Morgunblaðið - 24.03.1932, Page 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
að jafnaði fyrst, sem þau vilja ránsstefna í nokkur ár, þá er það hvernig útsvörunum í aðalatriðum skilyrði hafa til þess að verða þá numið hafa stýrimannafræði. Versl
leggja aðal-áhersluna á“.
A sömu blaðsíðu er sagt frá, þvi
að „íhaidsandstæðingarnir' ‘ í niður
jöfnunarn. válji að minsta kosti að
helmingur útsvaranna sje lagður
á eignir. Nefnir útgefandinn í
sömu málsgrein „að þar sem
þessi skoðun sje rjett, hafi hún
orðið vinsæl meðal bæjarbúa.“
Hjer skall ekkert út í það farið
hversu vinsæl skoðunin er. En hún
er yfirlýst skoðun ríkisstjórnar-
innar, og fylgismaður hennar Sig-
urður Jónasson hefir á bæjar-
stjórnarfundi lýst yfir því, að í ár
væri eðlilegt að leggja um eða
yfir helming útsvarsupphæðarinn-
ar á eignir manna.
Aheyrendum Sigurðar á fundin-
um, mun hafa virst, sem hann
hafi talið þessa niðurjöfnunarað-
ferð helgast af því, hve tekjur
bæjarbúa 1931 voru báglega rýrar,
aðferðin væri því neyðarúrræði
í kreppunni.
En í riti atvinnumálaráðuneytis-
íns frá í sumar, er þessi niðurjöfn-
nnarregla talin rjett og vinsæl, og
því til frambúðar fyrir bæjarfje-
lagið.
Eignir og allsleysi.
1 sama stjórnarriti er frá því
skýrt, að skattskyldar eignir bæj-
arbúa 1929, hafi verið um 50 milj.
Er sú upphæð komin fram við mat
Helga P. Briem, en mat hans á
eignum manna hjer í bæ hækkaði
heildarupphæðina úr 36.8 milj-
ónum. Er það kunnugt, að hækk-
un þessi stafaði að verulegu leyti
af því, að skattstjóri þessi lagði
annað mat á eigur manna, en áð-
ur hafði tíðkast, og kom mat
hans víða hvergi nálægt sannvirði.
Er því ekki hægt að geta sjer til
um það, hvort sannvirði eignanna
1929 var nær 36.8 eða 50 miljónum.
sýnt, að sparifje manna þornar er jafnað niður.
að góðu liði. Um 40 menn eru nú
npp, hverfur úr sögunni, atvinnu-j En auk þess á hver einstakur á vjelstjóraskólanum, og á verk-
vegirnir verða enp þá máttlausari skattborgari heimtingu á að vita stæðunum er mesti fjöldi af piltum
en; áður, sakir fjárskorts. Því það hvort útsvar hans er miðað við sem eru að búa sig undir skólann.
sem þeir fá til rekstursins verður hinar almennu reglur nefndarinn- Þetta er forsaga þessa máls í
hið dýra erlenda lánsfje — ef ar, ellegar að það er ákveðið eftir fáum dráttum, en þó ekki öll sögð
það þá fæst. einhverjum ágiskunum hennar — enn. Næstum árlega hafa komið
Hjer hefir stjórnarklíkan því sem geta verið meira og minna inn í þingið lagafrumvörp um það
að draga úr ákvæðum laga um
vjelstjórastarfið, sem sett voru
hjer 1915, og það jafnan haft til
málsbóta hve lítil aðsókn væri að
starfinu. A sama tíma hafa ný og
strangari ákvæði verið sett um
þessi efni í nágrannalöndunum.
Danir hafa t. d. ströngustu vjel-
gæslulög sem þekkjast í álfunni,
þó ganga þar vjelstjórar atvinnu-
lausir í hundraðatali.
Mjer er ekki fyllilega kunnugt
um, hverjir það eru sem standa
yrir þessari frumvarpaframleiðslu,
áreiðanlega fundið handhæga og handahóf, ef ekki er farið eftir
trygga braut til þess að leggja framtali manna.
atvinnulíf landsmanna í auðn og 1 fyrravor, um það leyti, sem
kaldakol. útsvarsálagningu var Ookið, fór
Morgunblaðið þess á leit, við skatt-
Reglurnar. fetjóra, að bæjarbúar fengi að
Samkvæmt upplýsingum um Yita um reglur þær, sem nefndin
störf niðurjöfnunarnefndar í bók þá fór eftir.
Tryggva Þórhallssonar „Yerkin Skattstjóri bar þau tilmæli undir
taþi“, hefir niðurjöf'nunarnefnd nefndina, og var það felt með
sett sjer ákveðnar reglur við nið-'meiri hluta atkvæða, að birta
urjöfnun útsvaranna. En sagt er: reglurnar.
í bók þessari, að alloft sje vikið J Var vitanlega minna um vert
frá þessum reglum. 'að fá reglur þessar birtar, er út-
Nú þegar stjórnarvöld og nefnd- svarsálagningu var lokið. Því var 'og hafa þann skilning á þessu
armaður einn hafa gefið svo mikið málið látið niður falla að sinni. máli, að íslenska vjelskipaflotan-
til kynna um störf nefndarinnar, | En nú horfir það öðru vísi við, jum sje þá best borgið, að sem
að borgarar bæjarins hafa fengið því einn nefndarmanna, Gunnar jminstar kröfur sjeu gerðar til
ákveðna hugmynd um, að niður-1 Viðar, liagfræðingur, hefir látið !þeirra manna sem vjelanna gæta,
jöfnvm útsvaranna sje að nálgast í ijósí þá skoðun sína, að það sjejog jafnvel að best sje að láta alt
fullkomið eignarnám, þá er ekki hverjum einstökum nefndarmanna jreka á reiðanum í því efni. En sum
hægt fyrir bæjarbúa að láta sjer heimiOt, að birta reglur þessar, og frumvörpin liafa jafnvel komið frá
á sama standa um verk nefndar- hefir hann lofað að birta þær sjálfu ráðuneytinu, hefði jeg þó
innar. Ihjer í blaðinu innan skamms, 'síst við því búist. Frumvörpum
Bæjarbúar þurfa fyrst og fremst ásamt athugasemdum sínum. þessum hefir þó ýmist verið hrund-
vikið nánar ið eða færð til betri vegar fyrir at-
beina Vjelstjórafjelagsins svo og
þingmanna sem voru nógu fram
sýnir til þess að sjá, að undan-
hald í þessum efnum var í áttina
niður og norður.
Það sem kom mjer til þess að
fara til blaðanna með þetta mál,
eru frumvörp þau, sem lögð hafa
Eftir að heimsstyrjöldinni ljetti, æfða menn til nágrannalandanna vepi8 f ir vfirstandandi Alþingi
fóru mjÖg í vöxt skipakaup hingað og veita þeim hjer þegar í stað Enn á að narta j vjelstjóralöggjöf.
að fá fulla vitneskju um reglur Verður því næst
þær, sem niðurjöfnunarnefndin fer að þessu máli.
eftir, svo það sje lýðum ljóst,
Hvers eiga vielstiórar að gjalda?
til lands. Togarar nýir og gamlir sama rjett til atvinnu og innlend-
voru keyptir svo og margir línu- um mönnum. Hitt var að reyna í
bátar. Varðskip, strandskip og bili að bjargast við þann efnivið
ímillilandaskip. Þessi mikla fjölgun sem fyrir hendi var. Hefir það ráð
ina. Og af því, að dagar undan-
þáguheimildanna eru þegar taldir,
þá á líklega í greiðaskyni að út-
vega nokkur „bein“ á kostnað
En nú er best að halda s<,er 'skipanna olli því, að ekki fengust jjafnan verið tekið. Venjan hefir þá
við Helga-matið, oö miljónirnar, ávalt funnuma vjelstjórar til þess verið sú, að þegar rjettindamann
og líta á hvermg framtíðarfjárhag aft gæta vjeianna. Vjelfræðikensla hefir vantað í eitthvert skiftið, ;anil við ag un(lirbúa sig undir vjel.
bæjarms er borgið, þegar utsvars- ;hefir ag vjsu verig fcjer fr4 19H Uefir viðkomandi iitgerðarmaður stíðrastarfig
álagningin fer fram, eins og nú, i .........-- - - - - ------ ~ ............. J
unarfræði er talin þeim nauðsyn-
leg sem stunda vilja verslunar-
stprf O: s .frv. Þá má ininna á
hina nýju iðnaðarlöggjöf sem ný-
lega var hjer hleypt af stokkunum,
og ekki var vanþörf á. Ráðuneytið
lætur nú flytja frumvarp um það,
að eigi megi aðrir kenna leikfimi
en þeir, sem tekið hafa próf við
viðurkenda skóla í þeim efnum.
Sjálfur landlæknirinn flytur frum-
varp um útrýmingu skottulækna,
meða'l annars, jafnvel þó „gamlir
sjeu í starfinu1 og svona mætti
lengi telja.
En á vjelskipaflotanum ís-
lenska, sem er ög hlýtur jafnan
að verða fjöregg íslensku þjóðar-
innar, þar skiftir ekki svo miklu
um sjerþekkinguna að dómi þess-
ara h áttvirtu þingmanna! Þar á
nú að setja skottulæknana í há-
sætið. Þeir eiga framvegis að
stjórna hinum dýru og fjölbreyttu
vjelum, sem eru í íslensku veiði-
skipunum, og árlega er verið að
endurbæta með ærnum kostnaði.
Oryggi fiskimannanna a ekki að
meta mikils.
Það er sannanlegt, að ef áminst
frumvörp, sem liggja fyrir þinginu,
verða að lögum, þá setja þau for-
dæmi um það, að hver og einn
óvalinn maður án minstu þekking-
ar, geti tekist á liendur að stjórna
gufuvjelum. Og verði háttv. þing-
mönnum það á, að staðfesta þau,
má flytja önnur enn verri á næsta
þingi og staðfesta, og svo koll af
kolli. Og framkvæmdir fyrri þinga,
sem sett hafa nauðsynlega og vit-
urlega löggjöf um þessi efni, verða
með því stimplaðar sem óþarfar og
markleysa ein.
Jeg trúi því ekki fyr en jeg
tek á, að háttv. þingmenn, sem nú
sitja á rökstólum, finni hjá sjer
sjerstaka köllun til þess, að sam-
jog fullkominn vjelstjóraskóli frá sótt um bráðabirgðarjettindi til at-
samkvæmt útgefnum „rjettum En starfið hafði ekki vakið [vánnumálaráðuneytisins, fyrir kýnd
reglum“ Tryggva Þórhallssonar. 'SV() mjög athyg]i hinna ungu ara þá eða þann ,sem líklegastur
Þegar tekm er 1,1 mdj. kr. ^ !Tyi«.TiTin.. að nænileír aðsókn vrði að hefir þótt til þess að geta gætt
Háttv. þingmaður Hafnarfjarðar
flytur frumvarp um að veita þrem-
ur kyndurum, sem nokkrum sinn-
um hafa fengið undanþágurjettindi
útsvorum af 50 milj. kr. eign, eða jyjelstj5raskö1ánum. Eigí hefir þó vjelanna, vitanlega undir hand-jíbi]i fuu vielstiórarjettindi o"
nálægt 2,2% af eignum manna ár-|þetta komift aft sok með stærri leiðslu sjer betri manns. Rjettindin háttv'binemaður Akurevrar flvfur
!««* 1 °g .“Ul! tfdskipm, þau hufa „regi8 ti. si„ Sem ^ h»f. Teri8, eihh Zí
beðið um rjettindi fyrir einn mann.
•Teg vil ekki, með línum þessum,
gera lítið úr þeim mönnum, sem
önnur eins útsvarsupphæð af tekj- jvje]stjftraefnin fra skólanum, enda gilt, um ákveðinn tíma, oftast 1 ár,
um manna, vaxtatekjum sem öðr- 'er starfift á þeim yfirleitt aðgengi- og bundin við ákveðið skip eða
um, þá er það greinilegt, að t. d. iegra En -veiðiskipin og þá eink- sams konar starf. Sú venja hefir
utsvor þau, sem lögð verða a mn- um iínuhátarnir. sem ekki ganga og komist á, að Vjelstjórafjeiagið !bjer er verift aft sækja um rjettindi
stæðufje manna og tekjur af mn- t;i yeifta nema nohhurn hluta árs- væri ráðgefandi við þessar rjett- fyrir nje bera hrigftur á) að þeir
stæðufje, hljóta að nálgast vexti^ hafa setift á hákanum. indaveitingar. Umsóknirnar hafa sjeu nothæfír eftirleiftis s’em hing-
þá af innstæðunum, sem hjer eruj ^ pr vifturkent fyrir löngUj aft oftast verið sendar því fyrst, og ef aft fi] spni a8stoftarm;nn æfftari
preiddir í bönkum og sparisjoðum.1
Af innstæðufje fá menn í b.önk-
um landsins 45/2%. ; t
piltanna á vjelstjóraskólanum, sem Iþykkja nú lög, að nauðsynjalausu,
sitja þar nú með sveittan skall- ^sem varpa skugga á gerðir fyrri
þinga, og eru í rauninni eigi annað
en spark í ákveðna stjett þjóð-
fjelagsins, sem ekki hefir annað
til saka unnið en það, að leitast
við að tryggja skipaútgerðinni
sem hséfasta menn, og til þess
beitt þeim einum aðferðum sem
viðurkendar eru og lögfestar í öll-
um menningarlöndum.
Jeg leyfi mjer því að skora á
hið háa Alþingi, að fella áminst
frumvörp, og önnur slík sem fram
kunna að koma.
Hallgr. Jónsson.
miklu máli skiftir
menn, ekki síst
að vjelgæslu- enginn fullnuma eða rjettindamað- manna enda þótt skrif þau sem
á skipum, sjeu ur befir verið til á. staðnum, þá'frumvörpimum fylgja sjeu ekki
Útvarpið í dag.
vel starfhæfir. sjeu duglegir, reglu- hefir fjelagið mælt með þeim og a]ls hostar ábyggileg. En það er :fíh40 Veðurfregnir.
(Skírdagur) :
14.00 Barna-
Þegar innstæðufje -eignamanna samir og hafi auk þess nokkra rfiðuneytið síðan veitt leyfin. Þann |ósamræmiftj þaft er órjetturinn sem guðsþjónusta í dómkirkjunni (sr.
er gefið upp til útsvarsálagningar, jþekkiugu á fekuiskum'fræðum,-svo ig hefir í þessu máli skapast venja, Ljálfir iöggjafarnir éru að beita |Pri8rik Hallgrímsson). .19.30 Veð-
renna þessi 4%% í bæjarstjóðinn. sem vjelfræði og eðlisfræði, en sem eftir atvikum er einkar heppi-'þessa ungu Qg fámennu stjett, íur^’e^lr: 19 35 Pr;,ettl^..
Af árlegum starfstekjum manna fræðslu í þeim efnum er yfirleitt, leg. Vjelstjórafjelagið hefir tekið jvjelstjárastjettina, með því urinn^langir- 'To'ui^l'eðurfregnir
verða þeir svo að greiða í ríkissjóð- Jerfitt að afla sjer nema á sjer- sjer að hafa eftirlit með þvi að f]ytja svona frv. inn í þingið, sem 'jj qo Messa í dómkirkjunni (síra
inn nokkurt fje, í skatt, sem verð- skólum. Auk þess er alveg nauð- lagaheimildir sjeu ekki misnotaðai, [jeg meft linum þessum vildi vekja I íjarni Jónsson). 17.00 Messa í frí-
tir beinn kostnaður þeirra við inn-'synlegt að vjelstjórar sjeu lagtækir eftirlit sem ráðuneytið á erfitt með athyg]i • Þaft er venja f öllum klrkjunni (síra Árni Sigurðsson).
s.tæðueignina. log kunni að beita verkfærum. :— að framkvæma, og ekki talið á 'menningarlöndum að flokkar kunn | Útvarpið á lauga.rdag: 10.40
Þá er svo komið í okkar fjár- Dvöl í verkstæði er þeim því nauð- mörg ómök og snúninga sem þvi |áttumanna sjeu verndaðir með sjer (Veðurfregnir. 16.00 Veðurfregnir.
þurfa, óræktaða 'lítt bygða landi, 'synleg. Alt þetta er heimtað af hafa verið samfara. Það hefir líka Jstokum ]ogum;þ. e. a. s. að álrveð- J38.35 Barnatími (Margrjet Jóns-
aft mennirnir sem hafa laot það vjelstjórum í nágrannalöndunum tekið að sjer að benda útgerðar-|ir skiivrði eru sett um kunnáttu .dóttir, kennari). 18.55 Erlendar
að safna fje, og hafa Jog margt fleira, og yfirleitt ríkt mönnum á þá menn, sem voru lík- þeirraj'og þeim gert aft skyldn, að veðurfregnir. 19.05 Fyrirlestur
íagtTað'í veltufje ta'klmennings, Jeftir gengið. Lög hafa og verið sett ;Þgastlr í smpinn til þess að skipa
gegnum sparisjóði, fá ekkert fyrir hjer um þessi efni. fyrst 1911, síð-
fje sitt og fyrirhöfn, fjeð, er an 1915 og loks 1926, kröfunum
meðan slíkir skattar eru á það er þó yfirleitt stilt í hóf.
lagðir, þeim arðlaust og einskis-: Þegar skipunum tók að fjölga
virði, en atvinnuvegir þjóðar- svo ört, eins og áður er á minst,
innar og athafnalíf er lamað af að ekki voru nógir skólalærðir
velt.ufjárskorti. vjd.stjórar fyrir hendi, var ekki
Haldist þessi skattaregla, eigna- nema um tvent að velja. Að sækja
leysa af hendi próf- í fræðigrein Búnaðarfjeh íslands: Búreikningar
(Guðm. Jónsson). 19.30 Veður-
sinni 0. s. frv. En í notum þess I .
„. , . ~ „ ». .* fregmr. 19.35 Fyrirlestur Bunaðar-
fá þeir síðar að starfa að íðn (f 4 l%________________________.A_________
hin auðu rúm.
Smám saman hefir þó unga kyn- xa ^ ---- - 1U“ Ifjel. íslands: Framtíð sveitanna,
sIóðn»4:omið auga á vjelstjórastarf smni eða atvmnu an íhlutunar ann- .íramh_ (Methúsalem Stefánsson).
ið, og aðsókn að Vjelstjóraskól- Jara.sem síður eru vandanum vaxn- go.00 Klukkusláttur. Upplestur:
anum aukist. Og það svo mjög, að ir. Þetta er löngu viðurkend ör- g0gukaf]i (HeOgi Hjörvar). 20.30
ekki er nema herslumunurinn að yggisráðstöfun í þjóðfjelaginu, og Frjettir. 21.00 Orgel-sóló (Páll ís-
hægt verði að skipa hvert rúm í ^talin nauðsynleg. Það fá ekki aðrir {6iafsson). Útvarpstríóið. Grammó-
skipunum með mönnum, sem öll leyfi til skipstjórnar en þeir sem 1 ón: Don Kósakkakórinn.