Morgunblaðið - 06.08.1939, Blaðsíða 9

Simiradagur 6, ágúst 1939.
9
Á
LEIÐ TIL
Ferðasaga
Magnúsar Jónssonar
FRÍKUSTRANDA
Hjer birtist framhald af ferðasögu Magnúsar
Jónssonar frá ferð þeirra guðfræðiprófessoranna
til Palestínu. Áður hefir birst í Lesbók frásögn af
ferð þeirra til Genúa. Þar voru þeir í vikutíma og
nutu þar m. a. leiðbeininga og gestrisni Þórðar
Albertssonar og fleiri fslendinga. Og hann fylgdi
þeim til skips þess, er flutti þá til Afríkustrandar.
Fimtudagur, 15. júní.
ið bjuggumst tímanlega af
stað. Skipið átti að vísu ekki
að fara fyr en kl. 1, en altaf er
best að að hafa nógan tímann
fyrir sjer. Þökkuðum við húsráð-
endum eins vel og við gátum fyr
ir þær einstöku viðtökur, sem við
höfðum fengið í Genúa. Hefi jeg
sjaldan vitað betri móttökur, og
það við alókunnuga menn. Ef
svona heldur áfram, verðurþetta
ferðalag okkur ágætt dæmi um
það, hvað mikið gott er til í
veröldinni.
Þórður fór með okkur til skips,
og áður en hann skildi við okk-
ur keypti hann tvö blöð, Berling-
ske Tidende og Daily Mail (senni
lega einu blöðin, sem hjer fást
á máli, sem við skiljum), til þess
að við hefjum þau á leiðinni, og
tvo vindla, sem hann varð var
við að mjer þóttu bestir hjer,
tók hann líka með í nestið. Hann
gerði það ekki endasleppt.
Verði íslensku nýlendunni í
Genúa ætíð vel fyrir.
Um borð í egypsku skipi.
ur á tvo gula strompa upp yfir
eitt hafnarhúsið. Á þeim eru
undarleg orð, eithvað á þessa
leið;
Hjer var þá Kawsar kominn, og
undir eins var eins og þessir kyn
legu stafir gæfu öllu sinn sjer-
staka svip.
Þórður fjekk ekki að fara um
borð, og kvöddum við hann því
endanlega —; og dvölinni í Genúa
var lokið. Við vorum komnir um
borð í egypskt skip! Passar okk-
ar voru teknir, farseðill skoðaður
o.s.frv. og síðan var okkur vísað
á klefana. Jeg fjekk 105 og Ás-
mundur 111. Farþegar eru svo
fáir, að hver maður sem vill, fær
sjerstakan klefa þó að ætlaðir
væri tveimur eða fjórum. Þá var
dótinu okkar smalað inn í klef-
ann. Og eftir að þetta var skeð,
var klukkan orðin 12 og var
hringt til fyrstu máltíðarinnar í
Kawsar.
Mitt herbergi er á gangi, yfir
hverjum stendur:
Þegar við komum niður að
höfninni, var þar allt fullt af
vörðum og allskonar tilstandi út
af hersýningunni og komu kon-
ungs. Allur bærinn er nú fánum
skreyttur og af öllum svölum eru
hengd klæði. Það gefur ekki lít-
inn hátíðasvip á bæinn, og er
vafi, hvort við ættum ekki að
gera ofurlítið meira að því heima
en við gerum, að fá sjerstakan
svip á bæinn, þegar mikið er um
dýrðir. Við höfum fána og aftur
fána. Það er gott og blessað, en
meiri tilbreytni mætti þó fá með
því að flíka einhverju öðru. Veðr
ið bagar okkur að vísu. — En við
ættum að hafa þetta í huga.
Alt í einu bendir Þórður okk-
&>)
og geta menn af því ráðið, hvar
ég bý hjer á skipinu. Ásmundar
káeta er aftur á móti með dyr-
um beint út á þilfar.
Já, hjer er nú nýtt umhverfi!
Þjónarnir eru nálega eða al-
veg allir-mjög dökkir. Við mund-
um kalla þá svertingja. Flestir
þeirra eru með Fez, og búa sig
tignarlega. Flestir eru að öðru
leyti í venjulegum þjónabúningi,
hvítum jakka o. s. frv.
En einstaka eru þó í eldrauð-
um búningi ísaumuðum með als-
konar skrauti, gulu. Aðrir eru í
rauðum jakka, en gráum buxum.
Allur þessi búningur er ákaflega
stundu getur eftirlitsmaður kom < hverstaðar ekki langt frá.
Það var unaðsleg tilfinning, að
vera kominn af stað. Ekki bara
víður, og buxurnar virðast eigin
lega frekar vera pils, sem er tek-
ið saman um öklana. Allt gefur
þetta skipinu sinn svip. Hjer er-
um við raunverulega komnir í
nýtt umhverfi.
Passaskoðunin virðist hafa
gengið vel, því að ekkert var á
okkur kallað, og skömmu eftir að
við vorum búnir að borða, var
búist til brottferðar. Radió-
grammófónn framleiddi glymj-
andi músík einhverstaðar á þil-
farinu. Hvert einasta farþega-
skip ætti að hafa það. Jeg man
ekki eftir ajð jeg hafi orðið var
við þetta á neinu skipi í Reykja-
vík nema Drottningunni. En það
ætti að vera á öðrum skipum
líka. Jeg er ekkert hrifinn af
garganslegri grammófónmúsík
yfirleitt. En við brottför skipa
gefur hún einhvern viðeigandi
blæ. Hún táknar að eitthvað er
að ske, eitthvert fyrirtæki er að
byrja. Hún hressir upp hugina,
og á því er oft ekki vanþörf við
það tækifæri. Hún gefur einhvern
hermennskublæ, sem er ágætur
þar sem engin hermennska
er. Menn fá það á tilfinning-
una, að hjer sje einskonar „field
of honour“, þar sem allir verða
að bera sig karlmannlega, þ. e.
a. s. hraustlega.
Lagt af stað.
Landgöngubrýr voru dregnar
upp. Sterklegur hafnsögubátur
var við síðuna. Og svo heyrðist
hringing í vjelarrúmi og rjett á
eftir mátti finna að líf færðist
í þennan stóra skipslíkama. —
Kawsar seig af stað.
Fáir voru á bakkanum. Ofur-
lítill hópur stóð þó og veifaði.
Og svo var hópur af ýmiskonar
borðalögðum embættismönnum,
bæði grænu skröttunum (fyrir-
gefðu að jeg blóta, en jeg hugsa
til þeirra, sem arrestéruðu okk-
ur) og öðrum. Og hver halda
menn að standi þarna og veifi,
svona líka hýr og vingjarnlegur
til okkar Ásmundar, nema góði
gamli breiði karlinn, sem stimpl-
aði passana okkar og endurveitti
okkur prófessorsstöðúrnar! Jeg
reyndi að veifa honum eins vel
,og jeg gat.
En mikið skelfing var nú eig-
inlega gott samt að vera kominn
frá Italíu. Það er eins og ský
hvjli yfir landinu, og mjer finst
þjóðin vera önnur en síðast, þeg-
ar jeg sá hana. Jeg skal ekki
dæma um stjórnarfar, en það
skyldi þó ekki vera, að þessi sí-
felda ofstjórn lami lífsgleði og
þrótt þjóðanna. Hjer er alt í
reglum og lögum fjötrað og um
alt ganga eftirlitsmenn. Á hverri
i ðinn á hvaða heimili sem er og'
snuðrað í öllu, spurt hvort þessi
og þessi dularfulla skrá hafi ver-
ið útfyllt o. s. frv. Ásmundur
sagði mjer, að maður hefði kom-
ið til frú Benediktsson og spurt
um gestinn, sem hún hefði. Það
kvað vera bannað að leigja út
frá sjer herbergi, nema eftir ein-
hverjum reglum, og nú var búið
að spíónera þetta út. Enginn var
búinn að koma svo að jeg vissi
og spyrja um mig. En við og
við voru menn að koma og spyrja
um eitt og annað smávegis. Alt
lífið er reyrt í bönd og. flækt í
möskvum lögreglunnar, sem vak-
ir yfir „þjóðarheillum". Og við
þetta fær þjóðin á sig einhvern
umsetinna blæ eitthvað hálfflótta
legt og ófrjálst. Jeg held, að það
væri þjóðráð, að senda hóp þeirra
manna, sem hafa mesta trú á
sælugefandi verkunum reglu-
gerða og njósna og hvers konar
„planökónómíu“, til einhvers af
þessum ofstjórnarlöndum og lofa
þeim að vera þar um stund. Eða
þó ef til vill enn þá heldur:
Lofa þeim að ferðast um og koma
á víxl í frjáls og ófrjáls lönd.
Hvílíkur munur! Og svo er Island
komið góðan spöl í áttina til
síðartalda hópsins.
Burt með það þaðan!
Tökum hvað sem vill annað.
En burt með það frá fjötrunum
og ófrelsinu!
Burt frá Evrópu.
g Kawsar herðir skriðinn.
Hann skríður fram hjá
einu stórskipinu eftir annað. Hjer
er Hollendingur: „Johan de
Witt“ minnir mig að hann hjeti,
nýtt skip og glæsilegt á stærð
við Kawsar. Og nú kemur fram
^ afskaplega mikið stefni, og á eft
ir fylgja brýr og yfirbyggingar
meiri en tölu verði á komið. Jeg
kíki á stefni þessa risaskips. Rex
stendur þar. Þarna var hann þá
jöfurinn, sem tók bláa bandið um
stund. Það var gaman að sjá
hann.
Nú fer borgin að breiða úr
sjer. Hæðirnar koma upp undan
brúnum hafnarhúsanna. Rigli
blasir við. Himinkljúfarnir tveir,
sem við höfðum oft farið fram
hjá, teygja upp kollana. Hærra
og hærra ber fjöllin, þakin hús-
um langt upp eftir. Þetta er stór
kostleg borg að sjá hjeðan af
hafinu. Jeg sje hana miklu bet-
ur nú, heldur en með stírurnar í
augunum um daginn. Þá var allt
óþekkt, og eftirvæntingin hefir
dregið úr athyglinni. Þarna kom
jeg auga á turninn á dómkirkj-
unni, og þá var Deferrari þar ein
úr venjulegri höfn, heldur kom-
inn af stað burt frá Evrópu og
eiga ekki að nema staðar fyr en
í annari heimsálfu, ókunnri og
annarlegri. Allur blærinn á skip-
inu gerði þetta svo ljóst, þetta
óskiljanlega letur alstaðar, dökk-
ir skipsmenn í torkennilegum bún
ingum. Og húfurnar, rauðu koll-
húfurnar sýndu, að nú vorum við
komnir burt úr kristnu löndun-
um. Hjer var Múhameðstrú. Það
rifjaðist upp fyrir mjer greinin
í Helgakveri: „Múhameðstrúin,
sem falsspámaðurinn Múhameð
kenndi, er að vísu trú á einn
guð, en mótmælir að öðru leyti
flestum höfuðatriðum kristin-
dómsins og er blönduð margs-
konar heimskulegri og skaðlegri
hjátrú og villu.
Jesús sagði: Margir falsspá-
menn munu upp rísa og afvega-
leiða marga.
Hjer voru þeir þá þessir menn,
sem falsspámaðurinn hafði afvega
leitt. Hjer voru þeir með sína
heimskulegu og skaðlegu hjátrú
og villu! Þetta fáum við nú
brátt að sjá betur.
Á vald Afríku.
Kawsar heldur út úr hafnar-
mynninu og stefnir suðaustur
með landinu. Hann er ákaflega
skriðdrjúgur og nú breiðist bær-
inn út, suðaustur eftir strönd
inni. En einmitt í þá áttina er
Sturla og Querto, og við könnuð-
umst við leiðina. Við þekktum
húsið, sem frú Benediktsson býr
í, vegna þess að það er stórt rautt
hús, og er rjett við sjóinn. En
villa Aurora var hulin í skógin-
um, enda hefðum við ekki þekkt
hana frá villunum í kring.
Nú var þá sambandinu við
Evrópu slitið að fullu og öllu,
og við komnir Afríku á vald. —
Yfirþjónninn á 2. plássi, þar sem
við búum, er elegant ítali, og
hann gefur okkur upplýsingar. —
Allir dökku þjónarnir eru Egypt-
ar, og sumir eru frá Súdan. Þeir
þekkjast á því, að þeir eru öllu
dekkri, og hafa þrjár svartar
rispur á hvorri kinn. Þessar risp
ur eru gerðar á þeim nýfæddum,
sennilega af trúarástæðum. En
hinir eru margir frá Mið-Egypta
landi, laglegir og góðlátlegir
menn. Mjer finnst þeir eiginlega
fallegri en hvítir menn. Dökki
liturinn gerir þá eins og fallegar
bronsemyndir, og maður er laus
við þessi litaskifti, sem trufla
andlitsfall norrænna manna. Hjer
FRAMH. Á BLS. 11.