Morgunblaðið - 17.08.1939, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAéjIÐ
Fimtudagur 17. ágúst 1939,
3QBEH
1 ÚR DAGLEGA
LlFINU
30
□
v !!=!□
ÐHI
Hinn fyrirhugaði flugvöllur Ruykja-
víkur má alls ekki vera í Vatnsmýi'
inni, enda þótt margír hafi augastað
á henni til slíks. Með því móti væri
háskalega raskað ró sjúklinga á Lands-
spítalanum. Nú þegar er hvinur flug-
vjelanna orðinn plága fyrir sjúkling-
ana. Sjálfsagt er það af hugsunar-
leysi einu saiuan, að flugmenn fljúga
stundum á kvöldin svo að segja rjett
fyrir ofan spítalann. Þeir mundu ekki
gera það, ef þeir vissu að dauðveikir
sjúklingar, sem kannske hafa rjett að-
tins fest ofurlítinn friðarblund,
hrökkva með andfælum og hjartslætti
upp við hvin skrúfunnar.
Alla umferð ög hávaða ber að tak-
i.iarka sem allra mest í umhverfi sjúkra
húsanna, og því kemur ekki til mála
' ö beina hávaðasömustu umferðinni,
í'luginu, í nágrenni þeirra.
Hvar á flugvollurinn þá að vera?
I tafa menn athugað lendingarskilvrði
hjá Gróttu? Er þar ekki nokkurn
veginn gerður lendingarstaður ?
Frá Hamborg er bhtðimi skrifað:
I gær (28. júlí) var hjer í borg-
inni opnað stórt, nýtísku sjúkrahús, jafnan er hætt við að standi
sem verður með 350 rúmum, fyrir líf- nokkur styrr um, og er vart
Fimtugur:
Gisli Jónsson
vjdfræðingur
Qísli Jónsson er einn þeirra
manna, sem fornsögur vor
ar myndu hafa sagt um, að hann
væri hafinn af sjálfum sjer. Með
frábærri atorku og reglusemi í
hvívetna hefir hann brotið sjer
braut til hagsældar og áhrifa í
þjóðfjelaginu.
Varð Gísli snemma vjelstjóri
á einu af stranferðaskipum rík-
isins, en gerðist síðar umsjónar-
maður með tekniskum rekstri
togara. Var slíkt starf þá lítt
þekt hjer og um flest ábótavant.
Fór svo, áður langt liði, að flest
skip togaraflotans íslenska munu
vera undir hans umsjón. Mun
það nú vera orðið fátt, sem
snertir tekniskan rekstur skipa,
smærri og stærri, og skipakaup,
sem Gísli hefir ekki fjallað um,
enda er hann talinn einna fær-
astur manna um alt,« sem að
þessum efnum lítur.
Gísli er í hópi þeirra, sem
cðlfslegar (biologiskar) eða svokallaðar
i áttúrulækningar. Þetta er annað nátt-
vrulækningasjúbrahúsið, sem er stofnað
og starfrækt af því opinbera í Þýska-
Inndi. (Fyrir fáum áiuin var, stofnuð
deild í „Rudolf Hess-sjúkrahúsinu“ í
Dresden fyrir náttúrulækningar, en
mörg slík heilsuhæli eni nú rekin af
fjelögum og prívatmönnum).
Þtfta nýja súkrahús, sem stendúr í
íögrum trjágarði (park) var nefnt eftiv
fyrverandi læknaforingja Þýskalands,
..Gerhard Wagner-sjúkrahúsið“ og er
sagt, að það sje að öllum útbúnaði og
i nrjettingum fullkomnasta heilsuhæli
og jafnframt heilbrigðisskóli Þýska-
landA Yfirlæknirinn, próf. dr. iírnst-
mann, er einn af þektusíu brautryðj-
endum á sviði hinnar nýju stéfnu í
Irekningum, sem eru mikið studdar af
núverandi stjómarvöldfmv í sambandi
við aukna almenna heilsuvernd og í-
'iróttalíf fólksins, en áttu mjög örð-
ugt uppdráttar og miklum mótblæstri
.'ið mæta áður.
★
Kaupfjelagsstjórarnir koma, heitir
grein í BankablaðiniK síðasta. Þar seg-
ir meðal annars svo: Snemma á árinu
sem leið, hófu kaupfjelagsstjóramir
ii.nrás sína í Landsbankann. Þá var
Hannes Jónsson tekinn í þjónustu
bankans og er hann ýmist framkvæmda
stjóri síldarverksmiðjunnar á Norðfirði,
‘em er í eign Landsbankans, eða er í
ondurskoðunardeild bankans í Reykja-
v'k. Auk þess er hann fulltrúi Lands-
bankttns í stjóm Alliance. Um ári síðar
fá menn að vita að Vilhjálmur Þór
kaupfjelagsstjóri hafi verið skipaður
bankastjóri -aðalbankans frá 1. jan.
1040 í stað L. Kaaber, sem þá fari
frá. Svo er auglýst laus útibússtjóra-
staðao á Eskifirði. — Margir ágætir
Ijankafetarfsmenn sækja um stöðuna og
!>ank§stjóramir mæla með því, að ein-
um þeirra verði veitt hún. En banka-
ráðið skipar Benedikt Guttormsson
kaupf jelagsstjóra í stiiðuna. Lands-
' inkinn fær því þrjá kaupfjelagsstjóra
tæpu hálfu öðra ári.
★
Að lokum segir blaðið: „Það virð-
I: t nú vera nauðsynlegt fyrir banka-
‘íarfs’menn að athuga vel, hvort þeir
reti ekki á einhvem hátt tiygt rjett
snn“?
Jeg er að velta því fyrir m.jer, hvort
{eir ætti ekki að verða kaupfjelags-
laust við að svo hafi verið á stund
um. Hann er maður mjög fylg-
inn sjer, hreinlyndur, hirspurs-
laus við hvern, sem í hlut á og
málrófsmaður enginn. Kröfuharð
ur er Gísli mjög um öll störf,
sem hann á að gæta, en kröfu-
harka hans nær ekki síður til
hans sjálfs, enda er maðurinn
sístarfandi, hvort sem hann dvel
ur hjer eður erlendis. Fáa menn
þekki jeg hugmyndaríkari en
Gísla og eldheitari um að koma
hugmyndum sínum í fram-
kvæmd, ef honum þykir þær væn
legar til þrifa. Mun án efa víð-
ferli hans og skörp greind hafa
lagst á eitt um að gera íhygli
hans og næmi fyrir öllu nýju,
svo lifandi og ríka, sem raun
ber vitni um.
Gísli hefir alla jafna haft hinn
mesta áhuga á stjórnmálum, en
lítið haft sig í frammi fyrr en
nú að síðustu. Var hann fram-
bjóðandi Sjálfstæðisflokksins í
Barðastrandasýslu við síðustu
kosningar, og hefir hann síðan
unnið ötullega að viðgangi
flokks síns þar í sýslu. Er það
vel, að slíkir athafnamenn, sem
Gísli er, og gjarnir til að ryðja
nýjar brautir, komi fram á
stjórnmálasviðið. Eru í þessu
efni Ijós dæmin, því að fyrir
kynni Gísla að hag Barðastranda
sýslu hefir hann þegar ráðist
þar í verklegar framkvæmdir og
atvinnufyrirtæki, sem risið hafa
upp með þvílíkum hraða, að fá
dæmi munu slíks hjer á landi.
Og er starfsemi hans þar talandi
vottur þess, að þrátt fyrir þann
dróma, sem þjóð vor hefir verið
hnept í um skeið, þá á hún vor
í vændum, ef fólkið þorir.
Gísli Jónsson er giftur Hlín
Þorsteinsdóttur, dóttur merkis-
hjónanna Guðrúnar og Þorsteins
Jónssonar járnsmiðs. Er heimili
þeirra annálað fyrir allan mynd-
arskap.
Nú þegar Gísli er hálfrar ald-
ar gamall, sem sjer þó ekki á,
get jeg ekki óskað honum eða
Gísli Jónsson.
vegur hans, á síðari helming ald-
arinnar, megi aukast, engu síð-
ur en á hinum fyrri. Veit jeg,
að undir þá ósk taka margir, og
marga mun fýsa að hún rætist.
J. G. Möller.
DRENGJAMÓTIÐ.
FRAMH AF ÞRIÐJU SÍÐD
Næst K. R. að stigtölu var Ár-
mann, með 14 stig í. K. fjekk 8
stig, S. H. 6 st. og í. R. 3 stig.
Anton Björnsson (K. R.j fjekk
næst hæsta einstákling’stölu, 11
stig', en Janus Eiríksson (í. K.)
var þriðji, með 8 stig.
Frslit í gærkvöldi voru þannig:
Hástökk. Fýrstur var Sigui'ður
Finnsson (K. R ), stökk 1.55. m,
Annar maður Auton Björpsson
(K. R.). Þriðji Krist.ján Throm-
berg (Á.), og fjórði Ingólfur
Steinsson (í. R.;, stukku einnig
allir 1.55 m.
Langstökk. Fyrstur var Sigurð-
ur Finnsson (K. R,), stökk 5.95
m. Annar Janus Eiríksson (í. K.),
stökk 5.83 m., og þriðji Antön
Björnsson (K. R.),1 stökk 5.66 m.
1500 m'. hlaup. Árni Kjartans-
son (Á), fyrstur á 4.48.4 mín.
Annar Matthías Guðmundsson
(Á) á 4.48.5 mín., og þriðji Garð-
ar Þormar (K. R.), á 4.50.5 mín.
Spjótkast. Fyrstur var Jóel Kr.
Sigurðsson (í. R.), kastaði 43.77
m. Næstur Gunnar Huseby (K.
R.), er kastaði 41.91 m., og þriðji
Sigurður Finnssou (K. R.), kast-
aði 41.59 m.
„ÆFINTYRIГ
Á ÍSLANDI.
,orar I
þeim híónum neins betra en að voxt
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU
„Þau voru öll, þau, er jeg sá, okk
ur til lofs“.
„I útvarpi hinna ýmsu Norð-
urlanda mun fulltrúi frá'hjúkrun
arkvennafjelagi hvers lands1
halda erindi um mótið“,sagði frú
Sigríður að lokum.
Um hinn eiginlega árangur
mótsins málefnalega sagðist hún
ekki geta sagt áð svo komnu. En
innan skamms er í ráði, að hún
geíi skýrslu um mótið í útvarpið
hjer.
Hlaupið í Tungufljóti er í rjen-
uíi, sagði Sigurður Greipsson hjá
Göysi, er Morgunblaðið átti tal
við hann- í gær. en jió er allmikill
tur í pvi enn.
Bjargið »Ofeigi« frá glötun!
T Morgunblaðínu þ. 15. þ. mán., var vakið máls á því, að
sjómannasýningin hefði opnað augu margra fyrir
menningarlegri nauðsyn þess að stofna sjóminjasafn.
Var um leið bent á, að mikil breyting hafi orðið a sjó-
meneku og veiðiaðferðum íslendinga: árabátarnir væru að
leggjast niður og hin sjerstaka tækni, sem sjómenska á þeim
útheimtir, væri því sem næst úr sögunni.
I þessu sambandi koma mjer
i hug hákarlaveiðar fslendinga
á opnum skipum, sem eru nú
með öllu lagðar niður og verða
aldrei teknar upp í sömu mynd.
Þessum atvinnuvegi hefir aldrei
verið lýst tæknifræðilega, og er
hann þó mjög merkilegur. —
Fjöldi verkfæra, vinnubragða
og handtaka, orða og orðatil-
tærkja, voru tengd við þessa
grein sjómenskunnar. Að eins
örfáir menn kunna enn skil á
þeim, og fækkar þeim óðum
nTeð hverju árí sem líður. Menn-
ingarsögulega sjeð er stór feng-
ur að safni, sem sýnir atvinnu-
háttu forfeðranna: ekkert tól
eða verkfæri, nöfn á þeim nje
lýsing á því, hvernig þau voru
notuð, mega lengur glatast fyr-
ir augum vorum. Alt þetta eru
mikilsverð og ómetanleg gögn
til þess' að skilja menningu og
lífskjör þjóðarinnar.Það er ekki
tungan ein, sem geymir „trú og
vonir landsins sona“, heldur
einnig öll þau tæki, verkfæri og
vinnuaðferðir, sem þeir hafa
beitt og fundið upp. Þau eru
engu síður ávöxtur andlegs lífsi
en stökur og þjóðsögur, sem
vjer höfum lagt mikla rækt við
að safna.
í Ófeigsfirði á Ströndum
sténdur uppi opið hákarlaskip,
mjer vitanlega hið eina, sem til
er á öllu landinu. Skip þetta er
svo ramíslenskt sem getur ver-
ið. Ófeigur var smíðaður árið
1875 úr rekavið, og var eig-
andi hafts og formaður hinn víð>
kunni dugunaðarmaður Guð-
mundur Pjetursson, bóndi í Ó-
feigsfirði, sem látinn er fyrir
nokkrum árum í hárri elli. Jón
Jón Jónsson „smi£ur“ (bróðir
Hjálmars Johusen, er lengi var
kaupmaður í Kaupmannahöfn)
smíðaði Ófeig, eins og flest
önnur hákarlaskip á Ströndum
á seinni hluta 19. aldar. Guð-
mundur Pjetursson sló sjálfur
alian sauminn í skipið og að-
stoðaði Jón við smíði þess. Segl
voru úr vaðmáli, og allur ann-
ar útbúnaður íslenskur. Ófeig-
ur bar 56 tunnur lifrar utan af
miðum, en oft var róið um 20
—25 sjómílur und&n Krossness-
bala. — Lengd skipsins er um
11.95 metrar og mesta breidd
um 3.05 metrar. Ófeigi var róið
samfleitt í hákarl á hverjum
vetri fram til ársins 1915, en í
síðasta sinn var farið í hákarla-
iegu á opnu skipi á Ströndum
árið 1916.
Skipi þessu, sem nú er í eigu
Pjeturs bónda í Ófeigsfirði, son-
ar Guðmundar Pjeturssonar,
jþyrfti endilega að forða frá
eyðileggingu. Það á að geymast
á sjóminjasafni íslendinga, með
öllum útbúnaði. Síðan þarf að
semja ítarlega tæknifræðilega
iýsingu á hákarlaveiðum á opn-
um skipum, og eru nú síðustu
forvöð að bjarga þeim, fróðleik
frá gleymsku. Sjálfur hefi jeg
safnað að mjer nokkrum drög-
um um þetta efni, og vonast
eftir að fá tóm og tækifæri síð-
ar, til þess að gera því betri’
skil.
Símon Jóh. Ágústsson,.
Norðurför
blaðamannanna
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
clegisveisla bæjarstjþrnar Akur-
eyrar á Hótel Gullfoss. Steinn
Steinsen bæjarstjóri stjórnaði
og bauð gesti velkomna. Síðar
flutti hann ítarlega ræðu um
Akureyri og helstu atvinnufyr-
irtæki bæjarins.
Gunnar Nielsen ritstjóri Poli-
tiken þakkaði móttökurnar f. h.
blaðamannanna. I ræðunni lýsti
bann ánægju sinni og fjelaga
sinna yfir framförum þeim og
framkvæmdum, er þeir hefðu
sjeð hjer á öllum sviðum og
hve augljóst væri, að Islending-
ar hefðu notfært sjer það frelsp
er þeir fengu fyrir 20 árum,
er þeir urðu jafnrjetthár aðili
meðal Norðurlandaþjóðanna. —
Hann lýsti hrifningu sinni yfir
kynnum þeim, er hann hefði
fengið af stórfenglegri náttúru
landsins og fagnaði þeim fram-i
farahug, er hann kvaðst hvar-
vetna verða var við meðal Is-:
lendinga.
Ingimar Eydal flutti þvínæst
ræðu um samvinnu Norður-
landa, þar sem hann með ýms-
um tilvitnunum í dönsk skáld-
rit benti á frelsis-, frjálsræðis-
og jafnrjettishug, sem er og;
hefir jafnan ríkt meðal Dana-
Beindi síðan orðum sínum til
dönsku blaðamannanna og ósk-+
aði þeim til hamingju með sitt
nýbyrjaða starf. Vonaðist eftir,
að þeir myndu í framtíðinni
vinna að aukinni kynningu, sam-
úð og samvinnu meðal Norður-
landaþjóðanna.
Að lokum talaði H. Hansen;
ritstjóri og mælti fyrir minni ís-
lensku blaðamannanna. —Lýsti
hann því m. a. hve viðfangs-
efnin væru svipuð, þó skilyrðin
væru ólík í Danmörku og á Is-
landi. Þar, eins og honum virt-
ist vera hjer, væri það eitt af
aðalviðfangsefnum blaðanna,
að koma því til leiðar, að þjóð-
irnar nytu ávaxtanna af fornrí
menningu sinni, þrátt fyrir það
los, sem aukin tækni og iðn-
menning ætíð hefði í för með
sjer. Hann lýsti ánægju sinni
yfir ferðalaginu og komu
dönsku blaðamannanna, sem
ekki aðeins fengju að kynnast
Islandi nútím'ans, heldurt
fengu þeir einnig nokkra inn-
sýn í fortíðina, er þeir kæmi á
staði eins og kirkjuna á Víði-
mýri.
★
I dag fara blaðamennirnir tii
MýVatns.