Morgunblaðið - 22.11.1939, Qupperneq 6

MORGUNBLAÐIÐ
é
Miðvikudagur 22. nóv. 1939*
Svar Chamberlains við
sjóhernaði Þjóðverja
FRA3VIH. AF ANNARI SÍÐU.
ana, sjeu leynivopn það, sem Hitler talaði um að Þjóðverjar hefðu
í fórum sínum, í ræðunni sem hann flutti í Danzig í september,
fyrstu ræðunni, sem hann flutti eftir að stríðið hófst.
,,The Times“ gerir ráð fyrir að breska stjórnin mun nú vinda
bráðan bug að því, að efla tundurduflavarnir sínar og að smíði
tundurduflaveiðiskipa, sem unnið er að í skipasmíðastöðvunum
í Kanada, verði hraðað.
Kyrð og ró;j
í Prag
Það var opinberlega til-
kynt. í Prag í kvöld, að
. ,: herlögin, sem sett voru
þar fyrir nokltrum dög-
um, hafi verið numin úr
gildi.
í þýskri fregn segir, að
ró og friður ríki nú aft-
ur í Bæheimi og Mæri.
Sviksemi í sambandi
við happdrættismiðs
hj æstirjettur kvað s.l. föstudag
upp dóm í málinu: Rjett-
vísin gegn Alfred Hólm Bjöms-
syni.
Málavextir eru:
Vorið 1938 sendi stúlkan Unn-
ur Sigurðardóttir, þá til heimilis'
á Sjnio^flióli í, Borgarfirði, nefnd-
ram AJfred Hólm Björnssyni í
brjefltjÍrðungsmiða (C 12798) í
Happdrætti Háskólans og bað
iánn að endurnýja þá og þar til
húnæmi til Reykjavíkur. Unn-
nr kvaðst hafa sent í brjefinu 5
kr. seðil til að endurnýja fyrir, en
AJfred néitaði að hafa fengið
nokkra peninga í brjefinu. Hann
endut-nýjaði happdrættismiðann í
eða ? skifti. Um sumarið fór
íánn ‘til dvalar að Stóra-Hofi í
Gnúpverjahreppi. Þangað kom í
ágústlSánuði Sigurborg Sigurðar-
(dottir húsfreyja, Hellisgötu 7,
.Hafnarfirði, en með dóttur henn-
laf á Alfred sveinbarn, Björn
Béynír áð nafni.
Eitt sinn meðan Sigurborg
jdvaldi að Stóra-Hofi, sá hún happ
'drættismiðann hjá Alfred og
jspurði ihvort hann ætti miðann.
j Gaf hann ekkert út á það, en sagði
jávo, að „Bjarni“ ætti miðann. Gat
j Þess um leið, að nú gæti hann
ekki lengur framlengt miðann.
Spurði þá Sigurborg hvort liún
j mætti ekki eiga miðann. Játaði
AJfred því. Sagði þá Sigurborg, að
! best væri að hann gæfi Birni
Reyni miðann; játaði Alfred því
ög afhenfi Sigurborgu hann.
Hún endurnýjaði svo miðann
fywr^ptem ber og október. I októ
berélrádfirnim unnust á miðann 125
.
kr. Sigurborg tók á móti vinn-
ínghtnh^bg eyddi til sinna heimit-
lisþarfa.
*j Eftir að októberdráttur hafði
farið fram kom fyrnefnd Unnur
Sigurðardóttir til Rvíkur og konnst
að raún um, að unnist hefðu 125
kr. á hennar miða. Tilkynti hrin
svo mál þetta lögreglunni.
Undirrjettur (lögreglustj. í
Rvík) heimfærði brot Alfreds und
ir 255. gr. hgnl. og dæmdi hann
í 20 daga fangelsi við venjulegt
fangaviðurværi. Rjettvísin áfrýj-
aði.
Hæstirjettur heimfærði brotið
undir 259. gr. hgnl. og dæmdi á-
kærða til að greiða 200. kr. sekt
í ríkissjóð.
Hæstirjettur taldi aðfinsluvert í
meðferð málsins, að eigi skyldi
reynt að afla brjefs Unnar, og að
hún skyldi ekki látin staðfesta
með eigi skýrslu sína um sendingu
5 kr. seðilsins.
Sækjandi málsins var Garðar
Þorsteinsson hrm. og verjandi
Gunnar Þorsteinsson hrm.
í Englandi er litið svq,. á,
að Þjóðverjar sjeu nú búnir að
viðurkenna, að það sjen þeirra
tundurdufl, sem valdið hafi tund-
urduflatjónum í Norðursjó síð-
ustu dagana. Benda Brefar til um-
mæla þýsku stuttbylgjustöðvarinn-
ar, Köín ' og Zeesen, en hún
sagði í kvöld, að hlutlausu þjóð-
irnar gætu Bretum um kent, ef
þær yrðu fyrir hörðum búsifjum,
þar sem .það hafi verið þeir, sem
byrjuðu hafnbannið. En það sje
ekki nema eðlilegt,, að Þjóðverjar
grípi til strangra gagnráðstafana,
þótt það komi iíkai h ar.t niður á
hlutlausu þjóðnnum. 'o.
Eins og sáð er, þannig munu
menn uppskera, sagði iitvárpið.
í svipuðum anda skrífa nokkur
þýsk blöð í dag.
Veikleiki Breta.
„Völkisebér Beobachter“ segir
þó, að ásakanir Breta í garð Þjóð-
verja sýni ekki annað en að Bret-
ar sjeu hræddir óg taugaóstyrkir._
þær sýni ekki veikleika bjá Þjóð-
verjum, heldur þvert á móti hjá
Bretum.
Frá hlntlausri þjóð, Bandaríkj-
unum, kemur fram sú'skoðun (í
„New York Times“), að hugsan-
legt sje, að vestanstonmurinn hafi
rifið upp bresk.tundurdufl, svo að
þau hafi farið á rek, en líklegra
telur blaðið þó, að Þjóðverjar hafi
lagt fljótandi dynamiti við strend-
ur Englands til þess að hræða skip
hlutlausra þjóða frá því að sigla
til breskra hafna. Á þann hátt
ætli Þjóðverjar að neyða hlutlausu
þjóðirnar til þess að versla við
sig.
Blaðið bendir á, að Þjóðverjar
hafi nýlega boðað, að þeir myndu
beita öllum ráðum til að sigrast á
hafnbanni Breta.
Ræða Chamberlains.
í ræðu sinni í breska þinginu
í dag rökstúddi Mr. Chamber-
lain ákvörðun Breta um að
grípa til gagnráðstafana, með
því, að Þjóðverjar hefðu frá upp
hafi stríðsins virt allar sjóhern-
aðarreglur vettugi.
Pyrsta brot þeirra hefði verið
að sökkva Atheniu.
Nú að síðustu hafi þeir f)ver-
brotið Haagsamþyktina frá árinu
1907, sem þeir hefðu þó skrifað
undir og lýst yfir nú síðast 17.
septembér, að þeir ætluðu að
halda.
í þessari samþykt væri svo á-
kveðið, að ófriðarþjóðir skyldu
leggja tundurduflum sínum þánn-
ig, að friðsamar þjóðir gætu hald-
ið áfram siglingum. Þetta væri
meginkjarni Haagsamþyktarinnar^
Hugsunin sem á bak við lægi væri
sú, að tundurduflin gerðu engan
mun á herskipum eða flutninga-
skipum, skipum ófriðarþjóða og
friðsamra, þjóða.
I Haagsamþyktiuni væri
ið að tilkynt skyldi þegar
hvar væru tundurduflasvæði, enn-
fremur að tundurdufl skyldu lögð
þannig, að ef þau slitnuðu npp, þá
yrðu þau skaðlaus, og að ef lagt
væri reki-duflum, þá skyldu þau
vera þannig, að þau yrðu skað-
laus klukkustundu eftir að tund-
urduflaskipin sleptu þeim.
Öll þessi fyrirmæli hefðu Þjóð-
verjar þverbrotið.
Hornafjarðar-
skipið
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
plankar, partar úr lestahlerum o.
þessh. En ekkert benti til þess, að,
nokkuð væri farið að losna um
farminn í lestunum, sje hanU að
einhverju léyti óbrunninn, ekkert
rak, sem Shægt var að marka af,
hverskonar farmur hafi verið í
skipinu. Eru menn að geta sjer
þess til, að þarna sje um flutn-
ingaskip. að ræða, sem hafi verið
iheð birgðir handa kafbátum eða
öðrum herskipum. En þessi til-
gáta hefir enga staðfestingu feng-
ið.
Það þóttust menn greinilega sjá
úr landi á mánudag, að skipið var
mjög hlaðið.
Þeir Hornfirðingar töldu, að
flutningaskipið hefði ekki verið
nema um 2000 smálestir að stærð.
En er heimildarmanni hlaðsins að
fregnum þessum, Gunnari Snjólfs-
syni, var skýrt frá, að þýskt skip
með því nafni, sem var á nafna-
skiltunum, ætti að vera yfir 4000
smálestir, taldi hann að vel gæti
verið að menn hefðu litið smærri
augum á smálestatölu þess en rjett
var, vegna fjarlægðarinnar.
En miklu var herskipið stærra
en flutningaskipið.
Á þriðjudagsmorgun sást her-
skipið úr Hornafirði framundan
Stokkanesi. Og rjett fyrir rökkrið
sást það enn, þá ekki langt und-
an landi.
Fleiri skip.
Prá Húsavík var hlaðinu símað
í gær, að undanfarna daga hefði
stórt herskip sjest hvað eftir ann
að fyrir Norðurlandi austanverðu,
stundum út af Langanesi. Frá tog-
araskipshöfnum hefir frjest, að
mjög stórt vopnað skip hafi ver-
ið út af Vestfjörðum undanfarna
daga.
Lausafregnir bárust. blaðinu í
gær um það, að kafbátur átti að
hafa sjest á mánudag frá Öræf-
um.
Neyðarskeyti heyrðust frá skip-
um bæði á laugardag og þriðju-
dag og liefir hlaðið frjett tilgát-
nr um, að *skip þau hafi verið útáf
Vestfjörðum. En um nöfn skip-
eða annað í sambandi við
hefir ekki frjest.
ákveð- 1 anna
í stað i neyðarskevtin
Þrjár (alvar-
legar) fregnir
um Finnland
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
rönsk frjettastofa birtir
fregn frá frjettaritara sín-
um í Moskva á þá leið, að þýska
stjórnin hafi látið tjá stjórn
Finnlands að eins og sakir
standa, geti engrar aðstoðar
verið að vænta frá Þjóðverjum
til handa Finnum gegn kröf-
um Rússa.
1 frjettinni segir að þýska
stjórnin hafi ráðlagt Finnum að
láta undan, því að Rússar sjeu
staðráðnir í því að fara sínu
fram hvað sem það kosti.
■ jr iVr'i.r s t\
★
1 skeyti frá London í dag
segir, að Rússar hafi tilkynt
Fínnum, að þeir muni í engu
hvika frá kröfum sínum og
væri þeir staðráðnir að tryggja
sjer það, að friður1 yrði ríkj-
andi við Finska flóann (skv.
FtJ).
★
Það frjettist í dag, að rúss-
neski flotinn í Eystrasalti er
þyrjaður æfingar.
Flotaforingi Rússa rjeðist í
gær á Finnland og komst þann-
ig að orði, að „þaðan heyrðist
ekkert nema vopnaglamur“.
Hann sagði að rússneski flot-
inn hefði Eystrasalt á valdi sínu.
(Samkv. FÚ).
Mórinn
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
unninn er erlendis með góðum
árangri.
4) að allar líkur benda til þess,
að með bættum vinnubrögðum
megi framleiða hjer mó, sem
kept geti við kol um, verð á
venjulegum tímum, og koma
þar fyrst til álita þeir staðir,
þar sem kol eru dýrust vegna
hárra flutningsgjalda, gott mó-"
land nærtækt og markaður svo
imikill, að vjelavinna beri sig.
Með tilliti til þess^ s§m nú er
talið, þykir augljóst, að stefna heri
að því að auka mótekju í land-
inu, einkum á tímum slíkum sem
þeim, er nú standa yfir. Er í frv.
gert ráð fyrir, að bæjar- og sveit-
arfjelög beiti sjer fyrir mótaki,
annaðhvort með því að reka það
sjálf eða útvega þ.að til afnota
fyrir íbúa sína. I mörgum kanp-
stöðum og kauptúnum fer það
þrent saman, að kol eru dýr, að
eldsneytisþörfin er nægilega mik-
il til fjelagslegra aðgerða, og að
ájá verður mönnum fyrir atvinnu.
Virðist því eðlilegt, að .á slíkum
stöðum verði atvinnubótavinna lát
in ganga til þess að afla eldsneyt-
is, að minsta kosti meðan ófrið-
urinn stendur yfir. Nú er það
auðsætt, að árangur mótekjunnar
veltnr fyrst og fremst á móland-
inu, hversu gott það er og nær-
iækt fyrir notanda, og er frv.
ætlað að tryggja það, að hæjar-
og sveitarfjelög geti fengið hent-
ugt mótak við sanngjörnu verði“.
Litli filasmalinn
barnabækur, önnur þeirra, sem er
gamall kunningi, „Gulliver í Puta-
landi“, en hin eftir hinn heims-
fræga breska skáldajöfur Rudyard
Kipling og heitir „Litli l'ílasmal-
inn“. Þótt bók þessi hafi ekki
verið gefin út hjer áður, eru þetta
þó ekki fyrstu kynnin okkar af
„Litla fílasmalanum“, því að efni
hókarinnar hefir verið tekið á kvik
mynd, sein sýnd hefir verið ’hjer
við miklar vinsældir. Er bókiú'
prýdd mörgum ágætum myndum
ÚTi þessari kvikmynd.
Öll börn munu hafa gaman af að
fylgjast með ævintýram Toomais
litla, og fílahjarðarinnar hans,
fylgja honum á fílaveiðar, og sjá
með honum fílana dansa, og frá
þessu er sagt með sniíli þreská
skáldsins og snúið á gott íslenskt
mál. Það eru líka aðrir en börnin
sem munu hafa gamap af þessu
fallega kveri, margir fullorðnir
munu hafa ánægju af því að kynn-
ast þessum litla þætti úr þjóðlífi
langt austur í Indlandi.
Hinni bókinni, „Ferðum Gúlli-
vers“ þarf ekki að vekja sjerstaka
athygli á, að hún er svo gamal-
kunnug, þótt hún hafi verið ófá-
anleg hjer um langt skeið. „Ferðir
Gúllivers“ eru fjórar og er það
fyf-sti kafliún, sem nú hefir verið
gefinn út „Gúlliver í Putalandi“.
Jonathan Swift, sem er éihh áf
frægnstu rithöf. Breta, segir í þess-
ari bók frá því er 'Gúlliver herst
á land á óþekta strönd, þar sem
búa putar, ekki hærir í loftinu en
sex þumlungar. Giilliver verður
vinur putanna og segir síðan frá
dvöl sinni með þeim.
Útgefendur gera ráð fyrir að
gefa hráðlega út annah kaflánrt
„Gúlliver í Risalandi“.
Báðar þessar bækur, sem hjer
hafa verið nefndar, eru þess verð-
ar, að mælt sje drengilega með
þeim.
TILRÆÐIÐ í MÚNCHEN.
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU.
chen til þess að fullvissa sigr
um að alt væri í lagi. Komst
hann aftur inn í bjórkjallaraim
■ aðfaranótt 8. nóv. og gekk þá.
úr skugga um að klukkan gengi
áfram. Daginn sem tilræðið var
‘framið borðaði hann árdegisverð
í Búrgerbráukjallaranum.
En síðar um daginn fór hann
aftur frá Múnchen og ætlaði
um nóttina að flýja yfir landa-
mærin til Sviss. En þá var hann
handtekinn.
í tilkyningu Himmlers er
skorað á almenning í Þýska-
landi að láta Gestapo í tje allar
upplýsingar um Georg Else.
K. F. U. M. og K. Hafnarfirði,
Æskulýðsvilcan heldur áfram. I
kvöld talar Árni Sigurjónsson.
Söngur og hljóðfærasláttur.