Morgunblaðið - 29.03.1935, Blaðsíða 6

6
MORGUN HLAÐIf*
Föstudaginn 29. mars 1935.
Jarðdrför Jóns
Pramh. af 3. síðu.
ið mig „meistari“ og ,,herra“,
og þjer mælið rjett, því að jeg
er það“.
Já, vjer mælum rjett, er vjer
sameiginlega snúum oss til þess
foringja og biðjum:
Drottinn, sem veittir frægð og
heill til foma,
farsæld og manndáð vek oss
endurboma.
Vígjum honum þjónustu vora.
Biðjum hann að senda oss lið
og hjálp með mönnum, sem
hann útbýr til starfs og sigurs.
Úr ræða síra Friðriks
Hallgrímssonar.
Þá flutti síra Friðrik Hall-
grímsson aðra ræðu.
Honum fórust m. a. þannig
01*0:
„Göfugmennið hefir göfug-
ig áform og stendur stöðug-
ur í því sem göfuglegt er“.
(Jesaja, 32,8).
Það er ekki að ófyrirsynju
að jeg minni í dag á þessi
gömlu spámannsorð. Jeg man
ekki tíi þess að um bæinn hafi
borist dá'narfregn svo að meir
hafi á því borið, hve mikil eft-
irsjá var að látnum manni, en
þegar öllum á óvart barst út
sú fregn, að Jón Þorláksson
væri dáinn. Og sú er ástæða
þess, að hjer er í dag þessi
fjölmenni söfnuður saman kom-
inn; þess vegna eru í dag svo
margar stjettir og deildir þessa
mannfjelags sem hjer býr að
leggja sig fram til þess að votta
samúð sína og þakklæti, —
þess vegna hvílir þessi tignar-
legi alvörublær yfir Reykjavík
1 dag, að það er á allra vitund,
að maðurinn, sem í dag er til
moldar borinn, var sannkallað
göfugmenni, sem bæði þjóðin
og borgin ber þakkarhug til.
Að mæla eftir mikinn mann í
stuttu máli er ekkí auðvelt. En
jeg veit að æfiferill Jóns Þor-
lákssonar er kunnur öllum
almenningi, þar sem hann var
um langt áraskeið athafnamað-
ur mikill og skipaði um tíma
æðsta sess í þjóðfjelaginu og
þessu bæjarfjelagi, — og und-
anfarna daga hafa blöðin verið
að minnast á þau margvíslegu
nytsemdarverk, sem eftir hann
liggja. — Jeg ætla því ekki að
fara að telja upp framkvæmdir
hans nje heldur þær trúnaðar-
stöður allar, sem hann skipaði,
heldur aðeins með fám orðum
minnast mannsins, sem verkin
vann og átti svo hiklausa til-
trú samtíðarmanna sinna, að
þeir töldu hann hvergi eiga
heima annars staðar en í fylk-
ingarbrjósti.
„GöfugmenniS hefir göfug-
leg áform!“
Hvað vakti fyrir Jóni Þor-
lákssyni? Það var svo margt,
því að hann var sí-hugsandi og
sí-starfandi, — hann kunni
flest annað betur en að hlífa
sjer eða njóta næðis til lengd-
ar. En alt stefndi það að því,
að efla velferð lands og lýðs.
Þorlákssonar.
— Hann var hugsjónamaður, —
hann vildi ekki kyrstöðu, held-
ur framsókn og framkvæmdir,
— finna nýjar leiðir til meiri
velmegunar fyrir þjóðina og
bæjarfjelagið; hann var óþreyt
andi að leita að þeim og koma
þeim í framkvæmd. — Þegar
hann tók eitthvert mál að sjer,
þá kastaði hann ekki til þess
höndum, heldur lagði sig allan
fram til þess að því væri sem
best borgið. — Og honum varð
svo vel ágengt með mörg á-
hugamál sín vegna þess, hve
mikilhæfur maður hann var.
Hann hafði bæði til að bera
skarpa greind, mikla þekkingu
og mikið starfsþrek, og jafn-
framt þá stillingu og gætni, að
hann rasaði aldrei að neinu,
heldur rannsakaði fyrst vand-
lega allar hugsanlegar leiðir,
og valdi svo þá, sem hann taldi
heillavænlegasta.
Frá því er honum voru fyrst
falin opinber störf, held jeg að
hann hafi altaf fyrst og fremst
skoðað sig þjón þjóðar sinnar.
Og þess vegna var það, að þegar
hann neyddist, heilsubilunar
vegna, til þess að losa sig við
það mikla umstang og marg-
víslega ónæði sem því fylgir,
að hafa á hendi forystu stjórn-
málaflokks, — þá gat hann
ekki, þegar um var beðið, neit-
að bæjarfjelaginu um að gerast
leiðtogi þess sem borgarstjóri.
Hann var þá veikari, en flestir
höfðu hugmynd um, og það var
veruleg fórn af hendi hans, að
takast það verk á hendur, og
sýnir betur en nokkuð annað
hve ant honum var um það, að
leggja alla krafta sína fram til
almennings heilla. Enda lagði
hann þar fram síðustu krafta
sína; hann var að vinna að em-
bættisstörfum sínum þangað til
hann átti ekki eftir að lifa nema
örfáar stundir. Og síðustu æfi-
dagana, þegar kraftarnir voru
óðum að þverra, var það hon-
um hugraunin mesta, að finna
að hann skorti þrek til þess að
koma í framkvæmd ýmsu sem
fyrir honum vakti og hann áleit
að til góðs myndi geta orðið.
Mjer finst því vel mega minn
ast hans með spámannsorðun-
um: „Göfugmennið hefir göf-
ugleg áform“. Og þá ekki síður
hinum, sem á eftir fara: „og
stendur stöðugur í því, sem
göfuglegt er“.
„Stöðu.1 er orð, jem vel
átti við um hann. Hann var
ekki eitt í dag og annað á
morgun, og fw/ aldrei í felur
með san 'fr ing sína. Menri
v' ;u hvar ha, va og au ho
um var óhætt að ;ysta. Þess
vegna r du þeir, ar honum
fylgdu aö'málum, svo v’ for-
ystu b- s.
GöfugmOiiskav' auðkendi iíka
starfsaðferðir tn Hann
kunni flestum öí' m betur 'á
list, u> ræða stjórnmál með
stillingu og rök ’m, og vinna að
þeim með sanngirni, rjettsýni
og prúðmensku. ílann hafði ó-
beit á blekkingun. og skrumi,
og aðra m ■ vildi bann aldr ú
særa r óp-n
Og luks m i:..r ast þess,
hve yfirlætislaus maður hann
var. Þegar hann skipaði æðsta
tignarsæti hjer á landi, var
hann altaf jafn hógvær máður
og yfirlætislaus í allri fram-
komu sinni.
íslenska þjóðin og Reykja-
víkurbær á því á bak að sjá
góðum og göfugum manni, sem
lengi mun minst verða með ein-
lægum þakkarhug. -
Átta bæjarfulltrúar úr bæj-
arstjóm Reykjavíkur báru kist-
una úr kirkju, 5 úr Sjálfstæðis-
flokknum og 3 úr Alþýðuflokkn
um.
En fyrir kirkjudyrum stóðu
8 af starfsmönnum bæjarins.
Þeir tóku þar við kistunni og
báru hana í anddyri þinghúss-
ins.
Á tröppupalli þinghússins og
umhverfis tröppumar stóðu Al-
þingismenn. Fordyrið var fán-
um skreytt.
Svo var til ætlast, að eigi
kæmu aðrir þangað en ættingj-
ar og vandamenn, auk þing-
manna. En eigi var því við kom
ið, að takmarka aðgang þar,
svo anddyrið fyltist af fólki.
Þar flutti Jón Baldvinsson
svohljóðandi kveðjuorð frá Al-
þingi:
Kveðjuorð^Alþingis.
Innan veggja Alþingishússins
eru ráðin úrslit þjóðmálanna,
þar eru sennur háðar, þar eru
sigrar unnir og þar tapast mál,.
en þar er og saminn friður um
málefni þjóðarinnar.
Um margra ára skeið tók Jón
Þorláksson þátt í stjórnmálabar
áttunni á Alþingi. “Hánn vann
þar sigra, hann tapaði málum,
sem hvort tveggja ber við hjá
oss alþingismönnum, én það
mun viðurként af andstæðing-
um Jóns Þorlákssonar og dáð
af flokksmönnum hans, hversu
vel og drengilega hann hjelt á
sínum málum, hvort sem var til
sóknar eða varnar og þeim eru
minnisstæðir kostir og miklir
hæfileikar stjórnmálamannsms,
jafnt samflokksmönnum sem
andstæðingum um stefnumál.
En minnisstæðast er mjer
það, að síðasta verk Jóns Þor-
lákssonar á Alþingi var það að
semja frið, ganga til sátta í
einhverju hinu viðkvæmasta
stórmáli, sem uopi hefir verið
á síðustu tímum. Eftir úrslit
þess máls braut hann sjálfur í
blað um þátttöku í þingmálum
og gaf eigi kost á sjer til þing-
mensku aftur.
Jón Þorláksson mun skipa
virðulegan sess sem stjórnmála-
. eiðt tí ; sögu samtíðar sinnar.
Vjer alþingismenn vottum
hin m látna leiðtoga virðingu
vor, einmitt í þessu húsi, Al-
þingishúsinu, sem geymir svo
margar minningav- um baráttu,
igra og ósígra í þjóðmálum
vrr Islendinr"' og £ar sem Jón
Þurláksson, meðan hann átti
srdi á Alþingi, var í fremstu
röð hinna áhrifai íkustu stjórn-
málamanna.
Jeg flyt hinum framliðna for-
ingja hinstu kveðju í n?fni Al-
þingis.
Því næst f uAi Ólafu Thors
Kveðja Sjálfstæðisflokksins,. er Ólafur Thors
flutti f Alþingishúsinu.
svohljóðandi kveðju frá Sjálf-
stæðisf lokknum:
Þegar fregnin um andlát |
þitt barst út um bæinn og
sveif þaðan fram til instu
dala og út á ystu annes, lagð-
ist þung sorg yfir þjóð þína. i
þig til fyrirmyndar í stjórn-
málabaráttunni.
Far þú í friði frábæri for-
ingi og elskulegi vinur.
Drottinn blessi þig og varð-
veiti.
Forsetar Alþingis og fulltrú-
Á þeim degi skildum við ar þingflokka báru kistuna inn
Sjálfstæð'smenn að þú varst í þinghúsið og út.
eigi aðeins horfinn sjónum Er kistan var borin úr Al-
okkar, heldur varst þú og þingishúsinu og út á líkvagn-
horfinn úr eign okkar og yfir inn spilaði Lúðrasveitin þjóð-
í eigu allrar þjóðarinnar, eins sönginn. Stóð líkfylgdin kyr á
og aðrir mætustu synir henn- meðan.
ar höfðu gert á undan þjer Því næst hjelt líkfylgdin frá
þegar dauðinn sætti dægur- Alþingishúsinu og suður í gamla
þrasið. kirkjugarð.
I augum okkar Sjálfstæð- Kirkjuathöfninni, svo og at-
ismanna varst þú altaf stór, höfninni í þinghúsinu var út-
hvar sem þú fórst, en þó varpað. Tvö gjallarhorn voru á
hvergi stærri en í verkum þinghúsinu.
þínum innan þessara veggja.! En sakir storms heyrðist ekki
Þingmenska þín var svo vel ur gjallarhornunum.
frábær, að þú hafðir jafnan Mannfjöldi sá, sem var við
yfirsýn yfir hvert mál þings- Dómkirkjuna er kirkjuathöfnin
ins. Þinglegur ræðuskörung- byrjaði hafði því dreifst mjög
ur varst þú meiri en nokkur meðan á athöfnum þessum stóð,
annar sem setið hefir á þing- enda var hryssings norðan-
bekkjum í þessu húsi. Ráð- stormur og kuldi, svo menn áttu
herradómur þinn var svo erfitt með að verjast kulda, er
virðulegur að við flokksbræð- úti stóðu. Enda var nú hægt að
ur þínir mikluðumst altaf af hverfa í hús þar sem útvarp er
þjer, og eigum við þjer þó °S hlusta þaðan á það sem fram
mest upp að unna sem for- fór. —
Fyrir líkfylgdinni frá Alþing
: ishúsinu og suður í kirkjugarð
gengu fjórar fylkingar. Fyrst
gekk lögregluliðið, þá bruna-
liðið, þá Verslunarmannafjelag
Reykjavíkur, þá skátasveitin.
Kistan var borin inn um suð-
austur hlið kirkjugarðsins.
| Iðnaðarmenn báru kistuna
frá sáluhliði fyrsta spölinn inn
í garðinn. Þá tók við stjóm
Landsmálafjelagsins Varðar,
en síðast fjelagsmenn úr Verk-
fræðingafjelaginu og báru kist-
i una til grafarinnar.
Hluttekning.
saman eiga, og nú þegar þú j
fellur frá er það, næst trúnni j Frú Ingibjörgu Cl. Þorláks-
á málstað okkar, þjer að son> ekkJu borgarstjóra, bárust
íngja.
Þú hefir skapað þingflokk
okkar í þeim skilningi, að
undir forystu þína og fána
skipuðu sjer menn, sem að
vísu, vegna lyndisfars og
skoðana áttu samleið á stjórn
málabrautinni, en sem ein-
mitt vegna einstaklingshyggj
unnar þoldu öll flokksbönd
illa, og alveg er óvíst að
hefðu nokkru sinni náð sam-
an, ef merki þitt hefði ekki
verið dregið við hún. Þar
mættust frumherjar flokks
okkar. Þú sameinaðir þá sem
þakka, yfirburða vitsmunum
feiknin öll af blómsveigum,
þínum og skapmikilli ró og 1 híuttekningarskeytum og kveðj-
festu, þjer sjálfum, persónu um> frá °PÍnberum stofnunum,
þinni, að flokkurinn stendur. fjelögum og einstaklingum.
sem samstilt heild samherja Blómsveigar bárust meðal ann-
og vina. ars frá:
Þú hafðir oft á orði að yf-! Konungi og drotningu Islands,
irgefa þingstörfin, en ljest þó og Danmerkur.
altaf þörf okkar og óskir j Statsministeriet, Danmark.
sitja í fyrirrúmi fyrir lífs-; Stjórnarráði íslands.
nauðsyn sjálfs þín. Og þegar; Miðstjórn og þingflokki
við svo Ioks fengum vitneskju Sjálfstæðisflokksins.
um óbifanlega ákvö,"ðun ■ Det danske Gesandtskab,
þína, beygðum við okkur j Reykjavík.
daprir fyrir rökum þínum, ■ Sendiherra Sveini Björnssyni
sem því miður hafa nú reynst og frú.
alt of rjett. ! Commiteret Jon Krabbe,
Þegar viS mistum þiS (r» K«»Pm»nn«hWn
þingstörfunum var okkur
mikil hugnun í þeirri von, að
geta enn um skeið fært rits-
muni þína og þekkingu í
sali Alþingis.
Nú þegar sú vön er ei.inig
frá okkur tekin, kveðjum við
þig harmþrungnir og færum
þjer hjartfólgnar þakkir.
Skuld okkar við þig mun-
um við best gjalda með því
að reyna að hef ja merki okk-
ar fallna foringja og hafa
Bæjarstjórn Reykjavíkur.
Herra biskup Marteini Meul-
enberr.
St. Josephs systrum, Landa-
koti.
I> trgunblaðinu.
Dansk Ingeniörforening,
Kaupmannahöfn.
Verkfræðingafjelagi íslands.
Eimskipafjelagi íslands.
Verslunarráði Islands.
Stjórn Landsbanka íslands.
Köbenhavns Handelsbank
Direktion.