Morgunblaðið - 11.08.1936, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐlb
Þriðjudaginn 11. ágúst 1936.
Stolnu fjaðrirnar reyttar af Páli Þor-
björnssyni uppbótarþingmanni.
Þiugtíðindin
gegn Páli.
u
'NDANFARIÐ hafa verið uppi háværar raddir á
þingi um það, að hætta að prenta þingtíðindin, þ.
e. a. s. ræðupartinn, en ekki hefir enn úr þessu orðið.
Enginn hefir enn komið fram með tillögu um að hætta
að prenta þingskjölin, en mjer finst að Páll uppbótarþing-
maður ætti að reyna að fá því framgengt.
Forsetaefni í'epublicanailokksins
i Bandaríkjunum.
Honum væri stór hagur í
því, því þá gæti hann fylt
Alþýðublaðið eftir hvert þing
dag eftir dag með ósannind-
um um það sem á Alþingi
gerist, án þess hægt væri að
leiða þingtíðindin sem vitni
á móti honum.
Jeg sýndi fram á það í grein
minni í Morgunblaðinu um leið
og jeg rak aðrar vitleysur Páls og
ósannindi ofan í Pál, að hann
hirti ekki einu sinni um að fara
rjett með það, hvað hann sjálfur
hefði borið fram.
Síðan hefir uppbótarþingm.
skrifað tvær greinar í Alþbl. þ. 4.
og 7. ágúst og hefir enn frá nógu
að segja af þinginu en alt er það
ýmist alósatt eða skekt og brengl-
að í meðförunum svo að hrein
blekking verður úr.
Sjélfstæðismenn
höfðu forystuna
með dýpkunarskipið.
Um dýpkunarskip Vestmanna-
eyja fer hann þeim orðum, að „í-
haldið hafi ekki viljað dýpkun-
arskip“. „Að málið hafi verið
strandað“, og þá hafi Har. Guð-
mundsson bjargað því.
Að því undanskildu að það fjell
í hlut núv. atvinnumálaráðherra að
lokum að s,amþykkja kaupin á
skipinu, er frásögn Páis litla öll
röng.
Saga þess máls og afskifti Sjálf-
stæðismanna af því, er í stuttu máli
þessi:
Við þingm. Borgf. P Ottesen
og jeS> fluttum að mig minnir á
þinginu 1928 tillögu til jjngsálykt-
unar um það, að vitamálast.iórn-
inni væri falið að rannsaka hvnð
það kostaði að fá bygt handa land-
inu dýpkunarskip, sem nota mætti
víðsvegar til að dýpka hafnir. —
Till. var samþ. og vitamálastjórn-
in lagði á sínum tíma niðurstöður
sínar fyrir stjórn og þing þó ekki
þætti fært að ráðast í skipakanpi”.
Tel jeg samt að Framsóknarstjórn-
in h.afi ráðist í margt sem síður
var nauðsynlegt á þeim tíma.
Jafnvel vegna vjelbátanna var
dýpkun aðkallandi. Mikill tími fór
forgörðum við það að bátarnir
kendu grunns á höfninni og kom-
ust ekki „í róður“ í tæka tíð oft
og tíðum.
Vandinn var nú að finna leið til
að eignast skipið.
Á þinginu 1930, fekk jeg sam-
þykt lög um 110 þús. kr. fjár-
veitingu til stórskipabryggju og
annara framkvæmda innan hafnar
í Vestmannaeyjum, gegn tvöföldu
því fjárframlagi úr hafnarsjóði.
Árið 1933 var enn ónotað af
fjárframlagi ríkissjóðs um 50 þús.
krónur, af þessari fjárveitingu. —
Þar sem sýnilegt var, að dýpkunin
var nauðsynlegt skilyrði fyrir því
að frekari umbætur, bryggjur, upp
fyllingar o. s. frv. kæmi að nokkru
gagni, flutti jeg á þinginu 1933
þingsályktunartillögu þess efnis, að
heimilt skyldi að nota það sem
ónotað var af fjárveitingu til hafn
arinnar frá 1930 þ. e. 50 þús. kr.
til kaup.a á dýpkunarskipi handa
Vestmannaeyjum.
Við Vestmannaeyingar höfðum
þá þegar fyrir milligöngu vita-
málaskrifstofunnar leitað tilboða í
útlöndum á dýpkunarskipi við
okkar hæfi. Finnbogi R. Þorvalds-
son hafði það mál með höndum og
útvegáði okkur tilboð á nýju dýp-
kunarskipi, sem hefir reynst ágæt-
lega. Fórst honum þar farsællega
eins og í öðrum afskiftum hans af
hafnarframkvæmdum okkar.
Vitamálastjóri, Th. Krabbe, gekk
svo frá kaupunum á skipinu fyrir
hönd Vestmannaeyinga.
Þingið f jelst á till. mína og sam-
þykti áskorun til stjórnarinnar um
það að afgangur 110 þús. kr. fjár-
veitingarinnar frá 1930, skyldi
notaður eins og jeg fór fram á.
Með því þingið þannig hafði
er
þingmanninn að telja fáfróðum
mönnum einum trú um það, að
samþykt heimihl um fjárframlag íhaldsmenn eða Sjálfstæðismenn
Alfred M. Landon með fjölskyldu sinni. Landon verður í kjöri við
forsetakosningarnar í haust.

stuðnings manna, úr öllum flokk- fje hjá ríkisstjórninni, samkvæmt
um.
Jeg hefi átt því láni að fagna
með ýms nauðsynjamál Vestmamna-
eyinga á þingi, þau er jeg hefi
fram borið, að jeg hefi notið stuðn-
ings manna úr ýmsum flokkum
þeim til framdráttar.
Ríkisstjórnin hefir
enn ekki að fulhi
greitt lögboðinn
styrk til skipsins.
Har. Guðmundsson lagði svo
samþykki á skipskaupin fyrir hönd
ráðuneytisins, þegar hann tók við
embætti, og framkvæmdl. þar yfir-
lýstan þingvilja eins og rjett var.
Fáll er afar upp með sjer af því,
og lætur skína í gegn, að Har-
aldur Guðm. hafi gert þetta til að
verðlauna þann tiltölulega fá-
menna hóp, sem stóð að því að
koma Páli á þing.
ályktun Alþingis.
Sala varðskipanna,
alt stjórnarliðið
vildi farga Óðni.
Páll uppbótarþingm. hygst held-
ur enn ekki að ná sjer niðri á mjer
fyrir það, að Sjálfstæðismenn hafi
ekki verið með breytingartill. hans
við frv. um bráðabirgðabreyting
nokkurra laga eða „Bandorminn“,
sem sumir köllluðu.
Það er eins með frásögn
mannsins um þetta mál og önnur
frá Alþingi, alstaðar segir hann
meira og minna skakt frá.
Um sölu varðskipanna segir
hann: „Fjárveitinganefnd Alþingis
að jafnaðarmönnum einum und-
anteknum, gerði það að till. sinni
að Oðinn og Þór yrðu seldir“.
Þetta munar nú ekki nema^ því
Jað fjárveiting.anefnd gerði enga
! tillögu um að skipin yrðu seld,
Mábð var „strandað“, segir ■ heldur flutti hún öll, jafnaðar-
Páll. Samþykki Alþingis lá fyrir mennimir ekki undanskyldir,
um skipakaupin. Málið var því þingsályktun um lieimild fyrir
komið í höfn og eðlilegt að Har. 'stjórnina að leita tilboða í Þór og
Guðm. afgreiddi það þegar hann Óðinn.
var tekinn við embætti.
Það er best fyrir uppbótar-
til skipsins, varð formsins vegna
að fá s.amþykki ríkisstjórnarinnár
fyrir kaupunum. Stjórnarskifti
urðu 1933 og um sumarið þegar
hafi verið andvígir hafnarbótum
Yestmannaeyja. Hin tilþrifamildu
afskifti Jóns heit. Þorlákssonar af
þeim málum 1924—25 og þingsaga
leitað var samþykkis ráðuneytisins (hafnarmáls Yestmannaeyja í heild
var þáverandi atvinnumálaráðh. bera þess gleggstan vottinn, að hafn
Magnús Guðmundsson í þann veg- ' :á. okkar hafa átt styrkasta
inn að láta af embætti, en við tók °ð á þingi þar sem Sjálfstæðis-
Jeg hafði vænt mjer góðs af 'núv. atvrh. Har. Guðmundsson. menn hafa verið, þótt margir aðrir
því fyrir dýpkun Yestmannaeyja-
hafnar ef slíkt skip yrði keypt fyr-
ir landið, en því var nú skotið á
frest um ófyrirsjáanlegan tíma. —
Höfnin þarfnaðist og þarfnast enn
mikillar dýpkunar. Lengi var það
ábtið að ekki væri hægt til hhtar
■að dýpka Vestm.annaeyjahöfn, en
rannsóknir síðari ára hafa leitt í
Ijós, að höfnina má dýpka að mikl-
um mun og ef rjett er að farið,
nægileg.a fyrir þau hafskip, sem til
hennar leita nú.
Það er rjett, að Magnús Guð-
mundsson vildi ekki samþykkja
skipskaupin, heldur taldi rjettara
að sá ráðherra gerði það, er við
tæki og sem jafnframt sæi um
greiðslu þess hluta kaupverðsins
er ríkissjóður átti að inna af hendi.
Það er ósatt hjá Páli, að
Magnús hafi verið neinn meins-
maður málsins; hann studdi það á
þingi og það gerðu Hka aðrir
Sjálfstæðismenn. Annars var þetta
og þarámeðal jafnaðarmenn hafi
á ýmsum tímum lagt þeim málum
lið.
Skipið kostar um 150 þús. kr.,
en Har. Guðm. ljet Vestmannaeyjar
ekki fá nema um 42 þús. þrátt fyrir
það að eftirstöðvar þær, er um var
■að ræða námu um 50 þús. kr. og
þrátt fyrir það, að þriðjungsfram-
lag ríkisins til skipsins á að vera
50 þús. kt. samkv. kaupverði þess.
Vestmannaeyj ingar eiga því enn
Jeg 0g ýmsir aðrir voru á móti
þessari till., en jafnaðarmenn voru
með henni.
Það er rjett að rifja dálítið upp
sögu þessa sorgarleiks á þingi sem
endaði með því, að íslendingar
stigu spor afturábak í landhelgis-
vörnunum og seldu hið ágæt.a skip
Óðinn, útúr landinu fyrir sárlítið
verð.
Þingtíðindin eru hjer sem annars
staðar besta heimildin og öllu viss-
ari en hinar sljóu endurminningar
uppbótar-Páls.
'íslands óhamingju
verður alt að vopni.
Fyrsta stoðin, sem rent var urulir
sölu varðskipanna var áður áminst
þingsályktun á liaustþingiu 1935.
Hugmyndin var komin frá form.
Framsóknarfl. Jón.asi Jónssyni og
hann var natinn við liana. Næsta
sporið var stigið með því, að Jónas
Jónsson kom þeirri breytingartil-
lögu inn í frv. um bráðabrgða-
Vilji Sjálfstæðis-
manna i varð-
skipamálinu.
eða leigja Óðinn, Þór og Hermóð
(vitaskipið).
Vilji Sjálfstæðismanna
í varðsikpamálinu.
Við, Thor Thors og jeg, fluttum
breytingartill. við þetta þann veg
að heimildin til sölu, næði aðeins
til Hermóðs. Við vildum varðveita
bæði hin skipin fyrir landhelgis- ®g
björgunaxmálin.
Stjórnarliðið á þingi feldi breyt-
ingartillögu okkar. Páll uppbót-
armaðurinn sveikst ekki um það
að „sýna lit“ þar frekar en annars
staðar. Hann var á móti breyting-
artill. okkar Thor Thors og vildi
samkvæmt því selja bæði skipin.
Hann kom síðar með breyt-
ingartillögu um að undanskilja
Þór sölunni og var sú till. feld. Jeg
greiddi henni að vísu atkvæði
vegna björgunarmálsins, þótt til-
lögumaður væri nýbúinn lað kasta
hanskanum framan í mig? með því
að fella breytingartill. okkar Thor
Thors.
Afdrif Þórs ultu heldur ekki ein-
vörðungu á Páli eins og síðar mun
sýnt verða.
Eftir alt þett,a breytingartill.-
slátur, var heimildin alveg feld
burt úr frumvarpinu í Nd. (11.
liður þgskj. 906), og hættan á sölu
varðskipanna að því er virtist í
bili, liðin hjá.
En þeir, sem höfðu sett sjer það
mark að losa landið við varð-
skipin voru ekki af baki dottnir.
Á sama þingi kom Jónas Jónsson
með breytingartill. við fjárlögin um
það að selja Óðinn, Þór og Her-
móð. Tillagan var í þrem liðum
og hver liður borinn upp sjerstak-
ur.
Salan á Óðni var samþykt með
26:12 atkv. Stjórnarliðið stóð ein-
huga að því máli. Sjálfstæðismenn
voru á móti.
Salan á Þór var feld með 24:20
atkv. Á móti henni voru ll Sjálf-
stæðismenn, 10 jafnaðarmenn, eiiin
bændaflm., einn Framsóknarm. og
Magnús Torfason.
Um Hermóð var svo til enginn
ágreiningur, virtust fæstir því mót-
fallnir að hann yrði seldur.
Jeg hefi nú sýnt fram á það
hvernig atkv. fjellu um sölu varð-
skipanna á þinginu 1935. Páll
er mjög stórorður um afskifti sín
og annara Alþýðuflokksmanna um
sölu Þórs og fullyrðir að Vest-
mannaeyingar eigi það sngum öðr-
um að þakka en þeim flokki, og
því að hann var aðili í stjórn
landsins, að Þór var ekki seldur í
þettai sinn.
Þtta er alt r.aup og digurmæli
hjá Páíi, eins og þingtíðindin
sýna, og auk þess rangsleitni í
garð Sjálfstæðismanna og annara
sem auk jafnaðarmanna feldu till.
um að selja Þór.
Alþýðuflokkurinn átti að vísu
sinn góða þátt í því, að hindra
mál ekkert flokksmál, það naut ófengnar um 8 þús. kr. af þessu breytingu nokkurra laga að selja
FRAMH. Á SJÖTTU SIÐU.