Morgunblaðið - 27.01.1931, Qupperneq 3

MORGUNBLAÐIÐ
emiiiuiumimiiiuuiiimimiiimiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiuirm
ÍJtífeí.: H.f. ÁrvfUiur, Heykjavlk =
Bit«Uö«ar: Jta KjartBBiMB.
Valtýr Stef&nSMD.
BMMJðrn ta nfsr«i«ria:
Aoatawtrœtl 8. — Slml 500. =
AosVatasMtlfirl: K. Hafberg. I§
17. — íitmi 7*«. =
Jta Kiartuma ar. T4B.
Vurtjr MetáMMi mr. 1289.
a Mwrg K. ftS.
IxuuMdaoðe kr. 2.0« & mAnnSl. =
CtarlenBi fcr. 2.60 & máaafi. E
f laMMttB 10 atrra elntakif,
20 amrft met LeabOk —
auiuiiuimmimmiimmimmiuimiiiiummimmiiiuf
Snjúflúl I SiilufiHi.
<»
Sópar burtu símastaurum
á löngu svæði.
Stiórnin og bosar.
Forsætisráðherra framlengir
vinnustöðvunina við Gullfoss.
■ <Einkaskeyti til Mgbl.).
Siglufirði, 26. jan. ’öl.
Hríðarveður hefir verið hjer
Wðustu daga. Þegar veðrinu slot
áði í nótt, urðu menn þess var-
ir, að feikna mikið snjóflóð
hafði farið laugardagsnótt úr
Illveðurshnúk og niður Skarð-
dalsdal, austan Siglufjarðar-
skarðsins. Tók það af símann
á ca. 2 km. svæði, og er gisk-
að á, að 40 staurar sjeu brotn-
ir og burtu sópaðir á svæðinu,
sem snjóflóðið fór yfir. Vegur-
Inn liggur þarna með fram sím-
ánum, og hefði hverjum verið
hráður bani búinn, sem hefði
"verið þar á ferð, er flóðið fór
yfir. Aldrei hefir heyrst, að
iþarna hafi farið snjóflóð fyr.
Símastjóri teiur ógerlegt, að
gera við símann í vetur, en
hráðabirgðasamband er þegar
íengið, með því, að strengja
símann ofan á snjónum, og mun
það bætt eftir föngum og not-
ast við til vorsins. Mikla fönn
;setti hjer niður.
; —<^20r>—-------
Óeirðir á Spáni.
Madrid ^5. jan.
United Press. FB.
Sjö stúdentaf hlutu meiðsl,
hegar konungsinnuðum og andkon
’uogsinnuðum stúdentum lenti
saman fyrir framan háskólann í
Madrid. Höfðu þeir stafi að vopn-
Uln. Hrópuðu konungsinnar: Kon-
nngurinn lengi lifi, en andkonung-
sinnar æptu á móti og óskuðu
Itonungi bana. Háskólanum var
lokað og voru fjörutíu' lögreglu-
íjónar þar á verði, en lögreglu-
riddaralið var á verði á öllum
gatnamótum í nágrenninu. —
Stúdentar höfðu í hótunum, að
ioma aftur á mánudag.
Madrid 25. jan.
Hernaðarástandinu á Spáni hef-
3r verið ljett af, nema í Madrid
og Zaragoza. ,
Atvinnuleysið í Þýskalandi.
Seint á . sunnudagskvöldið
sneri forsætisráðherra Tryggvi
Þórhallsson sjer til framkv.stj.
Eimskipafjelagsins, og fór þess
á leit við hann, að hann ljeti
ekki vinna að uppskipun úr
Gilllfossi á mánudag. Mgbl. er
skki kunnugt um, hvaða rök
hann færði fyrir máli sínu,
hvers vegna hann taldi sjer
skylt, að reka þar erindi Is-
leifs Högnasonar og annara
uppivöðsluseggja úr hópi „rauð-
liðanna“.
En sem eðlilegt var, varð
framkvæmdastjóri Eimskipafje-
íagsins við þesSum tilmælum svo
háttsettrar valdapersónu, sem
Tryggva Þórhallssonár, að
fresta enn uppskipun úr Gull-
i'ossi um einn sólarhring. Vör-
ur munu ekki vera miklar í skip
inu, og óvíst, hvort stöðvunin
hingað til verður skipinu að
nokkrum farartálma.
Hvað ráðherrann hefir síðan
aðhafst í þessu uppreisnarmáli
„handaflsmanna", er blaðinu
ekki kunnugt, en í gærkvöldi
hafði framkvæmdastjóri Eim-
skipafjelagsins ekki fengið til-
mæli frá honum um, að vinnu-
;töðvunin yrði framlengd að
nýju, og var því búist við, að
uppskipun myndi byrja í dag.
Hfvopnun piúðaona.
Tillögur afvopnunarnefndar
Þjóðabandalagsins.
Afvopnunarmálið hlýtur að vera
og er eitt aðalviðfangsefni Þjóða-
bandalagsins. Engum getur dulist,
að hernaðarsa.mkepnin muni halda
áfram, aukast og stofna friðnum
í hættu, ef vígbúnaður þjóðanna
verður ekki takmarkaður í tækan
tíma. Og öllum er ljóst, að nýtísku
hernaðartæki, eitnrgas o. fl., hlýt-
ur að gera styrjaldir í framtíðinni
langt um hryllilegri en nokkrar
styrjaldir fram að þessu. Menn
óttast með rjettu, að menning Ev-
rópuþjóða mundi ekki lifa af nýtt
stórstríð í álfunni.
Afvopmmarmálið er því eitt hið
alvarlegasta og mikilvægasta við-
fahgsefni Þjóðabandalagsins, en
um leið hið vandamesta og erfið-
asta. Tortryggnin með þjóðunum
í Evrópu er stöðugt svo mikil, að
margir álíta nauðsynlegt, að ríkin
hafi öflugan her og flota. Á síð-
astliðnu ári hefir ástandið í Ev-
rópu gerbreyttst til hins verra og
törtryggnin aukist. Margt veldur
því, en þó einkum heimskreppan
og þar af leiðandi óánægja með
núverandi ástand í álfunni, upp-
gangur Hitlermanna í Þýskalandi
og kröfurnar um breytingar á frið-
arsamningunum, hin vaxandi óvin-
átta milli Frakka og ítala o. fl.
Alt þetta hefir aukið mótspyrn-
una gegn takmörkun vígbúnaðar.
Að vísu er það alt of mikið böl-
sýni að tala um xfirvofandi stríðs-
hættu í Evrópu, ein? og margir
gera um þessar munóir. En hins
vegar er óánægan með núverandi
ástand svo mikil, að hún getur
með tímanum leitt til styrjaldar,
ef friðurinn verður ekki betur
trygður en gert hefir verið fram
að þessu.
hindrun á leiðinni til almennrar 'beita sjér fyrir því, að dregið vöíði
takmörkunar á vígbúnaði.
Afvopnunarnefndin leggur enn
fremur til, að landher hverrar
þjóðar verði takmarkaður, en þessi
takmörkuu á þó ekki að ná til
varaliðs. —- Fulltrúi Þjóðverja í
nefndinni barðist fyrir því, að
varalið yrði einnig takmarkað, en
meiri hluti nefndarinnar, Frakk-
ar og fylgismenn þeirra, gátu ekki
fallist á það.
Þýski nefndarmaðurinn ber
einnig frarn tillögur um beina
takmörkun á hergagnaforða. Hann
vill láta talcmarka hámarkstölu
fallhyssna, sprengikúlna og ann-
ara hergagna hvers ríkis. En till.
var feld. Hinsvegar leggur nefnd-
in til, að ákveðin verði hámarks-
tala heruaðarútgjalda hvers ríkis.
Á þennan hátt vill nefndin reyna
að takmarka óbeinlínis hergagna-
forða ríkjanna. En flestir telja
þessa aðferð ófullnægjandi. Því
ríkin geta hæglega leynt ýmsum
útgjöldum til hernaðar.
Þýðing takmörkunar á landvíg-
búnaði á framannefndum grund-
velli er að nokkru leyti undir því
komin, hvaða tölur verða ákveðn-
ar á afvopnunarráðstefnunni,
hvaða takmörk ráðstefnan setur
viðvíkjandi herstyrk hverrar þjóð-
ar. En það er þó augljóst, að tak-
mörkun vígbúnaðar hlýtur að
verða mjög ófullkomin og ófull-
nægjandi, ef tala æfðra varaliðs-
manna verður ótakmörkuð og her-
gagnaforðinn sömuleiðis.
sem mest úr vígbúnaði.
Höfn, í des. 1930.
P.
Kaupdeilan í ÞýskalandS.
Berlín, 26. jan.
United Press. FB.
Deilurnar í stáliðnaðinum íara
harðnandi. ,Yereinigte Stahlwetke*
hefir hótað vinnustöðvup, sem
snertir sjö þúsund verkamenn, H
þeir fallist ekki á 20% launakekh-
nn. Stjettarfjelög stáliðnaðae-
inanna hafa neitað að fallaflf ú
lækkunrkröfurnar.
Fii Vestmannaeyjum.
Yestmannaeyjum, FB. 25. jan.
Óðinn tók tvo þýska botnvðiV"
unga austur með Söndum í gæv uð •
laudhelgisveiðum, I. H. Wffihetafc
frá Gestemúnde og Margarethe fiíft
Gestemúnde. Skipstjórarnir kafa
báðir verið sektaðir áður fjiir
landhelgisbrot. — BjettarhÖld á
morgun.
Berlin 25. jan.
y United Press. FB.
Um miðbik janúarmánaðar voru
atvinnuleysingjar í Þýskalandi
4.765.000 talsins, þar af fengu
3-135.000 atvinnuleysisstyrki. Tala
atvinnulausu hefir aukist
úm 292.000 síðasta hálfa mánuð-
Ȓn.
Þó að afskifti landsstjórnar-
innar af þessu einkennilega
bolsatilræði, gegn Eimskipafje-
laginu sjeu enn ekki mikil, þá
hafa þau vakið mikla eftirtekt.
Fjelag Isleifs Högnasonar í
Yestmannaeyjum hefir undan-
farið verið talið eitthvert hið
rauðasta af þeim rauðu, þar eð
uppistaða f.ielagsskaparins er
Iveg sjerstaklega uppvöðslu-
samur æsingalýður, fólk af
sama sauðahúsi og Einar 01-
geirsson og aðrir Rússabolsar.
Þegar þetta fólk ræddi um
það sín á milli, hvort hefja
skyldi atlögu að Gullfossi fyrir
helgina, er hann kom til Eyja,
bá var atförin samþykt með 18
atkv. gegn 17 (eða 16). Svo ó-
sammála voru þessir ,rauðálfar‘
og liðsmenn landsstjórnarinnar,
En þegar þessi naumi meiri-
hluti snýr sjer til Alþýðusam
bandsins hjer, og Alþýðusam-
bandið snýr .sjer til landsstjórn-
arinnar, þá rýkur ráðherrann
Tryggvi — hið pólitíska áhald
Jónasar frá Hriflu, og vill fyr-
ir hvern mun, að hlýtt sje vilja,
boði og banni þessara 18 bolsa-
drengja í Vestmannaeyjum.
Svo svínbeygð og sauðþæg
-ru hin svonefndu stjórnarvölc
íslands við bolsahjörðina.
„Þunt er móðureyrað“. Jónas
dómsmálaráðherra er viðkvæm- Takmörkun sjávarvígbúnaðar er
ur fyrir, þegar hann heyrir verk,að sumu leyti komin lengst á veg,
in sín í bolsaherbúðunum taka:har smu sjávarvígbúnaður þriggja
til máls.
Aristide Briand neitar.
París 24. jan. Mótt. 25. jan.
Opinþerlega tilkynt, að Briand
hafi liafnað boðinu um að mynda
stjórn. Búist er við, að Doumergue
forseti feli Laval eða BarthQu
stjórnarmyndun.
Þjóðabandalagið skipaði fyrir 5
árum nefnd til þess að undirbúa
alþjóða afvopnunarráðstefnu. -
Nefndin lauk störfum sínum nu
skömmu fyrir jólin. Hún hefir
samið uppkast að samningi um al-
menna takmörkun á vígbúnaði á
sjó, landi og í lofti. Er gert ráð
fyrir að Þjóðabandalagið boði svo
til afv.opnunarráðstefnu á þessu
ári, og að tillögur nefndarinnar
verði lagðar fyrir ráðstefnuna.
Samningsfrumvarp nefndarmnar
félur í sjer eingöngu meginreglur
viðvíkjandi aðferðunum við tak-
mörkun vígbúnaðar. En nefndin
hefir ekki gert tillögur um hve
stóran her og flota hver þjóð megi
hafa framvegis. Afvopnunarráð-
stefnan á svo að ákveða tölurnar,
hún á að ákveða, hve mikið skuli
dregið úr vígbúnaði, hve marga
hermenn hver þjóð megi hafa, hve
mörg herskip o. s. frv.
Margir eru óánægðir með til-
lögur nefndarinnar vegna þess hve
skamt þær fara. Meðal hinna óá-
nægðu er t. d. Gibson, íulltrúi
Bandaríkjanna í afvopnunarnefnd-
inni. Eu mest er þó óánægjan í
Þýskalandi. Þjóðverjar studdir af
ítölum og Rússum, börðust fyrir
því í nefndinni, að allar þjóðir
minki vígbúnað að sama skapi sem
Þjóðverjar voru látnir minba víg-
búnað sinn að ófriðnum loknum.
En Frakkar börðust á móti þess-
kröfu. Óefað vilja Frakkar
an
stærstu flotaveldanna, Bandaríkj-
anna og Englands og Japan, var
takmarkaður með Lundúnasamn
ingnuin í fyrra. Afvopnunarnefnd-
in Kefir nú gert tillögur um tak-
mörkun á sjávarvígbúnaði liiniia
þjóðanna. Þó hefir ekki tekist að
jáfna. flotamálaági'eininginn milli
Frakloa og. ítal.a. En ágreiningur:
inn á milli þeirra er ein versta
frið, en þeir vilja að hann sje
sniðinn eftir höfði þeirra. Frakk-
land hefir verið öflngasta herveldi
á meginlandi Evrópu síðan ó
friðnnm lauk, og Frakkar vilja
halda þessum hernaðarlegu yfir-
burðum, til þess að geta verndað
friðarsamningana. Frakkar og fylg
ismenn þeirra voru í meiri hlnta
í afvopnunarnefndinni. Þjóðverjar
fengu því ekki kröfum sínum
framgengt.
Þjóðverjum sárnar það mjög,
að þeir liafa verið látnir minka
vígbúnað sinn stórkostlega, en
þrátt fyrit afvopnunarloforðin
friðarsamningunum og Locarno-
samningnnm vilja aðrar þjóðir
ekki gera hið sama. Allmargir í
Þýskalandi heimta því, að Þjóð-
verjum verði leyft að auka víg-
búnað uns þeir standa öðrum stór-
veldum jafnfætis. Friðarvinir í
Þýskalandi óttast að hinn lítilfjör-
legi árangur af starfi afvopnunar
nefndarinnar muni auka þessar
kröfur.
Hugsanlegt er að' ‘ léngra verði
komist á afvopnunarráðstefnunni
en í nefndinni, en miklar lífeur .ern
þó ekfei th þéss. Þó áiá tel-ja það
framför, að allmargir valdamestu
stfornmálame.nn héimsins' tafea' úú
af vopnunarmálið alvarlega og
Botnvörpungurinn Walpole frá
Hafnarfirði liggur hjer og kaupir
nýjan fisk til útflutnings. Átta
bátar reru í gær. Afli sæmilegur.
Tfirlýsing.
Út af ummælum í Tímanum
Jann 30. desember 1030:
„Sem betur fer eru ekki allar
aðgerðir G. J. gleymdar, þegar
hann keypti þá báta „ólaf
Bjarnason“ og „Þormóð“.“
Mjer er bæði ljúft og skylt
að votta, að jeg gleymi ekki
ieim framúrskarandi dugnaði,
jekkingu og samviskusemi, sem
einkendi alt starf hr. Gísla Jóns-
sonar við kaup á þessum utn-
getnu skipum.
Það skal ennfremur tekið
íram, að ekki var hægt að leita
betur að göllum á skipunum en
G. J. gerði, þar sem hann fór
sjálfur um skipin hátt. og lágt,
enda var okkur þá þegar ljóat,
áður en kaupin voru gerð, hvað
gera þyrfti við þessi skip, til
ijess að þau væru nothæf til
leirrar veiðiaðferðar, sem þau
ftkyli notast til, og hvað sú við-
gerð myndi kosta, og stóðst sú
áætlún fyllilega.
Eftir þessi kynni mín af hr.
Gísla Jónssyni hika jeg ekki við
að fullyrða, að leitun muni vera
hæfari manni til að annast
skipakaup, og ræð jeg þvi >ein-
dregið þeim, sem þyrftu með, að
notfæra sjer aðstoð hans og af-
burði, eigi þeir þess kost.
Bjarni Ólafsson
(skipstjórí).
Gandhi látinn laus.
London, 26. jan.
United Press. FB.
Bombay: Gandhi var sleppt úr
fangelsi í dag.
S jóraannakveíjur.
FB. 26: janúp-
Empi á leið til .pnglands. Vel-
líðán. Kærár feveðjiir.
^ ■ Skipverjar á Ventffl.