Morgunblaðið - 08.03.1931, Blaðsíða 6

O li G U N li L A D 1 Ð
£
Fjðrmaiaspillingin.
Bannsðkn nanðsynleg.
Núverandi valdhafar settust við
stýrið síðla árs 1927. Þeir tóku við
glæsilegu ríkisbúi. Fyrirrennarar
þeirra höfðu búið svo í haginn á
kjörtímabilinu næsta á undan, að
skuldir ríkissjóðs höfðu lækkað úr
18.5 milj. króna niður í 11.3 miljón
ir. Skattarnir höfðu verið lækkaðir
um rúmlega eina milj. króna á
ári. Atvinnuvegirnir stóðu í blóma
og voru sem óðast að rjetta sig
úr kútnum.
Þessi holla fjármálastefna hafði
margar og víðtækar verkanir. —
Vegna hinnar stórfeldu skulda-
lækkunar sparaðist um milj. króna
á ári í greiðslu vaxta og afborg-
ana af skuldum. Þessari fúlgu var
svo varið til margs kónar verk-
legra framkvæmda í landinu. A
þessum árum var lögð fyrsta und-
irstaðan að alhliða viðreisn land-
búnaðarins. Þá var Ræktunarsjóð-
ur íslands stofnaður. Þá var meiru
fje varið til nýrra vega, brúa,
síma, vita og ýmsra atmara nyt-
samra framkvæmda en áður þekt-
ist. —
Út á við liafði hin holla fjár-
málastefna og víðtækar verkanir.
Lánstraustið, sem áður var lamað,
var nú endurheimt að fullu. ís-
lenska ríkið var sett á bekk með
skilvísustu þjóðum.
Svo komu stjórnarskiftin. Hin
nýja stjórn — Framsóknar og
sósíalista — fekk þrjú óslitin góð-
æri. Þessi ár runnu meiri tekjur í
ríkissjóð en þekkst liafði áður.
En nýir siðir komu með nýjum
herrum.
Góðærin miklu, 1928, 1929 og
1930 voru heildar útgjöld ríkis-
sjóðs áætluð 33.1 milj. króna. En
tekjur ríkissjóðs urðu þessi ár um
48 milj. króna. Öll árin voru tekj-
urnar áætlaðar ríflega fyrir gjöld-
unum. Stjórnin hefir þannig haft
yfir að ráða um 15 miljónum
króna tekjum, umfram áætlun
fjárlaga.
Hvað hefir orðið af þessu feikna
fje?
Alt er það horfið. Það hefir alt
farið í botnlausa eyðslu og sukk
valdhafanna.
En stjórnin hefir ekki látið þar
við sitja. Henni nægði ekki, að
eyða og sóa þeim 48 miljónum
króna, sem ríkissjóður fekk í tekj-
ur góðærin undanfarið. Hún gerði
betur. í viðbót við þetta stofnaði
stjórnin nýjar ríkisskuldir, er
nema um 16—18 milj. króna.
Þetta fje er einnig horfið. Og
enginn sjer hvað af því hefir orðið.
Sjeu nú heildar tekjur ríkis-
sjóðs undanfarin góðæri (1928,
1929 og 1930) og skuldaaukning
stjómarinnar lagðar saman, kemur
í ljós, að valdhafamir hafa þessi
þrjú áir sóað 65—70 miljónum kr.
Geri aðrir betur!
Og hvemig er umhorfs nú?
Skuldir ríkissjóðs eru nú 28—30
miljónir króna. Skattar eru nú
þyngri á þjóðinni en nokkuru
sinni áður. Bankavextir eru hærri
en áður hefir þekkst. Atvinnuveg-
irnir liggja í rústum.Lánstraustinu
er svo gerspilt, að sjálf stjómin
sá sjer eigi annað fært en að binda
allar tekjur ríkissjóðs og allar
eignir til tryggingar ókjaraláninu
mikla í London. Þenna stimpil
verður íslenska ríkið að bera í
næstu 40 ár.
Ofan á þessi ósköp bætist svo
það, að stjórnin hefir ekki eyri
aflögu til verklegra framkvæmda.
Engir nýir vegir, engar brýr, eng-
inn símaspotti, engir vitar. Allar
verklegar framkvæmdir stöðvast,
því fjárhirslan er tóm.
Til þess að almenningur geti
síður áttað sig á fjármálaspilling-
unni, hafa valdhafarnir tekið það
ráð, að rugla sem mest alla reikn-
ingsfærslu ríkissjóðs. Vafalaust er
þetta gert til þess, að almenning-
ur geti ekki lengur fylgst með'
fjárhag ríkissjóðs.
Skuldir ríkissjóðs eru nú þannig
færðar, að sjálf stjórnin botnar
ekki í neinu. Hún veit hvorki upp
nje niður. Þannig skýrði dóms-
málaráðherrann frá því í London,
þegar hann gerði veðsetninguna
miklu, að skuldir ríkisins væru 26
milj. króna, að meðtöldu ókjara-
láninu mikla. Þessa yfirlýsingu
gaf dómsmálaráðherrann í umboði
fjármálaráðherra íslands. — Þrem
mánuðum síðar kemur fjármálaráð
herrann fram á sjónarsviðið á Al-
þingi og segir þar, að skuldir ríkis
ins sjeu 40.2 mi!j. króna.
Hvað á nú almenningur að
halda, þegar ráðherrarnir skýra.
þannig frá?
En þetta er ekki eina fölsunin,
sem núVerandi valdhafar hafa
leyft sjer að gera á reikningum
ríkissjóðs. Við athugun landsreikn
ingsins 1929 kemur í ljós, að. stór-
ar fjárhæðir, sem greiddafr voru á
þessu ári, eru þurkaðar út á gjalda
reikningi þessa árs — og færðar
yfir á næsta ár. Sams konar reikn-
ingsfærsla er viðhöfð á árinu 1930.
en í miklu stærra stýl.
Þessa aðferð hefir stjórnin not-
að til að fá betri útkomu á lands-
reikningnum — á pappírnum- En
auðvitað er aðferðin óleyfileg föls-
un, sem væri refsiverð ef ein-
staklingur ætti í hlut. „Yfirfærsl-
ur“ þessar frá ári til árs nerna
miljónum króna. Utkoma góðær-
anna miklu, 1929 og 1930 ,verður
því sú, þegar öll kurl koma til
grafar, að miljóna halli hefdr orðið
á rekstri þjóðarbúsins þessi ár!
Þessi „yfirfærslu“-aðferð stjórn-
arinnar minnir á framferði verstu
fjárglæframanna. Aðferðin vekur
og grun um það, að stjórnin hafi
enn óhreinna mjöl í pokanum, en
menn hafa hingað til vitað um.
Samviskan er ekki í lagi.
Almenningur veit það eitt um
fjárreiður núverandi valdhafa, að
tugum miljóna króna hefir verið
sóað úr ríkissjóði, án minstu heim-
ildar í lögum .Til þess að fela
þetta, hefir það ráð verið tekið, að
rugla alla reikningsfærslu og falsa
reikningana.
Nú er spurningin þessi: Gerir
almenningur sjer það að góðu, að
Alþingi gangi þegjandi fram hjá
■ spillingu, þessari og láti sem ekk-
ert hafi í skorist? Ef ekki, þá er
aðeins ein leið fyrir höndum. Hún l manntalinu frá 1920 voru þeir,
er sú, að Alþingi skipi nú þegar
sjerstaka nefnd samkvæmt 35 gr.
stjórnarskrárinnar og feli henni
það mikilvæga verkefni, að rann-
saka allar fjárreiður núverandi
stjórnar.
Er það í raun og veru sjálfsögð
skylda þingsins, að láta slíka íann
sókn fram fara nú þegar. Því það
ætti öllum hugsandi mönnum að
vera ljóst, að verði áfram haldið
á þeirri braut spillingar og óreiðu
í fjármálum, sem núverandi vald-
hafar eru komnir út á, þá er fjár-
hagsleg glötun þjóðarinnar yfir
vofandi.
Fávitahæli.
Nauðsynlegt að stofna slíkt hæli
hjer.
„Það mannúðarstarf, sem nú ligg
ur mest á, er að koma upp hæli
fyrir fávita“, sagði Guðmundur
Björnson landlæknir við mig s-1.
haust, er hann var að skoða Elli-
heimilið. Jafnframt fór hann fram
á, að við reyndum að taka fávita
í kjallara Elliheimilisins, „það væri
stórkostleg bót fyrir mörg heimili,
þótt ]>ið gætuð ekki tekið nema
rúma 20“ sagði hann. — Hann
fjelst þó 1 á við nánari athugun,
að það mundi ófært vegna gamla
fólksins að gera kjallarann að hæli
fyrir fávita.
Jef hefi sjeð sumstaðar í er-
lendum Elliheimilum að sjerstök
herbergi eru ætluð gömlu fólki,
sem óráð sækir á, og þykir það
eðlilegt og sjálfsagt, þegar húsrúm
leyfir. Á stóra elliheimilinu í Búda
pest, þar sem var um 1300 manns
alls, var stór hliðarálma hússins
æt.luð nokkur hundruð fávitum,
— en mjer þótti sú tilhögun alt
annað en eftirbreytnisverð.
Elliheimilið okkar hjer í Reykja-
vík hefir ekki komist hjá að taka
fáein geðbiluð gamalmenni, og
þegar þau þurfa ekki sjerstakrar
gæslu, nje sjerherbergi er meðgjöf
með þeim söm og með öðrum rúm-
föstum vistmönnum, eða 100 kr á
mánuði, þegar aðstandendur sjúk-
linga er sjerstakrar gæslu þurfa,
hafa sent með þeim sjerstakt
hjúkrunarfólk, og að öðrum kosti
eru þeir ekki teknir er því selt
fæði, en kaup hjúkrunarfólks er
þá óviðkomandi heimilinu og lækn-
ishjálp sömuleiðis. Þykir mjer á-
stæða til að geta þess, vegna brjefs
þess frá Hólshrepp, sem blöðin
hafa getið um að Alþingi hafi ver-
ið sent nýlega, svo að enginn ætli
að Elliheimilið krefjist þeirra með-
gjafa, sem þar er nefnd. Má þó vel
vera að upphæðin sje í sjálfu sjer
rjett, því að hjúkrunarmenn geð-
veikra taka hátt kaup.
II.
En snúum aftur að fávitunum,
Jeg bið menn að athuga að jeg
segi ekki fábjánar. Það orð er orð-
ið skammaryrði manna á meðal,
og má því ekki festast við neitt
liæli, sem því fólki er ætlað, er
verið hefir vitskert frá fyrstu
æsku eða hálfvitai, þ. e. ekki hlot-
ið nema eitthvert brot úr almenn-
um vitsmunum.
Það er ekki búið að yfirfara
svo almenna manntalið í vetur,
að unt sje að segja með vissu
hvað margir fávitar eru á öllu
landinu eftir því. En samkvæmt
sem hj'er segir:
Innan 20 ára 26 karlar og 12 konur
20—40 — 18 karlar og 16 konur
40—60 — 11 karlar og 9 konur
yfir 60 — 3 karlmenn og 2 konur
ótilgreindur aldur 4 karlar
Alls 62 karlar og 39 konur
eða alls 101, er svarar til rúmlega
1 af hverjum 1000. Eftir sama
hlutfalli ættu þeir að vera nú eitt-
hvað um 115. Ef þessar tölur eru
nákvæml. rjettar, eru tiltölulega
miklu færri fávitar hjerlendis en
með öðrum þjóðum, en þar eru
hálfvitar taldir í sama flokk, og
óvíst hvort svo er gert hjer al-
ment.
Prófessor Wildensko'w, yfirlækn
ir við stærstu, og að ýmsra dómi
bestu fávitahæli Dana, „Kellersku
stofnanirnar við Vejlefjörð, skrif-
ar í álitsskjali til ríkisstjómar
Danmerkur í sumar sem leið, að
opinberar skýrslur telji fávita og
hálfvita þar í landi 2 af þúsund
eða samtals um 7000. Hafa Danir
hælisvist handa þeim flestum, þó
eru um 600 á einstakra manna
lieimiluiy, en undir sjerstöku eftir-
liti heilbrigðisstjórnar. Danir kalla
algerða fávita og hálfvita einu
nafni „Aandssvage“, og geta marg
ir þeirra (hálfvitanna) lært ýmsa
handavinnu í skólum hælanna og
unnið síðar fyrir sjer.
En prófessor Wildenskow bætir
því við, að þessi tala, 2 af þúsund,
sje vafalaust gersamlega röng, og
telur líklegt að hún ætti að vera
5 af þúsundi, eða að meira en
helmingur hálfvitanna hafi ekki
verið talinn. Hann telur með
„Aandssvage“ öll börn og ung-
linga, sem eru 3 árum eða meira
á eftir jafnöldrum sínum að náms-
þroska. — Sjerfróðum mönnum
ber saman um að foreidrar og
ýmsir aðrir vilji leyna því í
lengstu lög að börn sjeu hálfvitar,
enda þótt börnunum sje það hið
mesta tjón, ef völ er á góðri upp-
eldisstofnun fyrir þau. — Því
seinna sem nám við þeirra hæfi
byrjar því ólíklegra er um árang-
urinn.
Sennilega á svipuð vantalning
sjer stað hjerl., og eru þá okkar
fávitar og hálfvitar yfir 200. En
hvort, sem þeir eru 115 eða 230
eða fleiri, vita allflestir að það er
komið meira en mál að reist verði
hæli handa þeim.
Þess er þá að gæta í upphafi,
að allir sjerfræðingar á þessu
sviði, sem jeg hefi náð til, og í
þeim hóp er fyrgreindur prófessor
Wildenskow, telja ófært að í sama
hæli sjeu vanþroskuð börn (hálf-
vitar), sem eitthvað má þó kenna,
og fullorðnir fávitar, sem ekki er
unt að gera annað fyrir en að sjá
um að þeir hafi föt og fæði og
geri hvorki sjálfum sjer eða öðrum
mein.
Barnaverndamefndin, sem ríkis-
stjórnin skipaði, hefir íhugað
þessa hlið málsins eftir föngum, og,
er að safna skýrslum frá oddvit-
um hreppsnefnda um alt land við-
víkjandi fávitum og vanþroskuð-
um börnum. Kemur hún væntan-
lega bráðlega með frumvarp um
að ríkið reisi hæli fyrir 30—35
fullorðna fávita.
Hins vegar hefir oss komið til
hugar, að bamahælið nýreista að
Hverakoti í Grímsnesi gæti orðið
heppileg uppeldisstofnun fyrir
Notið ávalt
gefur fagran
dimman gljáa
Notið Allcocksplástra el
þjer halið þrantir.
í»að eru hinir dásamlegu brúnu plástr-
ar, sem færa yður hlýju og fróun. Kraft-
ur /þeirra er svo mikill, að þeir minka
undir eins þjáningar, hversu djúpt sem
þær kunna at5 liggja, og lækna þær að
fullu á skömmum tíma.
Allcocks plástrar eru bestir allra með-
ala slíkFar tegundar, af því að þeir
hjálpa yður allan tímann, sem þjer not-
ið þá. —
Þursabit (Lumbago), Ischias, gikt,
bakverkur, hósti og kvef geta blátt á-
fram ekki staðist áhrif plástranna.
ALLCOCKS
POROUS PLASTERS
fást hjá öllum lyfsölum.
Aðalumboðsmaður okkar fyrir ísland er:
STKFÁN THORARENSEN,
Reykjavlk.
ALLCOCK MANUFACTURING CO„
Birkenhead. England.
STRAUJÁRN og
RAFMAGNSBAKSTRAR
eru ómissandi á
hverju heimili.
Raftæk'javerslunin
Norðnrljósið
Laugaveg 41.
E6GERT CLAESSEN
hæstarjettarmálaflutningsmaður.
Skrifstofa: Hafnarstræti 5.
Sími 871. Viðtalstími 10—12 f. h.