Morgunblaðið - 21.12.1933, Blaðsíða 11

11
MORGUNBLAÐIÐ
Hýjar bækar.
Fr. Friðriksson: STARFSÁRIN
(framhald Unclirbúningsár-
anna), ágæt jólabók. Yerð
kr. 7.50 heft, kr. 10.00 í
bandi.
Þorsteinn Gíslason: ÖNNUR
LJÓÐMÆLI (ekki áður prent
að í eldri Ijóðasöfnum). Verð
kr. 4.40 heft, kr. 5.50 bundin.
Senedikt Sveinbjarnarson Grön-
dal: ÝMISLEGT (bókmenta-
fyrirlestur, leikrit, ferðasaga).
Þetta er annað bindi af eftir-
látnum og áður óprentuðum
rituin Gröndals (hið fyrsta
var Brjef hans, sem út kom
1931). Verð kr. 4.00 heft.
BÓKAVERSLUN
ÞORSTEINS GÍSLASONAR,
Þingholtsstræti 17, Rvík.
Gerduft
■á 1.50 pr. l/2 kg., Eggjaduft
1.50, Rúsínur 0.65, Sveskjur
0.65. Alt til bökunar ódýrast í
Vertl. Einars Eviútfssonar
Týsgötu 1. BaldursgÖtu 10.
StasidlBmpar.
Margar gerðir fyrirliggjandi.
Enn freinur: Borðlampar, nátt-
lampar, vegglampar og lestrar-
lompar.
Skermabúðin
Jólavörur.1
Regnhlífar,
Þingkosningarnar
og uppreisnin á
Spáni.
Alcala Zamora að kjósa.
o
Vðruhúsil.
fyrir dömur
og herra
teknar upp
í gær.
Rjúpur
hreinsaðar og spekk-
aðar, afgreiddar á
Þorláksmessu.
Sendið pantanir sem
fyrst.
Símar 1834 og 2834.
K|ötl»vjiðlii
B O R G
Laugaveg 78.
Hinar nýafstöðnu þingkosn-
ingar á Spáni eru hinar fyrstu
reglulegu þingkosningar í sögu
spánska lýðveldisins. Það er
ekki of mikið sagt, að úrslit
þessara kosninga og hinar
blóðugu uppreisnartilraunir eft
ir kosningarnar hafi vakið
mikla eftirtekt um alla álfuna.
Spánska lýðveldið er að eins
rúmlega 2i/2 árs gamalt. í apríl
1931 unnu lýðveldismenn stór-
kostlegan sigur við bæjarstjórn-
arkosningarnar á Spáni. Alfons
jkonungur sá sjer ekki annað
fært en að flýja land og um
, leið var lýðveldið sett á stofn.
^Skömmu seinna, í júlí 1931,
var svo kosið þing, til þess að
gefa hinu nýja lýðveldi stjórn-
arskrá. Eðlilegast hefði verið
að stofna til nýrra kosninga,
þegar stjórnarskráin var sam-
þykt, en í þess stað ákvað þing-
fíð að starfa áfram sem reglu-
legt löggjafarþing.
Við kosningarnar í júlí 1931
fengu frjálslyndir og jafnaðar-
menn mikinn meiri hluta þing-
sæta. Á síðastliðnum árum hef-
ir Spáni verið stjórnað af sam-
steypustjórn frjálslyndra og
lafnaðarmanna. En jafnaðar-
menn urðu stöðugt kröfuharð-
ari og að lokum slitnaði upp úr
ramvinnunni við frjálslynda,
þegar jafnaðarmenn kröfðust
bess, að þ.jóðnýtingarstefna
heirra yrði framkvæmd. Ca-
ballero atvinnumálaráðherra,
einn af fulltrúum jafnaðar-
manna í samsteæypustjórn Az-
anas, hjelt í sumar ræðu, þar
sem hann talaði um þjóðnýt-
ingu iðnaðarfyrirtækja. Hann
sagði þá m. a.: „Við viljum
framkvæma þ.jóðnýtinguna .á
löglegan hátt, ef það er mögu-
legt, en annars viljum við
grína til hvaða úrræða, sem
vera skal, til þess að fá völdin
okkar hendur.“
Lerroux foringi „radikala“-
flokksins skarst nú í leikinn og
krafðist þess, að Azana stjórn-
arforseti ljeti jafnaðarmennina
h' stjórn sinni falla. Afleiðingin
jvarð sú, að Azana sagði af sjer,
jog Lerroux myndaði stjórn án
jMtttöku .jafnaðarmanna. —
jSkömmu seinna fjell st.iórn Ler-
roux og Barrios myndaði stjórn.
Aðalhlutverk hennar var það
að rjúfa þing og stofna tM
nýrra kosninga.
Úrslit kosninganna urðu þau,
að hægrimenn fengu 207 þing-
sæti, miðflokkarnir 167 og
vinstrimenn 99. En þetta eru að
eins úrslitin í mjög stórpm
dráttum. Hægrimenn skiftast í
6 flokka. Miðflokkarnir eru 5
að tölu. Stærstur þeirra er ra-
dikaliflokkurinn (flokkur Ler-
roux). Hann fekk 104 sæti og
verður fjölmennasti flokkurinn
í þinginu. Vinstrimenn skiftast
í 8 eða 9 flokka. Stærstur þeirra
er jafnaðarmannaflokkurinn,
sem fekk 58 sæti; í gamla þing
inu hafði hann 114. Þingsæta-
tala jafnaðarmanna hefir þann-
ig minkað um h. u. b. helming.
Danmarks Brevskole
(Akademisk Korrespondanceinstitut)
hefir síðan 1916 haít yfir 17000 nemendur og veitir stöðugt til-
sögn í eftirgreindum námsgreinum: Dönsku, reikning, skrift,
tölvísi, steinogr., bókhaldi, verslunarbrjefaskriftum, ensku, þýsku,
frönsku, esperanto, teikningu, tónfrcéði, iðnfræði o. fl. Skrifið
í dag eftir 48 síðu upplýsingariti.
3524. Skólaeigandi: Lektor l Saxe. Holbæk.
KUPON Hjermeð óskast Danmarks Brerskoles kensluleiðarvisir burðargjaldsfritt. -55
Nafn___________________________________________________________________________________cjL
Heimili .______________________________________________________________________________ ==
Tvent er einkum eftirtektar-
vert við kosningaúrslitin: Hægri
menn hafa unnið mikið á, og
jafnaðarmenn hafa beðið stór-
kostlegt tap. Hvorutveggja er
eðlilegt, þegar litið er á þær
stórkostlegu breytingar, sem
orðið hafa á stjórnarháttum á
Spáni á síðastliðnum 2—3 ár-
um. Lýðveldi hefir tekið við af
konungdæmi. — Víðtækt þjóð-
ræði hefir tekið við af ein-
ræðinu. — Við þetta bætast
margar aðrar róttækar umbæt-
ur, ekki síst þær, sem miða að
því að hnekkja valdi kirkjunn-
ar. Alt þetta hlaut að valda aft-
urkipp. Þar að auki hafa þjóð-
nýtingarkröfur og einræðishót-
anir jafnaðarmanna gefið hægri
mönnum byr í seglin.
Eftirtektarvert er, hve líkt er
koroið á með jafnaðarmönnum
á Spáni og skoðunarbræðrum
fceirra í öðrum löndum. I Spáni
hafa jafnaðarmenn beðið stór-
kostlegan ósigur. í Ítalíu og
Þýskalandi er Marxisminn al-
gerlega úr sögunni. í Englandi
er verkamannaflokkurinn lam-
aður eftir kosningaósigurinn
haustið 1931. Og í Frakklandi
eru jafnaðarmenn klofnir í tvo
flokka. Hægri vængur franskra
jafnaðarmanna hefir stofnað'
nýjan flokk, sem leitar sam-
vinnu við borgaralegu flokkana
á þjóðlegum grundvelli. Um
leið virðist. fylgi vinstri hluta
franskra jafnaðarmanna fara
Prlma
CAGA0
frrirligf Jaidi í beiMsðin.
H.L Einagsrð Reykjaríknr
DlVli
Gooperfield
Ekki átti Davið litli „sjö
dagana sæla“ meðan hann
dvaldi í húsi stjúpa síns. En
sem betur fór slapp hann
þaðan fljótlega, varð lserð-
ur maður og frægur rithöf-
undur.
Davfi
GoDoerfleld
er besta bókin, sem þið get-
ið gefið unglingum í jóla-
gjöf. —
minkandi. í flestum löndum
minkar þannig fylgi og áhrif
jafnaðarmanna. En um leið
verða jafnaðarmenn stöðugt
róttækari og hallast meira og
meira að einræðisstefnunni. —
Léon Blum foringi hins gamla
franska jafnaðarmannaflokks
fylgir nú þeirri stefnu, að jafn-
aðarmenn eigi að reyna að
komast til valda á löglegan
hátt. En þegar þeir hafa fengið
völdin í sínar hendur eigi þeir
að taka sjer einræðisvald, til
þess að framkvæma jafnaðar-
stefnuna. Vinstri vængur enska
verkamannaflokksins berst fyr-
ir nákvæmlega sömu stefnu.
Svipaðar skoðanir má heyra
meðal jafnaðarmanna í öðrum
löndum. Þessir jafnaðarmenn
vilia þannig fara að eins og
Hitler: Fyrst komast til valda
á löglegan hátt og taka sjer svo
einræðisvald. Og þrátt fyrir
betta reyna jafnaðafmenn að
telja kjósendunum trú um, að
þeir vilji vernda þjóðræðið!
1 um og sprengdu járnbrautar-
brýr í loft upp. Að því er frjest
hefir, hefir þó aðeins ein kirkja
og eitt klaustur brunnið til
kaldra kola. En sprenging brúa
hefir víða valdið járnbrautar-
slysum. Nálægt Valencia steypt
ust t. d. 3 járnbrautarvagnar
niður í gljúfur, 9 farþegar biðu
bana og 50 meiddust. Víða hef
ir lent í götubardögum milli
uppreisnarmanna og lögregl-
unnar.
Khöfn 12. des. 1933.
i P-
Skömmu eftir þingkosningarn
ar á Spáni stofnuðu stiórnleys-
ingjar til alvarlegra óeirða. —
Þær virðast hafa byrjað í Gran
ada, en breiddust fljótlega um
Ut landið. Uppreisnarmenn
kveiktu í kirkjum og klaustr-
Fíugvjelar ráða úrslitum í
næsta hernaði en ekki her-
skipaflotar.
Berlín, 20. des. F.Ú.
I enska blaðinu Daily Mail birt
ist í morgun grein eftir Lord
Rothermere, um vígbúnað Breta,
og heldur hann því fram, að
Bretum beri að leggja alt kapp á
að auka flugflotann, því það
muni verða hann, og ekki her-
skipaflotinn, sem ráði úrslitum
í næsta stríði. •