Morgunblaðið - 22.10.1935, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
arv -^rmm
Þriðjudagiim 22. okt. 1935.
KVEMÞJÓÐIN OG HEIMILItt
Hvers vegna fara
stúlkur úr vistinni?
Vinnustúlkuekla er víða ann-
arsstaðar en í Reykjavík. í Ame-
ríku t- d. et mjög ilt að fá hjálp-
arstúlku til innanhússtarfa, og
fáist stúlka, er hún máske hlaup-
in á brott xir vistinni, áður en
varir. Þetta þekkist líka hjer.
Óánægja er á báða bóga, stúlkan
fellir sig ekki við húsmóðurina eða
heimilisháttu — og húsmóðirin
kann ekki við stúlkuna.
NEFND ATHUGAR MÁLIÐ.
En Ameríkanar reyna að ráða
fram úr vandræðunum. Þegar
þau keyrðu fram úr hófi,
skiþuðu þeir nefnd, til þess að
athuga málið, og hefir sú nefnd
skilað áliti sínu, eftir að liafa
setið á rökstólum um lengri tíma.
Margt hefir nefndin fram að
færa, bæði af hálfu húsmæðra, og
„hjálparengla“ þeirra. Sumt gæti
eins átt heima hjér.
f greinargerð nefndarinnar seg
ir m. a.:
HVERS VEGNA STÚLK-
URNAR FARA ÚR VIST
INNI.
Við þeirri spumingu, hvers
vegna stúlkumar færa úr vistinni,
hafa iinargar svarað, áð þær fengju
of lítið að borða og hefðu of mik-
ið að gera. Ennfremur hafa þær
haft þær ástæður fram að færá,
að þær mættu ekki baða sig í bað-
keri heimilisins, mættu ekki síma
• V
o.g ekki láta kunningja sína heim-
spekja sig. Að þær yrðu að gera
ýmislegt, sem viðkæmi ekki þeirra
skylduverkum. Ein stúlkan sagð-
ist hafa sagt upp af því, að hún
hefði átt að bursta tennurnar í
kelturakka húsmóðurinnar!
HVERS VEGNA STÚLK-
UNUM ER SAGT UPP.
Húsmæðumar hafa látið stúlk-
urnar fara: 1. Af því að þær voru
óvanar og kunnu ekki þau verk,
sem þeim var ætlað að vinna. 2.
Af því, að þær neituðu að gera
það, sem þeim var sagt. 3. Af því
að þær þoldu ekki, að fundið væri
að við þær. 4. Af því að þær voru
óáreiðanlegar. Og loks: Af því að
karlmenn komu alt of oft að
heimsækja þær.
MARGT BER Á MILLI.
Þá segir nefndin ennfremur, að
oft komi óánægja upp milli
stúlkunnar og húsmóðurinnar
vegna þess að stúlkunni finnist
húsmóðurin hafa of mikið gát á
sjer (stundum til þess að læra af
henni (stúlkunni)), eða vegna
þess að stúlkan geti ekki borið
nægilega mikla virðingu fyrir
húsmóður sinni, fyrir þá sök að
hún sje sjálf ómyndarleg og ó-
reynd húsmóðir.
STÚLKUNUM FINST
BÖRN LEIÐINLEG.
Oft verða börn á heimilinu til
þess að auka á óánægjuna. Þeim
leyfist að vera ódæl við stúlk-
una, líta niður á hana og láta hana
stjana alt of mikið við sig. Sum-
ar stúlkurnar segjast ekki geta
þolað óþekka krakka.
SÁTTATILLÖGUR.
Að endingu kemur nefndin með
nokkrar tillögur, er hún telur að
mættu verða til bóta í þessum
vandræðum, sem ríkjandi sjeu í
heiminum, og mættu verða til þess
að stuðla að sætt og samlyndi milli
húsmæðra og h.jálparstúlkna.
Þær eru eitthvað á þessa leið:
1. Að vinnustúlkur sjeu jafn
rjettháar og stúlkur sem vinna
við önnur störf, t. d. í búð eða
verksmiðju. 2. Að þær fái sæmi-
legt kaup. 3. Að komið sje vin-
gjarnlega fram við þær, að ekki
sje litið niður á þær. Að þær fái
við og við einhverja tilbreytingu
frá hversdagslegum störfum, og
megi finna, að þær eigi hauk í
homi hjá húsbændum sínum óg
vinnuveitendum.
SKÓLI FYRIR HJÁLP-
ARSTÚLKUR.
Nefndin 'lýkur máli sínu með
því að benda á, að nauðsynlegt
sje að stúlkur, sem ætli í vist,
kunni eitthvað til starfsins. Þær
ættu að fá tækifæri til þess, að
ganga í sjerstakan skóla og fá
tilsögn í faginu, svo að þær gætu
leist starf sitt sómasamlega af
liendi.
31 árs gömul amma.
Yngsta amma í Evrópu, og lík-
lega í öllum heiminum, á heima í
Pólandi, og heitir Mathilde
Francis. Hún er aðeins 31 árs.
gömul. Giftist hún þegar hún var
14 ára, og eignaðist dóttur, þegar
hún var 15 ára gömul. Dóttirin var
lítið áeinni á sjer en móðir hennar,
því að hún giftist fimtán ára og
er nú orðin móðir. Það er ekki
ómögulegt, að frú Francis verði
langamma 46 ára gömul.
M U N I Ð
•
---------að kaffikorg má nota
sem áburð fyrir pottajurtir. Bland
ið kaffikorg saman við moldina,
efst í pottinum. Auk þess að vera
nærandi fyrir jurtina, er kaffið
líka ágætis meðal við bláðlúsum.
— — — að gott er að nota
lauk til þess að draga úr máln-
ingarlykt. Skerið laukinh niður í
stórar sneiðar, leggið þær í skál
með köldu vatni, og látið hana
standa í hinu nýmálaða herbergi
yfir nóttina.
---------Að þsgar sjóða á rnak-
aróni eða hrísgr.jón, eru þau ekki
sett í suðuvatnið, fyr en það er
sjóðandi heitt. f köldu vatni vilja
þau límast saman.
Tfskubrjef frá London.
Nýjar og óvenjulegar litasamsetníngar.

Efri myndin sýnir nýtísku „cape“, og er hatturinn
kallaður „hátalara-hattur“. Á neðri myndinni sjest
síð kápa úr astrakan. Við hana er notað hand-
. skjól og húfa úr sama efni.
Skinn eru mikið not-
uð.
Skinn eru notuð í mesta óhófi,
þrátt fyrir ltreppuna. Það er
Það eftirtektarverðasta við
hausttískuna eru hinir mörgu
nýju litir og ótrúlega litasamsetn-
ing. Hefir Renaissance-máverka-
sýningin í París haft allmikil á- haft á öllum mögulegum og ó-
hrif á tísku-listamennina. mögulegum stöðum. Á baki, erm-
Því óvenjulgei'i, sem litasam- um, krögum, belti og vösum,
setningin er, því betra. jafnvel beint framan á miðri kápu,
Tískudrotningin Schiaparelli er í stuttu máli sagt, skinn má hafa
allra manna djörfust að venju. hvar sem vera skal, ef því er að
Hún leikur sjer að því að setja eins* snoturlega fyrir komið. —
saman bláa, rauða og rauðfjólu- Astralcan og* „breitschwantz“ hvítt
bláa liti. T. d. liefir hún gráblá- kattarskinn, svart selskinn (eða
an kjól við % síðan vetrarfrakka, litað dökkgrænt) og hljebarða-
sem fóðraður er vinstra megin skinn eru aðalskinnin, og eins eru
með rauðfjóþibláu, en hægra meg- mikið notuð skinnslá, sjerstaklega
in með sterkfjólubláu, og er hann úr silfurrref.
þannig í sniðinu, »að vel sjer í
fóðrið.. Beltið er breitt — fjólu-
blátt.
Annan kjól mætti nefna til
dæmis. Hann er möndlugrænn,
mcð olíuviðargrænuin ermum og
belti. Ennfremur hefir tískudrotn-
ingin eirlit með gráu, og dökk-
blátt, fjólublátt og ljósrautt
saman.
Svart er altaf uppá-
haldslitur Parísar-
stúlkunnar.
Þrátt fyrir alla þessa fögru og
nýju liti, snýr Paíísarstúlkan ekki
baki við uppáhaldslit sínum, sem er
svart. Sjest hann meir en nokkru
sinni áður, það er að segja aðeins
á daginn, aðrir litir eru mest not-
aðir á kvöldin.
*
S.
Gamla loðkápan
Er ekki tilvalið að búa til svona
slá, með viðeigandi húfu úr gömlu
loðskinnskápunni, sem annars er
orðin of slitin. Það er prýðilegt
Fjölbreytt ullarefni. í þurru og góðu veðri, utan yfir
Ullarefnin hafa aldrei verið hlýjan vetrarkjól.
jafn skemtileg og fjölbreytt og En fáist ekki heilt slá úr káp-
------að gamlar regnkápur, nú. Sum eru með apa- og bjarn- unni, má áreiðanlega nota hana í
sem ekki eru iengur nothæfar dýrahárum, önnur með gyltum belti, kraga, hnappa og ermar og
flíkur, má nota til margs. T. d. er og silfurlituðum hringjum, sem lítinn vasa, eins og sjest á mynd-
gott ráð að búa til úr þeim hlífð- límdir eru á efnið. Önnur eru inni. Ekki væri heldur úr vegi að
arsvuntur við þvotta og hrein- með smá skinnpjötlum hjer og sauma litla skinnhúfu við káp-
gerningar. þar, og sum jafnvel með trje- una. Skinnhúfur tískast mjög í
I plötum. vetur.
Blómlaukar.
Þær húsmæður, sem ætla að
setja niður blómlauka og reyna
gæfuna með að láta þá blómstra,
mega nú ekki láta það dragast
öllu lengur.
Hyasintur.
Hyasintur má rækta innanhúss
með tvennu móti, í mold í jurta-
pottum og í vatni í blómlauka-
glösum.
Síðari aðferðin er öllu þægi-
legri. Blómlaukaglasið: er fylt
með vatni, svo að það nái rjett
aðeins upp að lauknum. Gott er
að setja dálítið af viðarkols-
molum í vatnið, svo að það fúlni
ekki. Síðan er glasið látið standa
á dimmum stað og heldur köld-
um, t. d. í kjallara í 6 til 8 vik-
ur. Við og við er vatni bætt í
glasið, svo að ræturnar, sem vaxa
niður, nái niður í það. Þegar
þær ei'u orðnar vel þroskaðar, má
taka hyasinturnar fram í birtuna
og láta glösin standa í glugga.
Gangi blómunum illa að komast
upp á milli blaðanna er gott að
setja örlítið af saltpjetri í vatn-
ið.
Sjeu hyasinturnar ræktaðar í
pottum, er notuð góð og sandi-
blandin mold. Eru laukarnir sett-
ir í pottana, sem eru ca 12—14
cm. á stærð, þannig, að rjett að-
eins broddarnir standi upp úr
moldinni. Pottarnir eru látnir
standa í skugga, á köldum stað
(um 6—8 vikna skeið) og vökv-
að lítið eitt við og við. Þegar
laukarnir eru búnir að ná nokkr-
um þroska og farið að sjást í
blómknappana, eru pottarnir
fluttir út í glugga. Eftir þann
tíma er vökvað reglulega volgu
vatni.
Það hepnast sjaldnast að fá
laukana til þess að blóm^tra)
á öðru ári. En eigi að gera það,
eru laukarnir settir til hliðar og
geymdir í myrkri uns þeir eru
búnir til vaxtar á ný í ágúst eða
septeinber.
Crocus.
Líkt er farið með crocusa og
hyasintur. Eru þeir settir þrír
eða fjórir saman í jurtapott og
blómstra venjulega þrem mánuð-
um eftir að þeir hafa verið settir
niður.
Narcissur.
Allir kannast við þessa tegund
blómlauka, t. d. páskaliljur og
hvítasunnuliljur. Þær eru fljótar
til að blómstra, eru ræktaðar í
pottum eins dg hyasintur.
Tulipanar.
Tulipanalaukana má hafa þrjá
saman í potti, svo sem 12 cm. á
stærð. Að öðru leyti er farið líkt
með þá og liyasintulaukana.
Abyssinskt danslag. Um fátt er
nú meira talað, en stríðið í Abyss-
iniu. í vetur fá menn tækifæri til
að dansa eftir nýju abyssinsku
lagi eftir Abyssiniumanninn Neg-
us L. Halli. Danslagið heitir á ís-
lensku: „Hin svarta Cheba frá
Addis Abeba“. Lag þetta er enn
eklci komið til landsins svo kunn-
lusrt sje.