Morgunblaðið - 14.02.1934, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þróun
stjórnmálanna.
Sljettaflokkar verða
altaf tftl bölvunar.
: rftojf rrH'V *f' ■
Tvær stefnur.
jPtorgimBlafcifc
Crtgef.: H.f. Árvakur, Reykjavtk.
Ritstjörar: Jön KJartansson,
Valtýr Stefánsson.
Ritstjörn og afgreitisla:
Austurstrœti 8. — Stml ltðO.
Augrlýsingastjöri: E. Hafbergf.
AuKlýsingaskrifstofa:
Austurstræti 17. — Stmi J700.
Helmaslmar:
Jön Kjartansson nr. 3742.
Valtýr StefAnsaon nr. 4220.
Árnl Óla nr. 304i.
E. Hafberg nr. 3770.
Áskrlftagjald:
Innanlands kr. 2.00 & aa&nuOl.
Utanlands kr. 2.50 á mánuOl.
í lausasölu 10 aura elntakll.
20 aura meS Lesbök.
Utan gátta.
Svafar Guðmundsson virtist
hafa lent utan gátta í stjórn-
málunum við það að Samband-
inu tókst að ljetta honum af
fóðrunum, með því að fá hann
skipaðan í skilanefnd síldar-
einkasölunnar.
Þó vildi Svafar hafa allar dyr
opnar. Hann gerðist því útgáfu-
stjóri tveggja blaða, Framsókn-
ar og kosningableðilsins hjer í
bænum.
En svo skildu leiðir þessara
blaða og Svafar lenti utan gátta
aftur.
Og nú var Svafari það Ijóst
orðið, að skilanefndin myndi
ekki fá óáreitt að starfa mörg
árin ennþá, á fullum launum.
Þess vegna var tími tii kominn,
að sýna pólitískan lit aftur.
Svafar er nu byrjaður að
skrifa í Framsókn. Og ennþá
lendir hann utan gátta, því að
hann velur sjer það efni til að
skrifa um, sem hann enga þekk-
ingu hefir á og engan vilja tii að
fara rjett með, þótt þekkingin
væri fyrir hendi.
Svafar þykist vera að skrifa
irtn sögu Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík. Sú saga er endileysa
frá byrjun til enda. Nær hefði
Svafari vissulega verið, að skrifa
sögu skilanefndarinnar frægu.
Þar hefði hann átt að geta far-
ið rjett með.
Sem dæmi um það, hve ger-
samlega utan gátta Svafar er í
þessum skrifum, skal aðeins
minst á eitt atriði í ritsmíð
hans. Hann er að blaðra um Sogs
virkjunina og hitaveituna, senr
Sjálfstæðisflokkurinn berst nú
fyrir. Hann hefir heyrt, að bæði
þessi fyrirtæki kosti til samans
11—14 milj. kr.
Hver á að borga þetta? spyr
Svafar. Er það ríkis$jóður, sem
á að borga?
Nei; Svafar Guðmundsson.
Bæði þessi fyrirtæki, Sogsvirkj-
unin og hitaveitan eiga að borga
sig sjálf. Ríkissjóður þarf áreið-
anlega engar áhyggjur af þeim
að hafa.
Framtíðin mun sýna það, að
Sogsvirkjunin og hitaveitan
munu ekki aðeins sjálf endur-
greiða til fulls allan sinn stofn-
kostnað, heldur munu þau auk
þess gefa stórfeldan arð, þegar
fram líða stundir.
Svafar Guðmundsson ætti að
átta sig betur á hlutunum, áð-
ur en hann fer að skrifa aítur
Og best færi á, að hann held::
sig eingöngu að skilanefndar-
starfinu — því ekki mun af
veita.
Stjettaflokkar.
Tryggvi Þórhallsson virðist
undrandi yfir því, að Morgnn-
blaðið sknli vara kjósendur Sjálf-
stæðisflokksihs við honuln og öðr-
um, sem nú eru komnir á bænda-
veiðar að nýju.
Skoðun Tr. Þ. er þessi: Þar
sem jeg hefi nú gengist fyrir
stofnun Bændaflokks, hljóta allir
bændur landsins að fylkja sjer um
þenna flokk; ella vinna þeir á
móti sínum eigin hagsmunum_
Enda þótt svo kunni að vera,
að ásetningur Tr. Þ. og annara
Bændaflokksmanna sje einlægur,
þannig að þeirra ætlan sje að
mynda hreinræktaðan bænda-
fiokk, sem hefir bændapólitík og
ekkert annað á dagskrá sinni, er .
það sannfæring vor, að slík flokks j
myndun yrði bændum landsins til |
ills eins.
íislenskir bændur eru þannig
settir, að þeir eiga allan sinn hag
undir náinni samvinnu og sam-
starfi við aðrar stjettir þjóðfje-
lagsins.
Lítum t. d. á afurðasölu bænda.
Ekkert er bændum jafnáríðándi
og það; að geta notið sem mest
markaðs í bæjunum. Framtíð land
búnaðar vors byggist blátt áfram
á því, að markaðurinn innan lands
blómgist og eflist.
Fari nú svo, að myndaður verði
harðsnúinn og þröngsýnn stjettar-
flokkur bænda, sem telur sig ekki
g'eta átt samleið í stjórnmálum
með öðrum stjettum þjóðfjelags-
ins, er ekkert líklegra en afleið-
ingin verði sú, að í kaupstöðunum
myndist einnig stjettaflokkar, til
þess að gæta hagsmuna þeirra, er
við sjóinn búa.
Afleiðing slíks yrði stjettarígur
og jafnvel stjettahatur, verslun-
arstríð og allskonar óáran, engri
stjett til góðs, en þjóðarheildinni
til stórrar bölvunar.
Bændurflokkur var áður.
stofnaður.
En þó að Tryggvi Þórhallsson
skrifi nú mikið um nauðsyn þess,
áð bændur landsins fylki sjer uin
þann flokk, sem hann hefir geng-
ist fyrir að stofnaður yrði, vegna
þess að flokkurinn er skírður
Bændaflokkuur, hefir Morgunbl.
eng'a trú á, að hann verði fastur
á því svellinu nú, fremur en
endranær.
Tr. Þ. skýrði sjálfur frá því
nýlega í ,,Framsókn“, að hann
hefði fyrir 16 árum gengið í
Framsóknarflokkinn — „af því
að hann var bændaflokkur“. —
Hann kvaðst einnig hafa verið
ritstjóri Framsóknarflokksins í 10
ár, ráðherra í 5 ár og þingmaður
hans í 11 ár — „af því að hann
var bændaflokkur".
Já; það vantaði vissulega ekki
l „bændaflokkinn" — í orði kveðnu
a. m. k.
En hvernig fór?
Eftir að hafa verið 16 ár í
: „bændaflokknum“, þar af ritstjóri
í 10 ár, ráðherra í 5 ár og þing-
maður í 11 ár, vaknar þessi ötuli
og árvaki bændaforingi loks við
þann vonda draum, að „bænda-
flokkurinn' ‘ er ekki lengur til
— hann er horfinn yfir til sósíal-
istanna!
Dettur nokkurum manni í hug,
að Tr. Þ. sje svo blindur, að hann
hafi ekki sjeð það fyr en nú,
hvert stefndi hjá Framsóknar-
flokknum ?
Nei; Tryggvi Þórhallsson. Það
er ekki til neins fyrir yður, að
ætla að telja bændum landsins trú
um, að þjer hafið ekki sjeð fyrir
hvert stefndi.
Alla yðar stjórnartíð ljetuð þjer
sósíalista ráða gerðum yðar og
yðar ráðuneytis.
Þjer hafið sjálfur nýlega látið
skýra frá því í umburðarbrjefi til
bænda víðsvegar um land, að þjer
hafið öll árin, 1927, 1928, 1929 og
1930 keypt sósíalista fyrir fje
alþjóðar, til þess að geta se|ið
við völdin. 011 þjóðin stynur nú
undan afleiðingum þessa illræmda
stjórnarfars.
Á aukaþinginu í vetur voruð
það ekki þjer, Tryggvi Þórhalls-
son, sem komuð í veg fyrir nýtt
verslunarhneyksli á Alþingi. Þjer
voruð reiðubúinn að styðja stjórn
með sósíalistum, en það strandaði
á flokksbræðrum yðar, Jóni í
Stóradal og Hannesi á Hvamms-
tanga.
Með þessa fortíð hljótið þjer
að skilja, að þeir verða margir
sem tortryggja yður nú, þegar
þjer komið á bændaveiðar aftur.
En hvað sem fortíðipni líður,
er sjálfsagtj að fagna þyí, að til
voru menn í Framsókn arfI ok kn -
um á síðasta þirigi, sem höfðu
þrek til þess að segja skilið við
hina grímuklæddu sósíalista, sem
öllu rjeðu í flokknum. Eiga þessir
menn skilið þakkir fyrir fram-
komu sína.
Þróun stjórnmálanna.
Um nokkurt skeið hefir þróun
stjórnmálanna verið sú hjer á
landi, að hinar ráðandi stefnur
hafa verið tvær, stefna Sjálfstæð-
flokksins annars vegar og sósíal-
ista hins vegar.
Margt. bendir til þess, að þjóðin
sje einmitt nú að greinast í þessar
tvær höfuðstefnur.
Framsóknarflokkurinn, með Jón
as Jónsson í broddi fylkingar, fer
nú yfir t.il sósíalista. Þar á hann
heima og hefir altaf átt; því að
sannleikurinn er sá, hvað sem
Tr. Þ. segir, að Framsóknarflokk-
urinn hefir aldrei bændaflokkur
verið. Hann hefir altaf verið pólit-
5tyrjölöin í Flusturríki
5tjórnarliðinu ueitir betur uíð-
ast hvar. Stórbyggingar, sem
jafnaðarmenn höfðust uið í,
sprengðar í Ioft upp.
Kalundborg 13. febr. F. Ú.
Barist um Unz.
í Linz náði stjómarherinn yf-
irtökum þegar í gærdag og voru
jafnaðarmenn þeir, er þátt tóku
í bardaganum, hraktir út úr
borginni. í dag hafa þeir tekið
sjer stöðu á hæðum nokkrum ut
an við borgina, en þangað eru nú
á leiðinni 3 herfylki Heimwehr
manna sitt úr hverri áttinni. I
nálega öllum borgum Austurrík
is hefir verið barist meira eða
minna í dag, og hafa jafnaðar-
menn enn á valdi sínu nokkrar
opinberar byggingar.
Með hlífðarlausri hörku skal
uppreisnin bæld niður.
Varakanzlari Austurríkis til-
kynti í dag opinberlega, að bar-
áttunni yrði haldið áfram með
hlífðarlausri hörku svo að ró og
friður skyldi á ný verða kominn
á fyrir kvöldið.
I miðhluta Vínarborgar hafa
nú ríkisherinn og lögreglan al-
gerlega náð yfirtökum, en barT
ist hefir verið í dag í ýmsum út-
hverfum borgarinnar, þar sem
jafnaðarmenn höfðu búist um í
þúsundatali í hinum nýju verka
mannabújst(j|ðum. — Þar, sem
lögreglan hefir orðið yfirsterk-
'ii i, hefir verið unt að setja ljósá
kerfi borgarinnar í garig, en víg
girðingar eru víðsvegár í götum
oy. sporvagnaumferð sama sem
cngin. — Þrjár stórbyggingar,
sem jafnaðarmenn höfðust við í.
voru sprengdar í loft upp síðast-
liðna nótt.
1 bardögum þessum hafa ver-
ið notaðar allar tegundir
vopna: vjelbyssur, handsprengj
ur, gas, brynvagnar og lögreglu
flugvjelar eru nú á sveimi yfir
þeim stöðvum, þar sem jafnað-
armenn hafa búist um, til þess
að njósna um atferli þeirra. Um
hádegisbi! ljet stjórnin útvarpa
boðskap til þjóðarinnar, þar sem
hún tilkynnir, að verkfalls+il-
raunir jafnaðarmanna hafi end
að í fullkomnu fálmi og að þesv.-
ískur afleggjari frá sósíalistum.
Flokkurinn reyndi í lengstu lög
að fela þetta fyrir þjóðinni. En
nú hefir hann kastað g'rímunni
og getur því ekki lengur blekt
kjósendur.
Það er öldungis víst, að kjós-
endur Framsóknarflokksins hverfa
nú í stórum hópum frá þeim
flokki. Þessa kjósendur hugsa
þeir Bændaflokksmenn sjer að
veiða, og þeim tekst það vafalaust
að einhverju leyti, fyrst í stað.
En þegar fram líða stundir
munu þessir kjósendur, sem aðrir,
sjá það, að Sjálfstæðisflokkurinn
er eini flokkurinn í landinu, sem
hefir hreina stefnu gagnvart só-
síalismanum. Hann er líká eini
flokkurinn, sem berst fyrir hags-!
munum allra stjetta þjóðfjelags-1
ins. Þess vegna er hann flokkur
framtíðarinnar.
ari baráttu muni ekki veröa
ljett, fyr en búið sje að reka
hina ,,rauðu glæpamenn“ úr
síðasta hreiðri sínu. —
Foringjar jafnaðarmanna
teknir fastir og verður
stefnt fyrir herrjett.
Foringjar jafnaðarmanna
hafa unnvörpum verið teknir
fastir og ganga fregnir um, a5
þeim muni verða stefnt fyrir
herrjett. — Dr, Karl Seitz fyr-
verandi borgarstjóri í Vien var
settur af embætti sínu á laug-
ardaginn var og handtekinn í
gær, en síðdegis í dag kemur
fregn um það, að hann haíi
fengið slag í fangelsinu og sje
nú dáinn. — Einstaka jafnaðar-
mannaforingja er getið, sem
tekist hafi að flýja til Tjekkó-
slóvakíu. Engin vissa er enn um
það, hvað margir hafi fallið í
þessari borgarstyrjöld. — Eru
nefndar tölur t. d. frá 200—500,
en vitað mál, að þúsundir manna
hafa særst. —
í útlendum blöðum er að von-
um mjög rætt í dag um borgara-
styrjöldina í Austurríki. — Eru
þýsku blöðin sammála um, aS
Dollfuss eigi sök á þessum at-
burðum og hafi hann með fávís-
legri og ranglátri stjórnmála-
stefnu sirini steypt þjóð sipni
út* í blóðuga styrjöld. Annars
kveður víðsvegar við þann tón,
að þessir atburðir í Austurríki
komi vonum seinna, en að Doll-
fuss muni með tilliti til þess sem
undanfarið hefir gerst í Frakk-
landi ha% talið heppilegt |að
láta nú til skarar skríða, svo að
ekki yrði nema um tvent að
velja, einræði austurrísku stjórn
arinnar annars vegar eða inn-
limun í Þýskaland og yfirtök
þýskra nasista hinsvegar.
Nazistar hafa ekki látið
neitt til sín taka.
Eftirtektarvert þykir það, að
í öllum þessum óeirðum hefir
lítið borið á austurrískum Nas-
istum og er talið, að þeir hlíti
þar fyrirmælum frá Þýskalandi
um það, að láta ekki dragast inn
í þessar óeirðir, nema sem allra
minst.
Vínarborg 13. febr.
United Press. F.B.
Enn er barist víðsvegar í Aust
urríki. — í Vínarborg var um
tíma barist á tu^tugu stöðum
samtímis. — Víða, þar sem jafn-
aðarmenn höfðu öflugar vamar
stöðvar voru fallbyssur not-
aðar í sókninni gegn þeim, m.
a. á Karl Marx Hof. — í Linz
verjast jafnaðarmenn enn stjóm
arliðinu. Starhemberg, höfuðs-
maður Heimwehrmanna, hafði
þar sjálfur á hendi stjóm liðs
síns. Að afstaðinni fallbyssu-
skothríð gerði heimwehrliðið á-
rás á Bruck. í sumum borgum
hefir verið barist á götunum og
hefir stórskotalið verið sent til
þeirra borga, sem enn er barist