Morgunblaðið - 01.03.1941, Blaðsíða 5

Lattgardagur 1. mars. 1941
\
íð
i
Útgcf.: H.f. Árv&kur, Reykjavtk.
Ritstjórar:
J<5n KJartansson,
Valtýr * Stefánsson <ábyrg;Barm.).
Augiýsingar: Árni Óla.
Rltstjórn, auglýsingar og afgrelflsla:
Austurstræti 8. — Sljni 1600.
Áskrirtargjald: kr. 8,60 á jnánuBi
* innanlands, kr. 4,00 utanlands.
1 lausasölu: 20 aura eibtaklB,
26 aura meB Resbök.
Harkaleg innheimta tekju
og eignarskattsins
Ofviðrið
jl rá ]ivi á fimtudagskvöld og
til föstudagskvölds geisaði
hjer við Faxaflóa eitt hið mesta,
fárviðri sem hjer getur komið. Um
vindhraða eða veðurhæð verður
ekki sagt með vissu. Því mælistig
vindhraðans eru, sem kunnugt er,
-talin 12, og eru það sögð 12 vind-
:stig þegar vindhraðinn er yfir 29
metra á sekúudu. En svo var alt-
af við og við á föstudagsnótt og
eins í gær, hve mikið yfir þetta
'hámark mælinganna, verður ekki
rsagt.
Eftír því, sem næst varð komist
í gær, náði fárviðrl það, sem hjer
geisaði, yfir tiltölulega Htið svæ-ði.
Veðurofsinn var ekki sagður eins
mikil) t. d. í Vestmannaeyjum.
Ekki heldur í Stykkishólmi.
S^naþlegt að veðurharkan liafi ver-
ið einna mest við sunnanverðan
flóann.
Á öðrum stað hjer í blaðinu er
greint frá þeim fregnum af skipa-
tjóni, sem kunnugt var um í gær-
! kvöldi. En símasamband var mjög
slitrótt í ga>r. Svo ekki var hægt
að ná til ýmsra stöðva jafnvel
kjer nærlendis. Er hætt við að
enn sje ófrjett um ýmislegt tjón.
iEkkert yfirlit var fengið í gær-
kvöldi nm útilegubáta þá, sem ver-
ið hafa .að veiðum hjer í flóanum.
Sumir hafa verið norður undir
■ Jökli. Aðrir út af Miðnesi. Eng-
inn mun með vissu vita um það,
hve margir þessir bátar eru. Svo
margír bátar, sem hafa komið til
veiða nú hjer í flóann úr öðrnm
landshlutum, til þess að veiða í
ísfisksflutningaskipin.
í gær hafði ekki frjest með
vissu um neitt manntjón. En á-
kaflega hætt við, að báturinn
Hjörtur Pjetursson hafi farist.
Hann var gerður út frá Hafnar
firðí, en var frá Siglufirði, báts-
höfn að snmu leyti úr Iieykja-
vík. Sex menn á bátnum. Rek
ald er sagt að hafi sjeSt úr þeirn
bát. En stundum reynist slíkt ekki
sönnun fyrir því, að viðkomandi
skip eða bátur hafi farist.
Fleiri bátar heyrðust nefndir í
gærkvöldi, sem menn voru hrædd
ir um. En það er ekki nema eðli-
legt eftir slíkt veðnr, meðan ekki
er komin full vissa um, að bát-
arnir sjeu komnir fram, heilir á
(húfi.
Það verður í fyrsta lagi í dag
eða í kvöld, að „reikningur" þessa
ofviðris verður, gerður upp. Máske
ekki fyr en seinna. Tjónið sem
menn víta um er orðið mikið.
Einna tilfinnanlegast, að því er
• vitað er, í Keflavík. Því þar hafa
íjann 28. janúar s.l. gaf
f.iármálaráðherra út
reglugerð, samkvæmt heim-
ild í lögum nr. 6 9. júní
1935, um skyldu til að halda
eftir af kaupi upp í skatt-
greiðslur.
I 45. gr. nefndra laga segir m.
a. svo:
Fjármálaráðherra getur með
reglugerð sett fyllri ákvæði um
innheimtuna (það er tekju- og
eignaskatts), svo sem að gjald-
dagar skul i vera fleiri en einn á
ári, þar sem það þykir henta, enn-
fremur að skvlda kanpgreiðendur
til þess., að halda eftir og skila í
ríkissjóð upp í skattgreiðslur
manna, hluta af kaupi þeirra, sem
nægir fyrir skattgreiðslunni o. s.
frv.
í reglugerð þeirri sem Pjármála-
ráðherrann liefir gefið út, segir
svo í 2. ,gr.: „Til lúkningar greiðsl-
tim þeim, sem ræðir nm 4 1. gr.
(en það eru þær greiðélur sem
halda á eftir mánaðarlega tfl lúkn-
ingar skattinum), skal þó ekki
haldið eftir meira en 1/5 hf kaupi
því eða þóknun, sem til útborg-
utiar á að koma í hvert sinn, éf
í hlut á skattgreiðandi, sem á
fvrir heimili að sjá, en ella
Jeg vil t.áká dæmí,' sem sýna
hvernig þetta verður í fram-
kvæmdinni.
Gjaldandi A. hefir í mánaðar-
laun ásamt dýrtíðaruppbót, sam-
kvæmt vísitölu kr. 894.75, en hann
hefir í tefcju- og eignaskatt kr.
668.00 og í útsvar kr. 1150.00.
Samkvæmt þeim reglum, sem
gílda um innheimtu skattsins nú
og útsvars, á þessi gjaldandi að
greiða mánaðarlega, til lúkningar
útsvari og skatti kr. 408.95 eða
45.6% af kaupi sínu. Þessi gjald-
andi á því eftir rúmlega helming
af mánáðarlaunum sínum.
Ann.ar gjaldandi B. hefir í mán-
aðarlaun ásamt dýrtíðaruppbót kr.
384.00, en hann á að greiða í
tekju- og eignaskatt kr. 46.54 og
útsvar kr. 115.00. Þessi gjaldandi
Verðnr samkvæmt framansögðu að
greiða í skatt og útsvar kr. 107.80
eða 28% af kaupinu, og á þá
eftir til þess að lifa fyrir yfir
mánuðinn kr„ 276.20.
Bæði dæmin, sem jeg hefi tek-
ið, eru tekin af opinberum starfs-
mönnum, en það mun alment talið
að þeir hafi eigi hærri laun, en
aðrar stjettir þjóðfjelagsins, nema
síður sje.
★
•Teg gerj ráð fyrir því að það
þurfi ekki að rökræða það, jafn-
vel ekki við tollstjórann í Reykja-
vík, að þeir gjaldendur, sem dæm-
in eru tekin af, ,geti ekki li'faS
af eftirstöðvum mánaðarlauna
sinna.
Tollstjórinn, innheimtumaður
ríkissjóðs, mætti gjarnan minnast
þess, að dýrtíðin hjer í bænum er
sívaxandi. Eina skýringin á þessu
framferði, bæði fjármálaráðherr-
ans og tollstjórans, er sú, að hi'n
sívaxandi dýrtíð verkaði á annan
hátt á pyngju þeirra, en annara
þegna þjóðfjelagsins.
Það sem sýnir best að um enga
miskunn er að ræða, af hálfu toll-
stjórans,1 er það, að í 2. gr. reglu-
gerðarinnar er heimilað að taka
alt að 1/5 til 1/3 hluta kaupsins,
en það er enganveginn nauðsyn-
legt. En tollstjórinn er ekki með
neina hálfvelgju, hann virðist
greinilega hugsa sem svo, já, úr
því að heimildin nær til þess að
taka frá 1/5 að 1/3 hluta þá skal
jeg ekki láta standa á mjer.
Þessi innheimtuaðferð kemur nú
til framkvæmd-íi um mánaðamótin
febrúar og mars.
Það virðist útlátalítið, að skifta
greiðslunum meira en gert er, rík-
issjóði að skaðlausu. Það er óhætt
að fullyrða, að það eru mjög fáir
opinberir starfsmenn, sem hafa
efni á því, að láta 20% af launum
sínum renna til greiSslu gjalda í
ríkissjóð, auk annara gjalda, sem
þeir verða aS inna af hendi.
Víða í nálægum löndum, er regl-
Isólfur Pálsson, organ-
leikari og tónskáld
5—6 bátar evðilagst,
fjöldi
skemst meira og minna. Og var j
þó vitlitið þar ólíkt skárra í gær-
kvöldi en í gærmorgun. því þá
•úttuðust menn, að meiri hluti |
’þeirra báta, sem voru í bátakvínni,
myndu brotna og bramlast, ef
'vindátt vrði austlægari.
Idag verður hann bor-
inn til moldar. Hann
andaðist 17. febrúar,
kominn fast að sjötugu.
Fæddur var hann 11.
mars 1871 að Syðra-Seli
í Stokkseyrarhreppi og
ólst þar upp. Hann Var
hinn yngsti af tólf syst-
kinum, voru bræðurnir
tíu, en systur tvær. Af
þeim systkinum eru þeir
á lífi bræðu rnir tveir,
Jón Pálsson fyrvérandi
aðalf jehirðir Lands-
bankans og Gísli Páls-
son bóndi í Hoftúni.
Foreldrar ísólfs og
þeirra systkina voru }
þau Páll Jónsson hrepp-
stjóri og Margrjet Gísla
dóttir Ijósmóðir, bæði
komin af hinni a-lkunnu
Bergsætt.
Árið 1893 kvæntist ísólfur
Þuríði Bjarnadóttur frá Símonar-
húsum, hinni ágætustu konu, sem
helgað hefir alt sitt líf manni sín-
um og börnum. Eru börn þeirra
átta á lífi, sjö synir og ein dótt-
ir. Mist hafa þau fjögur börn ung
að aldri. Elst þeirra varð sonur
sá. er þau mistu 1924. Hann vai'
á tvítugsaldri.
Upp uudir tuttugu ár bjuggu
þau hjón á Stokkseyri. Stundaði
ísólfur þá formensku og fórst það
ágætlega. Hann var heppinn og
ísólfur Pálsson.
varfærinn, giöggur á veður í besta
lagi og forspár, sagði oft fyrir
um veðráttu langt fram í tímann.
Meðan Jsólfur bjó á Stokkseyri
, var hann organisti í Stokkseyrar-
,kirkju. Var organleikur hans ann-
á.laður, og hafa ýmsir söngmenta-
menn. sem á Iiann hlýddu, lokið
á hauu iniklu lofsol’ði. Sönglmeigð
vav og er mikil í ætt ]iessari, org-
anleikarar margir góðir, svo sem
]ieir bnvður ísólfs, Bjarni, Jón
og Gísli. Kunnastir eru þó fyrir
tónlist og tónsmíðar, auk ísólfs
sjálfs, þeir frændur Páll ísólfs-
sou, og Friðrik Bjarnason. Þá var
og Sigfús Einarsson frændi þeirra
náskyldur.
ísólfur fluttist til Reykjavíkur
með alt sitt árið 1910 og bjó þar
síðan til æfiloka. Árið 1912 sigldi
hann til Hafnar og lærði þar
hljóðfærasmíðar. Fjekk hann þar
hinn ágætasta vitnisburð bæði
fyrir hagleik og næmleik á still-
iilgar hljóðfæra. Hljóðfærasmíðar
og viðgerðir hafa síðan verið að-
alstarf hans. Nú síðast hafði hann
í smíðum pípuorgel handa há-
skólanum nýja, en lauk ekki því
verki, og mun hörgull á efni hafa
valdið.
ísólfur lagði gjörva hönd á
flest. Auk smíðanna sýslaði hann
við ýmsar uppgötvanir, og sýna
þær hugvitssemi hans, hugmynda-
auðgi og athugunargáfn í ríkum
mæli. En dult fór hann með slíka
liluti.
Lækningar voru eitt af hug-
leiknustu viðfangsefnum Isólfs.
Sjálfmentaður var hann í þeirri
gíein sem öðrum, en hafði aflað
sjer þar mikillar þekkingar, og
lækningarnar stundaði hann af
nærfærni og sívakandi athygli. Og
margir eru þeir oi’ðnir* sem leit-
að hafa til hans og fengið hót
meina sinna.
Við samferðamenn ísólfs eigum
PRAMH Á SJÖTTTJ SÍÐXJ
an sú, að gjaldendur fái að grei
opinber gjöld með jöfnum greíftd*
um á 10 mánuðum ársins, og
kröfu verður að gera tíl hins opin-
bera að því verði framvegis komiS
þannig fyrir.
Hafi fjármálaráðherrann, af eii4-
hverjum ástæðum ekki sjeð sjer
fært að fara svo að með innheimti*
skattsins 1940, þá ætti hann a«l
geta komið því þannig fyrir meSI
skattinn 1941. Hann þarf ekki am»-
að en að gefa út nýja reglngerð,
Jeg vil ekki gera tollstjóranun*
þær getsakir, að hann ‘ hafi sett
fram þessar kröfur fyxir f jármala-
ráðherrann, og hann svo tafið
sjálfsagt að fara eftir þeim.
Það væri' líka að. snúa hlutua-
nm herfilega við, ef að of att*
gangsfrekur innheimtumaður ætti
að skipa húsbænduntim fyrír mn,
hvernig ætti að haga innheimtw
gjaldanna.
Spyrja mætti fjármálaráðherr-
ann sjerstaklega að því, hvort mríl
þessari ránsinnheimtu sje verið «9
minna hina opinberu starfsmem*
á það, að þeir sjeu skör lægra
settir í þjóðfjelaginu, en allar aðr-
ar stjettir þess, með því að þeir
hafa enn ekki fengið fyllilega
bætt upp kaup sitt samkvæm.
vísitölu Hagstofunnar
Þótti honum þetta tilhlýðileg
ráðning ?
Ein afleiðing þessarar innheimta
hlýtur að verða sú, að xneun þeii^
sem þannig á að ræná, hljóta atf
leita rjettar síns, með því að
krefjast þess af kaupgreiðendum
sínum, að þeir greiði ekki hinar
umkröfðu upphæðir, á meðan atf
þeir fá úr því skorið fyrir dóm-
stólunum, hvort þetta reglugjöríS-
arákvæði fær staðist eða eklri.
★
Því hefir verið fleygt, að toll-
stjórinn hafi haldið því fram, a9
þeir gjaldendur sem gætu ekkí
greitt skattinn á þann hátt, sexn
krafist er, og afgangur mánaðar-
launanna nægði því ekki til þess
að fi-amfleyta fjölskyldu þeirra,
gætu snúið sjer til framfærslu-
nefndar Reykjavíkurbæjar og
fengið stvrk handa fjölskyldunni.
Sje þessi orðrómur rjettur, þá
er hugsunin sem liggur á hak við
elrki afleit.
Ef þessi mál kærnust í það horf
sem að framan er minst á, þá væri
ríkið 1 raun og veru orðið styrk-
þegi bæjar- og sveitarfjelaganna,
í stað þess, að áður hefir þessnm
málum verið skipað alveg öfngt.
Það út af fyrir sig, að ríki'5
neyði einstaklingana til þess a5
gerast styrkþegar, er alveg nýtt
fyrirbrigði í þessu þjóðfjelagi.
Fjármálaráðherrann eða toll-
(stjórinn, geta hvor fyrir sig sagt
. til um, hvort þetta hafi verið hug
mynd þeirra.
Nei, krafa almennings er sú, að
fjármálaráðherrann stöðvi toll-
| stjórann undir eins í þessari fanta-
legu innheimtu og sjái um að
skatturinn sje innheimtur eins og
hjá fólki, sem einhverja siðmenn-
ingu hefir hlotið. A. B.