Morgunblaðið - 08.03.1940, Page 6

MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur
-----i.V, i i'i rT
8. raars 1940.
Samningatilraunir Sjómanna-
fjelaganna og Fjelags ísl. botn-
" • - .• -
vörpuskipaeigenda
i Skýrsla frá útgerðarmðnnum
"C'rá Fjelagi íslenskra botn-
vörpuskipaeigenda fekk
blaðið í gær eftirfarandi
skýrslu um samningatilraun-
ir þær, er farið hafa fram
undanfarið.
Til að fyrribyggja allan mis-
skilning í sambandi við undan-
gengnar samningatilraunir fjelags
vors við sjómannafjelögin, óskum
vjer að skýra frá gangi þessa
máls, eins og oss virðist rjettast.
Það fyrsta, sem skeði í þessum
málum, var, að sjómannafjelögin
sendu fjelagi voru brjef, dags. 21.
nóv. s.l., þar sem spurst var fyrir
um, hvort vjer mundum reiðu-
bxmir til að greiða sjómönnunum
ábættuþóknun af því lágmarks-
kaupi, er úrskurðað yrði 1. janíiar
í samræmi við gengislögin frá 4.
apríl 1939.
Þessu brjefi svöruðum vjer með
þrjefi, dags. 28. nóv., og kváðumst
reiðubúnir til að verða við þessum
óskum sjómannafjelaganna, að því
tilskyldu að ríkisst jórnin samþykti
það.
Er svo alt með kyrrum kjörum
þar til í desember, að umboðs-
menn sjómannafjelaganna mæltust
til viðræðna við nefnd frá fjelagi
Voru, til þess að athuga hvort
takast mætti með samkomulagi að
bæta úr óánægju, er þeir töldu
jvera meðal sjómanna með gild-
aandi samnínga.
Árangur þeirra umræðna var sá;
að vjer gáfum sjómönnum eftir-
farandi tilboð:
„Á meðan gildandi samkomulag
um áhættuþóknun helst óbreytt og
gegn viðurkenningu sjómannafje-
laganna fyrir því, að útgerðar-
mönnum sje heimilt að láta þá
menn, er í landi bíða á fullu mán-
aðarkaupi, meðan skip það, er
þeir eru skráðir á, siglir með afla
ainn til útlanda, vinna að veiðar-
færum skipsins, taka að sjer vökt-
un þess í höfn, vinna að hreinsun
og uppsetningu lesta og öðrum
slíkum verkum í þágu skipsins, —
þá samþyktum vjer eftirfarandi
viðauka við samkomulag það er
nú gildir:
1. Að miðað sje við alt að 19
manna áhöfn í stað 17, þegar á-
kveða skal tölu þeirra manna, er
í landi bíða á kaupi, meðan skipið
siglir með aflann.
2. Að greiða mönnum þessum
kr. 2.50 á dag í fæðispeninga yfir
sama tíma.
3. Að greitt sje með tímakaupi
hafnarvinnumanna í Reykjavík,
fyrir losun á ísfiski í annað skip,
er flytur aflann til útlanda“.
Þessu tilboði voru höfnuðu um-
boðsmenn sjómannafjelaganna, að-
— allega vegna kröfu vorrar um að
oss væri heimilt að taka þá há-
seta, er á biðlaunum voru í landi,
meðan skipið sigldi með aflann til
Englands, til vöktunar skipsins
við heimkomu þess og einnig til
hreinsunar á lestum skipsins. Ilins
vegar komu engar mótbárur vegna
skilyrðis vors um óbreytta áhættu
þóknun.
Næsta hreyfing verður þegar
semja skal um dýrtíðaruppbót til
þsirra manna, er falla undir samn
Verslunarmálin á Alþingi
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU leysa ágreininginn. Auðvitað
takmarka skyldi, ef þörf myndi nefndin, hvernig sem
krefði. Það væri því ekki nema hún væri skipuð, vinna í sam-
nokkur þáttur í starfi nefndar- j ráði við ríkisstjórnina að þeim
innar, sem snerti Verslunarráð-; málum, sem sneru að ríkisheild-
ið og Sambandið. Aðalverkefn-! inni.
inga sjómannafjelganna. Var því
máli vísað til kauplagsnefndar, er
úrskurðaði að greiða bæri nefnd-
um mönnum dýrtíðaruppbót eftir
1. flokki gengislaganna, að því er
snerti mánaðarkaup þeirra. Hirs
vegar vísaði nefndin frá sjer
þeirri kröfu umboðsmanna sjó-
mannafjeiaganna, að lifrarþókn-
unin skyldi hækka í hlutfalli við
verðlag á lýsi.
Þarna var þá komið nýtt deilu-
mál, mjög alvarlegs eðlis.
Auk mánaðarkaups slral, sam-
kvæmt gerðardómi 21. mars 1938,
greiða sjómönnum kr. 28.00 af
hverjum 165.9 lítrum af lifur, sem
veiðist á skipið. Þetta er því lög-
boðin kaupgreiðsla, og hlýtur því
að vera háð sömu reglum til hækk
unar og annað kaupgjald.
Lokaþáttur þessara samkomu-
lagstilrauna hefst, er oss berst
brjef, dags. 7. febr. s.l., undirrit-
að af umboðsmönnum þessara fje-
laga: Sjómannafjelags Reykjavík-
ur, Hafnarfjarðar og Patreksfjarð
gr, Vjelstjórafjelags íslands, Skip-
stjóra- og stýrimannafjelagsins
Ægis og Fjelags ísl. loftskeyta-
manna.
Innihald þessa brjefs er fyrir-
spurn til fjelags vors om, hvort
vjer sjeum reiðubúnir til viðræðua
um breytingar á gildandi sam-
komulagi við nefnd fjelög um á
þættuþóknun, með það fyrir aug-
um að eigi þurfi að koma til upp-
pagnar á samningum. Áttum vjer
tvívegis samtal við ofannefnda að-
ila, er báru fram kröfur um hækk-
un á áhættuþóknuninni, ásamt
fleiri kröfum til kjarabóta. Áv-
angur viðræðnanna var sá, að vjer
sendum umboðsmönnum sjómanna
fjelaganna eftirfarandi tilboð.
dags. 3. þ. m., um breytingar ■ á
gildandi samkomulagi:
„Á meðan gildandi samkomulag
um áhættuþóknun helst óbreytt og
gegn viðurkenningu sjómannafje-
laganna fyrir því, að heimilt sje,
að láta þá menn, er á kaupi bíða
meðan skip það, er þeir eru skráð-
ir á, siglir með aflann til útlanda,
flytja veiðarfæri skipsins frá
borði, vinna að viðgerð þeirra
veiðarfæra, sem nota á í næstu
veiðiför og koma þeim aftur fyrir
í skipinu, og ennfremur stilla upp
; borðum í fiskilest skipsins, þá
| samþykkjum vjer eftirfarandi við-
; auka við núgildandi saminga:
1. Að miða við alt að 19 manna
! áhöfn, í stað 17, þegar ákveða
skal tölu þeirra manna, er halda
kaupi meðan skipið siglir með afl-
ann.
2. Að greiða mönnum þessum
fæðispeninga yfir sama tíma, og
sjeu þeir ekki lægri en greiða ber
í veikindatilfellum (sbr. gerðar-
dóm 21. mars 1938).
3. Að greiða með tímakaupi
hafnarvinnumanna í Reykjavík
fyrir losun á ísfiskfarmi í annað
skip, er flytur aflann til útlanda.
Á því skipi, er tekur fisk til flutn-
ings til viðbótar eigin afla, skulu
þeir sem sigla í það skifti undan-
þegnir vinnu við móttöku fiskjar-
insi síðustu 6 klukkustundirnar
fyrir brottför skipsins.
4. Að greiða 2. stýrimanni, báts-
mannskaup á því skipi, er ein-
göngu kaupir bátafisk, ef þar er
enginn bátsmaður skráður.
Ofanritað tilboð er einnig háð
því skilyrði að samkomulag náist
um að lifrarþóknunin skuli hlýta
sömu reglum til hækkunar og
mánaðarkaupið“.
Hið næsta, er vjer frjettum um
þetta mál, er að Alþýðublaðið frá
4. þ. m. skýrir frá því, að slitnað
hafi upp úr samningum og að of-
annefnd stjettafjelög hafi ákveðið
á sameiginlegum fundi daginn áð-
ur, að láta fara fram atkvæða-
greiðslu meðal sjómanna, um
hvort þeir óski að segja upp samn-
ingunum um áhættuþóknunina og
leggja í vald stjórna fjelaganna
að hefja vinnustöðvun.
FLUGFLOTI BRETA
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU
Breskar flugvjelar hefðu
skotið niður 40 þýskar flugvjel-
ai við England. 100 sinnum
orðið varar við kafbáta og 60
sinnum gert árásir á þá. Bresk-
ar flugvjelar hefðu tekið þátt í
700 kaupskipalestarferðum til
öryggis.
FLUGVJELAR FYRIR 250
MILÓN STERLINGSPUND.
Þá skýrði Sir Kingsley frá
því, að sendinefnd sú, sem nú
væri í Bandaríkjunum til þess
að semja við ameríska flugvjela
framleiðendur um kaup á flug-
vjelum fyrir breska flotann,
hefðu fest kaup á flugvjelum
fyrir 250 miljón sterlingspund.
ið væri þannig, að ríkisvaldinu
varðaði það miklu, hvernig
framkvæmd málanna væri. Því
væri eðlilegast, að það skipaði
mennina, sem hafa ætti aðal-
framkvæmdina með höndum.
Hitt væri athugandi, að þegJ
ar farið væri að skifta innflutn-
ingnum, þá kæmi til kasta full-
trúa hinna fyrnefndu aðilja.
Þeim yrði falin skiftingin, á-
samt einhverjum oddamanni, t.
d. formanni gjaldeyrisnefndar.
2. Þriðja fulltrúann í nefnd-
ina ætti að skipa af allri stjórn-
inni í sameiningu, en ekki af
ráðherra þeim, sem færi með
þessi mál. Þetta væri gagnstætt
allri venju. Það þektist hvergi,
að ráðherra, sem bæri hina
pólitísku ábyrgð fyrir Alþingi
hefði ekki meðferð málanna í,
sinni hendi.
3. Starfsreglur nefndarinnar.
Hjer mintist ráðherrann á þær
starfsreglur, sem hann hafði
sett nefndinni. I frumvarpinu
æri gert ráð fyrir starfsreglum
og þar tiltekið nokkuð nánar,
hvernig þær skuli vera.
Að síðustu spurði ráðherrann
Magnús Jónsson að því, hvort
hann liti svo á, að þær starfs-
reglur (höfðatölureglan), sem
nú giltu, gætu samrýmst ákvæð-
um fruinvarpsins.
Næst talaði Stefán Jóhann
Stefánsson fjelagsmálaráðherra.
Hann kvað Alþýðuflokkinn
vera á móti þeirri skipan á
nefndinni, sem gert væri ráð
fyrir í frumvarpinu. Þar yrði
að vera fulltrúi neytenda, sem
að trygðir væru þeirra hagsmun
ir. Um skiftingu innflutnings-
ins kvaðst ráðherrann ekki vilja
ræða, að svo stöddu.
Magnús Jónsson tók nú aft-
ur til máls og svaraði viðskifta-
málaráðherranum.
Hann tók til meðferðar hin
sömu 3 atriði, sem ráðherrann
WENNER-GREN
FRAMH. AF ANNARI SÍÐU.
blöð hafa skýrt frá því, að
Wenner-Gren hafi haft í hyggju
að flytja alfarinn frá Svíþjóð
vegna hins alvarlega ástands,
sem nú ríkir á Norðurlöndum.
F'ylgdi það sögunni, að hann
myndi setjast að í Ameríku.
1 yfirlýsingu sinni segir
Wenner-Gren m. a.:
,,Jeg er Svíi, og á þeim al
varlegu tímum, sem nú ríkja í
heimalandi mínu tel jeg það
skyldu mína að dvelja í Svíþjóð
og vera til taks, ef föðurlandið
þarfnast þjónustu minnar“.
Hjónaband. Þann 7. þ. m. voru
gefin saman í hjónaband Frið-
mey Ösk Pjetursdóttir, Hávalla-
götu 51, og Jón Bogason, bryti
á Dettifossi. Síra Friðrik Rafnar
á Akureyri gaf brúðhjónin saman.
Fyrsta atriðið í ræðu ráðherr-
ans væri því ekkert nema orða-
leikur. Annað atriðið væri veiga
meira. Það væri rjett, að tala-
verður innflutningur snerti ekki
þá aðila, sem frumvarpið
ráðgerði að hefðu framkvæmd
þessara mála, kaupmenn og
kaupfjelög. Það væri t. d. skip,
vjelar til iðnaðar o. fl. Mætti
tryggja þetta betur í meðferð
málsins á þinginu.
Hin mótbára ráðherrans, að
hjer væri sá ráðherra, sem þessi
mál heyrðu undir, sviftur valdi,
væri ekki rjettmæt. Vitað væri,
að ýms mál væru framkvæmd
á sama hátt og frumvarpið ráð-
gerir. Hann nefndi sem dæmi
útflutningsnefndina. Hún væri
skipuð með samkomulagi allra
ráðherranna, en ekki af þeim
ráðherra einum, sem þessi mál
heyrði undir.
Fyrirspurn ráðherrans, hvort
starfsreglur þær, sem nú gilda,
gætu gilt áfram, svaraði M. J.
þannig, að hverjar þær starfs-
reglur, sem trygðu landsfólkinu
jafnan rjett til þess að versla
þar, sem það kysi, hvort held-
ur það væri hjá kaupmanni eða
kaupfjelagi, gætu gilt og þær
einar ættu rjett á sjer.
Þau ummæli fjelagsmálaráð-
herrans, að Alþýðuflokkurinn
krefðist þess, að sjeð yrði fyrir
hagsmunum neytenda í nefnd-
inni, væru næsta brosleg. Hags-
munir neytenda væru þeir einir,
að fá sem ódýrasta vöru og að
fá að versla, hvar sem þeir
telja sjer hagkvæmast. Við-
skiftahömlurnar gerðu hinsveg-
ar vöruna dýrari, og það væri
gagnstætt hagsmunum neyt-
enda.
Frumvarpinu var svo vísað til
2. umræðu og fjárhagshefndar.
Páll Zophóníasson var sá eini í
deildinni, sem sýndi þá víð-
sýni(!), að greiða atkvæði á
mintist á. Það sem ráðherrann móti því, að málið gengi til 2.
sagði um skipun nefndarinnar umræðu og yrði athugað í
og ábyrgðina gagnvart Alþingi
Það,
nefnd. Efnilegur þjóðarfulltrúi
það!!
væri aðeins orðaleikur.
sem hjer skifti máli, væri j * * *
einungis það, að finna þá menn Lágafellskirkja. Messað verður
til að framkvæma þessi mál, p.k. sunnudag 10. þ. m. kl. 12.45,
sem líklegastir væru til þess að síra Hálfdan Helgason.
H 5 Oii-,SE!N!
8»ssssa^