Morgunblaðið - 14.08.1936, Page 2

2
MOROUNBLAÐIÐ
Föstudagur 14. ágúst 1936.
IftorjðtmHaííft
Ötgef.: H.f. Árvakur, Reykjavtk
Rltstjðrar: Jön Kjartansson og
Valtýr Stefánsson —
ábyrgCarmaSur.
Rltstjðrn og afgreltSsla:
Austurstrœtl t. — Sfml 1600..
Auglýsingastjðri: E. Hafbergf.
Auglýsingask rif sto *a:
Austurstrætl 17. — Stml J700.
Helmasfmar:
Jðn KJartansgon, nr. 874t
Valtýr Stefánsson, nr. 4220.
Árni Óla, nr. 8048.
E. Hafberg, mr. 8770.
Áskrlftagrjald: kr. 8.00 á mánuTJl.
í lausasölu: 10 aura elntakiS.
20 aura sne8 Lesbök.
Tvennskonar rjettur.
Skömmu eftir að núverandi
stjóm tók við völdum barst
henrii kæra yfir stjórn ísa-
fjarðarkaupstaðar. Kæra þessi
snerti ýmsa af helstu leiðtog-
um sósíalista, og þá einkum
Finn Jónsson og bróður hans,
Ingólf, sem verið hafði bæjar-
stjóri á ísafirði.
Stjórnin skelti skollaeyrum
við kærunni og stakk henni und-
ir stól.
Ári seinna kemur fram krafa
tim rannsókn á, stjórn Vest-
mannaeyjakaunstaðar. Og nú
var stjórnin ekki sein á sjer, og
sendir umsvjfálaust rannsókn-
ara tii áyjja. í>essi maður grand-
skoðar öll skjöl og skilríki hins
ákærða bæjarstjórnar meiri-
hluta, og virðist ekki hafa fund-
ið neitt saknæmt. Að minsta
kosti ljettir öllum árásunum í
bráð.
En K^ommúnistar í Eyjum una
hlut sínum hið versta, og hefja
árásir að nýju. Og nú gerist það
eftirtektarverðasta í þessum
kærumálum. Kommúnistar út-
nefna ákveðinn mann til að
framkvæma rannsóknina, og
stjórnin verður að lúta útnefn-
ingu þeirra.
Og hver mundi maðurinn
vera?
Jú, það er einmitt Ingólfur
Jónsson, maður, sem liggur und
ir samskonar ákæru, þeirri, sem
hann á nú að fjalla m.
Stjórnin stingur ísfirsku kær-
unni undir stól, af því að henn-
ar eigin fylgismenn eru sak-
borningar. En hún lætur ekki
þar við sitja. Hún tekur sak-
borninginn frá Isafirði og ger-
ir hann að rannsóknardómara í
Vestmannaeyjum.
Er hægt að gera sig berari
að hlutdrægu og spiltu rjettar-
fari.
Er það ekki skýrt tímanna
tákn, að þegar rauðu flokkarn-
ir á Islandi eru að ganga til
samfylkingar á „lýðræðisgrund-
velli“, skuli fyrsti ávöxturinn
vera þess konar rjettarfar, sem
hvergi á sjer hliðstæður utan
einræðislandanna.
Eiga lögin að ganga jafnt yf-
ir alla, eða á að beita rjettvís-
inni til ákæru eða yfirhylming-
ar, eftir því hvort í hlut eiga
ándstæðingar eða flokksmenn?
Þetta er ein af þeim spurn-
ingumt sem þjóðin svarar um
leí* og hún tekur afstÖðu til
samfylkingarinnar — með eða
móti.
MADRIDSTJÓRNIN BIÐ-
UR UM VOPNAHLJE.
Voldugur flugvjelafloti tllbúlnn að gera Inftárðs ð Madrld.
Frakkar sendu 19 flugvjelar til Madrid
- en frestuðu hlutleysisyfirlýsingunni.
Italskir og þýskir herforingjar í Sevilla.
D
KAUPMANNAHÖFN OG LONDON í 6ÆR.
EILAN á Spáni — og um Spán — hefir aldrei verið alvarlegri
en nú. Sú fregn hefir flogið fyrir, að Madrid-stjórnin hafi beð-
ið um vopnahlje, ög skeyti frá Madrid herma, að fulltrúi í sendisveit
Bandaríkjanna þar hafi staðfest þessa frjett. Segir, að stjórnin láti í
veðri vaka, að hún sje að semja um vopnahlje á meðan erlendir menn
eru að komast af landi burt. Um svar uppreisnarmanna er ókunnugt.
Loftðrðslr
ð Badajoz
og Granada.
Azana leysir
upp dómstóla og
klausturreglur.
Fregn, sem Parísarblaðið ,,Le, Jour“ birti i morgun, um að engin
stjórn væri til lengur í Madrid, og að Azana, forseti spanska lýðveld-
isins, og sjö aðrir ráðherrar, væri flúnir til Valencia (á suð-austur
Spáni) hefir verið mótmælt, bæði 1 Madrid og af sendiherra Spán-
verja í London. „Le Jour“ skýrðL^nnfremur frá því, að Barrios hafi
reynt að mynda stjórn, eftir að liinir ráðherrarnir voru flúnir, en að
hann hafi orðið að hætta við það vegna afstöðu kommúnista.
Queipo de Llano, herforingi, tilkynti i’ útvarpið 1 Sevilla í dag, að
uppreisnarmenn hefðu nú tvo þriðju hluta af Spáni á valdi sínu.
, ■ . , .^mör^msúi
Ut á við um afskifti annara þjóða af stríðinu á Spáni, hefir ástand-
ið einnig versnað, ogjgetur enn dregið til stórtíðinda. Franska blaðið
„Intransigeant (París) hefir ljóstaðmþví upp, að nítján franskar flug-
vjelar hafi verið sendar til stjórnarinnar í Madrid með samþykki
frönsku alþýðufylkingarstjórnarinnar, rjett áður en Frakkar gáfu yf-
irlýsingu sína um hlutleysi gagnvart Spáni.
Á ráðuneytisfundi á föstudaginn var ákveðið, segir blaðið, að stöðva allai hergagna-
sendingar til Spánar. En þvert ofan í allar venjur, var því frestað, að birta þessa ákvörð-
un þangað til á laugardagskvöld, til þess að hægt yrði að senda flugvjelarnar áður.
Skeyti frá París til danska blaðsins Politiken segir, að uppljóstanir Intransigeant sjeu
bygðar á góðum heimildum, og ástæða til að trúa þeim. Er búist við, að afleiðingin
verði sú, að menn fari að draga í efa hreinskilni frönsku alþýðufylkingarstjórnarinnar
í hlutleysissamningunum, sem stofnað var til fyrir hennar tilstuðlan.
Jafnframt berast frjettir um öflugan stuðning ítala og Þjóðverja við uppreisnarmenn.
Hlutlaus áhorfandi, sem fór frá Sevilla í fyrradag, skýrir frá því í „Daily Telegraph“, að
dreginn hafi verið saman í. Sevilla voldugur flugfloti, sem uppreisnarmenn hafi umráð yf-
ir, og sem innan skamms muni gera loftárás á Madrid. í flugflotanum eru, segir hann, m. a.
bæði þýskar og ítalskar flugvjelar. Þýskir og ítalskir flugmenn eru að undirbúa loftárásina
á Madrid fyrir uppreisnarmennina.
-Fregn þessi er staðfest af frjettaritara New York Times í Sevilla, sem segir, að 25 þýsk-
ar flugvjelar, með þýskum flugmönnum, sjeu komnar til Sevilla. Segist hann hafa sjeð þær
með eigin augum, og hafa talað við flugmennina, og ennfremur hafi þýski konsúllinn í Se-
villa sagt sjer, að Þjóðverjarnir ættu að veita Spánverjum tilsögn í flugi.
Dr. Göbbels segir í þessu sambandi, að sjer sje algerlega ókunnugt um, að nokkrar
þýskar flugvjelar hafi verið sendar til Spánar, og að orð þau, sem höfð sjeu eftir konsúl
Þjóðverja í Sevilla, geti hann alls ekki hafa mælt, heldur hljóti þau að vera uppspuni einn.
O’Duffy, foringi írskra þjóðerniésinna, hefir haft við orð, að safna írsku liði til aðstoðar
uppreisnarmönnunum á Spáni. O’Duffy er lagður af stað frá írlandi til meginlandsins.
Kommúnistar í Frakklandi hafa farið fram á það, að Alþjóða Verkamannasambandið
verði kallað saman, og að það taki afstöðu gagnvart atburðunum, sem eru að gerast á Spáni.
Uppreisnarmenn sækja nú fram á þremur vígstöðvum. Á norður Spáni nálgast þeir óð-
um. San Sebastian. I frjettum frá frönsku landamærunum (segir í Lundúnafrjett FÚ),
er sagt, að skotdrunumar frá fallbyssum uppreisnarmanna færist æ nær, og er álitið,
að þeir muni vera að nálgast San Sebastian.
Á Suður-Spáni er búist við, að uppreisnarmenn geri áhlaup á Malaga innan fárra klukku-
stunda. I frjett frá Gibraltar er sagt, að sex hundruð manna lið með vjelbyssur og stórskota-
byssur hafi la; af stað í morgun frá La Linea, áleiðis til Malaga.
Á vesturvígstÖðvunum telja uppreisnarmenn sig hafa einangrað Badajoz. í borginni
., <r * rt X|> jpf j ' ^ m
sjálfri hafa tollverðir, og logregla reynt að rísa gegh alþýðufylkingunni, en sú tilraun hefir
farið út um þúfur. Uppreisnarmenn segjast hafa sameinað lið sitt að norðan og sunnan við
Merida, austan við Badajoz.
LONDON í g»r. FÚ.
Flugvjelar uppreisnar-
manna köstuðu fjölda
sprengja yfir Badajoz í
morgun, og köstuðu auk
þess flugritum niður á
göturnar, þar sem stjóm
arherinn var kvattur til
þess að gefast upp, ella
skyldi loftárásum haldið
áfram. Borgin er þó enn
í höndum stjórnarinnar.
Aftur á móti hafa flugvjelar
stjórnarinnar haldið uppi
sprengjukasti á Granada, og
skorað á uppreisnarmenn aS
gefast upp, til þess að forðast
frekari loftárásir. Stjórnarher-
iún hefir tekið Loja, skamt fyr-
ir vestan Granada og annan bæ,
skamt fyrir suðaustan borgina
Undirbúningur er hafinn undíf
að flytja um 150 útlendinga frá
Granada til Malaga eða Val-
encia.
Þá hefir einnig verið barist
í nánd við Saragossa, og segir
stjómin sig hafa náð 12 vjel-
byssum og nokkru af skotfær-
um frá uppreisnarmönnum.
t gær var háður grimmhr
bardagi um Tolosa.
Tilskipun frá Azana.
Azana forseti hefir gefið
tilskipun um, að allir dómstólar
og öll trúmálaf jelög og klauotöí*
reglur skuli uppleyst í þei»
landshlutum, sem uppreisnar-
menn hafa á valdi sínu, ojg
mun tilgangurinn vera sá, a®
koma í veg fyrir það, að upp-
reisnarmenn geti kúgað lög-
lega skipaða dómstóla til .8
dæma að vild sinni.
Hlutleysistillögurnar.
Delbos utanríkismálaráðherra
Frakka og Sendiherra Breta í
París áttu viðræðu í morgun um
svör þau, sem borist hafa við
hlutleysisumleitunum Frakk-