Morgunblaðið - 11.05.1941, Blaðsíða 3

Sunnudagur 11. maí 1941.
MORGUNBLAÐIÐ
3
Er hlaup
að koma í
SkeiOará?
Feikna vöxtur
í ánni 2—3
ssðustu daga
Síðustu 2—3 daga hefir
orðið mikill vöxtur í Skeið-
ará og samkvæmt upplýsingum
sem blaðið fekk hjá Hannesi
Jónssyni bónda á Núpstað í
Fljótshverfi, eru ýms einkenni
þess, að hlaup í ánni kunni að
vera í aðsigi.
Fyrir nál. hálfum mánuði
varð nokkur vöxtur í Skeiðará
og- kom Öræfingum þá til hug-
ar, að þetta kynna að vera und-
anfari hlaups. En svo sjatnaði
aftur í ánni. En síðustu 2—3
dagana hefir Skeiðará hríðvax-
ið og virðist enn vera í örum
vexti. Ekki hefir áin þó valdið
neinum spjöllum ennþá, hvorki
á síma nje öðru og ekki brotist
fram vestur á sandi, sem hún
gerir jafnan í hlaupum. Enginn
óeðlilegur vöxtur er enn í Núps-
vötnum.
Hannes á Núpstað fór vestur
yfir Skeiða<rársand á föstudag;
hann var í póstferð. Var skeið-
ará þá orðin alófær og fór
Hannes á jökli yfir ána.
Heyrst hafði, að vart hefði
öskufalls eystra en ekki vildi
Hannes meina, að svo væri. Að
vísu hefði sjest kolóttar kindur
í haga, en þetta gæti stafað frá
mistri. Hannes sá ekki nein
merki öskufalls á jöklinum.
En Hannes taldi útlit Skeiðar
á þannig nú, að hlaup gæti
komið á hvaða augnabliki sem
væri.
Innifrosnu pundin mð
nota til að kaupa skip
Viðskiftamálaráðherra lýsti yf-
ir því í Ed. í gær, að svo
hefði um samist, að eigendur inni-
frosinna sterlingspunda í Englandi
mættu nota pundin til kaupa á
skipum og vjelum í skip handa
sjáifum sjer.
Höfðu þeir Jóh. Jósefsson og
Sigurjón Ólafsson rætt þetta mál
við fjárhagsnefnd Ed. og við-
skiftamálaráðherra. I>eir höfðu
þar farið fram á,; að þessi tilslök-
un vrði gerð.
Jóhann þakkaði við 2. umr.
málsins í Ed. í gær fyrir þessar
undirtektir ráðherra, og kvaðst
vona að ríkisstjórn og gjaldeyr-
iskaupanefnd reyndi að greiða
fyrir því, að landsmenn gætu
hagnýtt sjer sem best hin inni-
frosnu pund, nær sem tækifæri
gæfist, að kaupa fyrir þau nauð-
synlega hluti til framleiðslunnar.
Ríkisstjórn og þingflokkar
ræða frestun kosninganna
Meginhluti þingmanna
fylgjandi frestun
Veitingaskatt-
urinn afnurainn
Akvörðun verður tekin
í bvrjun þessarar viku
Pað er opinbert leyndarmál, að undanfarið hafa
farið fram viðræður, bæði innan ríkisstjórn-
arinnar og þingflokkanna, um frestun þing-
kosninganna, ekki aðeins til haustsins, heldur um lengri
tíma, þó ekki lengur en 4 ár.
Samkvæmt upplýsingum, sem Morgunblaðið fjekk um þetta
mál í gærkvöldi frá mjög áreiðanlegum heimildum, mun ríkisstjórnin
öll og meginhluti þingmanna vera því fylgjandi, að kosningum verði
frestað.
Þetta mál, frestun kosninganna
var til umræðu á lokuðum fundi
þingmanna á föstudagskvöld.
Ekkert hefir verið látið xippi op-
inberlega um það, hvað þar fór
fram, en blaðið veit, að endanleg
ákvörðun var ekki tekin á fund-
inuin. Hinsvegar er gert ráð fyrir,
að fullnaðarákvörðun verði tekin
fyrri hluta þessarar viku.
Verði það ofaná, að kosning-
um verði frestað, mun Alþingi
framlengja umboð núverandi þing
manna, þar til kosningar fara
fram. Frestun kosninganná verð-
ur miðuð við ástandið, sem riú
ríkir og umboð þingmanna fram-
lengt þar til sú breyting verður,
að fært þyki að láta kosningar
fara fram. Þó munu þær skorður
verða settar, að kosningum verði
ekki frestað lengur en 4 ár.
★
En hvað segir stjörnarskráin
við þessu ?, spyrja vafalaust ýmsir.
Því er til að svara,; að stjórnar-
sltráin bindur kjörtímabil þing-
manna við 4 ár. Með frestun kosn-
jnganna er því gengið á snið við
bein ákvæði stjórnarskrárinnar.
Á þessu er ekki vafi. En hitt er
líka tvímælalaust, að stjórnar-
skrárgjafinn gerði á sínum tíma
ekki ráð fyrir slíku ástandi, sem
nú ríkir í landinu. Það er og
jafnvíst, að ef gert hefði Verið
ráð fyrir því ástandi, sem hjer
ríkir nú, myndi varnagli hafa ver
ið sleginn í stjórnarskránni, þann-
ig að AÍþingi hefði verið heimil-
að að fresta kosningum. Um þetta
eru aliir sammála.
Fari menn í alvöru að ræða
stjórnarskrána, mætti' spyrja-.
Hvað er eiginlega eftir af henni,
eins og nú er komið? Eru ekki
mörg dýrmætustu rjettindin, sem
stjórnarskráin veitir þegnum
landsins, horfin út í veður og
vind? Hvað um persónufrelsið ?
Eru landsins þegnar ekki hand-
teknir án dóms og laga og fluttir
af landi brott og liafðir þar í
haldi? Hv’að um eignarrjettinn?
Yerða menn ekki að horfa upp
á það næstum daglega, að þeir
eru sviftir umráðum eigna sinna
og eignarrjettinum, án þess að
fylgt sje - ákvæðum stjórnarskrár-
innar þar að lútandi? Og hvað
um þinghelgina, sjálfan grund-
völlinn, sem þingræðið og lýð-
ræðið byggist á? Við vitum, hvern
ig þar er ástatt.
Nei; við búum nú í hernumdu
landi. Og því þýðir ekki að leyna
að ástandið er þannig, að á hvaða
augnabliki sem er geta gerst hjer
þeir atburðir, að það væri fá-
vitaháttur að láta sjer detta kosn
ingar í hug.
Bœr
brennur
Akureyri í gær.
gær brann íbúðarhúsiS á
*• Mýrarlóni í Glæsibæjar-
hreppi. Húsið var steinsteypu-
hús, en er sagt að mestu ónýtt.
Húsið var einlyft á háum
kjallara. Ein stúlka var heima
í húsinu, er brunann bar að
höndum, en með aðstoð nokk-
urra manna er komu á vettvang
tókst henni að bjarga nokkru
af innanstokksmunum. Einnig
brann þak af fjósi er tilheyrir
jörðinni.
Ibúðarhúsið var vátrygt fyrir
21,000 krónur, en húsmunir
sagðir lágt vátrygðir.
Eigandi jarðarinnar Mýrar-
lóns er Akureyrarkaupstaður,
en ábúandinn heitir Guðmund-
ur Jónsson.
Um upptök eldsins er sagt ó-
kunnugt ennþá.
50 ára er í dag frú Majendína
Kristjánsdóttir, Laugaveg 42.
Fjörugar skemtimyndir eru
sýndar í báðum bíóunum um
helgina. — Amerísk skopmynd,
„Marx Brothers í Cirkus“ í
Gamla Bíó, og í Nýja Bíó:
„Hægan nú, dóttir góð“, gaman-
mynd, með Priscillu Lane og
fleiri góðum léikurum í aðalhlut-
verkunum.
Ikvelkju
sprengjusýning-
in tökst vel
Izveikjusprengjusýningin við
Austurbæjarskólann í gær
tókst vel og skiftu áhorfendur
þúsundum.
Sýningin fór að öllu leyti fram
eins og æfingin, sem lýst hefir
verið hjer í blaðinu.
Væri vel, ef breska setuliðs-
stjórnin gæti haft fleiri slíkar
sýningar.
Stimpilgjald ávísana
og kvittana afnumið
f Lögbirtingablaðinu, sem út
*• kom 9. þ. m., er tilkynt, að
5 þ. m. hafi ríkisstjórnin stað-
fest ný lög, sem Alþingi hafði
samþykt, um afnám stimpil-
gjalds af ávísunum og kvittun-
um. —
Þurfa menn því hjer eftir ekki
að setja stimpilmerki á ávísanir
og kvittanir.
30áraafmæli
Vals
rjátíu ára afmæli Vals var
haldið hátíðlegt í Oddfellow
í gærkvöldi. Sátu hófið hátt á
annað hundrað manns.
Margar ræður voru fluttar og
bárust fjelaginu fjöldi góðra
gjafa. Fór hófið vel fram í alla
staði.
Valsmenn halda á ýmsan annan
hátt upp á afmæli sitt. í kvöld
er þeim helgaður nokkur tími í
útvarpinu.
Annað kvöld kl. 7% keppa II.
fl. Vals og K. R.
A miðvikudagskvöld verður
skemtifundur í húsi K. F. U. M.
fyrir yngstu flokkang.
Fimtudaginn n.k. keppa meist-
araflokkar Vals og K. R. á
íþróttavellinum kl. 8.30, en hálf-
tíma fyr leikur lúðrasveit við
Lækjargötu.
Næstkomandi sunnudag verður
svo skíðaskáli fjelagsins vígður.
Leikfjelag Reykjavíkur sýnir
„Á vitleið" í kvöld í síðasta sinn,
og hefst sala aðgöngumiða kl. 1
í dag.
fT' jármálaráðberra hefir lagt
fyrir Alþingi frumvarp um
afnám veitingaskattsins, en í þess
stað verði tollur af gosdrykkjum
og öli hækkaður um 5 aura á
líter.
í greinargerðinni segir svo:
Tekjur af veitingaskatti hafa,
verið litlar undanfarin ár:
árið 1939 .... kr. 102610.91
árið 1938 .... — 95905.01
árið 1937 .... — 82572.79,
en fyrirhöfn gjaldenda hans vegna
og fyrirhöfn og kostnaður við inn-
heimtu hans tiltölulega mikil. Vit-
anlegt er, að nokkuð er ábótavant
innheimtu skattsins og verður þar
varla innheimtumönnum ríkissjóðs
um kent, með því að nægilegt eft-
-irlit með því, að rjett s;je fram
talið til skattsins mun kosta meiri
vinnu og meira fje, en krafist
verður af þeim.
Vegna hækkunar verðíags frá
því er styrjöldin hóís’t hafa ýmis
ákvæði veitingaskattslaganna geng
ið úr skorðum t. d. ákvæði 2. gr.
og 3. gr.
Fjármálaráðherra telur því rjett
að hætt sje að innheimta veitinga-
skatt, en í þess stað sje innheimt
tollvörugjald á líter af gosdrykkj-
um og öli. Sú hækkun mundi ekki
hafa í för með sjer neina hækkun
á kostnaði við innheimtu tollvöru-
gjaldsins, en tekjur af henni
mundu nema alt að þeirri fjár-
hæð, sem ríkissjóður misti vegna
afnáms veitingaskattsins.
Loks er þess að getá, að það
munu að mestu vera sömu gjald-
endurnir, sem verða fyrir því að
greiða hækkunina á innlenda toll-
vörugjaldinu sem< þeir, sem njóta
hagsmuna af því, að veitinga-
skatturinn er feldur niður.
Róstusamt á götunum
i gærkveldi
Ovenju róstusamt var á göt-
um borgarinnar í gær-
kvöldi og meira af ölvuðum mönn
um en undanfarið um helgar.
Var lögreglan í vandræðum með
að koma fyrir ölvuðum mönnnm,
sem hún „tók úr amferð“, því
alt var fult hjá henni. Tók hún
það ráð, er leið á kvöldið, að
sleppa mönnum út, sem höfðu
sofið eitthvað úr sjer rúsinn. En
það dugði ekki til.
★
Breska lögreglan var mjög fjöl-
menn á götunum og dreifði fólki,
er safnast hafði í hópa.
Breska lögreglan tók nokkra
íslendinga fasta.