Morgunblaðið - 21.07.1938, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 21. júlí 1938.
Hvort heldur er um „Ka- j
rikatur“-teikningar Stróbk j
að ræða eða aðrar myndir.
geta allir verið sammála un' j
að innrömmunin er best oy ;
ódýrust hjá
GUÐ>1. ÁSBJÖRNSSYNI
Laugaveg 1.
Pjetur Nar
áferialapm
sönuslóöir
Pjetur Nar.
Meðal farþega á „Esju“ hing-
að síðast var hr. Pierre
Naert (eða Pjetur Nar, eins og
hann haílar sig á íslensku), sem
í fyrra og hitteðfyrra var semdi-
kennari í frönsku hjer við há-
skólann. Er hann kominn hingað
til að ferðast hjer í sumar, mest
um Borgarfjörð og Dali, því að
hann er að vinna að þýðingu á
fornsögum sem þar gerast.
Pjetur lærði íslensku fyrir
nokkrum árum, fyrst hjá próf.
A. Jolivet á Sorbonne-háskólanum
í París, síðan á eigin spýtur hjer
heima, sumarið 1936, er hann
dvaldi hjer nokkra mánuði, og
loks meðan hann var sendikenn-
ari hjer veturinn 1936—1937. Tal-
ar hann nú og skrifar íslensku
alveg< lýtalaust og að ýmsu leyti
rjettar en vjer fslendingar sjálfir,
sökum þekkingar sinnar á sögu
máls vors.
Hann hefir verið óþreytandi við
að þýða á sitt mál íslenskar bók-
mentir. Er nú í prentun þýðing
hans á Hrafnkells sögu og kemur
hún út í haust. Auk þess hefir
hann birt þýðingar á Ijóðum ým-
issa fremstu milifandi skálda vorra
í frönskum tímaritum, einkum
ljóðum Einars Benediktssonar,
Davíðs Stefánssonar og Tómasar
Guðmundssonar. Hann er skáld
gott á sína tungu og er honum
því ljett um Ijóðaþýðingar. Svip-
ar honum að þessu og fleira leyti
til vor íslendinga, enda hefir hann
fengið mikla kærleika á landi og
þjóð og kann óvíða betur við sig
en uppi í sveit á íslandi, eftir
því sem hann segir sjálfur.
Hann langar til að ná sambandi
við einn eða tvo unga menn, sem
vildu slást í för ineð honum tæp-
an mánaðartíma og vilja ferðast
gangandi og liggja í tjaldi.
Bók þessi, samandregnar sagn-
ir um Saura-Gísla eftir Osft-
ar Clausen, kom út, síðastliðið ár,
og þar eð sjáanlega er þar all-
mjög hallað frásögnum af Gísla,
tvö síðustu ár hans hjer á landi,
er hann dvaldi í Skágafirði, tel
jeg rjettara, að gefa eftirfylgj
andi upplýsingar.
Foreldrar mínir bjuggu á Álf-
geirsvöllum í Skagafirði árið 1875
—1876 og næstu 9 ár á Reykja-
völlum, en báðar þessar jarðir eru
næstu býli við Ysta-Yatn og
Syðsta-Vatn, sem sagan getur í
sambandi við Gísla.
Mjer er fþað glögt í minni, að
þau komu öll að Álfgeirsvöllum
um veturinn, Gísli, Ragnhildur ög
Guðbrandur, og að þau voru öll
myndarlegt fólk og vel til fara.
Minnistæðastur er mjer þó Gísli,
og einkum þó það, að hendur hans
voru afar þykkar, og handarbök
mikið loðin. Einnig að hann bar
gullhring á hendi, sem á þeim
tímum var óalgengt með karlmenn.
Vorið 1876 fór margt fólk til
Ameríku úr Skagafirði, og þar á
nteðal bóndinn frá Reykjavöllum,
Guðmundur Skúlason, með konu
sinni og 8 börnnin. Þetta fólk var
ófarið frá Reykjavöllum, er fór-
eldrar mínir fluttu þangað vorið
1876, og þangað kom Gísli til við-
tals við Guðmund um væntanlega
Ameríku-ferð þeirra, beggja, því
þá og síðari hluta þess vetrar,
var það áreiðanlega í almæli um
Skagafjörð, að Gísli og fólk hans
væri ráðið til Ameríku-ferðar vor-
ið 1876. Jeg fullyrði því, að það
sje ranghermi í sögunni, að Gísli
hafi farið dult með Ameríku-ferð
sína, og að hann hafi verið „flutt-
ur um borð á Sauðárkróki í striga
poka, eins og hver annar flutn-
ingur“. Þessi ummæli í sögunni
geta ekki verið rjett, þar sem áð-
ur var í almæli að hann ætlaði til
Ameríku. Hinsvegar átti Gísli
heldur ekki það sökótt í, Skaga-
firði, að hann þess vegna þyrfti að
fara þaðan „huldu höfði“.
1 Það ræður að líkum, að talsvert
hafi verið um Gísla skrafað eftir
að hann fór þarna úr bygðarlag-
inu, og eru þar eflaust orsakir
þess, hve vel mjer er minnistætt
ýmislegt er að þessu laut, en sumt
af því liefi jeg fengið upplýsingac
um síðan.
Sagan getur um Bjarna Skúla-
son á Álfgeirsvöllum, sem gefið
hafi Gísla „próventu“ sína. Einnig
um annan mann, bóndann á Ysta-
Vatni, sem Gísli hafi flæmt frá
konu, jörðu og búi, og að kona
sú hafi verið systir Jóns í Saur-
bæ. Hjer er nú allmjög hallað
rjettum frásögnum. Á Ysta-Vatni
bjuggu þessi ár (1874—1876) og
áfram hjónin Þorgrímur Jónsson
og Steinunn Jóhannsdóttir frá
Vindheimum, sem aldrei var getið
í sambandi við Gísla.
Bjarni Skúlason fluttist voríð
1875 frá Álfgeirsvöllum að Syðsta
Vatni, og hans kona var Ingibjörg
systir Jóns í Saurbæ, og voru þau
börn JÓnasar bónda á Syðsta-
Vatni. Það var einmitt út af arf-
töku eftir hann, að þeim lenti
saman í málaþvargi mágunum,
Bjarna Skúlasyni og Jóni í Saur-
bæ. Gísli tók svo að sjer málin
fyrir Bjarna, en Friðrik Stefáns-
son í Vallholti fyrir Jón. Það var
í almæli, að Gísli hefði orðið
Bjarna alldýr, við þennan mála-
rekstur, en jörð sinni og búi hjelt
þó Bjarni áfrara, og aldrei lieyrð-
ist neitt talað um konu hans í
sambandi við Gísla. Þau hjón
Bjarni og Ingibjörg bjuggu óslit
ið saman á Syðsta-Vatni, og komu
þar upp mörgum börnum, og man
jeg vel eftir þeirri fjölskyldu.
Bjarni dó í Litladalskoti í sömu
sveit 1905.
Það er fróðlegt og vel við eig-
! andi, að safna og sameina sannar
] sagnir um einkennilega menn, sem
I horfnir eru af leikvelli lífsins. En
þetta þarf að gerast af vandvirkni,
og sem fyrst eftir burtför þeirra.
Magnús Stefánsson, Flögu.
O BÆHUH O
Saura-Gísla saga
Upphituð sjó-
sundlaug hjá
Reykjaskóla
Afstöðumynd af hinni fyrirhuguðu sundlaug.
—r—ií—Su-á***
ia»
Mikill áhugi er nú fyrir því að koma upp hinni væntanlegu
sjósundlaug hjá Reykjaskóla í Hrútafirði, enda eru nátt-
úruskilyrði hin bestu til þess að koma þar fyrir upphitaðri sjósund-
laug. -
Er undirbúningur á byggingu laugarinnar þegár hafinn, og
margir áhugamenn á staðnum og víða að af landinu hafa stutt að
þessu framfaramáli, með vinnuframlögum, fjárframlögum o. fl.
En betur má ef duga skal, þar
sem hjer er um allstórt og dýrt
mannvirki að ræða. Hefir
því verið stofnað til happdrætt-
is til ágóða fyrir laugina,
og er sala happdrættismiða í full-
um gangi. Verður dregið í því 4.
september. Hundrað góðir munir
eru í happdrættinu, og er því lík-
legt, að margir kaupi miða og
freisti gæfunnar að fá góðan hlut
við litlu verði og styrki um leið
gott málefni.
Laugin á að starida rjeft norðan
við skólahúsið, á að vera 25 m.
löng og 10 m. breið. Heitt vatn
til hitunar sótt*í hver sem er um
200 m. fyrir ofan, en eingöngu
notaður sjór í laugina, sem verð-
ur að mestu leyti að dæla í hana.
Er ætlunin að hafa búningsklefa á
samt steypibaði við laugina og á-
horfendasvæði á 2—3 vegu.
Suudlaugin verður svo í sveit
sett, að vænta má, að hún verði
með tímanum, miðstöð sundíþrótt-
arinnar á stóru svæði.
Það þarf því varla að efa, að
allir íþróttamenn muni af fúsuin
vilja og án brýningar, styðja að
því, að þetta nái sem fyrst fram
að ganga. En auk þeirra er fjöldi
annara, manna og kvenna, sem
kunna að meta sundíþróttina og
vilja efla hana, enda er hún Is-
lendingum sjerstaklega nauðsyn-
leg.
Mál þetta getur ekki skoðast
sem einkamál einnar sveitar. Það
snertir að meiru eða minna leyti
fleiri sýslur og kaupstaði landsins,
og þar með alla þjóðina.
Nvslátrað
autakiö
kemur í dag.
Ishnsið Herðubreið.
Sími 2678.
BEST AÐ AUGLÝSA 1 MORGUNBLAÐINU.