Alþýðublaðið - 04.06.1958, Blaðsíða 7

JVIiðvikudagur 4. iúní 1958
Alþýðublaðið
7
jnæli frumvarpains væru til
mikilla bóta.
( Enginn þeirra þingmanna
Sjálfstæðisflokksins, sem urn
málið töluðu við meðferð þess
hér á alþingi markaðö \eina
jákvæða stefnu í máiinu og
hið sama á við um aðalblöð
flokksins. Islenzkir kjósendur
' vita því alls ekki, hvort Sjálf
stæðisflokkurinn hefði breytt
genginu nii eins og 1950, ef |
hann hefði mátt ráða, þeir |
vita alls ekki, hvort liann tel (
ur hlut útílutningsatvinnuveg
an.na gerðan of g'óðan eða of
rýran með þtssum ráðsöfun-
um, þeir hafa alls enga hug-
mynd um, hvernig hann hefði
hagað yfirfærslu- og jnnflutn
ingsgjöldunum.
Margraddaður kór.
Poringjar Sjálfstæðisflokks-
ins hafa bakað sér þunya á-
foyrgð með þessari framkomu.
En sök þeirra er ekki aðeins
sú, aði hafa skotið sér undan að
segja skoðuin. sína og bera fram
till'ögur. Hún er meiri. Lýð-
skrumslöngunin hefur gagn-
'tekið þá s.vo, að þeir hafa í raun
og veru haldið fram mörg.um
skoðunum. Sjálfstæðiskórinn
heifur í þessu mláli verið marg-
raddaður. E;n röddin hefur
sagt: Gengi krónunnar er rangt
skráð. — Getur það varla þýtt
annað en að rétt væri að brevta
skráningunni. En önnur rödd í
fcórnum'segir: Með þessum ráð
stöfunum er verið að breyta
gengisskráningunni. Þess vegna
erum við á móti þeim. Þá kem-
ur þriðja röddin og segir: Geng-
isbreyting er stórvarhugaverð.
Það getur varla þvtt annað en
að framur eigi að halda bó1a-
kerfi í einhverri mynd. En um
leið heyrist fjórða röddin segja:
Mifið þessum ráðstöfunum er
ekk verið að gera annað en að
halda bótakerfinu. Þess vegna
erum við á móti beim.
ret.a
Geta þessir msnn ætlazt til
þess, að þeir séu teknir alvar-
lega, þegar málfiutningur
þeirra er með þessum hætti? Ef
þeir halda, að svona málflutn-
ingur borgi sig til lengdar, van |
rneta þeir áreiðanlega dóm-
greind íslenzku Tijóðarinnár.
Sannleikurinn er sá, að ílestir
leiðtogar Sjálfstæðisflokksins
vita miklu betur en fram kem
ur í ræðum þeirra og öðrum
áróðri. Þeir vita, að það var
óhjákvæmilegt að gera nú
gagngerar ráðstafanir í efna-'
hagsmálum þjóðarinnar, því
að bótakerfið í sinnj gömlu
mynd var gengið sér til liúð- !
ar. Þeir vita líka, að það var í
raun og veru um aðeinstvennt
að tefla: Að breyía gcngi krón
unnar eða fara há leið, sem
ríkisstjórnin lagði til að farin
yrði. Og þeir vita meira að
segja líka, að gengisbreyting-
arleiðin hefði leitt til vand-
ræða vegna andstöðu verka-
lýðshreyfingarinnar, svo að
eina færa og eina rétta leiðin i
var sú, sem ríkisstjórnin
stakk upp á.
Það má auðvitað alltaf deila um
hvcrt þetta hitt aukaatrið-
ið hefði átt að vera á þennan
veg eða h'nn, og það er fjarri
mér að halda því fram, að rík-
isstjórnin ha-fi í hverju srnáat-
riði fundið einu réttu lausnina.
En meginstefnan var áreiðan-
lega rétt mörkuð, eins og á stóð.
Þetta játa hin,'r hyggnustu með
al foringja Sjálfstæðisf 1 okksins
áreiðanlega með sjálfum sér,
hvað sem þeir segja. Og þeir
, munu fljótlega finna það, að
íslenzka þjóðin skilur réttmæti
og nauðsyn þess, sem verið er
i að gera.
Það er eðlilegt, að þeir, sem
hugsa um íslenzk efnahagsmál
af alvöru og ábyrgðartilfinn-
ingu, segi við sjálfa sig: Það er
, eflaust rétt, að þessar ráðstaf-
anir eru nauðsynlegar og þjóð-
i arbúskapnum nytsamlegar, svo
langt sem þær ná. En nægja
þær? Hversu lengi endast þær?
Þarf áður en langt um líður á
ný að grípa til sams konar að-
gerða eð'a annarra?
HvaS er franiundanl
Það er eðlilsgt, að menn
spyrji svona. Ég skal rsyna að
svara þassum spurniingum í
sem stytztu miáii. Þessar ráð-
stafanir eru tvímælalaust stór
og mikilvæg spor í rétta átt,
þær jafna aðstöðu þeirra at-
vinnugreina, sem afla þióðar-
búinu eriends gjaldeyris og
leggja þannig grundvöll gð auk
inn: gjaldeyrisöflun í framtíð-
inni, þær stuð’a að hagkvæm-
ari hagnýtingu á erlendum
gjaldeyri þjóðarinnar og beina
fjáríestingunni inn á þióðhags-
lega sé5 arðsamai'i brau'ir en
átt hefur sér stað undanfarin ár,
þær stuðla að auknu jafnvægi
í þjóðarbúskapnum. Þær leggjá
auðvitað engar fcyrðar á þjóð-
ina í heild. Þær stuðla að auk-
inni gjaldieyrisöflun, efla ýms-
ar innlsndar atvinnugreinar og
draga úr óheilbrigðri ijárfest-
ingu, svo að þær bæta skiiyrði
þjóðarinnar til neyzlu og arð-
bærra framkvæmda í framtíð-
inni, en leggja ekki á hana byrð
ar.
En ýnisum skilyrðum verður
þó að' vera fullnægt til að
þess; iákvæðj árangur náist.
Eg vii fyrst nefna, að meira
samræmi verður að vera milli
þeirrar fjárfestingar, sem í er
ráð'izt annars vegar og sparn
aðarins innanlands og erlendr
ar lánsfjáröflunar hins vegar
en verið hefur um mörg und-
anfarin ár. Stefna bankanna
og ríkissjóðs í fjármálum verð
ur og að vera gætin. Og síðast
en ekki sízt er þörf bveyting-
ar á því kerfi, sem ríkt hefur
um langt skeið að því er varð
ar hinar siálfkrafa breyting-
ar á launum og verði inn-
lendra landbúnaðarafurða
vegna breytingar á vísitölu
framfærslukostnaðar. Óneit-
anlega hefur þetta kerfi veitt
launþegum meira öryggi um
afkomu sína en ella hefði ver
ið, e'ins og ástandið hér á
landi hefur verið um alllangt
skeið, og ekki vær; hyggilegt
að kasta því alveg fyrir borð.
En eins og nú er komið, er
það hvorki launþegum né
bændum í hag að haida þessu
kerfi óbreyttu. Það væri skað-
legt heilbri-gðri framþróun í
íslenzkum efnahagsmálum.
Hversu yaranlegar þessar ráð
stafanir verða, er m, a. komið
undir því, hvað gerist í þess-
um málum. Hér er fyrst og
fremst um mál launaþegásam
takanna og bændasamtak-
anna sjálfra að ræða. Gegn
vilja þeirra verður þessu
kerfi ekki breytt. En án
breytin-ga á því verður ís-
lenzkt efnahagslíf aldrei heil-
brigt.
iu
áfkoman befri í ár.
I áróðri sínum undanfarnar
vikur og daga hefur Sjálfstæð-
isflokkurmn lagt á það mikla
áiherzlu, að öngþveiti sé ríkj-
andi eða yfirvofandi í atvinnu.
málum þjóðarinnar og sérstak-
lega erfiðir tímar framundan.
Þatta er allt sagt gegn betri vit
und. Allt bendjr til þess, að af-
koma þjóðarinnar í ár verði
betri en hún var í fyrra. Hvort
eða hversu mikið' neyzla þjóð-
arinnar getur aukizt, er fyrst og
fremst komið undir því, í
hversu mikla fjárfestingu verð-
ur ]agt. Framleiðsla þjóðarinn-
ar er vaxandi á öllum sviðum, í
sj'ávarútvegi, iðnaði. og land-
bún'aði, ekki hvað sízt vegna
bættrar tækni, og afköst í vöru
dreifingu eru að aukast vegna
nýrra aðferða.
Þjóðin hefur örugga markaði
erlendis fyrir ahar þær sjávar-
afurðir, sem hún framleiðir.
Stækkun landhelginnar mun
skapa íslenzkum sjávarutvegi
nýja möguleika. Fjárfesting í
sjávarútvegi hefur verið he]n>
ingi meiri tvö síðastiiðin ár, þ.
e. 1958 og'1957, en tvö árín þar
á undan, eða 144 millj. kr. á
móti 76 milljónum að meöal-
tal; á ári. Sérstök ásiæða er til
bess að nefna þá tæknibyltingu,
sem orðið hefur í frystihusura
landsins á síðasta ári vegna
hinna nýju flökunarvela, sem.
keyptar hafa verið fyrir milli-
göngu Framkvæmdabanka ís-
lands. Þess má og geta, að á
þessu ári munu bætast í báta-
flota landsmanna skip, sem ertt
tæpar 4000 smálestir að stærö
samtals, en sambærileg tala ár„
ið 1955 var aðeins tæpar 12©0
smáléstii'.
Ég efast um, að það sé þjóff
inni jafnljóst og það ætti aS
vera, að einmitt um þessar
rnundir eru íslendingar »>'■'
skipa sér á bekk með iðnaðar-
þjóðum. Innan tveggja vikma
mun mesta iðnfyrirtæki fs-
lendinga taka til starfa, sem-
entsverksmiðjan á Akranesii
Hún mun kosta 120 milljónir
króna, þar munu starfa a®
staðaldri um 80 manns og húw.
mun framleiða a. m. k. 75 0*O§
smiáliestir af sementi a ári o«'
allt að 20 000 smál. af áburéi-
arkalki, að framleiðshiveöl-
mæti yfir 60 mil'ljónir króna
og spara þjóðinni árlega a. nu.
k. 30 milljónir króna í erlenél
um gjaldeyri. Fyrir utam
þessa stórframkvæmd heiisr
m'iklu fé verið varið' til aukn,-
ingar á verksmiðjuiðnaðinjuia
á siðastliðnum tveim árum.
Árið 1957 nam fjárfestim* ft
verksmiðjuiðnaði öðrum esa
sementsverksmiðjunni S7
millj. kr. og er það þriðýmgji
hærri tala en árið 1955.
ísland á sér framlíð sem
iðnaðarland.
Á því er enginn efi, að íslaná
á sér framtíð sem iðnaðarlancL
Sérfræðingar telja því fara
Framhald á 8. síðu.
HREINN ÓLAFSSON, timb-
urmaðu- á „Dettifossi“ er þrjá-
ííu og fjögurra ára að aldri,
fæddur á Akurfiyri. Þegar hann
var á sextánda ári tók hann að
stunda sjóinn, fyrst í stað á
síldarskipum, og hefur verið á
sjó síðan. Hann hefur verið á
skipum Eimskipafélags íslands
í nærri þrettán ár. byrjaði sem
háseti á Brúarfoss.i, var um
einn mánuð á. Fjallfossi, en
wndanfarin tíu á- hefur hann
verið á Dettifossi, og timbur-
maður síðastliðin fjögur—
fimm ár.
Hreinn er eitthvað að vinna
íiið:“ í lest þegar okkur ber að,
en Magnús Höskuldsson, fvrsti
stýrimaður, lætu- kalla á hann
honum hefur mér þótt gott að
vera, og eins hefur mér líkað
vistin hjá Eimskip prýðilega.
Á Dettifossi hef ég verið síðan
hann var settur á flot: var einn
af þeim sem sóttu hann til
Kaupmannahafnar.
— Hver eru svo helztu störf
timburmanns?
— Maðu,- vinnur með háset-
unum, en auk þess lagfærir
maður ýmislegt sem bilar og
og andartaki síðar klífur hann setur upp milligerðir og þil, ef
upp stiga og stendur á þiljum. : með þarf. ÖU áhöld verð ég
Það e- kaldur norðannæðing-1 að verða mér úti um sjálfur.
ur á höfninni, fáít skipa og í Smíðaklefa hef ég fram á, en
foaksýn er Esjan, snævi drifin bar heitir að Klömbrum. Þar
niður í miðjar ‘hlíðar. Ég bið hef ég hefilbekk og áhalda-
Hrein viðtals og er það auð- j skáp og annað þess háttar.
sótt. og áður en við leggjum Ekki er krafizt neinnar smíða-
af stað aftur í klefa hans, þar
sem hann kveður að minnsta
kosti skýlla, er tekin af honum
mynd. þar sem hann stendur
upn á timburbúlka út við borð
stokk, um vaf.inn öllum vor-
kuldanum. Að því búnu leiðir
hann okkur aftur búlkana fram
hjá gapandi lestaronum og loks
sitju.m við inni í hlýjum klefa
hans ng tökum tal saman.
— Eg hef verið með sama
skjpstjcíranu'm, fýðan ég kom
tíl Eimskip, segir hann, Jóni
Eiríkssyni. sem hætti núna í síð
kunnáttu til að gerast timb-
urmaður, heldur er lagtækni
iátin ráða, og líka verður mað-
ur að hafa verið á sjó tilskil-
inn tíma.
— Hvert siglið þið helzt?
— Við siglum til ýmissa
strandhafna hérlendis, en er-
lend.is eru það einkum sovét-
hafnirnar við Eystrasalt, Len-
ingrad að sumrinu en Ríga og
Ventspils eftir að höfnin bar
lokast af ís, og venjulega er
komið til Hlamborgar í leið-
inni. Ferðin tekur alls um
ustu ferð sökum aldurs. Með íimm vikur.
Tim'bui'maðurinn að Klömbruni
—- Hvernig fellur ykkur í
rússneskum hafnarborgum ?
— Læt það allt vera. Okkur
er frjálst að koma í land, en
verðum að vera komnir um
borð aftur um klukkan ellefu
að kvöldi eftir okkar tíma, því
ið þá slær klukkan hjá Rúss-
im tólf. Okkur fir heimilað að
:oma á skemmtistaði, en bæði
2r það að við skiljum yfirle.itt
:kki neinn, og enda þótt ein-
hver virðist geta gert sig skilj-
anlegan, þo:'ir sá hinn sami
íkki við mann að tala. Óþrifn-
aður er yfirleitt meiri á slík-
um stöðum en maður á annars
að venjast, en fólkið er yfir-
leitt ekki. óvingjarnlegt.
Hefurðu nokkurntíma
komizt í hann krappan á sjó,
— eða höfn?
— Ekki það ég man. Ekki
sem maður getur kallað að
komast í hann krappann. En
é.g man það að einu sinni mun-
aði mjóu að við lentum í
háskalegum árekstri. Við vor-
um að sigla inn til New York,
vorum staddir á svipuðum slóð
um og þar sem hin miklu og
glæsilegu farþegaskip, „Stock-
holm“ og „Arandora Star“ rák
(ust á nokkru síðar. Við sigld-
I um þarna í svartaþoku, en að
| degi til. Logn var og þung und
i 'alda. Og allt í einu kemur
libertyskip. á að gizka tíu þús-
und smálestir, eins og tröll-
aukinn skuggi fram úr þokunni
Skipin stefndu stafni á stafn,
bæði sveigðu á síðustu stundu,
en sá var munurinn að Detti-
foss rétti aftur og og hefði hitt
skipið farið eins að, mund.a
bau hafa runnið hvort fx'am
hjá öðru. hlið með hlið; vegna
þess að hitt skipið gerði það
ekki munaði ekki hársb-eidd
að afturendi þess skylli utan í
síðuna á Dettifossi. Það eina,
sem forðaði árekstri i þetta
skipti var lognaldan, eða öllu
heldur það að skipin sigldvt
sitt hvoru nxegin bungu henri-
ar og hölluðust því hvort frá
öðru. Hefðu þau siglt öldudai-
inn mvndu þau. hafa. hallast
saman, og þá hefði ekkert get-
að. að því er virðist, forðað þvi
að þarna yrði harkalégasti
árekstur. Þessi atburður stóð
ekki nema andartak, og hinn
tröllaukni skuggi var horfinn.
aftur í þokumyrkrið.
— Mér fellur vel á sjónum,
segir Hreinn Ólafsson að lok-
um. Eða öllu heldur, — það er
ekki um annaS að gera en láiia
sér vel líka og við þetta verð-
ur maður á meðan þess er kost
ur. Anna.rs e- þetta ekki fyrir
nxenn eftir að þeir fara að eld-
ast. Og svo er þetta. . . þói.t
maður sé o'ðinn þreyttur og
fegnari en frá megi segja að
nxega skreppa í land, í leyfi
sínu, þá er ekki laust við að
manni leiSist í landi
þegar nokkrir dagar eru liðnir.
Konan mín, -— fin ég hef veríð
kvæntur í tíu ár og á sjö ára
dóttur, — segir að minnsia
kosti að það líði ekki á löngu
áður en ég grípi hverja stund
Framhaíd á 8. síðu. .