Morgunblaðið - 07.09.1935, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardaginn 7. sept. 193%
Hagsmunir stórveldanna rekast á
í Abyssiníudeilunnu
T. v. að ofan: Járnbrautarlest á einu jámbrautarlínunni, sem til er í Abyssiníu; hún liggnr frá
Addis Abeba til Djibouti, sem er bær á ströndinni í frakkneska Somalilandi.
Neðri myndin t. v. er af fiskimönnum á Tsanavatni, sem er 1755 m. yfir sjávarflöt, en þar hafa
Englendingar mikilla hagsmuna að gæta, því þar eru upptök Bláu Nílar.
Myndin t. h. gefur nokkra hugmynd um hvernig vegum er háttað suður þar; þeir eru ekki
sjerlega greiðfærir.
Stórveldasammng-
urinn frá 1906
Mussolini vildi ekki láta ræða
Abyssiníudeiluna á ráðsfundi
Þjóðabandalagsins. En fjelst þó
á, að málið yrði rætt á stór-
veldafundi, þar sem eingöngu
væru mættir fulltrúar Englend-
ga, Frakka og Itala. Þessi ríki
; rðu með sjer samning um
. -yssiníu árið 1906.Samningur
; a skuldbindur England,
akkland og Ítalíu til þess að
;•(!• . og viðurkenna sjálfstæði
xlb. . siníu og ákveður hags-
munasvæði þessara þriggja
ríkja þar í landi.
Samningurinn miðar að því,
að hindra samkepni með Eng-
lendingum, Frökkum og ítölum
í Abyssiníu.
Landvinningaáform Itala
koma í bága við þennan samn-
ing. Mussolini gat því ekki neit-
að að tala við hina samnings-
aðiljana um málið. Abyssinía
hefir aldrei viðurkent samning-
inn frá 1906. Mussolini gafst
því þarna ágætt tækifæri til
þess að útiloka Abyssiníu frá
umræðunum.
Þríveldafundurinn
í sumar
Þríveldafundurinn var eins
og kunnugt er haldinn í París
um miðjan ágúst. Hlutverk
fundarins var það, að reyna að
afstýra hinu yfirvofandi stríði
milli Italíu og Abyssiníu. En
það var fyrirsjáanlegt, að mála
miðlun mundi ekki takast.
Mussolini heimtar full yfirráð
yfir Abyssiníu, en keisari Abyss
iníu hefir hvað eftir annað lýst
yfir því, að hann fallist aldrei
á, að landið gangi undir er-
lenda vernd.
Mussolini ætlar í
stríð við Abyssiníu
í viðtali við Daily Mail sagði
Mussolini fyrir skömmu með
berum orðum, að ítalir ætli sjer
að leggja Abyssiníu undir sig.
Mussolini segir að þetta sje
nauðsynlegt af tveimur ástæð-
um. ítalir verði að ráða yfir
Abyssiníu, til þess að geta
verndað nýlendur sínar í Aust-
ur-Afríku. Og ítalir þurfi á
auknu landrými að halda vegna
hins of mikla og sívaxandi'
fólksfjölda í Ítalíu.
ítalir hafa numið land í'
Libyiu í Norður-Afríku. En*
lanakostir eru þar slæmir, og
þangað verða ekki sendir nema'
mokkur hundruð þúsund ítalsk-J
i ir landnemar. Haftastefnan hef
: ir aukið erfiðleikana. Fólksút-!
flutningur frá Ítalíu til Banda-;
iríkjanna hefir að mestu stöðv-
! ast, og markaðirnir fyrir ítalsk-j
' ar vörur lokast hver af öðrum. |
Abyssinía hefir boðist til að
slaka mikið til við ítali. Keis-;
ari Abyssiníu hefir boðist til'
þess að láta hjeraðið Ogaden
af hendi við ítali, ef Abyssinía
fái aðgang að bresku höfninni
Zeila í Somalilandi. Svipað til-
boð lagði Eden fyrir Mussolini
í júní. En Mussolini neitaði að
fallast á það. Ogaden er ófrjóv- j
!söm hásljetta. ítalir vilja fyrst
jog fremst fá aðgang að frjóv-
sömum hjeruðum. Þar sem þeir
geti rekið atvinnu. Þar að auki
er Frökkum ekki um það, að
Abyssiníumenn fái aðgang að
Zeila. Frakkar óttast að Zeila
verði þá hættulegur keppinaut-
ur franska hafnarbæjarins Dji-
buti í franska Somalilandi
skamt frá Zeila.
ítalir hafa ennfremur fengið
tilboð um víðtæk leyfi til at-
vinnurekstrar í Abyssiníu, en
Mussolini svaraði, að tilboðið
væri einskis virði, nema ítalir
fái pólitísk völd í landinu, til
þess að geta verndað ítalska
landnema, sem þangað flytjist.
Bretar vilja styðja
Þjóðabandalagið
Englendingar hafa gert sjer
mikið far um að afstýra stríði
í Abyssiníu. Ástæðurnar til þess
eru margar. Þjóðabandalags-
fjelögin ensku gengust í sum-
ar fyrir atkvæðagreiðslu um af-
stöðu Englands til Þjóðabanda
lagsins. — Atkvæðagreiðslan
leiddi í ljós, að miljónir kjós-
enda í Englandi vilja styðja
Þjóðabandalagið, jafnvel grípa
til þvingunarráðstafana gegn
þeirri þjóð, er rýfur friðinn. Nú
fara þingkosningar í hönd í
Englandi, og enska stjórnin má
búast við, að það skaði hana
við kosningarnar, ef hún styð-
ur ekki Þjóðabandalagið í Ab-
yssiníudeilunni. En þar að auki
vill enska stjórnin styðja Þjóða
bandalagið af þeirri ástæðu, að
utanríkispólitík Englendinga
leggist á stefnu Þjóðabanda-
lagsins. eins og Eden hvað eft-
ir annað hefir sagt: „Stríð
milli ítala og Abyssiníu getur
orðið Þjóðabandalaginu að
falli og breytt milliþjóðasamn-
ingum, grundvelli friðarins, í
gagnslaus pappírssnifsi,“ sagði
Hoare nýlega í enska þinginu.
. Hagsmunir Breta í
Afríku í hættu
En við þetta bætist að stríð
milli Ítalíu og Abyssiníu snert-
ir þýðingarmikla breska hags-
muni. Englendingum er ekki
um það, að ítalir fari að rækta

baðmull í stórum stíl í Abyss-
iníu og verði hættulegir keppi-
nautar enskra baðmullarrækt-
enda í Súdan og Egyptalandi.
Ennþá alvarlegraer það ef ítalir
ná yfirráðum Tsana-vatnsins í
Abyssiníu, uppsprettum Bláu
Nílar, sem frjóvgar Egyptaland
og Súdan. Menn hugsi sjer að
ítalir byggi stíflugarða og veiti
vatninu aðra leið. Þeir geta á
þá leið gert frjósöm akurlendi
í Egyptalandi og Súdan að
eyðimörk.
En stríð í Abyssiníu hefir
líka aðra hlið. Það getur valdið
stríði milli Evrópuþjóða og
blökkumanna, leitt til upp-
reisnar meðal nýlenduþjóðanna
gegn yfirráðum Evrópu.
Loks er það, að ítalskur sig-
ur í Abyssiníu mundi efla að-
stöðu ítala við Rauðahafið, að-
alleiðina til Indlands. Englend-
ingar hafa lengi ráðið yfir sjó-
leiðinni til Indlands. Þeir drotna
í Rauðahafinu, í Miðjarðarhaf-
inu og við Suez. En ítali hefir
lengi dreymt um að ná aftur
drottinvaldi í Miðjarðarhafinu
eins og í fornöld. Margir Eng-
lendingar óttast að tilgangur
Mussolinis sje sá, að hnekkja
valdi Englendinga í Afríku og
Miðjarðarhafinu. Það er full-
yrt, að Mussolini hafi sagt Ed-
en að ítalir geti ekki lengur
sætt sig við að Englendingar
drotni áfram í Miðjarðarhaí-
inu.
Það er því skiljanlegt, að
Englendingar leggi mikið kapp
á að afstýra stríði milli Ítalíu
og Abyssiníu.
Frakkar synda
milli skers og báru
Frakkar eiga erfitt aðstöðu.
Óttinn við vaxandi mátt Þjóð-
verja er aðalatriðið í utanríkis-
málum Frakka. Laval slakaði
í vetur til við ítali í Afríku
til þess að tryggja sjer stuðning
þeirra í Evrópu. Laval vill því
ógjarnan styggja Mussolini.
Eden benti Laval á, að það
skapar hættulegt fordæmi ef
Itölum helst það uppi að rjúfa
gildandi samninga og leggja
Abyssiníu undir sig. Eden sagði
að Frakkar geti þá ekki lengur
sagt að samningar sjeu órjúf-
anlegir og kallað Þjóðabanda-
lagið til hjálpar, ef Þjóðverjar
knýi fram með valdi breytingar
á friðarsamningunum. Daily
Telegraph segir, að Eden hafi
hótað að slíta allri samvinnu
við Frakka og Þjóðabandalagið
og jafnvel gera bandalag við.
Þjóðverja, ef Frakkar hjálpi
ekki Englendingum til að af-
stýra stríði í Abyssiníu.
Laval snerist þá á sveif Eng-
lendinga að því leyti, að Laval
og Eden sendu Mussolini úr-
slitatillögur, sem áður hefir
verið getið um. Mussolini hafn-
aði þeim. Málið hefir verið lagt
fyrir Þjóðabandalagið. Verður
þá reynt að þvinga Mussolini
til þess að halda frið? Eng-
lendingar gangast varla fyrir
þvingunarráðstöfunum, nema
Frakkar styðji þær. En Frakkar
hika stöðugt við að styggja
Mussolini. „Við óskum sam-
vinnu við England án þess að
hætta samvinnu við ítali“, skrif-
íþróttanámsskeið
á Reykjanesskóla
Undanfarin ár hefir af og til
verið relrin íþróttastarfsemi í
Reykjanési, og nú síðustu árin
með föstu skipulagi. Til þeirrar
starfsemi var bygð sundlaug,
heimavistarskálar fyrir 40 manns
og húningsklefar við laugina. —
Norður-ísafjarðarsýsla og Kaup-
staður Ijetu gera þessi mannvirki
og hafa veitt styrki til íþrótta-
námskeiðanna, og ýmist rekið þau
eða aðrir í umboði þeirra.
Að þessu sinni tók Réykjanes-
skólinn námskeiðið að sjer, eftir
tilmælum fyrnefndra aðila, gegn
því að njóta þeirra styrkja, sem
veittir voru á þessu ári, frá sýsl-
unni, ltr. 300. 00, ísafjarðarbæ
kr. 500.00 og þess ríkisstyrks sem
veittur yrði til starfseminnar.
Námskeiðið stóð yfir frá 22.
júní til 21. júlí s. 1. Þátttakendur
voru alls 57, flest börn frá 7—15
ára. Kent var sund tvisvar á dag,
hverjum floklri. Stúlkum var kend
leiltfimi og vildvakar, drengjum
glíma. Iíandbolti og fótbolti iðk-
aðir. Plöntum var lítilsháttar
safnað og þær nafngreindar-
Skólastofur höfðu nemendur til
lesturs, brjefaskrifta, söngs og
skemtana sinna á laugardags-
kvöldum.
Kennarar voru þeir Jakob Jóns
son, íþróttakennari og Eiríkur
Stefánsson, kennari Reykjanes-
skólans. Ráðskonan var ungfrú
Guði'ún Halldórsdóttir frá Arn-
gerðareyri og aðstoðarstúlka, Kar-
en Jóhannsdóttir frá Skjaldfönn.
Á laugardögum var sundlaugin
hreinsuð. Þá unnu nemendur að
stjettargerð umhverfis laugina,
og sýndu við þau störf sín sama
áliuga og annað nám sitt hjer.
Heilsufar var allgott, að undan-
teknu einu skarlatssóttartilfelli,
var skólinn í sóttkví um vikutímc.
Kikhósti var í nokkrum börnum,
en liamlaði engum frá námi. —
Nemendur voru flestir frá ísa-
firði og Hnífsdal, nokkrir úr sveit-
um sýslunnar og tvær stúlkur frá
Reykjavík. Helstu umbætur, sem
gera þarf svo auðveldara sje um
allan rekstur hjer er: Koma upp
steypiböðum í sambandi við laug-
ina, útbúnaði til þess að dæla sjo
í laugina, byggja bryggjur og
gera vegi, en síðast og ekki síst að
ltoma upp íþróttavelli. Að þessum
endurbótum þurfa ailir aðilar að
vinna saman, enda myndi öU starf
semin hjer njóta þeirra.
21. júlí s. 1. var íþróttanám-
skeiðinu slitið með hjeraðsmóti.
Skólastjóri setti mótið, stúlkur
sýndu fimleika og vikivaka, dreng
ir glímu — síðan fór fram sund-
sýning. Að því loknu skemti fólk
sjer við sund og dans, en lang-
samlega flestir tóku laugina fram
yfir danspallinn og var það á-
nægjulegt, að dansinum ólöstuð-
um. Reglusemi og háttprýði fólks-
ins setti skemtilegan og virðuleg-
an blæ á mótið. Veður var hið
fegursta. Aðalsteinn Eiríksson.
aði franskt blað nýlega. En
annað mál er það, hve lengi
Frökkum tekst að synda á milli
skers og báru.
Khöfn í ág. 1935.
P.