vel verið að landsjóður
verði að hlaupa undir bagga með
öllum almenningi lika með dýrtíðar-
hjálp. En það er i ranninni ekkert
annað en það, að þjóðin jafnar dýr-
tiðinni niður á fleiri ár, og lætur
jafnvel afkomendurna greiða sinn
skerf af þeirri dýrtíð, sem striðið
bakar landinu. Og er það eigi rétt-
mætt? Væri það rétt að varpa öll-
um dýrtiðarþunganum á þjóðina i
einu? Það gæti farið svo að hún
kiknaði undir þeirri byrði. En tök-
um ián — striðslán — nokkrar
miljónir króna, til þess að létta
ófriðarokið, og greiðum svo lánið
smám saman aftur þegar um hægist.
Við eigum þvi mikla happi að
hrósa að þurfa eigi að leggja fram
fé i herkostnað og sem betur fer,
eru engar likur til þess að við þurf-
um þess nokkru sinni. En hinar
þjóðir Norðurálfunnar, bæði ófriðar-
þjóðir og hlutleysingar, hafa orðið
að taka ný og ný, stærri og stærri
hcrlán á þessum síðustu árum. Og
þær taka þau lán möglunarlaust,
enda þótt alt féð eigi að fara i súg-
inn. Hvers vegna gætum við ekki
tekið stríðslán líka til þéss að tryggja
okkur i tima, verja því þjóðinni til
hagsældar? Með því móti gætum
við séð við því að atvinnuvegir okk-
ar færu ekki f kaldakol og þá vær-
um við við því búnir að afla okkur
skjótlega fjár þegar ófriðnum likur.
En það getum við þvi að eins, að
atvinnuvegirnir hafi litinn hnekki
beðið, að viðbúnaður okkar sé svo,
að við getum rekið þá af fullu kappi
undir eins þegar heimurinn losnar
úr þeim álögum, sem hann er nú i.
Þetta er eitt af þeim málum, sem
hlýtur að koma fyrir þingið núna.
Og Undir því er mikið komið
hvernig um það máí fer.
Síðasta skotið.
Ameriskur sjónleikur í 2 þátt.
leikinn af ágætum leikurum.
Mjög áhrifamikil mynd.
Ströng húsmóðir.
Sjónleikur í einum þætti, leik-
inn af ameriskum leikurum.
Ghaplin
verður ástfanginn.
Það þarf ekki að taka það
fram, að hvergi sjást hlægilegri
myndir, en þar sem Chaplin
leikur í, og er þessi ein af
þeim allra-hlægilegustu. Hana
verða allir að sjái
edBHmnBHaDnBBWa
Tonograf
rneð völsum, óskast til kaups nú
þegar. R. v. á.
£r(. simfregnir
Opinber tilkynning frá brezku utan-
rikisstjórninni i London.
London, 6. júlí.
Forsætiaráðherrann sagði í ræð-
um i GlaBgow og Dundee, að
sjálfstæði Belgiu og Serbiu mætti
til að koma á aftur, og að full-
ar skaðabætur yrði að greiða
þeim löndum. Mesopotamiu og
Armeníu yrði að leysa frá oki
Tyrkja og koma þeim undir
vernd einhvers annars, réttláts
rikis, sem ákveðið væri á friðar-
fundi. Framtíð þýzku nýlend-
anna verður aðallega að ákveða
í samræmi við vilja íbúanna.
Vér verðum að hafa trygg-
ingu fyrir því að Þjóðverj-
ar fremji ekki slíkan glæp oftar,
og tryggingin liggur, í því, að
uppræta þýska herveldið (military
power) eða öllu fremur í því, að
komið verði á þjóðræðisstjórn í
Þýzkalandi. Vér mundum geta
^amið við frjálslynda stjórnÞýzka-
lands, sem hefði aðra framkomu,
annan hugsunarhátt og lundar-
far, með minni tortrygð og meira
trausti, heldur en við stjórn, sem
fylt er hroka og ofstopa prúss-
neska, herveldisins.
í Dundee sagði forsætisráð-
herrann að vér rækjum hinn
mikla þýzka her niður í jarðar-
fylgsni og að það hlyti að vera
mikil niðurlæging fyrir þessar
stoltu hersveitir, að þurfa pú að
grafa sig i jörðu til þess að fela
sig fyrir þeim her, sem þær í
byrjun ófriðarins fyrirlitu.