Morgunblaðið - 29.10.1933, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
\
Opið land.
Eftír Guðmund Kamban.
•Jej
sá nýlega að vjer íslend-1 tækt,
omist að þeirri
manntalinu, að
væri búsettur
ingar höfðum
niðurstöðu eftir
hjer á, landi
hvað um 1000 manns sem hefði
ekki íslenskan ríkisborgararjett.
Og með þeim ömurlega hátíðleik
sem vjer höfum erft úr öldum
fram frá vorum helstu dægrastytt-
urum, prestuin og rímnagaulnrum,
var farið að skeggræða þetta voða
lega áhyggjuefni fyrir þjóðina:
hvað hún ætti að gera við þessa
menn, I’að varð að sjá um, að þeir
tæ.ki ekki l)rauðið frá landsins
börnum! Það gæti jafnvel komið
til mála að vísa þeim úr landi!
Þetta gerði nú aðrar þjóðir!
„Undarlegt er ísland‘“, stendur
þar. En hvergi er þjóð vor und-
arlegri heldur en í vali sínu á því
sem hún kýs að varðveita sem
sína þjóðlegu eign og því sem
hún vill taka upp af annara þjóða
háttum.
Vjer viljum ekki apa eftir öðr-
nm þjóðum -— þess vegna notum
vjer nú útvarpið til að senda frá
•oss til annara þjó'ða svo rammís-
lenskan dýrslegan væl undir hinu
rammíslenska nafni „rímnakveð-
skapur“, að breskir farmenn til
dæmis, sem vitanlega eru ekki
gæddir músíksans eða músíkþekk-
ing fram yfir það sem gengur og
gerist, halda fyrst í sinni fávisku,
að þessi hljóð liljóti að koma úr
afrískum myrkviði. Á næsta stigi
uppgötva þeir þó að þetta er
mannsrödd, og meira að segja
söngrödd. Og livílík söngrödd!
Með tónaregistri sem gerir radd-
svið Carusos að engu, hafið upp
í krómatískan fleyg: alt frá ræsi-
hljóði mótorhjólsins og upp í hið
síðasta tíst deyjandi músar. — Á
J)riðja og síðasta stigi kastar þó
alveg tólfunum um músíksmekk
þessara útlendu fáráðlinga: Þeir
gera svo vel blátt áfram að skella
fyrir vorn rammíslenska fagnað
sem þeir kalla ófagnað. ,,Svona“,
segja þeir, „nú liöfum við íslenska
vitfirringinn í útvai'pinu!“ Og svo
skella þeir af.
Nei, vjer viljum ekki apa eftir
öðrum þjóðum. Þess vegna erum
vjer enn að burðast. með kven-
búning sem aðrar þjóðir lögðu
niður fyrir 150 árum og hjer varð
eftir í landinu af bláskærri fá-
tengdur við raunalegasta.
kafla i sögu vorri, síðasta ein-
okunartímabilíð og leifar þess- —
eitt- Þess vegna mæta konur af A-orri
þjóð við sjerstaklega þjóðhátíðleg
tækifæri með höfuðbúning sem
minnir á hringað skott á voru
tryggasta húsdýri — búningur,
sem frá smekklegu sjónarmiði er
slíkt aflagi, að liann er sannnefnd-
ari skottbúningur en skautbún-
ingur. Þess vegna erum vjer enn
fremur að burðaist með nafnarugl
sem allar þjóðir hafa lagt niðUr
og frændþjóðir vorar afnumið
með lögum á síðustu öld. Þar sýn-
um vjer þó vort sjálfstæði! Nú
stendur það þó svart á hvítu í
heimsblöðunum — eftir 1930 —
að ef menn vilji sjá símaskrá, þar
sem áskrifendunum er raðað eft-
ir skírnarnöfnum, skulí menn
ferðast til Reykjavíkur! Svona
símaskrá er ómetanleg þjóðareign,
einstæð í víðri veröld, rammís-
lensk, húrra! Jeg kalla þetta blátt
áfram hugrekki, og mjer er ó-
skiljanlegt, að þegar vjer ferð-
er að segja meiri mannafla, meiri Ikynstofn. Það er ekki til neirm
vinnukraft. Vjer lifum í landi rammenskur kynstofn, og þó eru
með órannsökuðum auðæfum. — það Englendingar og ekki íslend-
Vjer getum ekki einu sinni rann-jingar sem hafa náð yfirráðum
akað þau, hvað þá unnið þau, af yfir þrioja hlnta heims- Það sýn-
því.einu að oss vantar meiri mann-J ir þó að kynstofninn er ekki alt,
afla. Vjer getum ekki rækt vort ef það sýnir þá ekki beint, að því
lang-mikilvægasta velferðarmál,! blandáði'i sem kynstofninn 'er,
bókmentir og listir, neitt á borð
við þá hæfileika sem hjer eru
til, af því einu að oss vantar meíri
mannafla. Erum vjer svo skamm-
sýnir, nei, svo fjandsamlegir vor-
um eigin þjóðþrifnm, að vjer vilj-
þess frjórri og stórtækarí er hann.
Annars veit jeg ekki til að ís-
lenskur kvnstofn, ef hann er þá
til, sje meira virði en aðrir kyn-
stofnar. Þjóðgort vor íslendinga
er ekki að eins orðið hlægilegt,
um enn bíða í þúsund ár þar til i heldur blátt áfram bjánalegt, —
íbúatala landsins hefir náð þeim Jafnveí vísindamenn vorir telja
R EGISTF.RED
TRADE MARK
VAN HEDSEN
FLIBBAR
o g
SKY RTUR
er það besta, fæst
aðeins hjá
umst með konur vorar og börn til
útlanda, skuli oss bresta hug til
að kalla þau þeim nöfnnm sem
þau lieita á Islandi.
Alt þetta gerum vjer sem sagt
til þess áð fá ekki á oss það óorð,
að vjer öpum eftir öðrum. Hins
vegar erum vjer svo næmir á alt
það góða serri vjer getnm Iært af
öðrum þjóðum, að vjer erum jafn
vel hræddir við að misbjóða vora
dýpsta eðlisboði til að sýna hvað
vjer fylgjumst vel með. Þess
veg-na ræðum vjer nfi það í fullri
alvöru og ásköpuðum hátíðleik,
að oss muni vera hentast að Iand-
leiða þá stærstu bölvun sem þjak-
ar öðrum þjóðum, bölvun sem á
hverri stund hótar löndunum fjár-
hagslegu hruni: hatrið til útlend-
inga. Þess vegna viljum vjer nú
af frjálsum vlja sýkja oss þeirri
veiki, sem aðrar þjóðir vona af
öllu hjarta að þær muni læknavSt
af. Þess vegua öpum vjer eftir
hörmung þeirra. Og s.jáið nú, Iivað
oss er það mildu nauðsynlegra en
])eim:
Á hverjum bygðum kílómetra
í Japan lifa að meðaltali 1075
manns, í Belgíu 281, á Englandi
186, á Þýskalandi 185. á Frakk-
landi 108, og á íslandi — 1 mann-
eskja! Mættum vjer ekki vera
hróðugir af að vísa lir landi slíkri
tölu manna, að ef þeir hjeldi á-
fram að vera hjer búsettir, yrð-
um vjer að hluta hvern einstakan
þeirra sundur I 103 parta til þess
að hver kílómetri í landinu geti
fengið sinn litlafingur eða sína tá!
Yitum vjer þá ekki enn, ís-
lendingar, að það böl sem þjakar
‘oss mest á öllum sviðum er —
fámennið? Þekkir vor annálales-
andi þjóð elcki liarmasögu annál-
anna? Þá, að þjóðin fekk ekki að
vaxa. Eftir þúsund ár höfum vjer
loks tvöfaldast- Sögulega og land-
fræðislega ættum vjer að rjettu
lagi að skifta miljónum. — Vjer
blygðumst vor ekki fyrir að þola
atvinnuleysi í landi, þar sem hráð-
nauðsynleg velferðarmál verða að
vexti, sem gerir liæfileikum lands-
manna á f.jölmörgum sviðum nnt!
að njóta sín? Eða er það eitt af
því, sem vjer viljum ekki læra
af öðrum þjóðum — að þvggja
landið ?
Eftir því, sem jeg fæ best sjeð
látum vjer flestir blindast af þeim
framförum, sem hjer hafa gerst
síðustu þrjátíu ár. Enginn getnr
fagnað þeim meira en sá sem ritr-
ar þessar línur. Hinsvegar eru
þær ekki nema örlítið brot af þeirn
þroska sem hjer mundi fyrir löngu
hafa gert vart við sig, jafnvel
með voram snigil-hægfara vexti
— ef vjer hefðum ekki verið ein-
angraðir frá heiminum um þús-
und ár. Sú framför sem hjer er
hafin mun halda áfrarn, og henni
era engin takmörk sett — nema
fámennið. Vjer gætum ekki einu
sinni stöðvað hana þótt vjer vild-
um- Vjer getúm ekki horfið aft-
rtr til vorra fmmstæðari eða á
betra máli primitífari lífssniða.
En þessi nýja menning vor heimt-
ar meira ög jneira fje, meiri og
meiri vinnu, hleiri og meiri mann-
afla. Og mikið fje, vinnu og mann-
afla til þ>ess að vjer áður langt um
liður getum *haldið henni uppi
með vöxtum og vaxtavöxtum í
víðasta skilningi án þess að íbúa-
tala landsins vaxi að sama skapi.
Vjer verðum þá að lokum fjár-
hagslega háðir öðrnm ríkjum og
missum þar með vort dýrkeypta
sjálfstæði. Hinn eini háski, sem
sjálfstæði vorii er búinn, er fá-
inennið.
Ilvað er þá annað að gera en.
þjóðinní trú mn, að hún sje komin
af hetjftm og höfðingjum. Þeir
hljóta þó að vita að vjer höfum
allir bíandað blóði við' eftirkom-
eiidur þræla vorra. Eða halda þeir
að dauðirm hafi sjerstaklega val-
ið þá úr? Neí, enn er það því
miður svo á þessari jörð, að dauð-
inn er í'jettlátari en lífið, herrar1
mínir!
Viðlíka fjarstæða er sú mót-
bára, að þjóðemi voru sje hætta
búin af innflutningi. Börn inn-
fluttra n'kisborgara ' á íslandi
mundu verða enn harðsoðnari Is-
lendingar en jafnvel vjer af lands-
ins hergi brotnir. Það hefir alt
meginland Ameríkn sannað oss
fyrir löngn, ef vjer þurfum þá
svo l’angt að rekja.
En lijer er atvhsnuleysi, segja
menn, hvað ættinn vjer þá að fá
innflytjendum að starfa?
Það er auðsætt að íslenska rík-
ið getur ekki fyrst tim sinn lagt
fram stórfje til Innflutnings, þó
að það væri að vísu viturleg póli-
tík. En vjér þyrftum naumast að
leggja miklu rnei'ra fram en aðrar
stjómir liafa gert: land- Vjer
erum sjálfir orðnir svo sljóvir af
að horfá á óræktað land í þúsund
ár, að féestif f'jésnauðir innlendir
menm era> liæfír til að gera.st ný-
byggjai' v sínn eigin landi. Þeir
hafa revnst hæfir til þess þegar
þeii' komu til Kanada, af því að
þeir vortr knúðir til þess- En
sllkt blösfcrar ekki frískum aug-
m«, sem horfa yfir gæði og gull-
námur þessa lands.
Ef mönntun blöskrar hinn stóri
vjer flestir uppí eins og þvara,
af því að vjer höfum ekki lært
að tala þeirra mál. Ef þessi tvö
rnál væri gerð að skyldugreinum
í verslunarskólulB vorum, eins og
þau ætti að vera, kæmi það þó
að litlu gagni ef vjer hefðum eklri
innfædda keijnara- En annars ætti
hver maðiir að geta sjeð, að vjer
þörfnumst innfæddra málakenn-
ara í Öllum vorum æðrl skólum
og jafnvel í ]>eim harnaskólnm
voram sem geta boríð kostnað-
inn. Teknr þefta þá ekki branðíð
frá landsins börnnm svo htindrnð-
um skíftírf Getnr vel verið. Nú-
verandi ástand fékur -brauðið frá
landsins bÖ'rnmn svo þúsundiiTn
skifti'r. Hvort er æskilegra? Æ,.
hundi’iiðin, mtmiT memi líklega
svara. Oss blöskrar hinn stó’rii
stíll!
Hjer læt jeg- staðar' uumið um
stund. Jeg hefi líklega hvelt landá
mína nóg í þetta sinn. En það
verður ekkj mín síðasta hugvekja
ef jeg t’óri'. Og því miður — jeg
tóri.
Ford
lætur ekki undan.
Normandíe, 27.. okt. F.Ú..
Ósamkomulag hefir orðið á
ný milli Henry Ford og Við-
reisnarnefndarinnar í Bafnda-
ríkjunum. Hefir Ford neitað) að
samþykkja launBgreiðslur sem
Johnson herforingii hefir farið-
fram á:.
Oeirðirnar
á €uba.
opna þetta land! Ekkert. Opna og það gerir oss íslending-
landið fyrir þeim mönrnrn sem um aif jafnaði og að vonum, þá
vjer þörfnnmst og þarfhast vor. skaí jeg henda á örlítið svið sem
Eins og alt meginland Ármeríku (vjer petinn byrjað á og sjeð
gerði. \ jer munduin liafa gert hvernig fer. Vjer íslendingar
það fyrir löngu, ef vjér hefðnm þurfum að læra fleiri lifandi mál
okki verið einangraðir og ein- en nokkur önnur þjóð, af því að
okaðir. En það liefir sjaldan eða. Cngar þjóðir tala eða skilja vort.
aldrei verið tímabærra en nú. Vjer lná] pu]t vai<j á útlendu máli,
getum valið úr. 1 jer getum seitt framburði og orðaforða og orða-
agi, getiir, eins og diplomatar og
Kalundborg, 28.. okt.. F.Ú.
Óeirðúnum í Cúba heldur á-
fram. I nótt brutust út bardagar
við sykurverksmiðju eina í Ha-
vana, en sú verksmiðja er eig»
Bandaríkjanna. Víðar urðu ó-
eirðir í borgirani. í einum bar-
daga voru 10 kommúnistar
drepnir, og: 300 manns band-
teknir.

fjármálamenn margoft reka sig
á, skorið úr um viðskifti við önn-
ur ríki og stofnanir þeirra, En í
skólum vorum getum vjer ekki
náð fullu valdi á framhurði eða
orðaforða eða orðalagi, af því að
Betanía, Samkoma S kvöld kl,
8Á2- Allir velkomnir..
Barnaguðsjónusta verðnr í EIIi
heimilinu 1 dag kl. 1 ’/a-
til vor jafnvel blómann af and-
lega o g verklega þroskuðum
æskulýð nærra og fjarra landa.
Menn sem era of margir ti! að
vinna, og of stoltir til að betla.
Vjer getum sett þá niður á is-
lenska jörð, og þeir munu skila
oss henni ræktaðri. í ölltim lönd- m-álin eru kend oss af útlending
um í kringum oss finna.st til dæm- um, þ, e, íslendingum. Það skift- ’
is ræktunaxfræðingar og verk- jv en<yU ; ]>essu sambandi hve
fræðingar, jafnvel lögmenn og hæfir kennarar vorir. era, þeir
læknar, ank alls hins raikla sægs peja ckki kent oss útlent mál eins
dugandi verkamanna, sem verða vei 0„ þeir ,seni kenna á sínu
að taka sjer fyrir hendur að slá móðurmáli. Hvorki Frakkar nje
blikkhettu yfir ölflöskur eða eitt- Englendingar eru hræddir við að
hvað því um líkt. hafa ínnfædda kennara í sínum
Mótbárumar munu rísa hátt í heimavistatlskólum eða klaustur-
hyrjun, en svo munu þær visna skólum, hvað þá í æðri kenslu-
af sjálfu sjer. Hin fyrsta mun ef stðfnunum. Frammi fyrir tveim
liggja í döf , hiindiuðum saman til vill verða sú, að þetta sje bein 1 vorum helstu viðskiftaþjóðum,
af því að oss vantar stofnfje, það hætta fyrir vorn rammíslenska Spánverjum og ítölum, stöndum
Hattar
fe
og öll
hðfuðf*’
frá