Morgunblaðið - 26.10.1939, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
Gísli Jóusson vjelstjóri hefir
í)eðið Morgunblaðið fyrir eftirfar-
andi grein. Hjer nm daginn sagði
hann á Yarðarfundi hinar fárán-
legustu sögur um blaðið, sem ólík-
legt er að hann sjálfur hafi lagt
trvmað á, hvað þá aðrir en sögu-
maðurinn sjálfur. Ritstj.
Inngangur.
I tveimur tölublöðum í „Tíman-
um“ hefir hr. alþm. Bergur Jóns-
son skrifað um fundarhöld og
framkvæmdir í Barðastrandarsyslu
undir fyrirsögninni „Athafnir og
mt'intýi'i“. Ilann hefði alveg eins
mátt setja strax nafn sitt, undir
þessa pistla, því svo skýrt kemur
þar fram „gáfur hans og dreng-
lyndi“, umhyggjan fyrir málum
sýslubúa, samviskusemin í meðferð
staðreynda og hugur h'ans til at-
vinnufyrirtækjanna, að eltki verð-
ur vilst á því af þeim, sem til
þekkja, hver er hinn eiginlegi höf-
undur.
Hvort hann með þessu hóli um
•sig og sínar gjörðir annarsvegar,
en áróðri á mig persónulega og
mínar framkvæmdir hitisvegar,
hækkar gengi sitt í sýslunni, skal
ekki rætt um hjer, en greiuamar
gefa mjer tilefni til þes sað benda
á margt í sambandi við þessi mál,
sem ekki má láta í gleymsku falla,
og sem kjósendunum er nauðsyn-
legt. að kynnast og hugsa vel um,
■vegna afkomu lands og hjeraðs,
hverja skoðun sem þeir annars
kunna að hafa í þjóðmálunmn. M.
a. verður þá áð minnast á fram-
komu þingmannsins í velferðar-
málum sýslunnar og hvernig hann
hefir ebinlínis spilt fyrir fram-
•gangi þeirra, af hræðslu við hækk-
andi gengi mitt; á bardagaaðferð-
ir hans og drenglvndi í pólitísk-
um viðskiftum, á hugrekki hans og
skyldur við kjósendur, á frjáls-
lyndi hans og rjettlæti í lands-
málum, og að síðustu á þann mis-
mun, sem fram kemur í lífsskoðun-
um okkar, sem að líkindum valda
andstæður í lífskjörum og uppeldi,
þar sem hann hefir alla tíð fyrir-
hafarlítið sótt lífsviðurværi sitt ti!
ríkissjóðs, en jeg hinsvegar orðið
að hevgja mína baráttu til lands
og sjávar, enda notið að launum
þau verð.mæti, sem heilbrigð og
hörð lífsbarátta lætur mönnum að
P E P ! heitir nýjasta lagitS eftir
Oliver Gutmundsson. Þaí er Foxtrot
<og er eins fallegt og fyrri lög hans.
Fundahöld ogframkvæmd-
ir í Barðastrandarsýslu
Eítir Gísia Jónsson vjelstjóra
jafnaði í tje. Þessi reginmunur
lífskjara okkar veldur því, að
hann telur mnönum og málefnum
best borgið við jötu ríkissjóðs, þar
sem jeg tel meiri manndóm og
meira gildi í sjálfsbjargarathöfn-
um í hverri mynd, sem er. Hann
getur því ekki skilið, að jeg geti
haft nokkurn annan tilgang með
umbótum mínum á Bíldudal en
þann, að afla mjer kjörgengis,
narta af/ honurn atkvæði og smíða
„þrep í valdastiga minn“. Og með
þeim forsendum einum rjettlætir
hann þa andúð, sem hann hefir
sýnt þessum fyrirtækjum frá byrj-
un. Hann getur ekki hugsað sjer,
að mjer væri nokkurs virði sú
gleði, að sjá fyrirtækin blómgast,
staðinn rísa upp, fólkið verða
uieira sjálfstætt, og landið hafa
gagn af framkvæmdunum. Hann
skilur það ekki, að jeg geti haft
nokkra gleði af því, að leggja til
ofurlítinn skerf í þá þjóðfjelags-
byggingu sem nú er svo nauðsyn-
legt að reisa, ef Islendingar eiga
að geta haldið áfram að lif'a menn-
ingarlífi. Augað sjer ekki annað
en völd fyrir verk og gjald fyrii'
greiða. En svona hugsa ekki aðrir
en þeir, sem hirða laun fyrir lítil
afköst og lært hafa þess utan alt
fræðikerfi Framsóknarmanna.
★
Kynni mín af
Bergi Jónssyni.
Jeg kyntist fyrst Bergi Jónssyni
á framboðsfundunum 1937. Ilann
var þá á öllum fundunum heldur
ljelegur og leiðinlegr fundarmað-
ur, og hrein andstæða við hressi-
leik og kjarnyrði Sigurðar Ein-
arssonar og vaðal kommúnistans.
Hann flutti sömu frumræðuna á
öllum hinum 11 fundurn, og sá jeg
ihana síðar sa'o að segja orði til
orðs í ..Tímanum“, og þá undir
nafni annars manns, svo líklegast
hafa drögin til hennar verið samin
í Sambandshúsinn. Þogar bent var
á margvísleg afglöp Framsóknar-
flokksins, datt honum ekki í hug
að verja þau, en taldi þá jafnan,
að alt slíkt væri verk J. J., sem
hann á engan hátt- vildi mæla bót,
eða bera ábyrgð á, því í anda væri
hann raunverulega eins góður
Sjálfstæðismaður og hver annar,
þó hann hefði nú lent, á þessari
hillu. Um samstarf flokka eða
stjórnarmyndun að loknum kosn-
ingum vildi hann ekkert segja, en
hinu hjelt hann ávalt fast fram,
að fjárhagur ríkissjóðs færi jafnan
síbatnandi og tollar og skattar
minkandi, svo að eigi munaði
minna en 12^2% lækkun frá tím-
um Ihaldsins. Ilann varaðist að
koma nálægt hjeraðsmálunum,
nema þegar hann deildi við Sigurð
Einarsson um það, hverjum meira
væri að þakka ]ietta eða hitt, sem
fengist hefði. 011 fundarframkoma
hans var neikvæð, og lang mesti
styrkur hans lá í því að taka sína
menn tali út undir vegg á meðan
andstæðingarnir töluðu.
Bergur Jónsson veittist aldrei
að mjer persónulega á þessum fund
Um. Nöldur hans var aðallega við
Sigurð Einarsson, sem hann þá á-
leit vera aðalkeppinaut sinn um
sýsluna, og sem hann umfram alt
vildi losna við, sem fylgihnött á
komandi þingum, ]iví með ákafa
sínum; um ýms mál sýslunnar hafði
hann margsinnis rofið þá kyrð,
sem Bergur Jónsson var svo van-
ur að skapa um þingmál Barð-
strendinga. Hann ljet sig ekki
dreyma um það þá, að mjer tæk-
ist að auka fylgi Sjálfstæðisflokks-
ins í sýslunni, og það er þá lík-
lega fyrir það, að hann þá ljet
mig njóta þess sannmælis, áður en
úrslitin voru kunn, að jeg hefði í
hvívetna komið fram drengilega í
þeirri kosningabaráttu.
Jeg hafði ekki verið á mörgum/
fundum með Bergi Jónssyni, er jeg
varð þess var, að hann bar ekki
mikla virðingu fyrir því, sem var
satt og rjett. í málunum, og þetta
gekk svó langt, að jeg mintist á
það við hann utan funda, hve
undrandi jeg væri yfir því, að
hann gæti kinnroðalaust flutt vís-
vitandi slík ósannindi kjósendum
sínum, sem þess utan væru margir
hverjir persónulegir kunningjar
hans, mælti hann þá svo um, að
þeir mættu sjálfir um það, hverju
þeir vildu trúa og hverju ekki.
Síðan hefi jeg komist að raun um,
að Bergi Jónssyni er þetta varla
sjálfrátt, því annars hefði hann
sjálfsagt veigrað sjer við að senda
allar þær rangfærslur, sem hann
hrúgar upp í „Tímapistlinum“, til
þeirra Barðstrendinga, sem þekkja
þessi mál öll.
Jeg hafði á kosningarleiðangri
mínum um vorið, kynst mörgum
mætum mönnum í sýslunni, og
samtímis kynst atvinnuerfiðleikum
ýmissa staða þar, og öllum seina-
ganginum í opinberum fram-
| kvæmdum, borið saman við aðrar
Isýslur landsins. Sjerstaklega dróst
athygli mín að ástandinu á Bíldu-
dal, þessum stað, sem um eitt skeið
var blómlegastur allra staða sýsl-
unnar, fullur af lífi og fjöri, vinnu
og framkvæmdum, þar ríkti nú
ekki annað en eymd, og hafa þeir
Bergur Jónsson og Sigurður Ein-
arsson lýst þessu ástandi í Alþing-
istíðindunuin 1936, er þeir voru að
mæla með því, hevr í kapp við
annan, að ríkið tæki fólkið upp á
sína arma, svo það fjelli ekki úr
hungri. Það var að vísu komið þá
upp nýtt hraðfrystihús, eins og
Bergur Jónsson talar um í „Tím-
anum“, en því hafði ekki samtímis
verið sjeð fyrir heim skilyrðum,
sem nauðsynleg voru, til þess að
það gæti notið sín. Það var meðal
annars alt óvíst um framtíð stað-
arins þá, og auk þess var þar engin
nothæf brj-ggja, og á meðan alt
var í óvissu um skipun þeirra mála,
var framtíð frystihússins því al-
gerlega ótrygg. Vinnunni, sem
frystihúsið veitti, eins og raunar
allri vinnu á Bíldudal þá, var skift
á milli. íbúanna eins og brauðseðl-
um á ófriðartímum, en það gerði len& enn f-yrir Þessa dæmalausu
Fimtudagur 26. okt. 1939-
þessi geta þeir því miður lítið not-
að vegna vöntunar á frystihúsi.
Hefir það verið mesta áhugamál
Flateyinga að koma sjer upp slíku
húsi, og fólu þeir mjer þá um
haustið að ræða þetta mál við þing-
manninn, og hafa samvinnu við
hann um framkvæmd þess.
Fundum okkar Bergs Jónssonar
bar saman nokkru síðar, og rædd-
um við þá þessi mál öll. Úrslitin
eru öllum Barðstrendingum kunn.
Yið Bergur Jónsson áttum þá tæld-
færið til þess í sameiningu að
koma þar upp frystihúsi fyrir ut-
an og ofan allar flokkadeilur,
verk, sem okkur var báðum til
sóma, og fátækum bændum og
verkalýð í hans kjördæmi til ó-
metanlegs gagns í hinni hörðu lífs-
baráttu þeirra, aukandi tekjur
þeirra og tekjur ríkissjóðs, og afl-
andi nýrra útflutningsverðmæta.
En Bergur Jónsson vildi ekki nota
þetta tækifæri, þvertók fyrir alla
samvinnu við mig um það, og hót-
aði mjer allri andúð á hverskonar
framkvæmdir, sem jeg hygðist
að koma á fót í sýslunni. Að
minsta kosti hjer brást „lipur-
menska, gáfur og drengskapur
hans“, og nú líða þessir kjósend-
ur hans enn í dag og sjálfsagt
það aftur að verkum, að fyrirtækið
gat ekki fengið neina festu í vinnu
brögðin, þegar altaf þurfti að vera
að skifta þar um menn.
Jeg átti bágt með að trúa því
þá, að þessi eymd þyrfti að ríkja
á Bíldudal. Jeg vissi að fólkið var
duglegt og sparsamt, og fiskigöng-
ur fara ekki eftir því, bverjir fara
með völd í landinu, og þegar vilji
fólksins sjálfs var fyrir hendi, þá
hlaut að vera hægt að bæta úr
þessu ástandi. Er jeg hafði hugsað
þetta mál, sá jeg að óhjákvæmi-
legti myndi vera að kaupa staðinn
til þess að geta skipulagt viðreisn-
ina með nokkru viti.
Samtímis kynti jeg mjer ástand-
ið í Flatey. Var það á engan hátt
sambærilegt við Bíldudal, og þó
eiga verkamenn þar mjög erfitt
uppdráttar. Þar er lítið um eyrar-
vinnu, en töluverð fuglatekja, og
fiskimiðin umhverfis eyjuna eru
auðug, einkum af hinum verðmestu
tegundum, lúðu og kola. En gæði
ramkomu þingmannsins. Jeg hjelt
í fyrstu, að Bergi Jónssyni gæti
ekki verið þetta alvara, hjer væri
aðeins að ræða um stundar geð-
ofsa, en jeg komst brátt að raun.
um, að svo var ekki, því upp frá
þeirri stundu gerði hann alt, sem
í hans valdi stóð, til þess að koma
í veg fyrir það, að jeg gæti eign-
ast Bíldudal, eða reist hann viðr
og verður síðar minst á þau átök.
Þessi framkoma þingmanns í
garð kjósenda sinna er sjálfsagt
eins dæmi um land alt.
Framhald.
Gísli Jónsson.
KOLASALAN S.L
Ingólfshvoli, 2. hæð.
Símar 4514 og 1845.
P E P ! heitir nýjasta lagiS eftir
og er eins fallegt og fyrri lög hans.
Oliver Guðmundsson. Þaí er Foxtrot
INDOWSPRAY
er nýtt á heimsmarkaðinum.
Hreinsar^hversbonar gler
(glugga, spegla o. s. frv.)
Á nokkrum sekúndnm.
Kaupið WINDOWSPRAY, með því spar-
ið þjer yður mikið erfiði.
WINDOWSPRAY er framleitt af
Vacuum Oil Company.
Aðalumboðið fyrir fsland.
II. Benedikfsson & Co.
Reykjavík.
Loftskermar — Leslampar
— mikið úrval —
SKERMABÚÐIN Laugaveg 15.