Morgunblaðið - 23.12.1934, Side 5

'.Sunnudaerinn 23. des. 1934.
K
Reykelsl - Bnddar
Sigarettukassar — Öskubakkar á stóla — Konfekt- pg
Ávaxtaskálar, plett — Burstasett, plett — Keramik'Vörur
— Kristallsvörur og ótal margt fleira.
K. Einarssnn S Oiarnsson.
Bankastræti 11.
Siarisiúðsosiia
^ankans verður, vegna vaxtareiknings, lokuð á ganalári-
dag. Aðrar deildir bankans verða opnar eins og venju-
ega þann dag til kl. 12 á hádegi.
Landsbanki Islands.
mðlverkasýnlng
Höskuldar B)örn$sonar
í G. T.-húsinu, opin í síðasta sinn í dag, frá kl. 10 árd.
til kl. 11 síðd. —
J ólaskemtiin
heldur Knattspyrnufjelagið Valur fyrir 3. og 4. flokk,
föstudaginn 27. desember, n. k. í húsi K. F. U. M.
Allia* biðja uin
Sfríns sðkknlaðl
Gelið málaplðtn
í jólasiöi.
Lingnaphone|IO /o tll jóla.
Þýsk, ensk, spönsk, ítölsk, frönsk, esper-
anto-námskeið.
Hliðífærsbðslð
Bankastræti 7.
mn. Sýnir ]>að best, að hjá síra inn í skoðunum síra Maennsar
Magnúsi hefir það ekki lent við
T)laðið hefði hægra um sig. En
4>ví var ekki að heilsa. Sjúkleg
ósannindahneigð aðstandenda
iblaðsins fyllir dálka þess sömu
lyginni dag eftir dag:
Richard Thors hefmtaði einka
rgölu!
Allir vita að þetta er lygi.
Það var einu sinni sagt um
Mónas Jónsson að hann heldi að
:.svartur blettur kæmi á tunguna
á sjer, ef hann segði satt! Hann
virðist verða hræddari og
hræddari við svarta blettinn
sinn með hverjum degi sem
líður.
öllu snúið öfugt.
Það er alvitað, enda öllum
^sýnilegt, að stjórnarflokkarnir
eru dauðhræddir við sínar eigin
■aðgerðir í fisksölumálunum.
Þeir vita sem er að útgerðar-
menn, jafnt stærri, sem smærri
«ru algerlega mótfallnir einka-
sölu. Og þá rennir grun í, að sú
tilhögun geti einnig haft ó-
Iheppilegar afleiðingar í för með
:sjer gagnvart neysluþjóðunum.
Þess vegna er því logið á
.aðra, að þeir hafi óskað eftir
-einkasölu á fiskinum. Ásgeir
Ásgeirsson var borinn fyrir
jþessu. En hann sannaði, að það,
sem eftir honum var haft var
Tleipur eitt og útúrsnúningar.
:Spánska samninganefndin, þeir
Sveinn Björnsson, Richard
Thors, Magnús Sigurðsson,
Helgi Guðmundsson og Helgi
Briem, höfðu lagt það til að
núverandi samtök fiskframleið-
•«nda yrðu styrkt sem mest á
rfrjálsum grundvelli, án þving-
unarlöggjafar — þvert á móti
]því sem stefnt er að með lögun-
:um um Fiskimálanefnd.
Ábyrgðarmaðurinn.
Haraldur Guðmundsson hefir
-verið bankastjóri. Hann kann-
cast við þetta. Þegar maður kem
ur með víxil, spyr bankastjór-
inn hver sje ábyrgðarmaðurinn.
.Jú, hann er þessi eða hinn.
Bankastjörinn hniklar brýrnar
og fer að fletta í ýmsum skjöl-
rum og skilríkjum til að vita
hvort ábyrgðarmaðurinn sje
„,góður“ fyrir upphæðinni.
Sje nú maðurinn þektur að
rjjlópsku í fjármálum, ráðdeild-
,-arlitíll og ómerkilegur, segir
IHaraldur eins og rjett er: Jeg
legg ekkert upp úr ábyrgð
'þessa manns, hann er ekki ,,góð
?ur“ fyrir neinu.
.Samtök fiskfi'amleiðenda
'hafa fært þjóðinni gróða, sem
nemur mörgum miljónum króna
á ári. Haraldur vill sundra sam
'tökunum og segir: Jeg ábyrg-
ist! —
Er hann „góður“ fyrir á-
:byrgðinni?
Haraldur hefir ábyrgst áður.
Það var þegar hann og flokks-
bræður bans stofnsettu Síldar-
-einkasöluna. Hann var ekki
„góður“ fyrir þeirri ábyrgð.
Nú heimtar þessi maður að
hann sje talinn „góður“ fyrir
margfalt stærri ábyrgð.
Svona derringur er talinn ein
kenni á svindilbröskurum, sem
• eru að vjela einfeldninga,
manna, sem eins og bankastjór-
arnir orða það, eru ekki „góð-
ir‘- fyrir neinu!
Safn Einars Jónssonar verðuv
•aopið á annan jóladag kl. 1—3.
G 'ður
jólagestur.
Fyrir fáum dögum er komin
í bókaverslanir heildarútgáfa af
Ijóðum Guðm. sál. Guðmunds-
sonar, ásamt nokkuruna sýnis-
hornum í óbundnu máli, mikil
bók að vöxtum í þrem bindum,
fagurlega gerðum af hendi ísa-
foldarprentsmiðju ,sem hefir
gefið bókina út.
Jeg er ekki ritdómari, en mig
langar þó að minnast þessarar
útgáfu með fáum orðum.
Ástsælasti rithöfundur þjóðar
vorrar mælti, á afmælisdegi sín-
um,# hinum 75. á þessa leið:
„Þegar jeg hefi lesið skáldrit,
verður mjer ósjálfrátt að
spyrja, hvort það hafi lagt fram
nokkra fegurð, efnislega eða
andlega, eða hvort það hafi vak
ið nokkura gleði, eða nokkura
göfuga kend“. Jeg hefi ástæðu
til að ætla, að talsverður hluti
þjóðarinnar — sem bókmentir
les — leggi nokkuð svipaðan
mælikvarða á bækur, og öHum
þeim er þessi útgáfa rita Guðm.
Guðm. mjög kærkominn gestur.
Guðmundur var í sannleika
eins og um hann hefir verið
sagt „söngvarinn meðal hinna
íslensku skálda“ og eins og aðr-
ir söngvarar af Guðs náð hefir
hann sungið sig inn í hjörtu
þjóðar sinnar, sjálfur vildi hann
engri ákveðinni stefnu fylgja,
á sviði ljóðagerðarinnar, hann
óttaðist að slíkt myndi fjötra
flug hinnar sí-þyrstu sálar hans
eftir öllu góðu, fögru og göf-
ugu. Og hvað var það, sem sál
hans sá, á þessu þrotlausa
flugi? Missýnir? — — Minn-
ing vorrar kynslóðar hefir, að
ískyggilega miklu leyti, tekið
þá stefnu, að fjöldi sálna er
lokaður úti frá heimum Guð-
mundar, en missýnir sá hann
ekki, sál hans var óvenjulega
hrein og tær og því sá hann
fyrst og fremst hið hreina og
bjarta og það er yfirgnæfandi
í ljóðagerð hans, þess vegna
hefir líka bók hans ómetanlegt
gildi nú á tímum þegar verið er
að keppast um að troða að
manni óþverranum og subbu-
skapnum í mörgum bókum. —
Fyrirlitningin á lífinu er nú
víða að verða tíska í bókment-
unum, Guðmundur er boðberi
virðingarinnar fyrir mannlegu
lífi. Hin sjúka leit að öllu ó-
geðslegu og dýrslegu í lífinu á
sjer nú marga formælendur.
Guðmundur sá þau álög vafa-
laust vel, en hið heilaga í mann
legu lífi lá hjarta hans nær og
um það kveður hann ljóðin sín;
þetta gengur eins og rauður
þráður í gegn um alla ljóðagerð
hans.
Guðmundur var friðarins
skáld. Ekkert íslenskt skáld
annað hefir sungið um „frið á
jörðu“ eins og hann, friðinn hið
ytra í lífi þjóðarinnar og hið
innra í hjörtum mannanna.
Grunntónninn í þeim fagra
hörpuslætti er algerlega trúar-
legs eðlis og friðarljóð hans
eiga alvarlegt erindi til sjer-
hverrar friðarvana og eirðar-
lausrar kynslóðar.
Guðmundur var heimilanna
yjO Rti U NJgLAÐIÐ_________
skáld; sjálfur naut hann óvenju
legrar hjúskapargæfu, sem
hann kunni að meta og kveða
um. Við þá gæfu þroskaðist
hann bæði sem maður og skáld
og eigi nokkurt skáldrit erindi
inn á heimilin, þá er það ljóða-
safn hans, með hlýleikann, ást-
úðina og friðinn, þar er ylmur
af hverju ljóði, ekkert óhreint
eða ljótt.
Og hann var trúarinnar
s*káld, bjartur, hreinn og hlýr.
Lotning hans fyrir Kristi var
mikil, með sterkar rætur í með-
fæddri, frjálsri og hleypidóma-
lausri trúhneygð. Mörg fegurstu
ljóð hans eru um Krist, en frá
honum hafði hann fengið há-
leitustu hugmyndir sinnar hug-
sjónaauðugu sálar. Þess vegna
— og einkum vegna jólakvæð-
anna — verður, af öllum bók-
um, þetta ljóðasafn Guðmundar
kærasti jólagesturinn minn.
Jón Auðuns.
Bóð bóÞ:.
Magnús Helgason: Skóla-
ræður og önnur erindi.
Bók þessi er nýkomin á bóka-
markaðinn, og er litlum vafa bnnd-
ið, að henni verður skipaður sess
meðal bestu bóka; er komið hafa
út á árinu 1934- Ber margt til ]iess,
þótt lítið verði rætt um það í
þessum línum.
Bókin er, eins og nafnið ber
nieð sjer, mestmegnis skólaræður.
Það er ræður, er síra Magnús
Helgason hefir flutt í Kennara-
skólanum liaust og vor: Skólasetn-
ing — skólauppsögn. Pyrsti kafli
bókarinnar segir frá uppeldi og
heimilisháttum á æskuheimili höf-
undar fyrir 70 árum. Aulr þessa
eru í bókinni nokkur erindi önnur,
og fjalla þau einnig um uppeldis-
og fræðslumál. Þrjár myndir
fylgja bókinni. Br ein þeirra af
síra Magnúsi 25 ára gömlum. Onn-
ur er tekin af honum hálfri öld
síðar, eða þegar hann var 75 ára.
Þá er og mynd af Birtingaholti,
æskuheimilinu hans.
Pyrsta skólaræðan er vígslu-
ræða, er síra Magnús helt liaustið
1908, þegar Kennaraskólinn var
stofnaður hjer í Reykjavík. X
lok þeirrar ræðu kemst hann þann
ig að orði;
„— Jeg er viss um, að við ósk-
um þess öll af hjarta, að góður
andi setjist hjer að með oss, og
hverfi lijeðan aldrei á braut. Guð
gefi að vjer vígjum þá skólann í
vetur með þeim liætti, að þar fá>
enginn illur andi aðsetur innau
veggja, en að þar setjist þegar í
öndvegi sá andinn, er vjer vildum
helst kjósa, andi iðjusemi ogskyldu
ræktar, siðprýði og góðgirni".
Það var víst engin tilviljun, að
síra Magnús Helg-ason varð fyrsti
skólastjóri við kennaraskóla hjer
á landi og stjórnaði honmn svo
lengi. Þar hafa vissulega hin góðu
öfl tilverunnar verið að verki. —
Og' ekki er það undarlegt, þótt við
nemendur hans verðum hjartan-
lega g'löð, er við fáum þessa bók
í hendur. Við höfum umgengist
hann, heyrt hann flytja sumar
ræðurnar, og það er ekki of mælt,
að mörg okkar hafi meiri mætur
á honum en flestum öðrum mönn-
orðin tóm, að skapa góðan anda
í sltóla sínum.
En það eru áreiðanlega fleiri,
sem geta liaft gagn og gleði af
að lesa ,,Skólaræður“ síra Magnús-
ar. Þær ættu að komast á sem
flest heimili á landinu, engu síður
en „Kvöldræður“, því að þær
flytja skoðanir okkar mætasta
skólamanns. — Og þótt margar
nýungar komi fram í skólamálum,
ýmsar til mikilla bóta, þá er kjarn
samur og sígildur.
Síra Magnús gaf Samhandi ísl.
barnakennara handritið að þesa-
ari bók, og hefir það gefið hana
út, mjög myndarlega.
Freysteinn Gunnarsson, kerm-
araskólastj. hefir ritað ágætan foi'-
mála fyrir bókinni.
Margrjet Jónsdóttir.
Viator, fiskflutningaskip, kom í
gær.