Morgunblaðið - 21.03.1935, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ
Frú Jóhanna Proppé.
I dag verða jarðneskar leif-
ar þeirrar merku og góðu konu,
hverrar nafn línur þessar hafa
að yfirskrift, til moldar born-
ar.
Ekki kom hinum mörgu
vinum hennar hjer í bæ og á
Vestfjörðum burtför hennar á
óvænt, svo lengi sem hún hafði
átt við þjáningafullan sjúkdóm
að búa. En jafnan munu þeir
hinir sömu minnast hennar
slíkrar, að þá eru þeir á hana
mintir, er þeir heyra góðrar
konu getið, enda hafði hún til
brunns að bera marga þá kosti
og suma í harla ríkum mæli,
sem góða konu prýða. Hún var
og svo lánsöm, að við hlið síns
mæta eiginmanns, veittist henni
aðstaða til þess, að framkvæma
margt af því, sem velviljaður,
samúðarríkur og fjelagsfús
hugur hennar þráði. Kom það
eigi síst fram við þá er afskift-
ir voru því, er til lífsins gæða
telst. Þeim var örlátur hugur
hennar og hönd fús að miðla.
Frú Jóhanna heitin var fædd
14. ágúst 1881. Frá því hún
var 9 ára, ólst hún upp hjá
Jakob smiði Samsonarsyni og
konu hans Ólafíu Kristjánsdótt.
ur. Bar hún til þeirra innilegan
dótturhug. Og þegar hún varð
þess umkomin, en fóstra henn-
ar orðin ekkja, reyndist hún
henni og fólki hennar stoð og
stytta á margan hátt svo sem
góð dóttir má best reynast.
Enda mun frú Jóhanna heitin
þeim, sem mörgum öðrum er
hún liðsinti, ógleymanleg fyrir
trygð sína og rausn.
Sumarið 1904, 14. ágúst gift-
ist .frú Jóhanna eftirlifandi
manni sínum, fulltrúa Carl
Proppé. Eignuðust þau 8 börn.
Dóu 2 í æsku, stúlkubarn- Clara
að nafni og drengur er Jakob
hjet. Uppkominn son sinn,
Hugo, elskulegt ungmenni,
mistu þau fyrir rúmu ári. En
5 eru á lífi. Lára, gift Garð-
ari Jóhannessyni á Patreksfirði,
Fríða, Caila Hanna, Gunnar
og Jóhannes, er öll hafa átt
heimili hjá foreldrum sínum.
Sem eiginkona og móðir var
frú Jóhanna tvímælalaust hin
lagði hún sinn ríkulega skerf
til þess að gera heimili þeirra
svo vinsælt og aðlaðandi, sem
það var, ekki einungis heimil-
isfólkinu, skyldu og vandalausu
heldur einnig þeim hinum
mörgu er að gáfði bar. Var
þar jafnan gestkvæmt mjög,
enda áttu aðkomendur þar jafn
an að mæta alúðarfullum og
glaðværum vinarhug húsbænd-
anna. Meðal þeirra er að garði
þeirra hjóna leituðu voru þeir
eigi fáir, er sjérstaklega áttu
erindi til húsmóðurinnar. Var
þeim jafnan tekið með ástúð
og velvild og vandkvæði þeirra
leyst svo sem ástæður stóðu
til. Frú Jóhanna heitin hafði
sjálf þekt í æsku hvað það er
að hafa af skornum skamti
handa á milli. Skildi hún því
vel ástæður þeirra er við skarð-
an efnalegan hag hafa að búa,
var og hugur hennar fús og
fljótur að rjetta þeim hjálpandi
hönd, er hjalpar þurfandi leit-
uðu hennar, enda síst til þess
lött af manni sínum.
Meðan frú Jóhanna heitin
átti heimili á Þingeyri tók hún
ríkulegan þátt í fjelagsmálum
kvenna þar. Hún var gjaldkeri
í Kvenfjelaginu Von á Þingeyri
frá því það var stofnað þar
til hún fluttist þaðan. Reyndist
hún fjelaginu sterk stoð til
margskonar framkvæmda, og
ljet sig mjög varða hag þess,
einnig eftir að hún fluttist til
Reykjavíkur, og sýndi þannig
hug sinn á margan hátt í verk-
inu. Það var því eigi að furða
þó svo velvildarrík og til góðs
athafnasöm, áhugasöm kona á-
ynni sjer virðingu og' velvild
þess fólks er hún bjó samvist-,
um við, enda veit jeg að hún
átti ríkuleg ítök virðingar,
trausts og vináttu í hugum íbúa
Þingeyrarhrepps og fleiri þó
þar vestra. Munu þeir ,nú, er
hún hefir kvatt þénnan efnis-
heim, senda yfir djúpið inhi-
legar þakkar hugsanir óg með-
al þeirra eigi síst þeir ' hinír
mörgu er reynt höfðu og kynst
höfðu kærleikslund hennar,
ræktarsemi og höfðingslund.
Blessuð sje minning hennar.
Þórður Ólafsson.
Páll SigurQsson
bóndi að Haukatangu.
F. 9. sept. 1864. — D. 13. des. 1934.
Kveðja frá sveitunga hans.
f dag vjer minnumst merkis-
þóndans,
— minnumst sveitarhöfðingjans.
í dag vjer klökkir knje vor
beygjium'
— klökkir blessum minnih'ý kank:
Vjer miuram hvérsn ' Páfl’ Vó'rbr'
Heill í ráSum, haldinorður —;
hreinleikinn var sjóður hans.
Verk hans raúhu stöðugt standa,
stærsti varði orku manns.
Þó að leiðið grói grasi,
geyniir sVeitin minning lmns.
Kr. H. Breiðdal.
Guðrún Hristiánsdúttir
frá Hjörsey.
í dag er til hinstu hvíldar borin
merkiskonan, Guðrún Kristjáns-
dóttir frá Hjörsey. Hún var fædd
18. maí 1848 og vár ein af þeim
merku Vallnakotssystrum — Sess-
elja á Hvítái’völlum, Kristjönu í
Deild o. fl. — Hún giftist árið
1876 frænda sínum, Sigurði Guð-
mundssyni í H.jörsey, og bjó þar
aljan sinn búskap þar td er hún
misti mann sinn, sem di’uknaði við
Hjörsey L. maí 1897. Þeim hjóur
um varð sex barna auðið, en urðu
fyrir þeim harmi, að missa fimm
þeirra1 í /æskíi. Eiu dóttir þeirra,
Afargrjet, náði fullorðiris-aldri og
giftisf Ólafi 'feruðmuhdssyni frá
MiknToltf,r en 1 jést af barnsförum
að fýfsta barni. Eftir það var
éu^ruif' tií æviló.ká , hjá, tengda-
Sýni sínum, fypt' ,sem, bústýrg pg
eiþuig eftþ; Jiagp, gifti.s.t, H*ænd-
'konu heijn&r,. Il.úja ,naut þar mik-
illar umhyggju og velvildar hjá
þeim hjónum og börnum i þeilira,
eflir að heilsa bilaði og ellihrum-
•le.iki færðis't, ýfif'íhahá. íiún l.jest
þann 12'. ■ þessá átáháðar.
•! Þ'að éf 1 pft(á'r nfh Gnðrúnu og
flestar íslenská'f ' kÖíití¥j':!áð sága
hennar var ejgí fjolbreytt út á við,‘
en í sínum verkahrmg var Gu^Srún
nlerk kona og .minnisstæð þeim,
sém liemii kyntust; giaðvær , og
rpsk tij allra stái;fa, svo að ánæg.ja
var a.ð ,sj4, en um fram alt góð,
hjálpsöm og velviljuð og viidi
allra meijn,þæta,. pg.liið sama var
hjjartalag hepnar fram til liins síð-
ásta, enda sagði hún oft, þegar
koipið var til liennar .hin síðari
árin og hún var að lesa í biblíunni
eða öðrum guðsorðabókum: „Jeg
þárf .að npta tímann, sem eftir er,
tiji.að verða betri“.
I Nú liefir hún væntanlega upp-
skoriðt. tytírrja þjpna laun. Þess
ástríkasta og umhyggjusam-
asta. En þó hún ljeti sjer
margt viðkoma í margháttuðu
starfi sínu, var henni heimilið
jafnan fyrir öllu öðru.
Vorið# 1905 fluttist frú Jó-
hanna heit. með manni sínum
til Þingeyrar. Tók hann þá, sem
verslunarstjóri, við verslun hins
svonefnda Miljónafjelags þar.
Brátt kom það í ljós að frú
Jóhanna var fyrirmyndar hús-
móðir um alla hússtjórn, og
' pi’ýddi
piltahóp á sinni tíð.
Vjer munnm hve hárin 'gengai
glaður
gestrisninni, fyr og sið.
Lyndisfastur, falslaus vái* ’ann,
forsjá stýrði orðum hans.
Yfir fjöldann ætíð bar ’ann
ægishjðlm hins nýt.a manns.
Hann stóðst eins og bjarg 1 brími
breytinganna öldu fans.
ótka alJÍEvvi(iir hpnnar.
G. B.
Tárin og sóttkvéikjurnar.
Ensknr lífeðlisfræðingiif þykist
hafa komist að þeirri niðurstöðu,
að tárin drepi svo að segja allar
séttkveikjur, Eitrið er svp sterkt,
spgir hann, að það rná þynna það
að miklum mun, áij þess að það
missi kraft. Gott að geta grátið
úr sjer hvefið.
Blámann aglamur.
Nýlega var jeg staddur í
veitingahúsi, sem telja má af betra
taginu. Með mjer var útlendur
kunningi minn. Við fengum fljóta
og kurteislega afgreiðsul og sett-
umst að kaffinu.
Unga fólkið skemti sjer við
dans og mjög ómjúka Jazzmúsik
— þennan afskræmda negra-kúl-
túr, eftirstöðvar af ómenningu
styrjaldarinnar, sem virðist ætla
að endast hjer ótrúlega lengi.
Skyndilega heyrðum við háa
skræki, er líktust bjargfuglagargi.
Við fórum að leggja við hlustirn-
ar, hvaðan þetta kæmi og upp-
götvuðum þá, að þetta kom frá
hinni ágætu hljómsveit — senni-
lega í því skyni að reka "miðs-
höggið á Jazzinn.
Kunningi minn sagði, að hefði
þétta komið fyrir í sínu landi —
á sLkum stað — mundi helming-
urinn af fólkinu hafa gengið út.
Við sátum kyrrir —- og götulýð-
urinn klappaði.
Okkur kom saman um að þessi
villimenska stingi undarlega í stúf
við hina norrænu karlmensku, er
eitt sinn gerði húsbóndann fræg-
an.
Sig. Guðmundsson.
Tvennskonar
rfettarfar.
Jón Jónsson, Hjeðinn
og kaupfjelögin.
Jón Jónsson sjómaður býr á
Austurlandi. Hann á 8 börn á
lífi og 4 undir grænni torfu.
Tólf börn er mikil eign, en það
er líka aleigan, og hefir kostað
heilsu konunnar, hvað sem Jóni
sjálfum líður.
Jón hefir aldrei eignast neitt
annað, sem heldur ekki er von.
En með aðstoð góðra manna og
velvilja útibústjórans á Seyðis-
firði hefir Jón nú í nokkur ár
talist meðeigandi í litlum vjel-
bát. Á honum sækir Jón sjóinn
altaf þegar fært er, og oft í
tvísýnu, því munnarnir eru
margir og Jón er því óvanur að
Manna rigni af himnum ofan.
Jón Jónsson er góður sjómað
ur. Hann er mesta aflakló og
sýnt um að halda vel á öllu sem
til útvegsins þarf. En þrátt fyr-
ir þetta ná endarnir ekki sam-
ab, útgerðin ber sig ekki. Jón
Jónsson hefir þó beint vi'ðskift-
itnitm til Alþýðúvinanna. Olí-
una kaupir hann hjá Hjeðni en
saltið hjá kaupfjelaginu, og
því selur hann fiskinn.
Jón Jónsson skilur ekkert
hvernig á þessu stendur. Hvern
ig sem hann sparar olíuna, end
ist hún altaf jafn illa og altaf
er reikningurinn jafn hár. Og
enn ver gengur Jóni Jónssyni
að skilja hvernig í því getur
legið að fiskurinn er altaf snökt
um minni en hann býst við, en
saltið því þyngra.
Og Jón Jónsson hefir hlaðið
skuldum á bátinn, — skuldum
við Hjeðinn og skuldum við
kaupfjelagið. Og Hjeðinn og
kaupfjelagið gátu ekki lengur
dregist með skuldir Jóns Jóns-
sonar og neyddust til að taka
bátinn upp í þær.
Jón Jónsson hefir því orðið
að hætta að gera út. Þegar
Hjeðinn og kaupfjelagið tóku
við bátnum, tóku ábyrgðar-
mennirnir við skuldinni í úti-
búinu og sveitin við bðrnum
Jóns Jónssonar.
Jón Jónsson er atvinnulaus
og hefir því betri tíma til að
hugsa. Hann er altaf að reyna
að finna út hvernig á því stóð
að útgerðin bar sig ekki, með
öðrum eins afla og mesta spam
aði. Og því meira sem Jón Jóns
son hugsar, því óskiljanlegra.
finst honum þetta alt saman.
Jón Jónsson hefir að vísu
frjett um litlu lóðin og skökku
vegirnar. En það er engin skýr-
ing, því auðvitað er það lygi.
Jón Jónsson er jafnaðarsinnað-
ur tímamaður og veit þess
vegna að Hjeðinn hefir ekki
vigtað olíuna með litlum lóðum
og því síður kaupfjelagið salt-
ið. Jón Jónsson lætur sjer ekki
detta í hug að fiskurinn hafi
orðið svona ódrjúgur vegna
skakkra voga, því Jón þekkir
kaupfjelagsstjórann og Sigurð
Kristinsson líka. Auk þess veit
Jón Jónsson að sá, sem lánaði
til bátskaupanna er nú ráð-
herra og hlýtur að vita um
þetta ef eitthvað væri hæft í
því, og hann mundi aldrei láta
taka bát Jóns Jónssonar upp í
skuld sem safnast hefði vegna
lítilla lóða og skakkra vigta.
Alt þetta veit Jón Jónsson,
og botnar því ekki neitt í neinu-
Vesalings Jón Jónsson veit ekki
a'ð hjer í landi gildir tvenskon-
ar rjettarfar. Annað er ætlað
Jóni Jónssyni. Hitt manninum
sem sór, manninum sem sveik
ekkjuna, manninum sem fer
aftan að siðunum með litlu lóð-
in, og mönnunum með röngu
vogirnar og stuttu kvarðana,
og þeim öðrum sem sitja á
æðri bekk í átveislu „stjórnar
hinna vinnandi stjetta".
En þið sem lifið á að blekkja
og svíkja alþýðuna: Gætið ykk
ar, Jón Jónsson fer að átta sig~
Sigfús.
Fyrir rfeflli.
Fyrir nokkru var fyrverandi
enskurn hermanni stefnt fyrir rjett
og hann sakaður um að hafa verið
ölvaður á almannafæri. En nú
vildi svo einkenniléga til, að dóms-
forsetinn var liðsforingi sá,
sem þessi maður hafði verið undir-
gefinn í stríðinu.
Dómsforsetinn þekti manninn
ekki og spurðí hvort hann hefðí
verið í hernum.
— Já, Sir, jeg var undirmaður
yðar í The Royal Berkshire Regi-
ment í stríðinu.
— Jeg hefði átt að kannast við
yður, sagði dómarinn. Og jeg skil
ekkert í því að þjer skulið ekki
þola daufan bjór betur. Ef þetta
hefði komið fyrir meðan þjer vor-
uð í hernum þá hefði jeg dæmt
yður í 14 daga varðhald, en nú
skuluð þjer sleppa með 10 shill-
inga sekt.
Svo sneri hann sjer að með-
dómendum sínum Og sagði svo
hátt að allir gátu heyrt: Svei mjer
éf jeg held ekki að jeg ætti að
gefa honum í staupinu!