Morgunblaðið - 24.12.1928, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
3
MORGUNBLAÐIÐ
■toínandi: Vllh. Fln»en.
Ot*»fandl: FJelag 1 Reykjavlk.
Kltatjörar: Jön KJartanwon.
Valtýr Stefánsaon
▲u*l?»lnsa»tjörl: E. Hafberg
■krlf»tofa Austurstrœtl 8.
StKl nr. 500.
Au*lÝ»lnsa»krtf»tofa nr. 700
Htlnailnar:
Jön KJartaniion nr. 742
Valtýr Stefánaaon nr. 1120
H. Hafber* nr. 770.
Aakrlf tas Jald:
Innanlands kr. 2.00 á aaánuOt
Utanland* kr. 2.50 - ---
I lauaaaölu 10 aura elntakin
Gleöilegra jóla
óskar Morgunblaðið
ölium lesönðum sínum.
Hólar í Hjaltadal.
■VPT’íy r.T';7 '
verði fær til þess að byggja á
sig turn og færa sig í gamla
horfið að innan. En það þarf að
gerast fyr eða seinna.
j Og nú vildi jeg, að einhverj-
I ir vildu vita, hvort Hólakirkja
verður ekki við áheitum. Jeg er
viss um, að hún verður það,
frekar en nokkurt annað guðshús
hjer á landi. Og yrði það alment
indi til þess að hún af þeim
Oft er það, þegar tvísýna leik-
ur á um hvern enda eitthvað
tekur, að menn gera áheit. Oft-'
ast er þá heitið á eitthvert líkn-
arfyrirtæki eða kirkju. Daglega'
má lesa um slík áheit í blöðum:
höfuðstaðarins.
Og margir eru þeir, s.em
verður eftir áheitunum. Strand-j
arkirkja kvað oft bjarga tví-
sýnum málum í góða höfn. Hún
er líka orðin auðug af áheit-
um, og getur nú ekki einu sinni
bygt sig reisulega upp, þegar
hún þarf, heldur líka lagt fje í
að græða upp landið í'Ttringum
sig.
En það er ekki víst nema
fleiri kirkjur en Strandarkirkja
geti hjálpað þeim, sem á þær
héita. Standi hulin öfl bak við
og stjórni því, svo að mönnum,
sem heita á Strandarkirkju,
verði að áheiti sínu ,þá má ekki
síður ætla, að hulin öfl sjeu bak
við ýmsar aðnar kirkjur lands-
ins, og þó líklega enga frekar
en Hólakirkju í Hjaltadal.
Við enga aðra eina kirkju
hafa eins margir menn verið
knýttir og hana. H e i m að.
Hólum streymdi fólkið til að
hlýða á biskpuna, og margir
hafa vafalaust borið hlýjan hug
til kirkjunnar. í engri kirkju
hafa eins margir áhrifaríkir j
menn prjedikað eins og í hennii
og í engri kirkju landsins er
eins mikill andlegur kraftur |
•eins og í henni. Allir, sem í ■
hana koma, finna, að þegar þeir!
koma þar inxl, eru þeir komnirj
í guðshús. Andrúmsloftið er
annað, enda ber öllum andleg-j
um kennimönnum, sem í henni
hafa talað, saman um það, að
þeir hafi hvergi talað, þar sem
betra var að tala, en þar. Og á-
heyrendurnir hafa oft fundið
andlegan kraft streyma um sig
í Hólakirkju, t. d. þegar sjera
Friðrik Friðriksson fór þar fyr-
ir altari fyrir nokkrum árum.
Það er því óhætt að fullyrða,
að ekki standi síður að baki
henni æðri öfl, en ýmsum öðr-
um stofnunum, sem á er heitið.
íf Hólakirkju eru geymdir
landsins merkustu helgigripir.
Má þar fyrst nefna altaristöflu
þá, sem Jón biskup Arason gaf
kirkjunni. Hún er nú bráðum
að menn hjeti á hana, þá er
ekki víst, að það þurfi að verðá
svo langt þangað til að hún
fengi á sig turn, og það yrði
hætt að taka misgrip á henni og
fjósi, eins og sagt er að gert
hafi verið á mynd af Hólum,
er sýnd var á skuggamyndasýn-
ingu hjer suður á landi í fyrra
eða hittifyrra.
P. Z.
búin að standa í henni í 4 aldir,
og farin að láta á sjá, en skarar
skarar fram úr altaristöflum
landsins.
Krossmark frá því um 1300
er annar helgidómur kirkjunn-
ar; þykir það svipmikið, og dást
margir að.
Skírnarfontur, sem Gísli bisk-
up ljet Guðmund bíldskera gera
handa kirkjunni 1674, er þó
ef til vill merkilegasti forngrip-
urinn í kirkjunni. Hann er
höggvinn úr tálgusteini og skor-
ið á hann letur og myndir,
skírnin o. fl. '
Þríarmaður altarisstjaki gef-
inn af Gísla biskupi, krossmark
og líkneski Gísla biskups og
konu hans standandi sitt hvoru
megin krossmarksins, ljósa-
hjálmur, er Bauka-Jón hefir
gefið henni o. m. fl. er líka í
henni, svo að alt ber að þeim
sama brunni, að margir miklir
andar, muni bera hug til kirkj-
unnar og óska þess, að henni
vegni vel. Líkur eru ekki minni
fyrir því, að henni yrði að áheit-
um en öðrum kirkjum, en hún
var rík og þurfti þess ekki, og
því hefir venjan ekki skapað á-
heit á hana, eins og t. d. Strand-
arkirkju, sem þá var fátæk, og
þurfti á fje að halda.
En nú þarf Hólakirkja á fje
að halda. Hún var bygð að
minsta kosti að miklu leyti fyr-
ir samskotafje, en alt var þrot-
ið áður en hún var fullgerð.
1762 komst ekki á hana turn-
inn, og enn stendur hún turn-
laus. Þess vegna dettur ókunn-
ugum í fyrstu ekki í hug, að
þetta sje kirkjan, sem hann
sjer, þegar hann lítur hana
hægra megin við heimreiðina.
En hann finnur það, þegar hann
kemur inn.
Úr henni eru farnir gömlu
bekkirnir og stúkurnar, og
fjöldi af myndum úr henni eru
nú á forngripasafninu. — Þær
verðá nú ekki fluttar norður
aftur, en eftir þeim mætti gera
aðrar myndir eins og láta í
hana, og yfirleitt mætti gera
kirkjuna sómasamlega utan og
innan, ef fje væri fvrir hendi.
En söfnuðurinn er lítill, og árs-
tekjurnar ekki nema á annað
hundrað krónur, og því lítil lík-
Hreraleðja læknislyf.
Viðtal við úr. Helga Tómasson.

Z GLEÐILEG JÓLI Z
Landstjarnan.
»
m
Dr. Helgi Tómasson.
Því liefir verið hreyft hjer upp
á síðkastið, að við fsiendingar
gætum vænt þess, að fá mikil not
af hveraleðju til lækninga. Þegar
danski læknirinn Viggo Cristian-
sen kom hingað síðastliðið vor
vakti hann máls á því, að hjer á
Islandi myndi vera eins góð hvera-
leðja til lækninga, eins og á þeim
stöðum erlendis, sem frægir eru
í þeim efnum. Myndi læknislyf
þetta geta orðið landsmönnum til
mikillar heilsubótar og jafnframt
mætti búast við því, að útlendir
menn sæktust eftir að nota hina
íslensku hveraleðju til lækninga.
■ Er eðlilegt að menn veiti þvi
eftirtekt þegar frægir vísindamenn
eins og Viggo Christiansen vekja
máls á ])ví , að lijer sjeu ónot-
aðar heilsu- og auðlindir. Og um
það verður ekki deilt, að full á-
stæða er til að gefa máli þessu
gaum.
Hjer á dögunum sneri Morgun-
blaðið sjer til dr. Helga Tómas-
sonar, og bað hann um nokkrar
upplýsingar um ])essi efni:
Umsögn dr. Helga Tómassonar.
Notkun hveraleðju til lækninga,
kemur aðallega til greina, við viss-
ar tegundir af kroniskri „gigt'1,
og við suma sjúkdóma í tauga-
kerfinu utan heilans. — Við
taugasjúkdómana er frekar lítil
ástæða til þess að nota hana,
venjulega mun fást jafnmikill ár-
angur með öðrum aðferðum. Við
kroniska „gigt“ kemur hún að
sögn oft að góðum notum, þar
sem alt annað hefir reynst árang-
urslaust eða árangurslítið.
Leðjuna má aðallega nota á
tvennan hátt: Sem volgt leðju-
bað eða sem 35—40 gr. heitan
bakstur þar á, sem bólga er eða
verkir.
Leðjuna á álls ekki að nota út
í bláinn — þ. e. án læknisráðs.
Hún inniheldur ýms efni, sem
alls ekki er gefið að öllum verði
gott af — ýmsar sýrur, brenni-
steins- og járnsambönd o. fl. o. fl.
T. d. eiga sjúklingar með æða-
kölkun, suma hjartasjúkdóma, viss
ar teg. af „auknum blóðþrýsting“
o. þ. h., yfirleitt að halda sjer
frá leðjuböðum eða leðjunotkun.
Til þess að geta gert sjer grein
fyrir livort hjer á landi sje
hveraleðja nothæf til la^kninga við
samskonar sjúkdóma og hún er-
lendis er notuð, virðist. mjer þyrfti
fyrst og fremst að rannsaka leðj-
una hjeðan efnafræðislega. Ef
samsetning hennar reynist lík og
t d. í Pistyan í Tjekkóslóyakí.u
eða einliverjum öðrum velþektum
stöðum, þá mætti vafalaust gera
sjer mikið f je úr henni. En til þess
þarf efnafræðisleg rannsókn að
vera alveg ábyggileg, leðjan tekin
á rjettan hátt, til rannsóknar o.
s. frv.
— Gerið þjer ráð fyrir, að tilgáta
manna um það sje rjett, að hjer
á landi sje nothæf hveraleðja til
lækninga ?
— Að órannsökuðu máli hefi jeg
enga meimngu um það.
• Og ábyggileg fannsókn á mál-
inu myndi vafalaust vera all-
kostnaðarsöm, að mínu áliti væri
hún aðeins fullnægjandi ef jarð-
fræðingur, veðurfræðingur, efna-
fræðingur og læknir hefði málið
roeð höndum og 3 efnarannsóknar-
stofur rannsökuðu leðjuna.
— Hve margir h.u.b. þjást hjer
á landi af sjúkdóhium þeim, sem
nota mætti hveraleðju við?
— Það mun ógerningur að segja.
^iiiiimiiiiiiiiiuuiimiiiiiiiiDiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiume:
1 GLEÐILEG JÓL! I
Tóbaksversl. London.
= ~
ÍiiiiiiiiiittiiiiiuiHuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimuiiiiífi
HjAffiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuaiiimn^
| GLEÐILEG JÓL! §§
Versl. Manchester.
= C=
iitiiiiiiiiiiiiHimitiiiiiiiiimiiititiiitiiiiiiiiitiiiiiiiiinuiRtinB
: GLEÐILEG JÓL! I
• •
• •
• •
• •
• Versl. Von. •
• •
• •
• •
• •
^mmmmmmmmiimiiiimimmmmmmtmimmimmiiH
I GLEÐILEG JÓL! 1
1 =
Versl. Chmnarshólmi.
iiiiimmimmiimimiinmiiimiiimimimimmimtiiaimii

S GLEÐILEG JÓL! Z
Versl. Brynja.

• GLEÐILEG JÓL ! •
Helgi Hafberg, Z
Laugarveg 12. I

J GLEÐILEG JÓL ! Z
m
Versl. Klöpp.