Alþýðublaðið - 26.06.1958, Side 5

Fimmíudagur 26. júní 1958.
A I þ ý ð u b 1 a ð i ð
5 :
Fjórar greinar um Island eff-
ir Bjarna M. Gíslason
„Einstaklingshyggfja hinna
sterku er ekki heppileg í vel-
ferðarríki, þai' sem allir eru
jafnir,“ sagði Vestur-íslenzld
dómsfoi'setinn Joseph T. Thor-
fson, formaður Alþjóðanefndar
Jögfræðinga á fundinum í Lög-
fræðingafélagi Islands í fyrra-
dag. Hann drap á, að hugmynd-
jr manna um hugtakið RÉTT-
ARRÍKI hefðu breytzt með
fímanum og væru breytilegar
eftir Iöndum. En það er meðal
Jhlutverka Alþjóðanefndarinn-
ar að fylgjast með því, hvernig
sréttarreglum er breitt í hverju
landi fyrir sig og það skyldi
einmitt vera verk lögfræðing-
anna, að kve®a á um hvaða
iréttarreglur séu nauðsynlegar
til að vernda einstaklinginn og
setja fram þær lágmarkskröf-
Eir, sem þarf til að vernda hann
gegn valdníðsiu ríkisstjórna,
þannig að frelsi hans sam-
ffýmist þörfum þjóðfélagsins,
sem hann býr í.
Dr. Thorson skýrði frá því,
að Alþjóðalaganefndin hefði
■verið stofnuð á fund|j lögfræð-
inga frá mörgum löndum
heims í Berlín árið 1952, sem
f jallaði um ásakanir um' vald-
bíðslu yfirvaldanna í Austur-
Þýzkaland|j. Nefndin hefur síð-
an haft með höndum umfangs-
snaikla starfsemi. Hún lét gefa
út skjöl, sem . sönnuðu, að. í
stjórnkerfi nokkurra ríkja væri,
réttur og dómstólar beinlínis
fjötruð og notuð í þágu hihna
pólitísku valdhafa. Nýjustu at-
burðir í Ungverjalandi eru slá-
andi dæmi þess.
LÖGFRÆÐINGAR SÉU
TRÚIR RÉTTARREGLUM.
Á ráðstefnu 150 lögfræðinga
frá 48 löndum í Aþenu var í
yfi'riýsingu mörkuð sú stefna,
sem nefndin hefur síðan fylgt.
f henni segir, að lögfræðingar
vilji vera trú'ilr þeim rfeglum
tim réttarríki, sem- þróazt hafa
í aldalangri baráttu fyrir rétti
og frelsi einstaklingsins. Lýst
er yfir því að ríkiísvaldi beri
að virða lög, að stjórnum beri
eð virða rétt þegnanna.
■ Alþjóðanefnd hefur nú beitt
sér fyrJr fræðilegi’i rannsókn á
því, hvaða réttareglur séu
aauðsynlegar til að v'eita þegn-
um bá vernd að um sé að ræða
„réttarríki11. í þeim tilgangi
liefur hún sent spurn&igalista
til siötíu þúsund lögfræðinga
bg lögfræðist'ofnana víða um
lieim til að fá yfirlilt um þessi
mál í einstökum löndum. „Ég
beld að þetta sé þýðingarmesta
verkefni, sem lögfræðingar
Jieimsins hafa nokkurn tíma
s'teynt að vinna upp á eigin
spýtur,“ sagði' fyrirlesari. Að
Soknum þessum rannsóknum,
verðúr efnt til alþjóðaráð-
stefnu lögfræðinga í Nýju
Dehli í Indlandi.
BRÝN ÞÖRF FYRIR STARF
; SEMI NEFNDARINNAR.
Á ráðstefnu, sem lögfræð-
Ingar frá 14 löndum héldu í
Háag í fvrrasumar komust þeir
að þeirri niðurstöðu, að alvar-
legir ágallar væru á réttarfari
Ungverjalands. Atburðirnir,
sem síðan hafa gerzt og gerast
(enn, sýna hina brýnu þörf fyr-
ij> starfsémii nefndarinnar, ekki
®inungis tii i þess að afhjúpa og
Dr. Joseph Thorson er meðal.
kunnustu Vestur-íslendinga og
hefur getið sér míikinn frama.
Hann nam lög í Wihnepeg og í
Oxford, gerðist ungur háskóla-
kennari og er nú heiðurs-dokt-
or v«ð Manitoba-háskóla, vai’
kjörinn á þing árið 1926 og hef-
ur síðan oft setið á þingl Kan-
ada. Hann varð ráðherra 1941
í sambandsstjórn Maekensie
King og frá árinu 1942 hefur
hann venið dómsforseti fjár-
málaréttarins í Ottawa. Hann
var á sínum tíma fulltrúi Kan-
ada á þingi Þjóðabandalagsins í
Genf og hefur síðustu áratugi
tek'ð ærinn þátt í stjórnmál-
úm- ’og opinteru; Jííí.:í behná'*
(©
M.s Dronning
Alexandrine
fer til Færeyja og Kaup-
mannahafnar 3. júlí næstk.
Pantaðir farseðlar óskast
sóttir í dag.
Skipaafgreiðsla Jes ZIMSEN
— Erlendur Pétursson. —
í TILEFNI af 17. júní birtu
fjögur dönsk blöð ritgerðir eftir
Bjarna M. Gíslason um ísland.
Hin fyrsta birtist í „Hojskole-
bladet1' 13. júní og heitir „Is-
landsk“ (íslenzk tunga). Ræðir
hún um frjómagn og styrk ís-
lenzkunnar og þá brunna sagn-
anna, sem málið eys úr. Segir
Bjarni, að engin Evrópuþjóð
hafi gætt tungu sinnar jafn vel
og íslendingar, enda sé hún sá
arfur og auður þjóðarinnar,
sem hafi varðveitt sjálfstæði
hennar í hinum hörðustu raun.
um.
Þá birtir „Jyllands-Posterr4
neðanmálsgrein eftir Bjarna
12. júní, og er hún um land-
helgismálið. Rekur hann sögu
þess og segir frá erjum íslend-
inga við Englendinga út af f jög-
urra mílna- línunni. Gerir hann
í því sambandi grein fyrir rit-
gerð eftir Englendinginn H.
Maelear Bate í „Fishing Nev/s“
1954, en hann skýrði frá því,
að íslendingar á stríðsárunura
hefðu flutt 75 prósent af Öllum
fiski. til Englands,. og að sú
þjóð, sem hefði lagt það á
hættu, ætti ekki skilið illa með
höndlan af E’nglendjingum. í
lok greinarinnar hreyfir Bjarni
við þeim- aðdróttunum, sem
talsvert hafa verið uppi í
dönskum blöðum, að ísland sé
að vera nokkurskonar nýlenda
Rússa í verzlunarmálum. Segir
Bjarni, að ef slíkt korni. til sé
.það minna af þeim ástæðum,
að kommúnistar. séu með í ís-
lenzku stjórninni, en af hinu,
að enskir togaraburgeisar vilji
ráða lögum og lofum um land-
helgissvæði íslands og Norður-
landa. Fiskimiðin er.u lífæð ís-
lenzku þjóðarinnar, skrifar
hann, og því engin ástæða til
þess að falla í stafi af undrun,
þó að íslendingar reyni að verja
þau rányrkju þesskonar fiski-
tækja. sem eyðileggja ungfisk-
inn og frjómagn framtíðarinn-
ar.
Þriðja ritgerðin birtist sem
neðanmálsgrein í „Árhus Stiís-
tidende“ 16. júní. Ræðir hún
um framþróun íslands síðusta
10—20 árin. Bjarni ritar auð-
sjáanlega þessa grein til að
draga úr erlendum fréttaburði
um kreppu íslands í augnabiífc.
inu. S'egir hann, að aðrar þjóðir
hafi átt við svipaða erfiðleika
að stríða eftir síðustu heims-
styrjöld og að það hafi tekið
langann'tíma fjrrir þær að kom-
ast á réttan kjöl. Kreppan ,á
íslandi verður ekki skilín,
skrifar- Bjarni, nema þess sé
gætt, hve miklu jafnlítil þjqð
og ísl^ndingar 'hafi afkasfaé
síðustu 10—20 árin. Rekijr
hann síðan framkvæmdir ís-
lands á öllum sviðum og segjr
í því sambandi, að það geti
ekki anhað en kostað erfiðleika
þegar byggt sé upp á 10—20
árum' allt, sem aðrar þjóðir
hafi notað 50—100 ár til ati
framkvæma. Segir hann, að Is-
lendingar fórni öllu sínu staríi
og öllum sínum eigum til aö
losna úr lamandi viðjum ícr-
tíðarinnar, og að þess mum
varla langt að bíða, að fram-
vinda hinnar nýju tækní muBi
bera ávöxt í fjármálunum eg
styrkja afstöðu landsins. inn á
við og út á við.
Loks birtir „Kristeligt Dag-
blad“ 17. júní ritgei’ð eftir hann
um Reykjavík. og þróun höfutí-
borgarinnar síðustu árin. Fylg-
ir þeirti grein mynd af Aust-
urvelli þéttskipuðum: fólki, þeg-
ar forsetinn flytur ræðu af svöl
um Alþingishússins.
Má af þessu ráða, að Bjarja
hugsar stöðugt um heimalandiiö
sitt ög kynnir það erlendis á
margvíslegan hátt.
jnslaklingshyg
heppileg þar se
sagði Joseph T. Thorson á fundi lögfræðifélagsins.
ír eru
fordæma réttarbrotin í Austur-
Þýzkalandi og öðrum leppríkj-
um Rússa, heldur élnnig í beim
löndum, sem telja sig lýðræðis-
ríki. Annars gæti nefndin ekki
glætt von manna um réttlætt í
heiminum. Lögfræðingum ber
sérstök skylda til að Vsra stöð-
ugt á verði um að réttarreglur
séu ekki brotnar. H nar frjálsu
þjóðir eiga að sýna í verki, að
unnt .sé að varðveita helgi e'.'n-
staklingsins.
Lögfræðingar eiga fyrh
höndum mikið verkefni, að
skapa þann heim, sem fr'lð-
elskandi menn hafa dr'eymt um
og barizt fyrri. Hugsjón, sem
kostar enga erfiðieika, sagði
dr. Thorson, er varla þess virði,
að fyrir henni sé barizt. Að
lokum talaði dr. Thorson til
Joseph T. Thorson
íslenzkra lögfræðinga og hvatti
þá tJl að styðja starf nefndar-
innar Frelsisþráin hefur verið
máttarstólpi íslenzku þjóðar-
innar allt frá þei'm dögum er
Ingólfur Arnarson fann hér
á landi sjálfstæði og frelsi,
sagði hann, og ég leyfi mér að
láta í ljósil von um að ísland
skipi sér ávallt í flokk með
þeim þjóðum, sem. beriast fyr-
ir frelsi í heim:'num.
Að lokinni rgeðu dr. Thor-
sons flutti próf. Ármann Snæv-
arr formaður Lögfræðihgafé-
lags íslands honum þakkir fyr-
ir komuna og brýningu til ís-
lenzkra lögfræðinga og Biarni
Benedktsson þakkaði af hálfu
fundarmanna og sagði. að ekk-
ert skildi betur 4 milli menn-
ingar feða ómenn'.fngar en það,
hvort reglum réttarríkis væri
framfylgt eða ekki.
HEFUR GETIÐ SÉR
MIKINN FRAMA.
landi sínu. Hann hefur verið
foi*set,1 Alþjóðanefndar lög-
fræðinga frá stofnun hennar
1952. Hann var gerður heið-
ursdoktor við Háskóla íslands
alþingishátíðarár/ið.
ÍSLENDINGUR í BÁÐAR
ÆTTIR.
— Ég er íslendingur í báðar
ættir, sagði dr. Tho'rson, er
blaðamaður Alþýðublaðsihs
átti við hami stutt samtal í
fyrradag . . . foreldrar mínir
áttu heima í Reykjavík, en
fluttust vestur til WJnnipeg ár-
ið 1886 og þat fæddist ég árið
1889. Foreldrar mínir voru
báð.'r úr Biskupstungum og
hétu Stefán Þórðarson, Jóns-
sonar og Helgu Jónsdóttur frá
Bryggju og Sigi'íður Þórarins-
dóttir, Þórarinssonar og Guð-
ríðar Jónsdóttur sem bjuggu
að Ásakoti.
— Vlð vorum þrír bræðurn-
ir, Karl Gústaf var listteiknari
og vann með Walt Disney, og
yngr'il, bróðirinn Stefán Helgi
féll í Frakklandi í fyrri heims-
styrjöldinni.
— Rona mín er af enskum
og írskum ættum og er með
mér núna. Henni finnst gaman
að k'oma til íslands. Við eigum
þrjú börn, son, sem er lögmað-
ur í Ottawa og tvær dætur,
onnur er gift, en hin „heima-
sæta“.
'i
ALDREI KOMIÐ TIL
•ÍSLANDS ÁÐUR.
— Nokkurn tíma komið til ís
Iands áður?
-— Nei, ég hef aldrei1 komið
hingað áður. Mér þykir sérlega
vænt um að hafa loks fengið
tækifæri t,:il þess að koma hing-
að og sjá land forfeðranna. Ég
hef lengi hlakkað til þ'ess.
Við hjónin ætlum að dvelj-
ast hér í vikutíma, en förum
þá áfram til Hafnar, London,
Brússel og Haag, þar sem ég
sæki mót Alþjóðalaganefndar-
innar.
— Á sunnudaginn fórum við
hjónin með lagaprófessorum
háskólans að Gullfoss.i'. Þá sá
ég heim að Ásakoti, æskuheim-
ili móður minnar. Það þótti,
mér ánægjulegt eftir allan
þennan tíma. Við komum einn-
'g til Þingvalla. Þstta var mér
ógleymanlegur dagur. Það er
gaman að fá loks að sjá þetta
d.ásamlega land.
Þó að dr. Thorson hafi aldrei
komið hingað til lands, þá tal-
ar hann skýra íslenzku.
— n.
( ÍÞróttir-
Valur vann Reykjavíkurmol
K.R. vann í 2. fl. R
REYKJAVÍKURMÓTI 2. fl.*“
A Iyktaði þannig, að Valur
si-graði í öllum leikjum sínum
og hlaut 8 stig. Fram hlaut 8
stig, KR 4 stig og Víkingur og
Þróttur 1 stig hvort. — Einnig
er Iokið Reykjavíkurmóti 2. fl.
B, en þar sigraði KR.
í 2. flokks A mótinu urðu úr-
slit í einstökum, leikjum sem
hér segir: Fram-KR 1:0, Valur-
Þrúttur 2:0, KR-Þróititu.r 5:0,
Fram-Þróttur 2:0', Val.ur-KR
2:1, Víkingur-Þróttur 1:1, Val-
ur-Fram 2:0, KR-Víkingur 14.0.
— Eins og úrslitin bera með
sér, eru þrjú efstu liðin, þ. e.
Valur, Fram og KR, jöfn og
tvísýnt um úrslit þeirra á milli.
Hins vegar eru Víkingar og
Þróttarar um þessar mundir tals
vert lakari. íslandsmót 2. fl.
er nú hafið og má búast við
skemmtilegri keppni þar.
Keppt er í tveim riðlum og eru
þátttakendur lið frá öllum
Reykjavíkurfélögunum og auk
þess Akurnesingar og Hafnfirð-
ingar. í fyrrakvöld sigraði Val-
ur Viking 2:0, en Akurnesingar,
sem áttu að Ieika við Fram,
.•mættu ekkþ; U s Jjú . * j-j
Iþróftir erlendi
ÞRJÚ heimsmet voru sett á
meistaramóti Bandaríkjanna í
frjálsum íþróttum um síðustn
helgi. Harold Conolly kastaði
sleggju 68,68 m. Glenn Davjs
hljóp 440 yards grindahlaup á
49,9 sek, og Ástralíumaðuriirm
Herb. Elliott hljóp míluna á
3:57,9 mín., sem er betra e.»
gildandi heimsmet, en Engleaflt
ingurinn íbbotson hefur hiaap-
ið á 3:57,2 mín„ sem ekkj hef-
Ur veríð staðfest ennþá. Annar
í mí'luhlaupinu varð Ástralír*-
maðurinn Lineoln á 3:58,5 min,
Eddi Southern Mjóp 440 ydb
á 45,8 sek. Dumas vann hástökfc,
2,08 m., Ðabka kastaði kringlw
57,25 m., og O'Brien vann kúía
varp með 18,87 m.
RÚMENSKA stúlkan YoImv.
da Balas c ætti <sýlega hein;«-
ímetið-áíMswklsi!, .stökk.,1,80. >