Morgunblaðið - 19.10.1930, Blaðsíða 5

Sunnudaginn 19. okt. 1930.
5
nokkutlnn eðo Diðiln?
Forystugreinin í næstsíðasta tbl.
„Tímans“ fjallar um afskifti for-
sætisráðherrans af kaupdeilu þeirri
er til lykta var leidd í febrúar-
lök síðastliðinn.
Ilín glænýja skoðun ritstjórans á
ágæti og mikilvægi sjávarútvegs-
ins og hinn glöggi skilningur sem
fram kemur á nauðsyn vinnufrið-
arins, gteti verið ærið efni til
lángra hugleiðinga. Að því skru þó
eigi vikið að þessu sinni, aðeins
bent á það 2, að vel fer á því aö
sá scm til þessa hefir nefnt frum-
herja sjávarútvegsins öllum ónefn-
um, svo sem „Grimsbylýð“, „dót“
og „braskara“ viðurkennir nú, að
atvinnurekstur sá, sem þeir með
manndáð og mannviti liafa grund-
vallað og fært til öndvegis, sje
lífæð þjóðarinnar, og að höfuð mál
gagn þeirra, sem á Alþingi börð-
ust fastast gegn því að tryggja
vinnufriðinn í landinu með lög-
gjiif um óvilhallan gerðardóm í
kaupgjaldsþrætum, lýsir því nú
hátíðlega yfir að. „vinnufriðurinn
á togaraflotanum sje eitt af aðal-
Hfsskilyrðum þjóðarinnar“. Rit-
stjórinn hefir sýnilega gleymt
þeirri staðreynd að vinir hans og
sa mh erj a r sósíalistaforsprakkarnir,
vita að kaupþrætan, ófriðurinn,
ei „eitt af aðallífsskilyrðum"
þeirra. Þess vegna börðust þeir
gegn hlutlausum dómi í kaupdeil-
um. og þess vegna voru ýmsir
meinlausir Framsóknar friðarengl-
ar kúgaðir til að gera það sama.
En nú eru þá líklega veðrabrigði í
vændum — alveg eins og kosn-
ingar.
En annað var þó efni brags.
Það eru þau ummæli sem blaðið
hefir um forsætisráðherrann og
Framsóknarflokkinn í sambandi
við lausn kaupdeilunnar, sem ekki
dugir að þegja alveg við, vegna
þess að af óráðvendni eða grunn-
liyggni blaðsins getur vel hlotist
varanlogt tjón, ef ekki er við gert.
Hjer skal látið hlutlaust þótt af-
skifti forsætisráðherra af/sættum
málsins sjeu mjög ýkt. Er óþarfi
að beiðast leiðrjettinga á því, nema
ef vera skyldi að forsætisráðherr-
ann sjálfur óskaði þess, t. d. af
tilliti til dr. Björns 'Þórðarsonar,
sáttasemjara, sem vitaskuld í allri
deilunni bar hita og þuuga dags-
ins. En hitt er mjög vítavert, þeg-
ar reynt er að nota slík afskifti
forsætisráðherra landsins til póli-
tísks framdráttar ákveðnum manni
<>g ákveðnum flokki, en um þetta
hefir „Tíminn gerst sekur, eins og
best má sjá af þessum niðurlags-
orðum nefndrar greinar:
„Þjóðin öll hefir þá, eins og
að morgni sáttadagsins, fyrir
hálfu öðru áx-i, ástæðu til að
færa hljóðar þakkir þeirri land-
stjórn, sem gæfuna átti til að
semja friðinn,
A slíkum tímamótum er á-
stæða til þess fyrir kjósendur í
þessu landi, að hugleiða, livort
ekki muni farsælast að styðja
þann landsmálaflokk, sem mál-
unurn miðlar, þegar atvinnulíf
þjóðarinnar er í voða“.
Hjer er lagt inn á þá hætt.xi-
braut að reyna að nota þann verkn
að forsætisráðherra íslands, sem í
joðl' sínu er, ogáað vera ópólitísk-
ur og ópei'sónnlegur ákveðnum
flokki til pó.litísks framdráttar og
ákvéðnum manni til pólitíski-ar
gyllingar. Hjer er gerð varhuga og
vítaverð tilraun til þess að gera
þann sigur að pólitískum sigri sem
vanst, einmitt vegma þess að liann
var ópólitískur. Hjer reynir Fram-
sóknarflokkiu’iuu enn sem fyr að
fóriia hagsmunum landsins fyrir
hagsntuni flokksins.
í flestum kaupdeilum rennur
upp sú stund að báðir aðilar eru
orðxxir langþreyttir af baráttunni
og Jirkula vojiar jjm þann fullnaðar
sigur, sem þó var barist um. Báðiv
æskja friðar, en skoi’tir oft formið,
yfirsltinið. Hvorugur vill etga
frxjmkvæðið, hvorugur vill hyrja.
Oftast er þá hlutverk sáttasemj-
ara að byggja þrúna, en stundum
getjir þó komið fyrir að það sje
eklci á hans færi. Hann sje þá
þegar búinn að hafa svo mikil af-
skifti af málinu að hans skeið sje
á euda runnið.
Á slíkum- augnablikum varðar
öllu að til sje einlxver, aðeins ein-
hver aðila sem bæði hefir rjett og
skyldu t.il að taka málið í sínar
hendur, leysa þann hnút sem í
rauninni er losnað um, sætta þá
sem í hjarta sínxx eru orðnir sam-
mála. Og hver skyldi svo sem
fremxxr hafa þeiman rjetjt og þessa
skyldu en sjálfxxr forsætisráðherra
landsins, hver svo senx hann er?
Þetta vet’k forsætisráðherrans er
oft auðunnið ,en það er engu síðxxr
afar nauðsynlegt. Það er meira að
segja efa mal hvort sumir forsætis-
i’áðherraruír viima nokkurt þarf-
ara verk -n einmitt þétta skyldu-
verlt, sen. staðan á aðalþáttinn í.
En einmitt af því hver höfuðnauð-
syti það er þjóðinni að forsætis-
ráðherrastaðan á hverjum tima
geti rnýkt smávægilega formlega
stífni og mótþróa, sem þó getur
valdið þjóðarógæfu, ríður á að eng
um haldist uppi nokkurt það at-
hæfi |em drégur xxr líkunum fyrir
því.
Fyrir þv verða menxx að for-
dæma þetta athæfi Tímans. For-
sætisfáðherra, Txyggvi Þórhalls-
son, á að ríða á vaðið og mótmæla.
Annai’s hefir hann afhent einum
flokki í landimi — sínum eigin
flokki — þá þjóðareign sem hon-
um var falið að ávaxta: hlutleysi
forsætisráðherrastöðuiinar til frið-
arstarfa í þagu alþjóðar. Og sekt
Tr. Þ. yrði þyngri fyrir það, að
hann hefix* einmitt reynt ágæti
hlutleysisins. Hann gerðist milli-
göngitmaður á einu af þeim augna-
hlikum sem lýst er hjer að framan.
Hann veit að þá var| hver dagur-
inn tlýr. Hann veit líka að haxxn
liefir oft staðið í stríðara en þeim
sættum. En hann gengur þess
heldxir ekki dtxlinn að Sjálfstæðis-
maðurinn serti sættist fyrir lxönd
iitgerðax’manua og Sósíalistinn sem
sættist fýrir Itönd sjómanna,
mundu báðir hafa beðið um um-
hugsuixarfrest, ef þeir hefðu ált
von á því að hið óeigingjarna starf
hins gestrisna foysætisráðherra
yrði svo herfilega misnotað af
þriðja stjónmxálaflokknum í land-|
ixiu, að blað forsætisráðherra að'
Fæst í sier-
verslunum.
SJerkostip Pe ikan-lindarpennans.
Pelikan-lindarpehninn er fyltur án nokkurra hjálpar-
tækja (sjálffyllandi) hreint og þokkalega úr hverskon-
ar blekbyttu, og það enda þótt lágt sje í byttunni.
Engin gúmmíblaðra, Engir ryði undirorpnir lilutir.
Fyllitækið er fábrotin bulla (stimpill), sem skrúfuð
er xxpp og niður og tæpast getur aflagast (D.R.P.).
Iíúmar mikið blek.
Blekforði Pelikan-lindarpenijans er altaf sjáanlegur,
því að blekgeymir hans er úr gagnsæju Bákelite, hald-
góðu efni, sem um ái’atugi hefir verið notað í vandaðri
í’afmagnsvörur, þar á nxeðal í .tannhjól.
Blekdreifirennui’nar, sem eru undir sjálfum penn-
anum, eru af nýrri, áður óþektri gerð (D.R.P.), sem
tryogir það að penninn gefur jafna skrift og klessir
ekki.
Þegar Pelikan-lhxdarpenninn er lokaður, rennur hann
mjxxkt í skeiðina, án þess að nokkur hætta sje á að
]) nninn skemmist (D.R.P.).
Hægt er að opna og bera Pelikan-lindai’pennann
hvei’nig sem hann veit.
Klemman er fögur og sterk, rennur mjúkt yfir vasa-
barminn, en lteldur þó vel.
Penninn er gerður í E-, Ef-, M-, B- og Kxxlu-styrkleik,
svo að hver getur valið við sitt, hæfi.
Sjálfvirk hreinsun.
Pelikan-lindarpenninn, svo og einstaltir hlutir hans,
eru lögverndaðir (D.R.P.). »
aðlíðandi kosningum segði:
„Á slíkunt tímamótum er á-
stæða til þess fyrir kjósendur í
þessu landi, að luxgleiða, hvort
eklti muni farsælast að styðja |
þann landsmálaflokk, senx mál- j
unum miðlar, þegar atvihnulxf j
þjóðarinnar er í voða“.
Þolist þetta óátalið, er þjóðin
rænd þeim varasjóði sem hún á í
lxlutlausri fi’iðai’&tarfsemi foi’sætis-
ráðherra landsins.
Það má ekki viðgangast að alt
sje gert að pólitík. Friðarstarfsemi
forsætisráðlierra er eitt af því sem
verður að xxndanskilja. Tr. Þ. ræð-:
ur ntx mestu um hvort svo verður. 1
Þess skal vænst að hann fylgi for-'
dæmi Sig. Eggerz sem sætti kaup-
deiluna 1923, en livorki miklast af
því sjálfur nje látið nota það til
pólitísks framdráttar sfnum flokki.
Hvort svo verður veltur á því
hvort Tr. Þ. metur meir, liags-
muni flokksins eða hagsmuni þjóð-
arinnar.
Ólafur Thors.
Vandinn og hlðlpín.
Það er í augum uppi, að verji
einhver miklum hluta af ónógum
árstekjum, til þess að kosta út-
gáfu á bók, sem hann hefir sett
saxnan, þá þarf bókin að seljast,
ef maðxxrinn á ekki að verða í
vandræðum. Nxx gæti að vísu bókin
verið svo ómei’kileg og illa samin,
að misráðið hefði verið að gefa
hana xxt, og rangt að vilja fá
nokkurn til að eignast hana. En
um bólt þá, sem heitir Ennýall,
er ekki þannig ástatt. Efni bók-
arinnar er það senx öllum ríður
Iiið mesta á að vita um, betur og
rjettar en þeim befir kent verið
áður. Og mikill fræðimaður, sem
skrifar mjer um bók þessa, og
síðar skal nefndxxr, kemst svo að
oi-'ði, að málið sje þar í meistara-
liöndum. Teluxr hann til kafla,
senx lxann kallar meistaraverk. Má
af slíku nokkuð marka, að það
er ekki af rieinu greindarleysi
gagnvart eigin verki, senx mjer
þykir ómaklegt, að þurfa að eiga
í vandræðum, fyrir það að koma
bók þessari út, og að það er ekki
af tömri eigingh’ni, sem jeg er
Odýrar vðrnr
næsiu i vikis: 1 1
Rosenthals Kaffistell áður kr. 45.00, nú kr. 30.00
Matardiskar áður kr. 2.00, nú kr. 1.00
Ávaxtaskálar áður kr. 5.00, nú kr. 2.50
Steikarföt áður kr. 6.50, nú kr. 3.50
Glerskálar áður kr. 2.50, nú kr. 1.25
Glerdiskar áður kr. 0.60, nú kr. 0.25
Sleifarbretti áður kr. 7.00, nú kr. 5.00
Kartöfluföt m. loki 3.50
Þvottabretti 1.25
Skaftpottar 0.50
Emal. Skolpfötur 1.90
Alt ódýrast í
Hamborg.
Langaveg 45.