Morgunblaðið - 08.11.1934, Page 2

MO&GUNBLA 1*1 Ð
2
Útgof.: H,f. Átvakur, Reykiavlk.
Ritstjörar: J6n Kjartansson,
Valtýr Stefánssom.
Ritstjérn og afgreiSsla:
Austurstræti 8. — Slmi 1*0».
Auglýsingastjóri: 33. Hafberg.
Augiýsingaskrifstofa:
Austurstræti 17. — Slmi 3700.
Heimasímar:
J6n Kjartanssoh lir. 3742.
Valtýr Stefánsson nr. 4220.
Árni Óla nr. 304S.
E. Hafberg- nr. 3770.
Áskriftagjald:
Innanlands kr. 2.00 á mánuSi.
Utanlands kr. 2.50 á mánuSi
í lausasölu 10 aura eintakiB.
20 aura' meö Lesbók.
Stjórnariiðið
og sjávartttvegurinn.
Sf&Varútvegurínri á. ekki upp á
pátfbörðið hjá stjórnliðum. Frá
fýHftli degi þiri'&sins áe’fir honum
vöi'ié sýrid álveíí fi*áih:úriáleg: fýrir
litAia^1 og' andúð. Hofs't ' sú við-
leitÚ'j’ 4neð því, áð allria úúðvirði-
legásti" einfeldningur, seiri sétið
hefír á Alþinjíi. a- m. k'. frá aida-
mötum, Finriur Jónssori vár gerð-
ur að förmánni sjávariÚtvegsnefnd
ar tif'ðri deildar, en þárin séss á
sá að skipa, sem hénr vitsmuni,
þekkingu og samúð méð sjávarút-
vegnum, mnfram áðra þingmenn.
TJm Finn Jónsson var kunnugt
að hanri skorti þetta umfram aðra
þingmenn, og á þessu þirigi hefir
hann margsannað þettá, eri ekk-
ert gert sem áfsaririár það. Það
var Finnur Jórissori, sem reið
baggamun um iækkun síldarmjöls-
tollsins, iir 7% í VAs%. Hafði þó
Jónas Guðmundssou reýnt áð gera
honum skiljanlegt að þetta fjár-
rán í ríkissjóð, væri sjómörinum
þungbært, með því áð það auð-
vitað kæmi fram í lækkuðu síldar-
verði.
Örlö gin hæddust að þessum íor-
manni sjávarútvegsnefndar, með
því. að haga því svo, ' að við at-
kvæðagreiðsluna var hans nafn
síðast nefnt, og að þegar að hon-
um kom stóðu atkvæði jafut um
hvort ljetta skyldi þessu okur-
gjaldi af sjómönnum. Málið valt
því á Finni, Bn liann sagði nei,
og sýndi með því hug sinn til
sjómanna. Var þá reynt að fá
þennan svokathfða formann sjávar
útvegsnefndar, til að ganga inn á
að gjaldið á framleiðslnvöru m
sjómanua yrði fært lír 7% ofan í
2%%, og vrði þannig 1% hærra
en á annarj framleiðsluvöru. En
Fínnur sag'ði aftur nei. Hinsvegar
greíddi hann sama dag með söinu
hendi því atkvæði, að útflutnings-
gjaidi yrði afljett með öllu af
framleiðsluvörum bænda
Þá ber Finnur fram frumvarp
mri að hanua að reisa síldarverk-
smiðjrir og færir fram þau rök,
ac? ella verði samkepni verksmiðj
aiöia tím síldarkaup of mikil.
%ri hvað íeiðir af því?
Aúðvitað hækkað síldarverð.
,:ÍM'
Það skilja væntanlega alhr nema
sáS ..éinfaldasti“.
Sjómenn segja til um það hvort
þeir þurfi á því að halda, og meta
gjörðir Finns eftir því.
Næsta afrek Finns er „einfeldn-
isleg“ andstaða til langstærsta
hagsmunamáls útvegsins.
Frumvörpin um Skuldaskila-
sjóð, Fiskiveiðasjóð og Fiskiráð
eru tillögur Sjálfstæðismanna um
alhliða viðreisn útvegsins- G-egri
öllum þessum frumvörpum legst
svokallaður formaður sjávarút-
•ái íim n" ■- ’1
Skuldaskilasjóður.
Slfórnarliðið á flólta.
Umræðurnar um Skuldaskila-
sjóð á Alþingi, hafa verið lær-
dómsríkar, og sýna ákaflega
greinilega tvískiftingu Alþingis
í þessu höfuðnauðsynjamáli sjó-
manna og útvegsmanna.
Jafnframt verður það bert, að
enda þótt stjórnarliðð skorti
skilning og samúð með útvegn-
um, benda líkur til, að Sjálf-
stæðismönnum takist að bera
málið fram til sigurs.
Haraldur Guðmundsson ráð-
herra talaði með skynsemi um
málið, en gat þó ekki dulið, að
bann hafði verið andvígur því
að málið næðí fram að garjga,
a.m.k., á þessu þingi. Hinsvégar
upplýsti H. G. Iw í í'7 daga'
.hefði hann haft frumvarpið til
athugunar m. a. tií þoss að ræða
málið við ; f hykfcsbræður: sína > á
Alþingi. ri.ú'Hvtíd-'i t;js! ,.:ú o:
Bergur fSfJó»ssdn.'; reyndi að
gera grc'in fy>rir afstöðu sinni,
en þótti tak^st fremur o slýsa-
lega.
Verst fór þós fyrir Finnj Jóris-
syni. Hann soiy;og sárt við lagði
að honum hefði verið alveg ó-
kunnugt um efni málsins, þegar
Sjálfstæðismenú knúðu fram af
greiðslu þess A sjávarútvegs-
nefnd. Kváðst hann viðurkenna
rök Sjálfstæðismanna fyrir
nauðsyn málsins, en barði sjer
á brjóst og harmaði að hafa
ekki vitað um efni frumvarps-
ins í tæka tíð.
Þeir Ólafur Thors, Sigurður
Kristjánsson og Jóhann Þ. Jó-
sefason tóku nú Finni tak. —
Sönnuðu þeir upp á Finn meS
oroum Haraldar Guðmundsson-
ar, að í a. m. k. 20 daga hafði
Finnur athugað málið, og kom-
ist að þeirri niðurstöðu, ,,þó í
þoku sje“, að vera andvígur
málinu. — Þann 10. október
hafði H. G. kynt honum málið,
en þann 30. október greiddi
Finnur atkvæði gegn málinu í
n-fnd. Var það að vísu viður-
kent, að Finnur mundi þurfa
lengri tíma en aðrir til að setja
sig inn í þjóðmálin, en 20 dagar
hlyti þó að nægja jafnvel þeim
,,einfaldasta“ til að kynna sjer
ekki flóknara mál en þetta. Þá
upplýstist það og, að þessi sami
Finnur sat á Fiskiþingi : því er
háð var hjer í bænum í hyrjun
október. Þar var mál þetta til
meðferðar og vísað tii nefndar
sem Finnur átti séeti í. Kom mál
ið til atkvæða, og greiddi Finn-
ur atkvæði gegn því.
vegsnefndar, og um eitt þessara
hefir hann þegar skrifað strák-
legasta nefndarálit sem þingsag-
an geymir, og hafa þó vitrari
menn stjórnaHiðsins við.urkent, að
óverjandi væri pð Alþingi .sliti svo.
að það mál næði ekki afgreiðslti.
Finnur Jónsson verður að láta
sjer skiljast aðf;lneðan hann er
nefndur formaður sjávarútvegs-
nefndar, á hátíú-^að reyna að sitja
á strák sínum cig. isiðleysi í umræð-
um um h öfuA i nauðsynjamál út-
vegsins. : 'ís
Hann helcknj sess sem óvirðu-
legasti þiugmaðnr eft.ir sem áðtir.
Framkoma Finns í þessu máli
er með þeim endemum, að eins
dæmi mun vera. íFormaður
sjávarútv.n. Alþingis leyfir sjer
á Fiskiþingi að leggjast gegn
því, að Fiskiþingið, sem þó á að
hafa forystu um útvegsmálin,
veiti lið þessu höfuðnauðsynja-
máli, sem fullvíst er að þúsund-
ir sjómanna og útvegsmanna
beinlínis eiga lífsframfæri sitt
uridir.
Eftir þá svívirðu kemur svo
þessi „æðstiprestur skynhelginn-
ar og hræsninnar“, eins og Jóh.
Jós. orðaði það, inn iá Alþingi,
;og reynir að ljúga sig undan
skömntinni, eingöngu af því að
hann skortir þrek til áð þjóna
innræti sínu.
! Þessi framkoma Finns er enn
ný sönnun þess, að áhugi hans
í þjóðmáluiri ér sá, og sá einn
áð krækja í fje úy ríkissjóði
handa því fyrirtæki, sem tekið
hefir hann sjálfan á ómaga-
framfæri.
Að öðru leyti sönnuðu um-
ræðurnar það, að Sjálfstæðis-
menn höfðu sjeð rjett í þessu
máli. í heilan mánuð stréittust
þeir við að knýja stjórnarliðið
til meðflutnings þessa máls, en
þær tilraunir brotnuðu á tregðu
og þegjandi andúð og kála
st.jórnarliðsins. Þá gripu Sjálf-
stæðismenn til þess eina úrræð-
is, sem þeim var eftirskilið, sem
sje, að bera málið fram einir, í
fullu trausti þess að hin ríka
þjóðarnauðsyn sem liggur til
grundvallar flutningi þess,
’mundi þegar í stað skápa mál-
inu svo mikla samúð alls al-
mennings, að stjórnarliðar
mundu ekki sjá sjer fært að
standa gegn því.
Vætnanlega ber einarðlegur
og karlmannlegur flutningur og
rökstuðningur Sjálfstæðismanna,
tilætlaðan árangur í þessu máli.
Undir því á þjóðin meira en
flestu öðru eins og nú horfir.
—/----
*
í sambandi við umr. þær, sem
fram hafa farið um þetta mál á
Alþingi undanfarið, er ástæða
til að benda alveg sjerstaklega
á íramkomu Jónasar Guðmunds
sonar, sem talaði í málinu í gær,
svo mjög var hans framkoma
frábrugðin annara stjómarliða.
J. G. sagði alveg hiklaust, að
þetta mál væri eitt hið mesta
nauðsynjamál, sem þingið hefði
haft til meðferðar og lausn þess
yæri mjög aðkallandi.
J. G. fór einnig nokkrum orð-
um um þá stefnu, sem ríkt hefði
á Alþingi að undanförnu, að
vera sí og æ að þyngja hýriðar-
þessa atvinnuvegar, s.iávarút-
vegsins, sem bæri uppi þjóðar-
búskap vorn að mestu leyti. Af-
leiðingin yrði óhjákvæmilega
sú, að þessi atvinnuvegur myndi
veslast upp. Einnig benti J. G:
rjettilega á þá vanrækslu Al-
þingis, að láta sig einu gilda
um fjárhagsafkomu sveita- og
bæjarfjelaga. Er nú þess að
vænta, að J. G. láti í þessu efni
ekki sitja við orðin tóm, heldur
styðji hann Sjálfstæðismenn í
Roosevelt
vinnnr §fór§igur
í ko§ningunnm.
London, 6. nóv. FÚ.
Á síðaátá þingi voru 302 full-
trúar demókrataflokksins, 117
republikanar, og 6 annara
flokka. Sextí-U: og fimm þing-
menn voru kjörnir gagnsóknar-
laust, og af þeim vorn 60 demó-
kratar.
Æsingin í dag hefir verið
mikil, einkanlega í stórborgun-
|urii. í Seattle var einn maður
úrppinn og ,sonur hans > hættu-
lega særður, í .slagsmálum út
af kosningunum.
New York, 7. nóv. FÚ.
Demókratar vinna stórsigra í
hverju kjördæminu á fætur
öðru, að því er best verður sjeð,
af þeim tölrim sem þegar eru
komnar. Þeir gera sjer nú vonir
um að ná tveim þriðju þing-
isæta í báðum déildum, en repu-
blikanar evu aö vona að fylgi
það sem þeir virðast hafa í
smærri bæ.jum muni véga tals-
vert upp á móti sigri demó-
krataflokksins í stærri borgun-
úm. —
I New York má heita að
irepublikanar hafi verið gersigr-
aðir, og þær tölur sem þegar eru
komnar frá Chicago benda á
stórsigur deoiókfata þar.
Aldrei í sögu Bandaríkjanna
hafa kjörstaðir verið eins vel
sóttir og í þessum kosningum.
London, 7. nóv. FÚ.
Roosevelt, Bandaríkjaforseti,
og stjórnarstefna hans hafa unn
ið geisilegan sigur í kosningun-
um. Samkv. síðustu fregnum má
telja það víst, áð demokratar
hafi % atkv. í báðum deildum
Bandaríkjaþings.
Svo er að sjá af síðustu fregn-
um, sem kosningar 32ja þing-
manna til öldungadeildar, er
kjósa skyldi í stað þess þriðj-
ungs deildarinnar, er úr gengur
þriðja hvert ár, hafi farið svo að
demokratar unnu 19 sæti, repu-
blikanar 3, framsóknarménn 1,
og bænda- og verkamannaflokk
urinn 1. Um 8 sæti er enn þá;
óvíst. Ýmislegt óvænt hefir skeð)
í þessum kosningum til öldunga-
deildarinnar. Reid, öldunga-
deildarmaður, forseti republik-
ana í öldungadeildinni, hefir
fallið og s ömuleiðis Brittain,
sem í 32 ár hefir verið fulltrúi
Illinoisríkis í öldungadeildinni
og tilheyrir flokki republikana.
Eftir því, sem best- er vitað nú
hafa demokratar 304 sæti í full-
trúadeildinni, republikanar 105,
framsóknarmenn 4 og bænda-:
og verkamannaflokkurinn 3.
Um 19 er óvíst. Mörg ríki, sem
hingað til hafa jafnan kosið
republikana k.jósa nú eingöngu
demokrata.
New York, 7. nóv. FB.
Flokkur republikana hefir
farið svo illa út úr kosningun-
um, að hann er í raun og veru
eins og tvístrað lið á flótta.
Demokratar hafa fengið að
minsta kosti 290 fulltrúa kosna
í fuiltrúadeild þingsins og hafa
þar því tvo þriðju hluta at-
kvæða. Úr flokki republikana
hafa 89 annað hvort náð kosn-
ingu eða taldir vissir með að fá
sæti í deildinni. — Líkur benda
til, að demokratar hafi 67 sæti
í öldungadeild þingsins eftir
kosningarnar, en republikanar
27. —
Upton Sinclair beið ósigur í
ríkisstjórakosningunni í Kali-
forníu. (United Press).
IHuller ríkisbiskup
segir ekki af sjer.
London, 6. nóv. FÚ.
Múller ríkisbiskup tilkynti í
kvöld að hann myndi ekki segja
af sjer.
í Stuttgart notuðu nokkrir
stuðningsmenn hans sjer brott-
veru Worms biskups á dögun-
um til þess að taka kirkjuskrif-
stofurnar í sínar hendur. Þeir
settu vörð við dyrnar, og bönn-
uðu öllum stuðningsmönnum
Worms inngöngu. Þrátt fyrir
það, að biskuparáð evangelisku
kirkjunnar hefir skipað þeim að
víkja, halda þeir enn vörð um
skrifstofurnar, og segjast ekki
því að koma fram þreytingum
ýið tekju- og eignarskattsfrv.
stjórnarinnar, sem miða að því
að tryggja fjárhagsafkomu
sveitar- og bæjarfjelaga.
Fyrstu umr. um Skuldaskila-
sjóð varð ekki Jokið í gær.
víkja nema þeim sje skipað það
af dr. Muller, því að hann sje
enn ríkisbiskup, og þess vegna
æðsti valdsmaður kirkjunnar.
Kolamenn
i Wales
gera enn uppistand.
London, 6. nóv. FÚ,
• Enn horfir til vandra*ð«t í
námuhjeruðunum í Suður-Wal-
es, Er það út af stofnun á nýj-
um fjelagsskap námumanna*
sem nefnir sig Miners Industrial
Union, og er hann andvígur að-
alfjelagskap nánnimannan.na',
South Wales Miners Eederation..
Hafa hinir síðarnefndu hótað
verkfalli nema Miners Industri-
al Union sje lagt niður, og verð-
ur ákvörðun tekin um málið á
morgun eða næstu daga. ff,;
fnn