Morgunblaðið - 15.10.1938, Blaðsíða 2

2
MORGU'NBLAÐIÐ
Lauffardagur 15. okt. 1938.
Oíriðarástandið
i Palestinu
HitlerogMussolini: Ágrein-
ingur um Ungverj'aland
Ekkert her-
útboð segir
Budapest
Kaþólska
kirkjan og
liitler
Óeirðir í Vín
Frá
Frá frjettaritara ■vorum.
Khöfn í gær.
sen? Biirckel, fnlltrúi
lers í Atisturríki fluttí á
hetjutorginu í Víuarborg í gær,
rjeðist haun hvasslega á kaþólsku
kirkjuna, GySinga og Tjekka.
Hann hjelt því fram,. að Gyð-
ingar og Tjekkar hafi staðið að
óeirðum í Vínarborg í fyrri
viku, í því trausti að hafa stuðn*
ing kaþólsku kirkjunnar. Gremj-
an gegn kaþólsku kirkjunni hafi
síðan komið í ljós um síðustu
helgi, er nokkrir unglingar rjeð-
ust inn í höll Innitzers kardínála.
Biirckel tilkynti, að samninga-
umleituntim við kaþólsku kirkjuna,
myndi verða slitið og að allir samn
ingar sem gerðir hafa verið við
hana, feldir úr gildi. Skólum kirkj
unnar, sem ekki var þegar biiið
að loka, var lokað í dag.
Biirckel fylkisstjóri tilkynti, að
Tjekkum og Gyðingum fæddum í
Tjekkóslóvakíu, myndi verða vís-
að úr fandi. Eru um 30 þús.
Tjekkar í Vínarborg, þar af 2000
Gyðingar.
Eftir ræðuna gekk hópur naz-
ista framhjá höll Innitzers kard-
ínála og hrópaði: „Við viljum
sjá Innitzer hengdan“.
Óeirðir brutust út í Vínarborg
aftur í kvöld. Gengu nokkrir ung-
ir nazistar um göturnar og brutu
rúður, m. a. í bænahúsi Gyðinga,
þar sem Gvðingar voru á bæn.
frjettaritara vorum..
Khöfn í gær.
IReutersfceyti frá Berlín seg:-
ir, að þýskir stjómmála-
menn Iíti svo á, að Bretar hljotii
að stíg-a fyrstá sporið am
ísanmmga um nýlendukro&r
þjóíhrerja.
Talsmaður þýsku stjórnarEnn-
a;r sagði í dag við blaða.njenn
í sambandi við samþyktií, sem
gerðao- hafa verið í Tanganyka
gegn því að Þjóðverjum verði
skilað aftur þessari nýlendu„
að síðustu atburðir hefíiu sýnt;
að hægt væri að' jafna. slíkamj^J
ágreiraing méð ^ á&mnin'gutn'.
Pirov, landvarnaráðh. Suðuj--
Afríku-sambandsins, sagði í
ræðu I gær, að hánn teldi ekki
gerlegt að skila aftur þýskum
nýlendum, sem samernast hefðu
sambandsríkinu og að íbúar
ríkisins væru við því 'búnir að
verja rjett sinn með vopnum.
Um þetta sagði talsmaður
þýsku stjórnarinnar að Þjóð-
verjar hefðu upp á síðkastið
heyrt svo mikið Tim að verja
sig með vopnum, frá Prag, að
þeir gæti ekki Uskið slík um-
mæli hátíðlega íengur.
Stöðugt berast fregnir hvað-
anæfa úr Palestínu irm óeirðir
milli Araba og breska her- og
lögregluliðsins. Bretar hafa sett
hervörð umhverfis Jérúsalem.
Fjöldi arabiskra embættis-
manna í þjónustu preta hafa
verið myrtir.
Kanton býst við
áhlaupi Japana
it-njsf/. • Jjondon
y ylkisst jómin
í gær, - fF’U.
í Cánton og
borgarstjórnin bna sig und-
Ir að flytja frá borginni í kvöld.
Verið er að undirbúa flutning
hálfrar miljónar manna frá
vífcr Íaldii ifea að sœkja
í áttimi til Kowlopnbrmitarinnar millL
tstmm í
Hofng-Kong og Cantoa og hafa ckkl
ma-tt mikiHi mótspyma itm sem komifi
við Norðmenn
N
Yfirlæknisstaðan við heilsuhæl-
ið á Vífilsstöðum er auglýst laus
til umsóknar. Byrjunarlaun eru
kr. 4.000 á ári, ásamt dýrtíðar-
uppbót, auk ókeypis húsnæðis,
ljóss og hita. Umsóknarfrestur er
til 15. nóv. n.b. Staðan verður
veitt frá næstu áramótum.
VÍGBÚNAiHJR
BRETA.
London í gær. FU.
En meðan þessu fer fram
balda Bretar áfram vígbúnaði
*
sinum.
Sir .lohn Simon hefir gert grein fyv-
ir nauðsyn þess að halda áfrani af
kappi Iandvamarráðstöfunum.
Ætlar stjómin að legg.ja til loft-
varnabyssur og annan útbúnað helstu
verksm. og starfslið verksmiðjanná,
sem falið verður að hafa meðt'erð
slíkra tækja með hönduin, verður æft
í herbúðum á kostnað ríkisins, og þar
sem ekki eru hæfir menn fyrir hendi,
til þess að taka að sjer slík störf,
leggur ríkið þá til..
Khöfn í gær. PU-
orska utanríkismálaráðu-
neytið hefir gefið út opin-
bera tilkyttingu um það, að við-
skiftasamningarnir nxilli íslands
og Nor.egs muni hefjast í nóv-
ember. Norska samninganefnd-
in verður auk þeirra sem áður
er getið um, skipuð Prebensen,
skrifstofustjóra í viðskiftamála-
ráðuneytinu norska.
Seenska herstjórnin hefir á-
kveðið að láta fyrst um sinn
framleiða í landinu sjálfu gas-
grí'mur fyrir 10.000,000 króna
árlega. (FÚ).
Frá frfettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Melstu atburðir sem gerst
hafa siðasta sólarhring
í sambandi við samningsslit-
án milli Ungverja ogf Tjekka,
ieru bessir:
1) Ungverjar hafa gert
nofcfcrar hernaSarlegar ráð
stafanir, án þess að gera
grein fyrir hverjar þær
eru. En vitað er, að all-
margir menn hafa verið
kvaddir til herþjónustu.----
Talsmaður hins opinbera
sagði í dag, að ekki væri
hægt að segja að almenn
hervæðing hafi farið fram,
þar sem efcfci hafi verið
lýst yfir greiðslufrest á
skuldum (moratorium).
2) Háttsettur embættis-
maður í ungverska ráðu-
neytinu fór í dag í flugvjél
tij Rómaborgar og hefir
átt tal við Giano greifa
utanríkismálaráðherra og
Mussolini. Er álitið aS
Mussolini ætli að styðja
kröfur Ungverja.
3) I opinberri tilkynningu
setn gefin var út eftir að
'hann nýi sendiherra Tjekó
slóvákíu, Chvalkovsky og
Hitler höfðu ræðst við í
Berchtesgaden í dag, segir
að Hítler hafi látið £ Ijós
að sjer þætti leitt að sam-
komulag hefði ekki náðst
um kröfur Ungverja og
kvaðst vona að þessi deila
jnrSi leidd til lykta skjót-
lega.
I Prag hefir gert varfc viö aig nekk-
|ur ótti eftir aö yfirlýsing Jiean. v&r
Ibirt, við þaö, að neyöa eigi Tjekka
til þess að láta meira af landi sln* en
þegar er oröiö.
AGREIKINGUR
Frönsk blöð þykjast sjá, að nokkur
ágreiningur sje um Iiutheníu milli Hitl-
ers og Mussolini eg segja að Musselini
styðji þá kröfn> aö Ruthonar fái aö
sameinast Ungverjum til þess að Pól-
verjar og Ungverjar fái sameiginleg
Jandamæri. Hitler er aftur á móti
sagður andvígur því,. að Ruthenía verði
slitin úr Tjékkóslóvakíu samhandsrík-
inu.
Stjórniu í Budape&t kom saman á
f'und í gserkvöldi, eftir að samningum
Tjekka og Ungverja var slitið og stóð
fundurion til kl. 3 í nótt. Eftir fund-
inn lýsti stjórnin yfir því, að hún
byggist við því (skv. FU) að fjórveld-
in, sem þátt tóku í Munchenerráðstefn-
unni, og nú fá kröfur Ungverja til með-
ferðar, vindi bráðan bug að því að
leysa deiluna, því að Ungverjar geti
ekki horft á það aðgcrðalausir til
lengdar, að Ungverjar í Tjekkóslóvak-
íu sjeu ofsóttir.
Flýtir er—
nauðsynlegur
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
Ungverskir æsingamenn
vaða enn uppi á landa-
mærum Ruthenín og Úng-
verjalands. Tjekkar segjast
hafa afkróað 300 manna hóp
ungverskra ofbeldismanna í dag
og að meðal þeirra hafi verið
bróðir Salazys, foringja ung-
verskra nazista.
Skeyti frá London herma, að
nngverska stjórnin hafi sent
bresku stjóminni þan boð, &ð
brýn nauðsyn sje að nndinn
verði bráður bugur að því að
leysa mál Ungverja, þar sem
að öðrum kosti verði erfitt að
halda æsingamönnunnm innan
Ungverjalands í skefjnm.
70 ára afmæli á í dag frú Guð-
rún Sigurðardóttir, Nýlendugötu
17.
Vinátta Tjekka
og Þjóðverja
FRAMH. AF FYRRA DÁLKI.
þvi að Tjekkar mjmdu sýna Þjóð-
verjum fulla hollustu og að Hitler
hafi látið í ljós ánægju sína yfir því.
í yfirlýsingunni segir, að rætt hafi ver-
ið um öll mál, sem varða Tjekka og
Þjóðverja.
„Daily Telegraph“ segir í sambandi
við víðræður ChavIkowskýS og von "
Ribbentrops í gær, að alt bendi til
þess að Þjóðverjar hafi náð því marki
sínu, að geta haffc ráð hinnar nýju
Tjekkóelóvakíu í hendi sjer. Þjóðv. ætl-
ast ekki aðeins til að stefnubreyting
verrði í utanríkismálum Tjekka, m. a.
*ð tjekkneek-rússneska hemaðarbanda
lagið verði felt úr gildi — heldur
líka í iimanríkismálum. Tíl dæmis er
gert ráð fyrir áð atjórnin í Prag leysi
upp kommúnistaflokkinn, og Setji lög
om starfsemi Gyðinga, til þess að
koma í veg fyrir að Prag vérði áfram
hæli fyrir þýska flóttamenn, sem and-
víg&r ern nazistum, og stj'ómarfári
þeirra.
Búist er við, að Tjekkar fái í
staðinn ýms hluxmindi í Þýskalandi,
m. a. stuðning frá Þjóðverjnm, til þess
að reisa við fjárhag og atvinnulíf í
Tjekkóslóvakíu. í þessu sambandi er
einnig rætt um að Hitíer háfi lofað
að koma í veg fyrir að krafa Ung-
verja og Pólverja um sameiginleg
landamæri nái ftam að ganga.
Þýsk blöð eru vingjamlegri en áður
gagnvart Tjekkum, og láta í ljós virð-
ingu fyrir r&unsæishyggju þeirra. Þau
gera ráð fyrir nánu viðskiftalegu og
pólitísku þýsk-tjekknesku samstarfi.
HOLLUSTA
London í gær. FÚ.
Hið opiuhera málgagn þýsku stjóm-
arinttar segir í dag, að í hinni nýju
Tjekkóslóvakíu verði framvegis nokk-
ur hundruð þúsund Þjóðverjar, og
muni þýska stjómin gæta hagsmuna
þeirra, en hinsvegar megi vænta þess
af hittni nýju stjóm Tjekkóslóvakíu,
að hún ábyrgisi að þeir njóti þeirra
rjettinda, sem tiltekið sje, og muni
mega treysta hollustu hinnar nýju rík-
isstjórnar í garð Þýskalands.
MEÐ ANÆGJU
I hinni opinberu tilkynuingu, sem
gefin var út eftir viðræður Chval-
kowskys og Hitlers í Berchtesgaden í
dag, segir að Chalkowsky hafi heitið
Hlutavelta Verslunarskólanem-
enda. Þeir, sem ætla að gefa muni
á hlutaveltu verSlunarskólanem-
enda, eru vinsamlega beðnir að-
koma þeim í skólann í dag kl.
4—7 eða hringja í sírna 3550, og
rerða þeir þá sóttir.