Morgunblaðið - 13.10.1938, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 13. okt. 1938.
Hvers vegna
Hússar gátu
enga aðstoð
veitt
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gxr.
Winterton lávarður, ráð-
herra í breska ráðuneyt-
inu, endurtók í dag þau um-
mæli, að Rússar hafi enga að-
stoð boðið á meðan á deilunni,
um Tjekkóslóvakíu stóð. Sendi-
herra Rússa í London hafði
borið fram mótmæli gegn um-
mælum, sem lávarðurinn ljet
falla um þetta við Halifax lá-
varð utanríkismálaráðherra, í
gær.
Winterton lávarður sagði, að
Rússar hefðu enga aðstoð boð-
ið nema óljós og ófullkomin lof-
orð. Hann sagði í ræðu sinni
í dag, að til þessa gætu legið
tvær orsakir, 1) að Rússar hafi
enga aðstoð getað veitt Tjekk-
um, nema með því að fara með
her inn í Pólland og 2) að sov-
jetstjómin hafi sjeð ástæðu til
að taka svo marga herforingja
rússneska hersins af lífi, vegna
pólitískrar sundurþykkju inn-
anlands, að herinn sje að
minsta kosti um stundarsakir
veikur og magnlaus.
Svarti depillinn sýnir pólska hjer-
aðið Tesehen. Lóðrjettu strikin
sýna ungversku hjeruðin, þar aem
Magyarar búa. Þessara hjeraða
krefjast Ungverjar.
Samningar Ungverja
og TjekKa
London í gær. PÚ.
S amkomulagsumleitunum hefir
verið haldið áfram í Kom-
árno í dag milli Ungverja og
Tjekka og hefir miðað nokkuð á-
fram. Samninganefndin kom sam-
ap= á fund í morgun og sjerfræð-
ingar, sem starfa með nefndinni,
síðdegis í dag.
Prjettaritari Reuters segir í
skeytum sínum í dag, að fulltrú-
ar Tjekkóslóvakíu í nefndinni hafi
fallist á, að landamæri Tjekkósló-
vakíu og Ungverjalands verði inn
ar í Tjekkóslóvakíu en í fyrstu
vár ráð fyrir gert. en þeir muni
þó ekki hafa orðið við öllum kröf-
um Ungverja.
Tapanar ógna hagsmunum
Breta í Suður-Kína
Breski sendiherrann
aðvarar japönsku
„Enginn veit
um hðrmungar
fláitamann-
anna"
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Formaður nefndar þeirrar, sem
tekið hefir að sjer að hjálpa
flóttamönnum frá sudeten-hjeruð-
unum, fór í dag á fund Syrovys
forsætisráðherra Tjekka og bað
hann að gera enga flóttamenn aft-
urræka til Þýskalands. Syrovy neit
aði kurteislega að verða við þessu,
þar sem tjekkneska stjómin vildi
forðast að skapa nýjan þýskan
œinnihluta innan landamæra
sinna.
Það er haft eftir formanni
flóttamannanefndarinnar, að hann
hafi sagt þegar hann kom af
fundi Syrovys: „Enginn getur
gert sjer gi’ein fyrir hörmungum
þeim, sem nú bíða flóttamann-
auna“.
Tjekkar og Þjóðverjar.
Landabrjef með hinum nýju
landamærum Tjeí.KÓslóvakíu hefir
nú borist til London. Leiðir það
í ijós, að Hitler hefir fengið öll-
um Godesberg-kröfum sínum full-
nægt. Á einum stað ei’u landa-
mærin ekki nema 30 km. frá
Prag.
Á landabrjefinu eru. sýnd hjer-
uðin, þar sern gert pr ráð fyrir
hvar þjóðaratkvætagreiðsla skuli
fara fram. Eh engín ákvörðun hef
ir verið tekin um það, hvort nokk-
ur atkvæðagreiðsla verði látin
fara fram.
Utanríkismálaráðherra Tjekka
leggnr af stað til Berlín ' dag til
þess að ræða við þýskn stjórnina.
í för með honnm verður fjár-
málaráðherra og landbúnaðarráð-
herra Tjekka.
stjórnina
Hagsmunasvæði Prakka er heldur
ekki langt undan, þar sem er
franska Indokina. Á kortinu sjást
Hong-Kong eg Kanton.
Frá frjettaritara vorum.
_rf Khöfn l gær.
j\\f \ ; í APANAR eru nú um þaS bil að hefja nýja sókn í
\ I I Suður-Kína, sem búist hefir verið við um langt
—, ** skeið. 30 þús. manna lið var sett á land í Bias-
flóa, sem áður var viðlegustaður sjóræningja, um 80 km.
frá Hong-Kong.
Með því að hefja sókn í Suður-Kína höggva Japanar
mjög nærri hagsmunum Breta. Sendiherra Breta í Tokio
hefir fyrir nokkru verið látinn ítreka það fyrir japönsku
stjórninni, að Bretar telja sig hafa mikilla hagsmuna að
gæta í Suður-Kína og beðið Japana að gera ekkert sem
spilt geti bresk-japanskri vináttu.
Hong-Kong, nýlenda Breta, miðstöð verslunar og viðskifta
í Austur-Asíu, sækir auð sinn aðallega í hið svokallaða bakland
Kantonborgar, eitthvert gróðursælasta hjerað í Kína.
Ef
styrjold hefði skoli-
ið á, hvað pá!
Osló í gær.
Samkvæmt útreikmngum,
sem nýbirtir eru, hafa
útgjöld ýmissa EvrópuþjóSa
vegna ófriðarhættunnar á
dögunum numið 281 m?,lj.
sterlpd. eða 6 miljörðum, 224
miljónum og 150 þúsund kr.,
að eins til hervæðingar og
annara nauðsynlegra varúð-
arráðstafana.
Kostnaður Breta af her-
væðirtgú flotans Varð 12 milj.
sterlingsp.d, kr. 265.800.000,
5 mijj. stpd. (llO mxlj. kr.)
til gasgrrma o. s. frv. í Belgíu
urðu útgjöldin 12.360 þús.
stpd. (272 mil j.kr.) og í Hol-
landí 10 milj. stpd. (220 milj
kr.), en í Þýskalandi 108
milj. stpd. (kr. 2.347.000.-
000), og í Tjekkóslóvakíu
5.622.000 stpd. (124 milj.
kr.). NRP—FB.
Þjóðverjar óttast
vígbúnað Breta
Firá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Þýskir stjórnmálamenn láta þá skoðun í ljós að
þeir sjeu að bíða eftir svari Breta og Frakka
við tilboði Hitlers um takmörkun vígbúnaðar,
sem hann setti fram í ræðu sinni í Berlín í lok september.
Er hjer um að ræða takmörkun notkunar á stórum fall-
byssum og stórum sprengjuflugvjelum.
Hitler sagöi í ræðu sinni, að öllum tilboðum sínum um takmörk-
un vígbúnaðar hefði verið vísað á bug, nema flotasáttmálanum, sem
bann gerði við Breta.
I þessu sambandi ræða
þýsk blöð um vígbúnaðar-
áætlon Breta, og segja, að
Þjóðverjar geti ekki, sitið
hjá með hendur í skauti,
á meðan Bretar fram-
kvæma þessa vígbúnaðar-
áætlun, sem muni raska
jafnvæginu milli þjóðanna
í Evrópu.
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
AÐVÖRUN TIL BRETA O. FL.
Markmið Japana er að stöðva herflutninga til kínverska
hérsins með því, að ná aðal-samgönguleiðum frá Suður-Kína til
Hankow á sitt vald. Er búist við, að þeir muni reyna að sækja
fram til Kanton, en sú þjóð, sem hefir Kanton á valdi sínu,
getur ráðið yfir hinu frjósama baklandi borgarinnar, og með því
haft örlög Hong-Kong, sem verslunarmið§töðvar í hendi sjer.
Fyrst í stað sækja hersveitírnar fram til Kowloon-járnbraut-
arinnar, sem liggur um Kowloonskagann rnilli Canton og Hong-
Kong, og hafa Kínverjar fengið mikið af hergögnum þessa leið.
Japanskar herflugvjelar hafa í dag flogið yfir járnbrautina
og varpað sprengikúlum á hana, aðallega á járnbrautarbýrnar,
og er sagt, að þeim hafi tekist að eyðileggja þrjár þeirra. Skv.FÚ
Japanar hafa lýst yfir því
að þeir mun gæta þess að
traðka ekki á hagsmunum
erlendra þjóða, en þeir
kafa þó aðvarað þær um
að leyfa Kínverjum ekki
að reisa varnarvirki í nánd
við stöðvar þeirra, eða hafa
not af höfnum þeirra, og
að tilkynna með 10 daga
fyrirrara, ef flugvjelar
þeirra, herskip o. fl. fara
um ófriðarsvæðið.
Til síðasta blóðdropa.
í desember í fyrra ljetu Japauar 30
þúsund manna lið á land við Biasflóa,
en í það skifti varfi ekki úr sókn af
þeirra hendi. Þeir hófu aftur á móti
hiuar ægilegu loftárásir á Kanton, í
því augnamiði að vinna á mótstöðu-
þrótt kínversku þjóðarinnar. Um þetta
léyti skrifaði hreska blaðið „Daily Ex-
press“ að Bretar myndu verja Hong-
Kong til síðasta blóðdropa.
Ymsar ráðsafanir hafa nú verið
gerðar í Hong-Kong, meðal annars hef-
ir tveim herdeildum vorið boðið að
taka sjer stöðu við landamæri nýlend-
unnár, til þess að stöðva flóttamanna-
strauminn, sem óttast er að nú muni
berast þangað.
Breski ræðismaðurimi í Kanton hef-
ir ráðlagt hreskum þegnaia þar, að
flytja til Horxg-Kong.
VARNIR
KÍNVERJA
Loxxdoxi í gær. FÚ.
Fregn frá Kanton hermir, að miltill
kxnverskur her, sje lagður *f etað það-
an tíl þe»s að koma í veg fyrir, að
Japanar nái brautinni á sitt vaid.
Talsmaður japanska utanríkismála
ráðunejtisins hefir lýst yfir því, að
Japanar telji Kínverja fá aðalher-
gagnabirgðir sínar um Hong-Kong, frá
þjóðum, sem vilja ósigur Japana í við-
xxreigninni við Kína.
Þegar japanska herliðið var sett á
land í Biasflóa snemma í morgun,
veittn Kínverjar litla mótspyrnu í
fyrstu, en gera nú alt sem í þeirra
valdi stendur, til þess að koma í veg
fyrir þessi áform Japana. — Japanar
hafa þó getað haldið áfram að setja
herlið á land þarna í dag og herlið það,
sem koxnið er á land, sækir fram í átt-
ina til Kowloon-járnbrautarinnar.
FLUTTIR MEÐ VALDI
UM BORÐ.
Osló í gær.
Nokkrir axnerískir sjómofm,
sem neituðu að láta sk’’á s'g
á hvalveiða-bræðsluskipið Ulysses
samkvæmt norskxim skilxná!urrt, •
hafa að undanförnu dvalist x
Sandefjord og neitað að fara til
Bandaríkjanna. Hafði þeim verið
útvegað far með skipinu Stavang-
erfjord.
Lögreglan fór til Sandefjord í
nótt er leið í fimm bílum og neyddi
sjómennina, en þeir eru ellefu;
talsins, til þess að fara með sjer
til Osló, en er þangað var komið
voru þeir fluttir með valdi út í
skipið Bergensfjord til heimflutn-
ings. (NRF — FB).