Alþýðublaðið - 24.12.1928, Page 7

Alþýðublaðið - 24.12.1928, Page 7
því, að hann var nokkuð á aitaam veg en fólk flest. Qg I>ó að hann væri duglegur verkmaður, bæði á 'Sjó og landi, var litið á hann sem hálfgerðan kjána. Systkini haris urðu heldur ekki til að aíuka virðingu hans. Ef mi.nst var á hann við þau, skeltu }>au í góm eða settu á sig þann svip, að auðséð var, að þau vildu helzt eyða talinu. II. Þegar Gunnar var tæplega hálf- þrítugur, lézt móðir hans. En faðir hans brá ekki búi. Eftir jarðarför Þórdísar fór hann inn í sveit, og tókst honum að út- vega sér bústýru. Hún hét Ás- gerður og var dóttir fátæks hús- manns. Ekki hafði hún dvalið árið á Máfabergi, þegar það fréttist, að hún væri með barni. Fylgdi það fregninni, að Gunmar mundi vera annars vegar. Þótti hreppsnefnd- inni þetta hin verstu ötíðindi. Þó að langt væri Iiðið frá fæðingu yngsta barns þeirra Jónasiar og Þórdísar, var mörgum enn í fefsku xninni sá voði, er sveitinni hafði um langt skeið verið bú- inn frá Máfabergi. Og þar sem karlinn hætti, ætlaði nú strákur- inn að taka við. Þessi líka merkí- legi maður; hálfgert fifl! Karl- tetrið hafði þó alt af verið eins og fólk flest. Oddvitinn hét Einar, og var hann prestssonur úr næstu sveit. Hann var kvæntur einkadóttur og einkaerfingja fyrvérandi oddvita í Höfðavík og vildi ekki vera neinn eftjrbátur tengdaföður s;ns, sem hafði verið sérstaklega að- gætinn, samvizknsamur og rögg- samur. Einari fanst nú, að hann gæti alls ékki látið Máfabergs- fólkið afskiftaJaust, og boðaði ALÞÝÐU hann því Jónas gamla á sinn fnnd. Oddvitinn fór með Jónas frac í stofu. Jónas kannaðist við stofuna þá, hafði árum saman borið fyrir henni öttablandna virðingu. Og ekki var hún síður fallin til þess nú en áður að vekja þær tilfinntagar hjá blá- fátækum kotbónda, sem honum sæma, þá er harm situr framimi fjrrir stoð og stjörnanda sveitar- irnrnr. Bókunum hafði fjölgað að mun, hárfínar, rósóttar rýjur voiru komnar fyrir gluggana, og út- flúruð voð hafði verið breidd á borðið. — Þú lætur Ásgerði fara í vor, segir henni strax upp vistiinhi! sagði oddviti, alt annað en mjúk- Spr í máli. Og hann hvesti augun á Jönas gamla. Jónas vissi ekki, hvað hann átti af sér að gera. Hann skimaði frarn og aftur um stofuna, en foxöaðist eins og heitan eldinn að Iíta á oddvitann. — Nú, hvað segirðu maður? Nei; Jönas komst ekki hjá því að svara. — Jú; ég get gert það, fyrst oddvitanum finst það rétt. . . En ég veit nú ekki, hvort homim Gunnari minum er uim það. — Það ert þú, en ekki hann, sem hefir ábúð á jörðinni. Hann hefir þess vegna alls ekkert um þetta að segja. — Ja; ég var nú að hugsa um að láta hann taka við í vor, ef presturinn hefði ekkert á móti því að láta hann fá ábúð á jörðinni. — Ég ætla þá að láta þig vita það, að ég skal verða maður til að sjá um, að pxestur sleppi ekki jöfðinni við hann. Og nú gerið þið annað hvoxt, látið Ásgerði fara éða fiarið sjálfir í vor. Ég læt bara prest segja þér upp á- búðinni! BLAÐIÐ Jónas skalf á stólnum, og odd- vitinn, sem sá, hvað gamla manninum leið, hélt áfraim máli Ísjínu í mildari römi. — Nú skal ég segja þér eitt. Ég skal sjá til, að þú lendir ekki í neinum vandræðum, þó að þú látir Ásgerði fara. Ég ætla að sjá til þess, að þú fáir hana Jör- unni gömlu, sem er hérna hjá mér. Þú getur meiiu að segja fengið hana strax. Ég þarf hennar ekld með, en það ætti að koma sér vel fyrir þig að fá haua sem fyrst. Það er ljklega ekki orðið mikið lið í henni Ásgerði, svo langt sem hún kvað vera komin á' leið. — Ja; gerðu nú bara eins og ég ráðlegg þér. Þú hlýíur að sjá það sjálfur, að það er ekkert vit í þvi fyrir rúmlega tvítugan, blá- fátækan og kann ske heldur framtakslítinn pilt að fará að hrúgci niður börnum með gersaim- lega eignalausum og frekar ó- mexkilegum kvenimanni! -— Það er náttúrlega alveg rétt, sem þú segir, sagði Jönas, sem því nær komst við af föðurlegri umhyggju þessa efnaða og vold- uga manns. Og oddvitinn varð nú ósköp hýr á svipinn. Hann hafði unm- ið sinn fyrsta sigur i sveitar- málefnum, en vonandi komu fleiri á eftir. Oddvitinn gamli skyldi sjá, að tengdasonurinn gerði ætt- inni enga skömm — og að sveitin væri svo sem ekki í fári. Og Ein- ar oddviti klappaði hlýlega á öxlina á Jómisi gamla. — Jæja, Jónas minn! Ég vissi það nú alt af, að þú mundir1 taka spnsum. Það er líka æfinlega bezt að láta vitið og fyrirhyggjuna ráða. Það er alt af öllum fyrir beztu! III. Morgiuninn eftir sagði Jónas 7 ■ Gunnari frá þ'ví, í hvern vanda þeir væru komnii-. . . . Þeir voru úti í hlöðu að taka til hey. Jónas var að leysa í geilinni, en Gunnar að troða í meisana. Þegar Jónas liafði skýrt frá kröfu oddvitans, klóraði Guim- ar sér bak við eyrað. Svo hélt hanm áfram verki sfnu, og varð ekki á honum séð, hvort honum líkaði betur eða ver. — Ja; það er eiginlega ekki annað að gera en láta Ásgerði fara, sagði Jónas eftir stundar þögn. —- Það er lika lítið vit í því fyrir þig, eins og oddvitinn sagði, að fara að hlaða niðuíi* krökkum, ekki eldri en þú ert. Og að halda í Ásgerði upp á það að missa jörðina, eiga barn á ári og vera hælislaus fyrir alt saman, það er nú svo fráleitt, að engu tali tekur. Baslið er nógu bölvað, þó að maður hafi blív- anlegan sama stað. . . . Ójá, ójá; maður ætti svo sem að þekkja það. Gunnar var nú búinn að láta í meisana. Hann hallaði sér upp áð hlöðuvegnum, tók tóma pípu upp úr vasa sínum og tottaði hana um hríð. Svo sagði hann rólega og hristi höfuðið: — Jæja; guð og lukkan ráða. ... En blessaður oddvitinn að vera að hugsa um okkur. Og Gunnar greip kýrmeisana og rambaði með þá út úr hlöðunni. Jönas strauk skeggið og drö annað augað í pung. . . , Bæri- lega gekk nú þetta, en þá var hún Ásgerður eftir. Það var sjálf- sagt bezt að Ieysa hana. af líka. Og Jönas fór út og gekk til eld- húss. Þar stöð Ásgerður og hnoð- aði brauð. Jónas spígsporaði góða stund þegjandi fram og aftur um gólfið. Loks nam hanm staðar með hendumar fyrir aftan bak og til þess að gera lýtið enn þá eftirtakanl-egra. Þetía var vinkona þvottafconunmar. „Halta- Maren með lausalokkista“ var hún köll- uð þar í nágrennjnu. „En hvað þú streitist og stritar, vesaling- ur!“ tök hún tjl orða, ,,og mæðist stand- tmdi í köldu vatninu. Saninarlega þarftu ein;- hvers til að hajda á þér hita, og samt er ofsjönum séð yfir dropanum, sem þú færð,“ — og þar með fékk nú þvottakanam áð heyra alt, sem bæjarfögetinn háfði sagt við drenginn, því Maren hafði heyrt það, og hafði henni gramist, að hann hafði talað drengnnm svona til um m'óður hans, og verið að fjargviðrast út af tárinu, sem hún tók sér, rétt í sömu andránni sem hann slö upp störri miðdegisveizlu, þar sem vín var þambað svo mörgum fiö-skum skifti, „af- bragös vín og áfengt í meira lagi, en það telst ekki að drekkka; þeir eru dugs, en það £*t þú ekki.“ „Svo þetta sagði hann við þig, barntetur,“ mælti þvottakonan með titrandi vöruira. „Þú átt móður, sem ekki er dugs; það gefux vel verið, að hann hafi rétt að mæla; hann átti ekki þar fyrir að segja það við barnið; en það ægir nú svo miklu yfir mig úr því- húsi.“ „Já; það e.r satt; þú varst þar í visit, þegar foreldrar bæjarfógetans voru á lífi og bjugg'u þar; þaö eru mörg ár síðan. Það hafa verið etnar margar skeppur salts siðan það var, og ekki furða þó einhvern væri- farið að þyrsta,“ sagði Maren og hló við. „Það er stört miðdegisbo-ð hjá bæjarfó- getanum í dag; hefði að réttu lagi átt að farast fyrir, en það var um sein-an; matur- inn var sem sé til búinn. Þaxfakarlinn sagði mér. Fyrir svo sem klukikustund hafði komið bréf um það, að yngri bróðíirinn væri dáinn í Kaupmannahöfn.“ „Dáinn!“ kallað’i þvottakonan upp -og ná- fölnaði í andliti. „Sér er hvað!“ sagði Maren. ,,Verður þér svo mik’ið um það?’. Vitaskuld raunar, að þú þektir hann frá því þú varst vinnukona á heimilinu." „Er hann dáinn? Hann var sá allrabezti, elskulegasti maður. Drott’inn vor fær ekki marga hans líka,“ sagði þv-ottakqinan, tag tárin runnu niður eftir kinnum hennar. „Guð- minn góður! Alt hringsnýst í krimg u-m mig. Það kemur af því að ég tæmdi flöskuna; ég hefi ekk'i þolað það; mér er svo ilt,“ og hún hélt sér dauðahaldi við plankagirð- inguna. „Guð almáttugur! Þér er fjarska ilt, göðin min!“ sagði Maren. „Vittu nú til, hvort það eltki liður frá. Nei; þú ert fárvei-k; það er bezt ég reyni að koma þér heim.“ „En þvotturinn þarna?“ „Ég skal sjá uin hanin. Komdu nú og láttu mig leiða þig. Drengurinn- getur oxðið hér eftir til þess að gæta þvottarins á meðan, svo skal ég koma og þvo það, sem eftir er; það er enga stun-d gert.“ Drengurinn grét og sat nú þegar aleinn við ána hjá þvottinum, en Halta-Maren leiddi móður hans skjögrandi, fyrs-t upp sundið og svo eftir strætinu fram hjá hú-si bæjar- fógetans, og eimrntt þar leið yfir hana á gangstéttinni. Fölk þyrptist að. Halta-Maren hljóp inn í húsagarðinn til að beiðast hjálp- ar. Bæjarfögetinn og boðsgestir hans litu út um glu-ggann. „Það er þvottakonan,“ sagði hann; „hún. hefir fengið sér ærlega neðan i því núná,. Já;sú eT nú ekki dugs. Það ;er verst fyrir drenginn la-glega, sem hún á. Mér er hlýtt til harnsins, það veit ham-ihgjan. En móðirin er ekki dugs!“ Þegar hún raknaði við, var bún leidd heim inn í fátælktar heimkynni sitt, og látin hátta. Maren, göðkvendið, hitaði handa heirni

x

Alþýðublaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.