Morgunblaðið - 08.06.1938, Page 5

.TVliðvikudagur 8. júní 1938.
MORGUN BLAÐU'
orgtmlslaMð
Otget.: H.t. Árvakur, Keykjarlk
Kltstjðrar: Jön Kjartanaaon og Valttl Stafknaaot (ahyi*Bariaatlurí
Auglýsingar: Árnl Óla.
Rltstjörn, augiyaingar oi afarroiBala Auaturafr»r ». — Slaal 1800
ÁskrlftarKjald: kr. 1,00 & acánutií
í lausaaölu: 16 aura csintaklP — 11 aura aa*0 L^abOk
EITT ER NAUÐSYNLEGT
Pegar litið er á búskaparlag
nágrannaþjóðanna um
þessar mundir,* er sýnilegt, að
þær hafa hugföst hin gömlu
sannindi: ,,Yðar getur brunnið
þær, er brennur veggur ná-
grannans". ,,Brunahættan“ í
umheiminum hefir sjaldan ver-
ið meiri en nú. Má raun'ar segja.
að' neistaflugi rigni yfir flestar
þjóðir, svo að varla verði full-
yrt að kvöldi, hvort ekki kunni
að kvikna í næturlangt. Sam-i
kvæmt þessu stefnir viðleitni
þjóðanna að því, að verða sjálf-
um sjer nógar í sem allra
flestum efnum. Innlend fram-
leiðsla er aukin, hvar sem því
verður viðkomið. Þar sem gjald-
•eyrir er af skornum skamti, er
fyrst og fremst forðast að flytja
inn það, sem á nokknrn hátt
getur talist óþarfi, til þess að'
Okemtiför Ferðafjelagsins
^ til Snæfellsness um
hvítasunnuna tókst ágæt-
leg:a. Voru um 120 þátttak-
endur í förinni, karlar og
konur.
Lagt var á stað frá Reykjavík
kl. 7 á laugardagskvöld með skip-
inu Eldborg úr Borgarnesi. Var
veður gott og hafðist fólk aðallega
við á þilfari alla leið, því að ekki
var um annað afdrep að ræ.ð'a en
lesuna. Þó leituðu menn skjóls í
hásetaklefum fram í qg eins í
brúnni þegar leið á, því að hálf-
kalt var. Komið var að Arnar-
stapa kl. 2 um nóttina ög fór fólk
þá að tínast í land. En áður en
allir höfðu farið frá borði, gylti
verslunarinnar. M'enn hafa t. d.! niorgunsólin tinda Snæfellsjökuls
legasta menningarmál, heldur
einnig hið merkilegasta bjarg-
ráð.
Reynslan hefir skorið úr um
það, að okkur er vorkunnar-
laust að framleiða sjálfir allan
þann garðmat, sem brýn þörf
er á. Til þess að stytta leiðina
að því marki er Grænmetisversl-
un ríkisins stofnuð. En því mið-
ur hefir skilningur valdhafanna
ekki verið nægilegur á þessu
bjargráðahlutverki Grænmetis-
Snæfellsnesför
Ferðafjelagsins
um Hvítasunnu
kvartað undan því, að ekki væri
nægilegar kartöflur til útsæðis.
Slík mistök verða ekki aísökuð
með því, að ekki sje nægjanleg-
ur gjaldeyrir fyrir hendi.
Þessi gjaldeyrisfyrirsláttur er
hrein firra. Útsæðiskartöflurn-
ar eru fluttar inn til þess að
framleiða margfaidan gjaldeyri
því meira verði afgangs til þess í landinu sjálfu. Og það .r
sem nauðsynlegt er til viðhalds
og eflingar innlendu framleiðsl-
unni.
Við íslendingar höfum feng-
ið reynslu fyrir því, að þegar
stórþjóðir berjast fyrir tilveru
sinni, er lítið hugsað um þá, sem
einangraðir eru og lítils meg-
andi. Heimsstyrjöldin færði
okkur heim sanninn um það,
að því verður ekki treyst, að
við getum fengið nauðsynjar
•okkar frá viðskiftaþjóðunum
í Norðurálfunni. Að því sinni
tókst okkur að verjast alvar-
legum matvælaskorti með því
að leita í vesturveg. Er von-
andi, að sú leið yrði okkur opin
á ný, ef svo ætti að fara, að ó-
friðarbál geysaði aftur í Norð-
urálfu.
En við verðum að horfast í
augu við þann möguleika, að
hvaða dag sem er geti að því
rekið, að innflutningur frá við-
skiftaþjóðum okkar í nágrenn-
inu geti skerst til muna, eða
jafnvel tepst með öllu. Við meg-
um ekki ganga fram hjá þeirri
staðreynd, að viðskiftaástandið
hin síðari ár hefir í mörgum
greinum mint á hernaðará-
stand. Haftaskipulagið er víðast
hvar í fullum gangi. Það þarf
ekki nema að herða á skrúfu
hjer og þar til þess að loka öll-
um smugum.
Þannig knýr ástandið okkur
til þess að hafa auga á hverjum
fingri fyrir því, sem við getum
framleitt sjálfir. Og það vill
svo vel til, að með ári hverju
fáum við nýjar og nýjar sann-
anir fyrir því, að þessari utan-
aðkomandi nauðsyn verður
fullnægt í miklu ríkari mæli, en
jafnvel bjartsýnustu menn
hefðu látið sjer til hugar koma
fyrir aðeins fáum árum.
Við vitum það t. d. nú, að
hægt er að komast hjá kola-
kaupum frá útlöndum til húsa-
hitunar í höfuðstað landsins.
Á þann hátt er hitaveita
sannast að segja sorglegur mis-
skilningur hjá þeim, sem ábyrgð
bera á Grænmetisversluninni,
þegar þeir fara að bera hana
saman við Tóbaksverslunína og
Víneinkasöluna. Grænmetis-
verslunin á að vera bjargráða-
stofnun. Hverjum dettur slíkt
til hugar um Tóbaks- og vín-
sölurnar?
Á þeim tímum, sem nú ganga
yfir er eitt nauðsynlegt: Að
framleiðsla þjóðarinnar komist
í það horf, að við getum verið
sjálfir okkur nógir í sem allra
flestum greinum. Vanræksla í
þeim efnum verður ekki afsök-
uð.

Umræðuefnið í dag:
Sjómannadagurinn.
Ef stv'jöld skellur á
Khöfn í gær F.Ú.
grein í norska blaðinu Tid-
* ens Tegn“ í dag um sam-
virinu Norðurlandanna ef til ó-
friðar kemur, segir blaðið m. a.
að af öllum Norðurlöndunum
sje Noregur og ísland mest háð
Bretum viðskiftalega, enda geti
Bretland lagt hafnbann á þau
lönd.
Hinsvegar segir blaðið, að
sameinuð eigi Norðurlöndin svo
stóran þátt í vöruframleiðslu
álfunnar, og það þeirri vörur
framleiðslu, sem á ófriðartíma
sje ennþá nauðsynlegri en ella,
að þau myndi beinlínis við-
skiftalega samvinnu til þess að
komast hjá að verða dreginn
inn í styrjöld.
75 ára afmæli átti Gísli .Jóns-
son fiskimatsmaður í Hafnarlirði
á annan í hvítasunnu. Hann hefir
verið fiskimatsmaður í 50 ár, hafn
sögumaður og vitavörður í Hafn-
arfirði um fjölda mörg ár, í sókn
arnefnd afar lengi og meðhjálp-
ari. Hann er fæddur í Hafnar-
firði og hefir alið þar allan ald-
og var það dýrleg sjón. Fór þá
heldur en ekki að koma hugur í
fólkið að komast upp á jökubnn.
En fyrst var nú slegið tjölclum og
tekinn árbítur. Að því búnu lagði
19 manna hópur úr Glhnufjelaginu
Ármanni af stað, en aðrþ’ fengu
sjer bl:und og lögðu. hinir seinustu
á stað ld. 7 um morguninn.
AIls munu um hundrað hafa lagt
á jökulinn og vpru ftestir með
skíði, eða um 70. Sumir báru skíði
sín og farangur, en aðrir fengu
hesta og fluttu skíðin á þeim upp
að jökli.
Blæjalogn var allan morguninn
og sterkur hiti. Gekk ferðalagið
vel og komust allir .npp á hájökul
og fengu þaðan dýrlegt útsýni og
var hrifning' manna mikil. Skíða-
færi mátti og kalla gott á jöklin-
um, en talsvert þung færð fvrir
gangandi menn. Gekk samt öllum
vel og var fólldð að tínast .iiður
að Stapa fram til miðaftans. Kom
það bæði þreytt og sólbrunuið, en
ánægt með daginn, enda er ekki
hæg't að hugsa sjei- skemtilegra
veður til þess að ganga á jökulinn.
S.umum mun nú finnast það
nokkur ábyrgðarhluti að fara með
Snæfellsnesjökull að vestan. Myndin er tekin í hrauninu fyrir sfan
Stapafell.
svo ínarg't fólk á jökulinn og
láta það fai’a í smáhópum nokk-
urn veginn sjálfvátt, vegna þess
að hætta getur stafað af sprung-
um, sem eru að opna sig um þetta
leyti. En þess ber að gæta, að
margir höfðu gengið á jökulinn
á.ður og' þeir, sem ókuúnir voru,
fvlgdu í fótspor þeirra. En ókunri-
ugir ætti ekki að leggja fvlgdar-
laust á jökulinn, því að bæði get-
ur það verið hættulegt, og eins er
viðbúið að þeir lendi í ógöngum.
Það var einkennilegt að horfa
upp til jökulsins um kvöldið. Var
liann þá röndóttur til að sjá, þrjár
dökkvar línur eftír fannhvítri
bunguimi. Það voru slóðir jökul-
faranna.
Á flunan var veður hvast og
kalt af norðri og jökulbnn með
ur smn, mesti sómamaður í hví-
Reykjavíkur éinungis.hið glæsi- vetna.
1‘ipkukúf mestan hlnta dagsins.
Þáiiri dag notaði fólkið til a.ð hvíla
sig- og fara stuttar gönguferðir um
nágrennið. Þeir, sem fóru lengst
komust alla leið út í Dritvík.
Marg-ir fór.u að Lóndröhgnm og
Malarrifi. Aðrir fóru skemra. Er *
marg’t að sjá og skoða ]>a.rna.
Landslag er yfirleitt stórbrotið og
fagurt, og mjög einkennilegt. Má
þar nefna stapana og gjárnar hjá
Arnarstapa, Sönghelli, vikurnátimi
Jóns-- Loftssonar, gamla kh’fcju-
garðinn á Laugarbrekku, Lón-
dranga, Djúpalónssand og Dritvík.
Hefir áður verið ritað ýtarlega
um þessa staði í Lesbók Morgun-
blaðsins, og skal þeim því ekki
lýst hjer.
Frá Arnarstapa var haldið beim-
leiðis kl. 6,um kvöldið. Var þá
enn hvast á norðan, en fólkið var
í góðu skapi. Og þegar haldið var
út á flóann var þetta kveðið:
Hræsvelgs andi ýfir mar,
iðar „Faxi“ af lífi.
Eldborg stiklar öldurnar
eins og ’ún hlaupi í þýfi.
Eftir það fór gamanið af ílest-
um, því að nú fór hinn leiði kviltí
sjóveikin að gera vart við sig.
Munu fæstir hafa sloppið við hana.
Eldborg er að vísu ágætt sjóskip,
en hún var alveg galtóm og Valt
því eins og soppur. Flestir skriðn
í svefnpoka sína og Ijetu' fyrir
berast þar sem þeir voru ltomnir.
Er það verst við slíkai' skemtiferðir
sem þessa, að þurfa að fara all-
langa sjóleið á skipiun, sem hafa
ekki nein þægindi fyrir ferða-
fólkið.
Farandgripur kappróðursmanna. Fiskimaðurinn eftir Ásm. Sveinsson.
Naut ræðst á iraim, Þarm 1. þ.
m. vildi það til í Syðri-Tungu á
Tjörnesi, að fullorðið naut rjeðst
á bóndann þar, Bjarua Þorsteins-
son, og kleihdi hann upp að veggv
Hlaut Bjarni mikil meiðsl, meðal
annars brotnaði annað axlarbeiu-
ið. (FÚ.).
Trúlofun. Á Hvítasuimudag op-
inberuðu trúlofun sína Þuríður
Rósa Vigfúsdóttir, Laragaveg 160
og Ragnar Olsen, Lindargötu 38.