Morgunblaðið - 03.09.1940, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 3. sept. 1940,
000*0
ÚR DAGLEGA
LlFINU

Mlnntngarorn um
Jónas Gottsveinsson
OOOOOOt OOOOOOc
C undhalJargestir eru mjög <>ánægð-
^ ir meS fyrirkomulagið, sem nú
ríkir í Sundhöllinni, sjerstaklega það,
að aldrei skuli vera hægt að fá neinn
tíma í höllinni, án þess að geta átt von
á. að þar fyllist alt af hermönnum.
I gær hófust sundnémskeiSin í Sund-
höllinni. Þau byrjuðu kl. 7,45 og stóðu
til kl. 10. Byrjendaflokkur bama var á
tímanum frá kl. 9,30 til kl. 10. En
hvað skeSur? ÁSur en kenslunni er
Jokið er búið að fylla svo af hermönn-
um í Sundhöllinni, aS vart er hægt að
þverfóta þar. í sjálfri lauginni er svo
mikill sægur hermamna, að þar er ill-
mögulegt aS komast að, og í baðstíun-
um er svo þjettskipaS, aS tveir og þrír
hermenn eru í hverri stíu. Þannig er
aðkoman hjá bömunum, þegar þau
koma upp úr lauginni.
, Ef þessu fyrirkomulagi verður hald-
ií> áfram, þá er eins gott að tilkynna
foreldrum og aðstandendum barna það
strax, að engin námskeið verði, því aS
þaS nær vitanlega engri átt, aS vera
að auglýsa námskeið, ef meiningin er
að hermennimir bafi ótakmarkaðan
aðgang. að Sundhöllinni á sama tíma
og bömin eiga að vera þar til þess að
læra að synda.
Það er með öllu óskiljanlegt, að ekki
skuli vera búiS aS koma á heppilegu
fyrirkomuiagi með notkun Sundhall-
arinnar. þannig, að bæjarbúa fái þar
sinn ékveðna tíma og hermennirnir svo
sinn. Nú er Sundhöllin sem kunnugt er
lokuð fyrir almenning alla virka daga
frá kl. 11 til 1, því að þá fá her-
menn þar þrifaböðin. Hinsvegar er
enginn tími til handa bæjarbúum sjálf-
um, þar sem þeir geta veriS einir út af
fyrir sig.
Þetta fyrirkomulag er alveg óþolandi.
Heyrst hefir að forstjóri Sundhallar-
innar hafi fyrir löngu gert tillögur til
umbóta á þessu, en þær liggi óaf-
greiddar hjá bæjarráði. En ef mein-
ingin er ekki sú, að flæma bæjarbúa
alveg frá Sundhöllinni, verSur nú þeg-
ar að koma betra skipulagi á, því að
ástandið, sem nú ríkir, er óþolandi.
Það hlýtur að vera hægt að skifta tím-
anum þannig, að bæjarbúar sjeu út af
fyrir sig og hermennimir hafi sinn
ákveSna tíma. 0g þetta verður að ger-
ast.
★
„Ekki doktor“ skrifar:
I Vísi var nýlega birt áskorun ýmsra
mætra manna um að veita GuSbrandi
J ónssyni prófessor, dr. phil. stöðu
sem aSalmælanda Ríkisútvarpsins. Slík
ar áskoranir eru varhugaverðar, jafnvel
þótt þær sje undirrtiðar sif ágætum
mönnum, því að oft eru þær þannig
til komnar, að sá sem hefir augastað
á embættinu býr sjálfur út meðmælin
með sér (í ofan nefndu tilfelli mjög
ósennilegt) og gengur síSan meS þau
til kunningja sinna, til að biðja þá
að skrifa nöfn sín undir. Og þeir
sem skrifa undir af góðsemi eða jafn-
vel af sannfæringu, standa á blaðinu,
en hinir, sem neita, standa þar ekki.
Og þeir sem eru eindregnir á móti
slíkri veitingu hliðra sjer við að setja
af i staS annan lista til aS mótmæla,
jafnvel þótt fá mætti miklu fleiri og
jafngóð nöfn á slíkan lista.
Jeg hefi heyrt að frjettamaSur út-
varpsins hafi gerst spámaður, og segi
nú fyrir um stórviðburði heimsstyrjald-
arinnar, svo að mörgum hafi þótt mik-
ið til um, því að mikiS er variS í að
fá mikla spédóma, hvemig svo sem þeir
rætast. Skyldi nú eiga aS ráða pró-
fessor G. J. með tilliti til þess fágæta
hæfileika sem hann hefir sýnt, ekki
alls fyrir Iöngu, með því að skrifa rit-
dóm um erindi annars manns, löngu
áður en nokkur hafði heyrt þaS eSa
sjeð?
I
dag verður jarðsunginn. ,hjer í
bæ Jónas Gottsveinsson, gam-
all og gegn Reykvíkingur, Hann
Ijest á Eilliheimilinu þann 27.
ágúst síðastliðinn eftir langvar-
andi ellilasleika.
Jónas var fæddur að Hurðar-
baki í Svínadal í Borgarfjarðar-
sýslu 12. nóv. 1861. Faðir hans
var Gottsveinn Gottsveinsson, Eyj-
ólfssonar Jónssonar á Lágafelli ,í
Landeyjum Guðbrandssonar á
Moshvoli Lafranzsonar í Hallgeirs-
ey Jónssonar, en móðir Gnðrún
Jónsdóttir frá Brekku á Hval-
fjarðarströnd Ólafssonar á Snorra-
stöðum í Laugardal Þorkelssonar
s.st. Jónssonar. Eru báðar þær
ættir fjölmennar.
Skömmu eftir að Jónas fædd-
ist, fluttist hann með foreldrum
sínum að Árvelli á Kjalarnesi og
ólst þar upp fram um fermingar-
aldur. Tók hann snemma að
stunda sjómensku og gerðist ung-
ur formaður á opnum bátum hjer
á Seltjarnarnesi og í Reykjavík.
Hafði hann þann starfa í mörg
ár og hepnaðist vel. Fór hann þá
oft austur á Firði og var formað-
ur þar á sumrum. Síðan var hann
lengi á skútum og svo á togur-
um, eftir að þeir komu til sjög-
unnar. En á stríðsárunum gerðist
hann starfsmaður hjá Slippnum
hjer í bænum, og þar vann hann
síðan, meðan heilsa entist.
Laust eftir 1890 fluttist Jónas
til Reykjavíkur og átti hjer heima
síðan. Keypti hann fyrst bæinn
Melstað á Bráðræðisholti og bjó
þar í 12—14 ár. Þá keypti hann
húsið við NýlendugötU nr. 4 og
fluttist þangað. Bjó hann þar alla
tíð síðan, þar til hann fyrir fá-
um árum fluttist á heimili fóst-
ursonar síns, Eiríks Bechs fram-
kvæmdastjóra og Guðnýjar konu
hans, þar sem hann naut hinnar
hlýjustu og alúðlegustu umhyggja
á hinum síðustu árum ellinnar.
Jónas kvæntist 23. des. 1897
Katrínu Gísladóttur frá Stíflisdal,
Daníelssonar, hálfsystur Símonar
Bechs trjesmiðs hjer x bænnm. Er
hún látin fyrir nokkrum árum.
Eignuðust þau hjón eitt barn, en
mistu það ungt. Hinsvegar ólu
þau sem sín eigin börn þá Eirík
S. Bech framkvæmdastjóra og
Einar Pálsson blikksmið; sem báð-
ir eru búsettir hjer í bænum, og
reyndust þeim sem bestu foreldr-
ar. En á hinn bóginn nutu þau
stoðar þeirra og styrktar’ í ellinni,
ekki síst* gamli maðurinn, sem
mátti það reyna sem sagt er, að
tvisvar verður gamall maður barn.
Um Jónas Gottsveinsson mátti
það með sanni segja, að hann var
íslenskur sjentilmaður, ljúfmenni
hið mesta, gæfur og glaðlyndur.
Hann var vammlaus maður mjög
og friðelskandi, rólyndur og hóg-
vær. Var hann því vinsæll mað-
ur, enda stuðlaði og að því hjálp-
fýsi hans mikil og greiðasemi.
Hann var áhugamaður hinn mesti
við vinnu sína, og vanst honum
því drjúgt að hverju sem hann
gekk. Þótti því gott að vera í
verki með honum.
Láti nú Guð hinum hógværa
öldungi raun lofi betri.
Guðni Jónsson.
Jónas Gottsveinsson.
Yfir 100 fólksbílar
á uppsiglingu?
Það gengur staflaust hjer um
bæinn, að forstjóri Bifreiða-
fornsölu ríkisins sje korninn til
London, til þess að festa kaup
á 100 fólksbílum, sem sagt er að
liggi þar og komist ekki á upp-
runalegan ákvörðunarstað vegna
styrjaldarinnar. Um tegund þess-
ara bíla fer jnisjöfnum sögum, en
fullyrt er, að hjer sje um 5 manna
bíla að ræða, ólakkaða — aðeins
grunnmálaða — og gúmmílausa.
Verð það, er þessir bílar eru
gerðir falir fyrir, mun enn á fárra
viförði, og veltur á ýmsu hvað
sagt er um væntanlegt útsölu-
verð þeirra hjer, en til þess að
menn geti fylgst dálítið með þeim
kjarakaupum, sem fornsölunni
stendur hjer til boða, og gert
nokkurn samanburð þegar útsal-
an hefst hjer, vil jeg setja hjer
núglidandi verð hliðstæðra Ford-
fólksbíla af yfirstandandi árgangi:
Ford 85 Sedan, 4 dyra, kostar
$603.75 FAS New York.
Merkur 95 Sedan, 4 dyra, kost-
ar $773.75 FAS New York.
Þessir bílar eru full-lakkaðir,
með 5 gúmmíum og í útflutnings-
umbúðum. Umbúðalausir eru þeir
ódýrari.
Um flutningsgjald frá New
York er það að segja, að sem
stendur er taxti Eimskips nokkuð
hár, en hinsvegar tel jeg mjög
líklegt að komast mætti að sæmi
legum samningum við fjelagið, ef
um nokkurn innfl. væri að ræða.
Við innkaupsverð og flutnings-
gjald bætist svo 30% verðtollur,
en annar kostnaður, svo sem
hafnargjöld, uppskipun og afhend
ing, mun ekki fara fram úr kr.
250.00.
Að gefnu tilefni set jeg hjer
einnig innkaupsverðið í dag á nýj-
ustu tegundum Ford-vörubíla;
85 hesta mótor, 134” milli hjóla,
$ 496.00 FAS New York. v
85 hesta mótor, 158” milli hjóla,
$530.25 FAS New York.
85 hesta mótor, 194” milli hjóla,
$ 616.25 FAS New York.
95 hesta mótor, 134” milli hjóla,
$515.25 FAS New York.
95 hesta mótor, 158” milli hjóla,
$ 549.00, FAS New York.
95 hesta mótor, 194” milli hjóla,
$ 635.00 FAS New York.
Af þeim er enginn verðtollur.
P. Stefánsson frá Þverá.
Afli síldveiða-
skipanna
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
ir (269) 15636, Freyja (346) 9151,
Fróði (175) 13981, Hringur (47) 6609,
ísleifur (204) 7308, Málmey (416)
6526, Ólaf (387) 7686, Ólafur Bjama-
son (155) 22160, Pjefursey 7453,
Reykjanes (194) 11409, Rifsnes (201)
12954, Rúna (411) 8105, Sigríður (212)
14451, Sigrún (593) 7478, Skagfirð-
ingur (165) 7193.
Mótorskip:
Aldan (335) 3204, Ágústa (473)
5421, Ari (349) 3578, Ámi Árnason
(533) 8326, Ársæll (216) 4938, Arthur
& F&nney (176) 4390, Ásbjöm (269)
6984, Auðbjöm (434) 5470, Baldur
(539) 7649, Bangsi (504) 5217, Bára
(401) 4667, Birkir (471) 6515, Bjöm
(616) 8349, Bris (597) 7443, Dagný
(104) 16482, Dóra (346) 8130, Eldey
15659, Einar Friðrik ,.(280) 3764,
Ema 9839, Fiskaklettur (489) 8282,
Freyja (361) 4375, Frigg (493 ) 3295,
Fylkir (301) 10412, Garðar (272)
9622, Gautur (625) 3556, Geir (198)
8018, Geir goði (643) 8609, Glaður
(272) 7458, Gotta (361) 4263, Grótta
(410) 7187, Gulltoppur (957) 6261,
Gullveig (594) 6030, Gunnbjörn (243)
6530, Gunnvör (400) 15592, Gylfi
(276) 5611, Hafþór (675) 1937, Har-
aldur (402) 4956, Heimir (872) 7773,
Helga (191) 9446, Helgi (100) 10374,
Hermóður,Akranesi (551) 5962, Her-
móður, Rvík (512) 5841, Hilmir (355)
5455, Hjalteyrin (645) 4966, Hrafnkell
goði (596) 7856, Hrefna (317) 10817,
Hrönn (588) 7679, Huginn I. 13683,
Huginn II. (202) 12669, Huginn III.
14649, Hvítingur (284) 5356, Hösk-
uldur (194) 5158, ísleifur (394) 4213,
Jakob (260) 4331, Jón Þorláksson
(337) 8572, Kári (450) 6359, Keflvík-
ingur (242) 9910, Keilir (385) 9584,
Kolbrún (552) 6816, Kristján (300)
12387, Leó (354) 7735, Liv (592)
7172, Már (606) 8320, Marz (304)
3860, Meta (226) 5053, Minnie (692)
9301, Nanna (971) 6678, Njáll (559)
4387, Olivette (514) 5556, Pilot (327)
5249, Rafn 11788, Sigurfari (449)
10878, Sfldin (203) 8601, Sjöfn (572)
5346, Sjöstjaman (916) 6564, Sleipnir
7230, Snorri (351) 5002, Skaftfellingur
(397) 7158, Stella (259) 8888, Súlan
(245) 14002, Sæbjöm (256) 8849, Sæ-
finnur 15076, Sæhrímnir (505) 11585,
Sævar (344) 5800, Valbjöm (716)
7343, Vjebjöm (552) 8649, Vestri
(762) 4892, Víðir (432) 4293, Vöggur
(201) 5667, Þingey (405) 4424, Þor-
geir goði (427) 5565, Þórir (522) 5159,
Þorsteinn (434) 10717, Dagsbrún (564)
1835, Guðný (349) 2561, Valur (763)
3402.
Mótorskip (2 um nót) :
Aage, Hjörtur Pjeturss. (620 ) 5542,
Alda, Hilmir 5848, Alda, Stathav (721)
5544, Anna, Einar Þveræingur (653)
6727, Ásbjörg, Auðbjörg (419) 7324
Baldur, Björgvin (687) 5840, Barði,
Vísir (473) 7919, Bjami Ólafss., Bragi
(564) 5835, Björg, Magni (436) 5155,
Bjöm Jörundsson, Leifur (648) 8909,
Bliki, Muggur (325) 6551, Brynjar,,
Skúli fógeti (685) 3098, Kristiane, Þór
(613) 6511, Eggert, Ingólfur (839)
8654,Einar, Stuðlafoss (325) 4688,
Eriingur I., Erl. II. (698) 8921, Freyja,
Skúli fógeti (609) 6273, Frigg, Lagar-
foes (660) 7838, Fylkir, Gyllir (120)
5826, Gísli Johnsen, Veiga (598) 8.351,,
Gnlltoppur, Hafalda (232) 6302. Haki
Þór (142) 2317), Hannes Hafst., Helgi
(383) 6564, Hvanney, Sfldin (788)
3206, íslendingur, Kristján (444) 5663,
Jón Finnsson, Víðir (693) 7605, Jón
Stefánsson, Vonin (721) 7948, Karl,
Svanur (262) 1391, Muninn, Þór 1138,
Muninn, Ægir (680) 7116, Óðinn, Ó-
feigur (187) 8331, Reynir, Víðir (679)
4448, Snarfari I, Villi (631) 7725,
Stígandi, Þráinn (709) 5376.
Kæliog bræðslusdúar
FRABÆH. AF. FIMTU SÍÐU.
til að verja úrkomu — aðeins ef
síldin væri kæld.
Hið ysta lag myndi hitna, en
meginþorri síldarinnar haldast ó-
skemdur. Með þessu móti mætti
að líkindum á ódýran hátt bjarga
miklum verðmætum.
Vegna þess hve síldin verður
stinn við kuldann og vegna þess
að ekkert lýsi rennur úr henni,
er einnig mjög líklegt að nota
mætti til kæligeymslu einskonar
tankbyggingar. Kostnaður við
slíkt geymslufyrirkomulag gæti
að líkindum farið niður í
lítið brot af þeirri upphæð sem
það kostar að byggja venjulegar
þrær.
En rannsóknirnar vantar, og
væri þó fróðlegt að fá svar við
t. d. eftirfarandi spurningum;
1) , Hvers vegna er ekki kælt í
kæliþrónni ?
2) Hvers vegna gera ríkisverk-
smiðjurnar alls engar tilraunir
með kælingu?
Þá væri það og þýðingarmikið
að komast að raun um eftirfarandi
atriði fyrir næstu vertíð:
3) Hvað má komast af með
minstan snjó og minst salt til
ákveðins geymslutíma? I
4) Hvað þolir kæld síld mikinn
þrýsting og hversu hátt er að
skaðlausu hægt að stafla henni?
5) Er hugsanlegt að nota sömu
geymana fyrst fyrir snjó, síðan
fyrir síld og loks fyrir lýsi?
Þessum og þvílíkum spurning-
um verður manni á að varpa fram
— en hvar og hvenær fæst svarið 1
Skothríðin
í Vesturbænum
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU.
hermanninum, en það tókst
ekki. Þegar bíllinn ók niður
Garðastræti, varð lögreglan
vör við mann á móts við Garða-
stræti 35. En þar endurtók sag-
an sig, að um leið og ljós bíls-
ins lýstu upp hermanninn, reið
skot af úr rifflinum.
Lögreglan sneri nú enn við og
ók niður Kirkjugarðsstíg og
Suðurgötu til að sækja fleiri
enska lögregluþjóna. Við Upp-
salahornið var einn íslenskur
lögregluþjónn skilinn eftir til að
hafa auga með hermanninum
ef hann kæmi niður Túngötu.
Heyrði sá lögregluþjónn skot-
hvelli á Garðastræti og síðar
heyrðust skot hjá Iþróttavellin-
um.
Ekki hafðist upp á skotmann-
inum þetta kvöld.
Málið mun nú verða afhent
ensku hernaðaryfirvöldunum
hjer.
Morgunblaðið aflaði sjer
upplýsinga í gær um hvaða
hegningu hermenn, sem mis-
nota vopn sín fá. Eftir þeim upp
lýsingum, sem blaðið fjekk, eru
þeir leiddir fyrir herrjett og ef
ekki er um því alvarlegra brot
að ræða, fá þeir 28 daga einfalt
fangelsi.
f trúlofunarfregn Guðrúnar Sig-
fúsdóttur og Jökuls Helgasonar á
Húsavík hjer í blaðinu nýlega
misprentaðist nafn Guðrúnar, stóð
Guðný.