Morgunblaðið - 14.02.1934, Blaðsíða 3

Miðvíkndagiim 14. febr. 1934.
MORGUNBLAÐIÐ
3
Starf barnaverndarnefnd-
ar er mikið og margþætt.
Sigurður Jónsson skólastjóri
segir frá.
Skip í hæitii
hjer í Flóanum á
sunnudagiim.
Á sunnudaginn var línbveiðar-
inn „Örn“ (áður Pjetursey frá
Seykjavík) að veiðum vestur í
yióa. Bilaði þá kælivatnsdœla vjel-
arinnar og varð að stöðva vjelina
andir eins. Yar skipið þá á 12
faðma dýpi um 8 sjómílur norð-
vestur af Gróttu. Vindur var
ivass á suðvestan.
Vjelstjóri taldi mjög ólíklegt að
takast mætti að gera við dæluua
4ti í sjó, en byrjaði þó þegar á
því að reyna það. Þetta var kl.
Icngt g'engin sex. Um kl. 7 sást
-ft] tveggja skipa á leið til Reykja-
vikur. Var þá kynt bál á þilfari
•g skotið flugeldum til að vekja
•ftirtekt þeirra, en þau fóru fram
kjá, án þess að verðá vör við
„Öm“. Nokkru seinna sást til
þriðja skipsins, en það fór á sömu
leið, að það varð ekki heldur vart
▼ið „Örn“, þótt bál væri aukið á
þilfari, flugeldum skotið og eim-
pípa skipsins þeytt.
„Örn“ hefir talstöð og voru
stöðugt send út neyðarmerki, kall-
að á 182 m. bylgjulengd, en hvergi
var svarað.
Um kl. 11 hafði vjelstjóra tek-
ist að lappa svo upp á dæluna að
■kipið gat siglt með mjög hægri
ferð og kom til Reykjavíkur kl.
2 um nóttina. Meðan það lá ósjálf-
bjarga hrakti það stöðugt í áttina
að Mýrum.
Skákþing Islendinga
á Akureyri.
Akureyri, 13. febr. PÚ.
Skákþing íslendinga hófst hjer
á Akureyri á sunnudagskvöldið.
Skákstjóri er Björn Halldórsson
lögfræðingur.
Þessir eru keppendur í meistara-
•g 1. flokki:
Frá Skákf jelagi Húsavíkur:
Guðbjartur Vig'fússon.
Frá Skákfjelagi Siglnf jarðar:
Þráinn Sigurðsson, Jónas Jónsson,
Páll Einarsson, Sveinn Þorvalds-
•on og Sigurður Lárusson.
Frá Skákf jelagi Akureyrar:
Eiðnr Jónsson, Stefán Sveinsson,
Jóel Hjálmarsson, Aðalsteinn Þor-
rteinsson og Guðmundur Guðlaugs
■on.
Frá Skákfjelaginu Fjölnir, Rvík:
Ásmundur Ásgeirsson núverandi
skákmeistarí íslands.
4 öðrum flokkum keppa 10
»enn.
Pyrsta skákumferð fór þannig,
að Ásmundur vann Jónas Jónsson,
Siglufirði; Þráinn Sigurðsson,
Siglufirði vann Sigurð Lárusson,
Siglufirði; Aðalsteinn Þorsteins-
son, Akureyri vann Stefán Sveins-
■on, Akureyri; Páll Einarsson,
Siglufírði vann Guðbjart Vigfús-
son, Húsavík; og' Sveinn Þorvalds-
son, Siglufirði vann Eið Jónsson,
Akureyri. Jóel Hjálmarsson, Ak-
•reyri gerði jafntefli við Guðmund
Guðlaugsson, Akureyri.
Spánska verkfallinu lokið.
Bilbao, 13. febr.
United Press. F.B.
Verkfallinu lokið. Alt með kyrr-
•m kjörum.
Þó barnaverndarnefnd hafi starf
að hjer frá því haustið 1932, hefir
almenningur í bænum haft litla
vitneskju um þau nefndarstörf.
En þareð nefnd þessi þarf á sam-
starfi að halda við bæjarbúa al-
ment, og nefndin hefir merkilegt
starf með höndum, hefir blaðið
snúið sjer til ritara nefndarinnar
Sigurðar Jónssonar barnaskólastj.,
og fengið hjá honum nokkurt yfir
lit yfir starf nefndarinnar frá
byrjun og' fram til síðustu ára-
móta.
Prá því nefndin tók til starfa
haustið 1932, og til síðustu ára-
móta, eða um 16 mánaða skeið,
hafa verið haldnir 59 nefndar-
fundir, en 104 mál hafa verið
tekin til umræðu og afgreiðslu,
mörg þeirra vitaskuld verið til
meðferðar á fleiri en einum fundi.
Verksviðið.
f lögum frá 23. júní 1932 er
svo fyrir mælt um starfsemi
barnavemdarnefndar:
1. Hún hefir eftirlit með upp-
eldi barna innan 16 ára aldurs,
svo og vanþroska eða Veikra
ungling'a fyrir ofan þann aldur,
er dveljast á heimili vandalausra
og njóta ekki fullrar umsjár for-
eldra.
2. Hún hefir og eftirlit með
barnahælum og dagheimilum í
umdæmi sínu, svo og með meðferð
barna úr kaupstaðnum, sem komið
hefir verið fyrir á slíkum stofn-
unum utan umdæmis hennar.
3. Hún rannsakar kærur eða
kvartanir, sem henni berast um
meðferð barna eða unglinga (sbr.
1. tölul.) í umdæmi hennar. Einnig
hefir hún sjálf frumkvæði að slíkri
rannsókn.
4. Hún útvegar í samráði við
foreldra, aðra forráðamenn eða
sveitarstjórn börnum þeim, sem
þurfa þykir, góðan samastað, um
lengri eða skemri tíma. eftir á-
stæðum.
5. Hún stuðlar að aukinni
fræðslu um meðferð og uppeldi
barna, t. d. með því að sjá um,
að ílutt sjeu erindi um slík efni
og veittar leiðbeiningar þeim. er
þeirra óska eða þarfnast þeirra.
6. Hún veitir þeim, er þess óska
leiðbeiningar, eða aðra slíka að-
stoð við uppeldi barna þeirra.
7. Hún getur sett barni sjer-
stakan eftirlitsmann, ef þörf kref-
ur.
8. Hún lítur eftir því„ að böm-
um sje ekki ofþjakað með þungri
vinnu nje löngúm vinnutíma.
9. Hún hefir vald til þess, er
hún óskar, að rannsaka og kveða
upp úrskurði um mál barna innan
16 ára aldurs, þau er annars bera
undir dóms- og lögregluvaldið.
10. Þar. sem kvikmyndahús
starfa, er nefndinni skylt að afla
sjer áreiðanlegrar vitneskju um
hver ja mynd, áður en hún er sýnd
börnum; og er eigendum kvik-
myndahúst skylt að sýna nefnd-
inni hana á undan almenningi. ef
hún óskar þess. Telji meiri hluti
nefndar mynd skaðlega eða óholla
sálarlífi barna, getur hún bannað,
að hún verði sýnd bömum.
11. í reglugerð, er nefndin set-
ur og ráðherra staðfestir, má setja
ákvæði er banna í umdæmi nefnd-
arinnar sölu á tóbaki til barna
og unglmga innan 16 ára aldurs,
banna að setja sælgæVs- og tó-
baksverlanir á stofn í nánd við
barnaskóla, leikvelli eða aðra sam-
komustaði barna, banna umferða-
sölu sælgætis og tóbaks og tak-
marka eða banna • með öllu ein-
stakar sælgætistegUndir, sem tal-
ist geta, beinlínis eða óbeinlínis,
hættulegar börnum o. s. frv. Enn
fremur má í slíkri reglugerð fela
barnaverndarnefndum að hafa eft
irlit með sjónleikum, sem börn
hafa aðgang að, og að heimila
þeim að leggja bann við sýningu
á þeim fyrir börn, ef ástæða þykir
til.
12. f reglugerð, er nefndin setur
og ráðherra staðfestir, má tak-
marka opinbera blaðasölu barna í
umdæmi nefndarinnar.
Starfið.
Afskifti nefndarinnar af
heimiluxn og einstökum
bömum.
Á starfstímabilinu fram til síð-
ustu áramóta hefir nefndin haft
afskifti af 36 heimilum hjer í
bænum og auk þess 50 einstökum
börnum innan við 16 ára aldur,
en afskifti nefndarinnar ná aðeins
til unglinga þess aldurs.
Afskiftum nefndarinnar af heim
ilum og störfum hennar yfirleitt
hefir verið misjafnlega vel tekið.
Komið hefir það fyrir að aðstand-
endur barna þeirra, sem nefndin
hefir tekið að sjer, hafa blátt á-
fram fyrir skilning'sskort, tekið
störfum nefndarinnar illa. En
þegar álmeriningur fer að kynnast
barnaverndarstarfinu, ætti slíkt
eriki að komá fyrir.
Stundum héfir nefhdin fundið
sig knúðá til þéss að taka börnin
af þeim heimilum, þar sem þau
hafa verið. Vegna þess að ástand
heimilanna hefír gert þau ótæk til
vistarveru fyrir börnin. Stafar
þetta stundumí af ósamkomulagi
milli foreldra, óreglu, eða þá af
því, að húsráðendur, hvort heldur
eru foreldrar bamanna, eða aðrir,
eru alls ekki færir um að annast
sómasamlegt uppeldi barnanna.
En inn í þessi vandræðamál
fljettist vitaskuld oft eitt og ann-
að, sem eigi er hægt að segja frá,
og sem gerir starf nefndarinnar
mjög erfitt og flókið.
Þá verður nefndin stundum að
grípa í taumanna, þegar börn
lenda í imnhirðu veg'na veikinda
á heimilum þeirra, ellegar þegar
húsnæði barnaheimila er svo
slæmt, að nefndin telur nauðsyn á
að út því verði bætt hið bráðasta.
Afskifti nefndarinnar af barna-
heimilum hjer í bænum em oftast
nær af því sprottin, að nágranna-
fólk þessara vandræða heimila
hafa kvartað við nefndina um
það, að börn þau, sem þar væru,
nytu ekki þeirrar umsjár, og
atlætis, sem æskilegt eða nauðsyn-
legt væri.
í allmörgum tilfellum hefir tek-
ist að koma lagfæringum fram
með því, að tala við foreldra eða
húsráðendur.
En oft hefir nefndin talið nauð-
synlegt, að taka börnin frá heim-
ilum þessum, og koma þeim fyrir
á hentugri dvalarstaði.
Afskifti nefndarinnar af ein-
stökum börnum, hafa í flestum
tilfellum komið til af því, að
lögreglan hefir vísað nefndinni á
að éftirlit væri nauðsynlegt. Hefir
þetta í 32 tilfellum stafað af þvi.
að lögreglan hefir fengið vitn-
eskju um að bömin hafi g*ert sig
sek í ýmiskonar hnupli. ,
Ýms af börnum þessum eru
þannig skapi farin, að heimilin
ráða lítið eða ekkert við þau. -—
Kemur þá til kasta nefndarinnar
að sjá fyrir dvalarstað, þar sem
talið er, að þau geti notið hollra
uppeldisáhrifa. Mörg af börnum
þessum hafa leiðst út í hnupl og
óknytti í slæmum fjelagsskap, án
þess að vera sjálf nokkur vand-
ræðabörn að eðlisfari,
En aftur eru önnur börn, sem
nefndin verður að hafa stöðugt
eftirlit með, sem tolla lítt í sama
stað, ,og eru vandræðabörn, sem
fá heimili geta tjónkað við svo í
lagi sje.
Almennar ráðstafanir,
eftirlit og tillögur.
jin auk hinna beinu afskifta
nefndarinnar af heimilum og ein-
stökum börnum, hefir tnefndin
haft afskifti af ýmsum almennum
málum er snerta starf hennar.
Nefndin liafði t. d. skoðun kvik-
mynda á hendi uns það starf var
í haust sjerstaklega falið frú Að-
albjörgu Sigurðardóttur.
Þá hefir nefndin komið nýrri
skipun á blaðasölu barna, er að
því miðar, að börn yngri en 16
ára, megi ekki selja blöð á götum
úti, nema með leyfi nefndarinnar
og veitir hún ekki það leyfi yng*ri
börnum en 10 ára gömlum, nema
sjerstakar ástæður sjeu fyrir
hendi. Til þess að nefndin geti
haft hönd í bagga með þessu yfir-
leitt, verða aðstandendur unglinga
að sækja um leyfi til nefndarinn-
ar til blaðasölu og veitir nefndin
það venjulega viðstöðulaust (á
föstudögum kl. 6), sjeu börnin
eldri en 10 ára.
ITm útiveru barna á kvöldin,
hefir nefndin rætt, en ráðstafanir
engar fengist gerðar, til leiðrjett-
ingar þess máls. Ákvæði lögreglu-
samþyktarinnar í þeim efnum er
ekki framfylgt.
Hefir það mál lengi verið til
umræðu í bæjarstjórn og' meðal
lögreglu, hvaða ráðstafanir væri
framkvæmanlegar, til þess að
stemma stigu fyrir útiveru barna
á kvöldin. Hefir lögreglan jafnan
bent á, að hún geti ekki fram-
kvæmt slíkt eftirlit, nema í sam-
ræmi og samráði við heimilin. Því
oft komi það fyrir, er lögreglu-
menn ætli að beina börnum af
götunni og heim til sín, fái þau
svör, að húsin sjeu lokuð. og eng-
inn heima, fyr en komið er lengra
fram á kvöldið.
OG
NÆST SÍÐASTI
DAGUR
EDINBORGAR
ÚTSÖLUNNAR
I DAG
lleðuiuðrurl
ódýrar nú.
Á útsöiunni verða allar
leðurvörur sem til eru í
verslununum seldar gegn
niðnrsettu verði. -
Nú er því tækifæri til
að kaupa ódýrar töskur,
veski, buddur, ferða- og
handtöskur. Þeir, sem
ekki hafa til þessa haft.
efni á að kaupa sjer
gott veski eða buddu
geta nú fengið þau við
gjafverði. Ungar stúlk-
ur geta nú líka keypt
sjer góða tösku fyrir
lítið fje. — Komið og
talið við okkur.
Hllúðfœrahúsið,
Bankastræti 7.
Aflabúð,
Laugaveg 38.
P.s. Útsalan á músíkvör-
um er nú í fullum gangi.
Athugið ódýru sjálfblek-
ungana. — Ódýrastir í
bænum.
Ýms önnur mál hefir nefndin
tekið upp. sem sum eru enn
skamt á veg komin, t. d. aukið
eftirlit. með ferðalagi ungra
kvenna við höfnina, að ein eða
tvær konur verði settar í lög'reglu-
mahnastöður o. fl.
Ennfremur hefir nefndin, sam-
kvæmt bendingum og umkvörtun-
um, er henni hafa borist, sótt um
að lögregluverðir væru settir á
ýmsa ákveðna staði, þar sem þess
hefir sjerstaklega þurft. Hefir
tillögum nefndarinnar verið fylgt
í því éfni.Sælgætissölu hefir nefnd
in látið si'g skifta, t. d. bannað
hinn illræmda spýt-ubrjóstsykur
(sleikjur), sem mjög gat stuðlað
að því, að börn smituðust hvert
af öðru, og þau fengi allskonar
óþverra og ryk ofan í sig af vot-
um og klístruðum brjóstsykrinum.
Nefndin hefir eftirlit með öll-
um starfandi barnahælum. Hún
hefir í einu orði sagt, vakandi
auka á öllu því er bæt.t getur kjör
og hlúð að nýgræðingi hinnar upp
vaxandi kynslóðar.
Hjálparstöð Líknar fyrir berkla
veika, Bárngötn 2 (gengið inn frá
Garðastræti 3. dyr t. v.) Lækn-
irinn viðstaddur á mánud. og
miðvikud. kl. 3—4 og föstud. kl.
5—6.