Morgunblaðið - 16.11.1934, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
firyggi. Hfl. Sgaineytni
eru þær þýðingarmiklu kröfur, sem gera verður til
mótorsins.
„UNION“-BÁTAMÓTORINN sameinar höfuðkosti
diesel-mótoranna — litla olíueyðslu — og hina mörgu
kosti glóðarhöfuðs-mótoranna — lágan þrýsting, þýðan
tómgang, lítið viðhald og auðvelda meðferð. Hann er hinn
sparsami, öruggi og kraftmikli aflgjafi, sem flytur yður
fyrstan á miðin, j
fyrstan á markaðinn,
fyrstan til velmegunar.
Tólf „UNION“-bátamótorar hafa þegar verið seldir
hingað til landsins, og hafa þeir reynst frábærlega vel.
Greiðsluskilmálar mjög Hagkvæmir.
„UNION“-bátamótorarnir eru búnir til hjá stærstu
mótoraverksmiðju Noregs:
A/S De Forenede Motorfabriker, Bergen.
■ílhb'-
, Umboðsmenn:
Friðrik Magnússon & €o.
Grandarstíg íí, Reykjavík-
tSími: 3144. — Símnefni: „WholsaIe“. — Reykjavík.
Otvegum einnig mótorbáta (nýbyggingar) frá viður-
kendri bátasmíðastöð í Noregi, úr eik eða furu, með lágu
Terði og hagkvæmum greiðsluskilmálum.
Manchettskyrtur
Manchett-hnappar
Bindi
Hanskar
Axlabönd
Sokkabönd
Sokkar
Náttföt
Húfur
Hattar
Manchester.
Aðalstræti 6. Laugaveg 40.
ígætt
Hangikiflt
og
Harðlisknr
fæst i
oLi&erpoa/^
Hros§abjúgu,
Dilkakjöt.
Saltkjöt.
Rjúpur 0.70 pr. stk.
Síld í lauk 0.12 pr. stk.
Nýtt Kjötfars á hverj-
um morgni.
Jón & Geirl
Vesturgötu 21. Sími 1853.
Hafið þjer reynf
Skyrið
Blóðmörinn
Hvalinn
Sundmagann
Kaupfjelag
Borgfirtiiiiga.
Sími 1511.
Nautakjöt
og kálfakjöt
K L E I N,
Baldwsgötn 14. — Sími 8078.
irvarpi laga, er þó augljóst brot,
bæði á ákvæði stjórnarskrárinnar
uni friðhelgi eignarrjettarins og
, anda laganna um niðurjöfnun út-
, svara, „eftir efnum og ástæðum“.
Sárast er að þola þessar ráns-
hendur vegna þess, að þær hinar
‘ sömu gera mest áð því, að sóa
fjenu aftur í margskonar óþarfa
og ráðlevsu.
Arðránið.
Rógtungur rauðu fylkingarinn-
ar hafa eldrei þreyst á því, að
æsa verkamenn til öfundar og ill-
vilja gegn útgerðarmönnum, með
sífeldri Iygablekkingu um þrælk-
un, arðrán og þjófnað frá verka-
mönnum og þjóðfjelaginu. Bitt
dæmi nægir til að skýra þetta of-
urlítið.
Árið 1930 hækkaði almenna
verkakaup karlmanna við land-
vinnu hjer með miklum gaura-
gangi, um 16 a, á klst. (úr kr.
1,20 í 1,36), og annað flest eftir
því. Þetta bakaði útgerð eins tog-
ara hjer um 30.000 kr. ársút-
gjöld. Síðan hefir óhjákvæmilega
orðið að stytta útgerðartímann.
Hafa sjómenn grætt á þessu?
Síðan hefir atvinnuleysið auk-
ist margfaldlega. Hafa atvinnu-
leysingjar grætt á þessu?
Síðan hafa útgerðarmenn tapað
mestu af stofnfje sínu og hluta-
fje. — Skýrsla milliþinganefndar
sannar þetta, og mun varla verða
hrakin. — Ekki hafa þeir grætt á
þessu.
Síðan hafa bæjarsjóðir og rík-
issjóður fengið minni tekjur frá
útgerðinni. Ekki hafa þeir g'rætt
á <þessu.
Hvar lendir þá arðránið?
Sjá menn ekki þann sannleika,
að meira er krafist af útgerðinni,
en sannvirði vinnu og gjaldþols;
að það eru rógtungurnar og vald-
hafar í ríkinu og bæjunum, sem
hafa arðrænt útgerðarmenn, frem-
ur en þeir aðra.
Verði enn haldið svona áfram,
er þess ekki langt að bíða, að
hlutafjeð hjá þeim fjélögum, sem
enn eiga eitthvað af því eftir,
verði alt tekið, eytt og uppetið.
Hvað tekur þá við?
Þjóðnýtingarpostplarnir hafa
lengi stefnt áð því með ráðnum
'huga, að koma útgerðinni á knje,
svo hún neyðist til að gefast upp.
Og þeir munu nú hlakka. yfir því,
að þeir sjeu þegar komnir að
þessu takmarki. Ríkið, segja þeir,
á að taka alla útgerð á sína arma
og' sjá öllum fyrir ágætri atvinnu.
Mikil börn eru þeir menn, sem
trúa þessu, eins og’ högum nú er
háttað.
Meðan útgerðin gekk vel og
kaupi alménnings við haná var
haldið í hófi, eftir sannvirði vinn-
unnar að jafnaði, þá var afsak-
anlegt, þó sumir hefðu heillavæn-
legri trú á ríkisrekstri togara
en einkaeignum. Þá var landið
ekki sokltið svo djúpt í skulda-
fenið sem nú, og hafði svo mikið
lánstraust, að það gat keypt tals-
vert til útgerðar. Þá var ríkis-
útgerð óreynd, ekki komin í Ijós
„atvinnubót“ sjómanna og „gróði“
ríkisins af síldareinokuninni. En
með þessa reynslu fyrir augum,
stórfelt atvinnutjón fyrir sjómenn
og miljónatap fyrir ríkissjóð á svo
stuttum tírna, ásamt örþrota fjár-
hag og eyðilögðu Iánstrausti ríkis-
ins, er mesta furða að nokkurii
mann — og allra helst atvinnuleys
ingja — skuli enn geta dreymt
fagra drauma um góða atvinnu
við fjárfreka, áhættusama stórút-
gerð; og það undir stjórn sömp
manna eða jafn vitura þeim, sem
síldareinokuninni stjórnuðu.
Hvernig á örmagna ríki að geta
éndurnýjað skipastólinn, eða veitt
meiri atvinnu á þeim skipum, er
það tæki? Þau éru flest gömul og
þurfa viðhald mjög mikið. Skuld-
ir mundu fylgja þeim upp að og
upp yfir sannvirði þeirra, en lítið
eða ekkert veltufje (hlutafje) án
vaxta, yrði þá til hjálpar.
Engin líkindi eru til þess, að af-
koman yrði þá betri, eða mistökin
minni, hjá fámennri stjórn ríkis-
rekstrar á einum stað — sem yrði
skipuð fremur eftir flokksfylgi
en reynslu og þekkingu — heldur
en hjá mörgum dreifðum fjelög-
um, sem öll hafa forráðamenn með
sjerþekkingu og kunnugleika á
hver.jum stað.
Meira í hófi en útgerðin.
Ef sv^na verður haldið áfram,
sem nú er g'ert, að níðast á allan
hátt á aðal bjargræði landsmanna,
að rægja þá og hrakyrða, sem
standa í útgerðareldrauninni, og
hæðst að tillögum þeirra, sem á
Alþingi hafa bæði vitið, þekking-
una og viljann til viðreisnar; þá
er ekki aðeins verið að ráðast á
útgerðarmenn og afkomu þeirra,
heldur líka á forræði og sjálfstæði
íslenska ríkisins.
Eftir afkomu sjávarútgerðar-
innar fer hagur ríkisins.
Ef stórútgerðin verður nú lát-
in hrynja og gefast upp, þá verð-
ur ríkið um leið gjaldþrota. Þetta
ættu^alKr að' géta öjeð og skilið,
sem nemia að hugsa og' athuga,
og nokkra dómgreind hafa eðá
vilja til rökrjettra ályktána.
Ef almenningur vildi nú kynna
sjer rækilega, nýútkoniið nefnd-
arálit milliþinganefndar í útgerð-
armálum, þá fer varl hjá því, að
flestir hlytu að sannfærast-
Og sú er ádrepa mín að síð-
ustu, að minna á greinina „Óska-
börnin og ölnbogabörnin“ í Morg-
unblaðinu 21. nóv. 1933. Þar er
sýnt með tölum úr hagskýrslum
og landsreikningum um 6 ár,
1927—’32 (sem enginn hefir reynt
að hrekja, svo jeg viti), að á
nefndum árum hefði ríkiss.jóður
fengið hlutfallslega 9 — níu —
miljónir króna frá sjávarútgerð-
inni, mót 1 — einni — miljón
króna frá landbúnaðinum. En þar
á móti hefði ríkissjóður hjálpað
hlutfallslega landbúnaðinum um
7 — sjö — milj. kr. móti 1 —
einni — milj. kr. til útgerðar.
Það er með öðrum orðum óhætt
að fullyrða, að sjávarútgerðin,
langmest stórútgerðin, hefir bor-
ið uppi og kostað jarðabætur þær
og framfarir, sem orðið hafa um
allar sveitir landsins á síðustu ára-
tugum.
Svo kemur þakklætið: Stærstu
útgerðarmennirnir, sem hafa lang-
samlega mest allra unnið að þess-
um framförum raunverulega, eiga
að vera hálfgerðir djöflar x manns
mynd, sí rænandi og stelandi sf
fátækum verkamönnum, til þess
eins að geta sjálfir lifað í „vellyst-
ingum praktuglega“ (sbr. rógitm
um JCveldúlf og Ólaf Thors sjer
staklega).
Undraverðast ér, að sumir ró
lyndir og skynsamir bændu
skuli hafa látið róginn spilla sx
hugarfari sínu, að kunna ekki :
ineta rjettilega grundvallarástæ
uirhar. Jeg held að þessir stórú
gerðarmenn hafi unnið til þess
heiðarlegan hátt, eigi síður e
aðrir, að búa í sæmilegum húsui
Og fáir þeirra munu að öðru ley
lifa í neinu óhófi. Jeg held ;
annað þarfara þurfi að gera, e
illyrðast og öfundast yfir efn
legu sjálfstæði einstakra mann
Engir munu síður en útgerða
menn, vera með öfund eða efti
tölur við bændur. Og engir frei
ur en þeir óska þess, að fá frar
vegis tækifæri til að halda áfra:
endurbótum sveitanna. En þe
verða líka að krefjast samúðar c
samhjálpar til þess, að fleyta ú
gerðinni, og þar með öllu þjóð;
búinu, yfir strandstaði, blindske
og boða viðskiptahaftanna og f já
hagskreppunnar.
V. G.
——<m»-—-—
Rúmenar
elika friðinn.
Sterkur vörður ur
Karol konung.
London, 15. nóv. F
Karol Rúmenakonungur opi
aði þingið í Rúmeníu í dag, vs
hafðpr á honum hinn sterkas
vöi'ður, er hann ók til þings.
Karol konungur.
í ræðu þeirri, sem flutt vs
af forsætisráðherra við þinf
setninguna, var lögð áhersla
það, að Rúmenía gerði sitt ít:
asta til þess að varðveita fric
inn. En .jafnframt er það gefi
í skyn, að hafa þurfi herinn t
taks, vegna þess hve ótrygt sj
nú í heiminum yfirleitt.
HoHeiidlngar
varír um sig
Berlín, 15. nóv. F
Hollenski hermálaráðherran
hefir lagt sk.jal fyrir þingð, þ;
sem hann telur mjög óráðleg
að tillögur sem liggja fyr
þinginu um minkun hers o
flota verði samþyktar. End
þótt Holland ætli sjer ekki a
taka þátt í hinu almenna víj
búnaðarkapphlaupi, segir rá<
herrann, er þó óhjákvæmileg
að sjeð verði um að landvarn
fullnægi nútímans kröfum. -
Kveður hann sjer í lagi flui
herinn og stórskotaliðið vei
endurbóta þurfi.