Morgunblaðið - 12.02.1938, Blaðsíða 5

X<aiigardagur 12. febr. 1938.
MORGUNBLAÐIÐ
5
éö
orgtstt&I&ðtd
Útgef.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Ritstjórar: Jón Kjartansson og Valtýr Stefánsson (ábyrgBarmaíSur).
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiósla: Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 3,00 á mánutSi.
í lausasölu: 15 aura eintakiö — 25 aura metS Lesbók.
HIÐ „ERLENDA GLÆPAVALГ
Kommúnistar — erindrekar
hins erlenda glæpavalds,
bykjast vera vinir og frömuðir
alþýðumentunar. Mentun sú,
sem þeir aðhyllast, kalla þeir
hina „sönnu“ alþýðumentun.
Það á að kenna fólki frá blautu
barnsbeini, að líta upp til komm
únismans sem trúarbragða, er
enginn má andæfa. Dómgreind
fóllcsins á að doðna út af. í
hlindri hlýðni við sendimenn
Moskvavaldsins á fólkið að lifa
<og hrærast frá vöggu til grafar.
Fyrir slíkri menningu berjast
.„utanstefnumennirnir", sem
"vinna hjer fyrir erlent fje, eftir
rússneskum fyrirskipunum, sem
heir verða að hlýða í blindni,
eins og Finnur hinn ísfirski lýsti
verk að kveða niður slíka ,,al-
þýðumentun“ sem þannig er birt
íslenskum almenningi.
En verum á verði íslendingar.
Kommúnistar sem vinna hjer
samkvæmt rússneskum fyrir-
skipunum, eftir erlendum fyrir-
myndum, vita hvaða aðferðir
duga best til að sljófga dóm
greind og þrengja sjóndeildar-
hring alþýðunnar.
Það eru slæm kjör, áhyggjur,
erfiðleikar, óvissa, alt sem skap-
ar vonleysi, öryggisleysi. Það er
gegn þessum vopnum og með-
ulum kommúnismans, sem Sjálf-
stæðismenn verða að vinna af
alhug og einbeittni til þess að
við Islendingar getum verið viss
ir um, að kommúnismanum
greinilega í greinum sínum í Ahvergj ^úin sömu örlög, sem hann
þýðublaðinu í fyrra.
*
liefir hlotið hjá frændþjóðunum
á Norðurlöndum.
Skíðafólk í hríð,
verður að búa sig vel
Einræðiskenningar og ofstæk-
ashneigð kommúnismans er and-
legur sjúkdómur, er reis upp
frá blóðvöllum Evrópu í heims-
styrjöldinni. Á tímabili var svo
að sjá, sem pest þessi ætlaði að
leggja undir sig mörg lönd og
eyða mörgum þjóðum. En það
fór á annan veg. Þjóðarbáknið
rússneska stynur eitt undir ofur-
þunga þessarar vitfirringar.
Víða mn lönd hefir þessi far-
aldur þó gerst landlægur, eins
og andleg kvefpest, sem fólk
"verst og venst, en þarf að taka
mokkurt tillit til, þó þroski þjóð-
anna gegn pestinni sje svo mik-
ill, að um engar stórhættur sje
lengur að ræða úr þeirri átt.
Þannig hafa frændþjóðirnar á
Norðurlöndum kveðið þann ó-
vin niður að mestu, svo hann er
orðinn þar lltið annað en sögu-
legt fyrirbrigði, einskonar leif-
ar frá hörmungum heimsstyrj-
aldarinnar. En hjer úti á ís-
landi höfum við oft orðið að
sætta okkur við að vera á eftir
nágrönnunum að ýmsu leyti. Og
svo er með þetta. Hjer er komm
nnisminn tiltölulega mikið öfl-
ugri enn, en meðal annara nor-
rænna þjóða. Stafar þetta af
einangrun, þroskaleysi, þekking
arskorti og því, hve mótstöðuafl
hins tvítuga íslenska ríkis er á
margan hátt minna, en hinna
:;gömlu ríkja frændþjóða vorra.
*
Frjálslyndi, rjettsýni og ment
tin íslenskrar alþýðu er og verð-
<ur öflugasta vörnin gegn pest
þessari, gegn þeim Moskva-sann
leika, sem Einar Olgeirsson
flytur þjóðinni, að böðlar Stal-
ins sjeu frelsarar mannkynsins,
að hið rotna glæpavald í
Moskva, sje hollust fyrirmynd
Islendinga, að einveldi og kúg-
un, sje ímynd frelsis, en hver
þjóðrækinn íslendingur, sem
ann þjóðmenning vorri og þjóð-
frelsi, sje mannhundur og
ihreinn vargur í vjeurri.
Það ætti ekki að vera erfitt
Hvar fendir hann?
Spellvirki“, „óhæfuverk“,
„glæpir“, kallar komm-
únistablaðið brottrekstur Hjeð-
ins Valdimarssonar úr Alþýðu-
flokknum. Menn spyrja. Því eru
kommúnistar óánægðir að
Hjeðni skuli vera vísað beina
leið inn í þeirra flokk? Vilja
þeir ekki taka við Hjeðni í
kommúnistaflokk íslands? Sóm-
ir hann sjer ekki vel þar? Því
láta þeir Einar Olgeirsson, Bryn
jólfur Bjarnason og fjelagar
þeirra nokkurn dag líða, án
þess Hjeðni sje boðið að ganga
inn í Kommúnistaflokkinn.
Ef kommúnistar láta það
dragast stundinni lengur, að
bjóða Hjeðinn velkominn í
Moskvaflokkinn, þá verður það
ekki skilið á annan hátt, en
þann, að Moskvamennirnir vilji
ekki heldur hafa hann hjá sjer.
Hvað verður þá um Hjeðinn
Valdimarsson?
Því einhverssaðar verða vond
ir að vera.
BREYTINGAR Á
STJÓRNARSKRÁ
DANA.
Khöfn í gær. FÚ.
O tauning, forsætisráðherra
^ Dana hefir látið svo um
mælt opinberlega, að tillögur
danskra íhaldsmanna í stjórnar
skrár málinu, sem að miklu
leyti sjeu sniðnar eftir hinu
norska fyrirkomulagi, sjeu að
hans áliti nothæfur samnings-
grundvöllur.
I tillögunum felist ýmislegt,
sem alþýðuflokksmenn láti sjer
mjög umhugað um, eins og t. d.
jafn kosningarrjettur fyrir alla,
en hinsvegar sje flokkurinn á
móti tveggja deilda fyrirkorau-
laginu, en alt sjeu þetta samn-
ingsatriði, sem samkomulag ná-
ist vonandi um.
Eins og' flestir Reykvík-
ingar vita, hefir íþrótta
fjelag Reykjavíkur nú und-
anfarið staðið fyrir skíða-
námskeiði hjer í bænum og
sóttu það um 200 manns.
Síðastliðinn sunnudag lagði
liópur þessi af stað hjeðan úr
bænum til útiæfinga tilheyrandi
námskeiðinu; var ferðinni heitið
að Kolviðarhóli.
Þegar upp fyrir Lögberg kom
skall á liríð og varð eltki lengra
komist. Hefir því verið lýst í
dagblöðum bæjarins, svo jeg
sleppi því hjer. Að mínu áliti
er þessi skíðaferð eins og hún
var ómetanlegur þáttur í nám-
skeiði í. R., ef fólk það, sem með
var í liópnum, vill eða kann að
notfæra sjer það. Slíkt veður, sem
skall á að Lögbergi fyrirvara-
laust verður ósjálfrátt til að und
irstrika þá ágalla, sem fyrir
kunna að koma við slík tækifæri,
sem hjer um ræðir, og skal jeg
minnast á þá helstu.
Það er þá fyrst, að áberandi
var, að nokkrir, sem með voru,
voru ekki eins vel búnir og
skyldi, og verður það aldrei nægi
lega brýnt fyrir skíðafólki eða
ferðafólki yfirleitt, að búa sig
vel að heiman. Þetta er þó mikið
að lagast frá því sem verið kefir,
en betur má ef duga skal.
Tryggvi Þorsteinsson skíðakennari
ritaði ítarlega um búning skíða-
fólks í Alþ.bl. síðastl. þriðju-
dag og vísa jeg til þeirrar grein-
ar, fólki til leiðbeiningar. Ef
veður hefði verið gott þenna dag,
hefði naumast verið tekið eftir
þessum ágalla, en jeg vona, að
þeir, sem lijer u’m ræðir, hafi
fengið þá áminningu, sem verði
þeim til góðs í framtíðinni, og
þeir hinir sömu geti gefið öðr-
um leiðbeiningar af reynslu sinni.
Annar ágallinn, sem jeg vil
minnast á þegar blindhríð skell-
ur á alt í einu eins og í ferð þess
ari, er þegar smáhópar skerast
úr leik og ætla að bjarga sjer og
hlaupa burtu frá fjelögunum.
Slíkt kom oft fyrir þarna, en
var oftast afstýrt. Þó sluppu
nokkrir niður að Lögbergi áður
en ákveðið var að allur hópurinn
skyldi halda þangað. Varð þetta
oft til að tefja fyrir þeim, sem
sáu um ferðina og auka ábyrgð
þeirra. Slíku fólki finst, meðan
kraftarnir eru ónotaðir, allir veg-
ir færir, en þegar á reynir getur
samt illa farið, og skal jeg geta
þess, að einn hópurinn, sem slapp,
tók alveg skakka stefnu og
stefndi á Mosfellsheiði. Honum
var náð áður en það var of seint.
Þetta kostaði þá, sem sáu um
ferðina, margar ferðir frá bílun-
um niður að Lögbergi, til að vita
um, hvort allir hefðu náð þangað
heilu og höldnu.
Það er skylda fólks undir
svona kringumstæðum að halda
hópinn og skilja ekki fyr en end-
anlega er ákveðið hvað gera skuli.
Eins er það æskilegt að þeir, sem
Eftir Jón Kaldal
hraustastir eru, geri alt sem í
þeirra valdi stendur til að hjálpa
þeim, sem hjálpar þurfa og
muna, að við íþróttaæfingar er
liver annars fjelagi.
Það var liapp að veðrinu slot-
aði svo fljótt sem varð og að allir
komust 1 bæinn aftur í góðu á-
standi, en það gat líka farið á
annan veg, ef óveðrið hefði hald-
ist. Þó álít jeg, að ef fólk er vel
búið og með gott nesti og hlýðir
og skilur það, sem áður liefir ver-
ið minst á, að þá sje hættunni af-
stýrt.
Jeg liefi heyrt, að nokkrir hafi
mist kjarkinn fyrir skíðaferðum
á sunnudaginn var, en slíkt er á-
stæðulaust, því hvað er eðlilegra
hjer á íslandi um hávetur, en að
lenda í hríð einstöku sinnum, og
finst mjer það hreint og beint til-
heyra skíðaíþróttinni, og því bet-
ur kann fólk að meta góða veðrið
og sólina, þegar hún er.
Jeg vil enda með orðum Frið-
þ.jófs Nansens um skíðaíþróttina:
„Getum við hugsað okkur nokk
uð frjálsara og heilbrigðara en
að taka skíðin okkar og fara út
um fjöll og firnindi á björtum
og heiðríkum vetrardegi? Getum
við hugsað okkur nokkuð hreinna
og göfugra en sjálfa náttúruna,
þegar álnar djúpur snjórinn þek-
ur holt og hæðir, fjöll og dali
nær og fjær?
Getum við hugsað okkur nokk-
nð frískara og hressilegra en að
rjúka eins og fuglinn fljúgandi
niður skógivaxna fjallshlíðina,
þar sem frostkalt vetrarloftið
streymir að vitum okkar og hrím-
hjelaðar hríslur grenitrjánna
strjúkast um vanga okkar og
eyru, á meðan liugur og sjón,
sjerhver vöðvi og sjerhver taug
er spent til hins ýtrasta, tilbúin
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
iijiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiimiiiijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiDiiiiiiii
| Námskeið fyrir leiðsogumenn skfðatðlks:
I Slysavarnafjelagið og fþróttafjelög
| bæiarins taka hóndum saman
1 il þess að fyrirbygg'ja slysahættu á skíðaferðum og
geta veitt góða hjálp ef slys ber að höndum, hefir
§| fulltrúi Slysavarnafjelagsins ásamt nokkrum forvígis mönn-
H um skíðaíþróttarinnar úr íþrótta- og skíðafjelögum bæj-
§j arins ákveðið að koma eftirfarandi í framkvæmd:
1. Starfsemi Slysavarnafjelagsins, sem vinnur að
1 slysavörnum á landi, gengist fyrir námskeiðum, sem hefj-
|§ ist eftir vikutíma, fyrir 15 menn úr hverju eftirtaldra fje-
I laga: K. R., I. R„ Ármanni og Skíðafjelagi Reykjavíkur.
1 Á námskeið þessi velji fjelögin þá menn, sem mest eru
§ með í skíðaferðum fjelaganna og eru þar leiðsögumenn og
1 foringjar. Á námskeiðum þessum verði kent eftirfarandi:
1 Að glöggva sig á veðri, ratvísi, að búa til skyndisleða úr
H skíðum, notkun lyfjakassa og öll almenn atriði í hjálp í
I viðlögum.
2. Að reisa hjálparstöðvar á fjollum uppi, þar sem
1 hafðir sjeu menn á verði, einkum um helgar, þegar margt
§ manna er þar á skíðum. Á stöðvum þessum geti skíða-
§j fólk fengið leiðbeiningar um rjettar leiðir og hjálp, ef
1 slys ber að höndum. Fyrsta stöðin verði höfð í Instadal í
§{ Henglafjöllum, önnur uppi á Bláfjöllum og víðai’, eftir
§j því, sem reynslan sýnir þörfina.
3. Að vinna að því að öll f jelög 1 Reykjavík, sem skíða-
I ferðir stunda, taki upp þann sið (sem sum fjelaganna hafa
1 gert) að skylda alla þá, sem með vilja vera í skíðaferðum,
1 að láta skrá sig hjá fjelagsstjóminni, eða umboðsmönnum
1 hennar, í síðasta lagi daginn áður en farið er, en enginn
1 fái að fara með, sem gefur sig fram t. d. á sunnudags-
= morgna, eða sama daginn og farið er, þar sem það eykur
1 mjög á erfiðleika fjelaganna, um það að fylgjast vel með,
{§ hverjir fara. Afrit af nafnaskrám þessum sjeu síðan höfð
1 hjá vissum mönnum í bænum, en fararstjóri hafi með sjer
1 frumritið að skránni.
Að skylda menn til þess að búa sig vel, og sje farar-
§§ stjóra heimilt að gera þá afturreka, sem mæta illa búnir
§j til fararinnar. Að skylda menn, sem með eru í skíðaferð-
§{ um fjelaganna, að fara aldrei á undan fjelögum sínum til
|j bæjarins, án þess að láta fararstjóra vita, því slíkt hefir
1 oft valdið töfum og jafnvel leitum að mönnum, sem farið
E hafa án þess að nokkur af fjelögum hans vissi.
UÍlllliillUlillitlilHíilllHllIllUÍlilIlllllllllllSlIlllllIllllllllllllllllllllllliilIllillIliílilililllllllliillllllllllIlllilllillillillllllimillllllillil