Morgunblaðið - 25.07.1942, Blaðsíða 3

Laugardagur 25. júlí 1942.
IIORGUNBLAÐIÐ
3
Norsk flugvjel
I bardaga við Til að misþyrma þar bestu
þýska ftugvjoi
við Austurland
"\f orsk flugvjel lenti í loft-
* bardaga við þýska sprengju
flugvjel yfir Austurlandi í fyrra
dag. Segir svo um þetta í til-
kynningu frá amerísku her-
stjóminni hjer á landi, sem
blöðunum var send í gær:
Flugvjel úr hinum konung-
lega norska flugflota rjeðist á
þýska Focke-Wulf flugvjel yfir
Austurströnd íslands síðari
hluta dags þann 23. þ. m. —
Óvinaflugvjelin sást fyrst í 15
mílna fjarlægð. Not'ðmaðurinn
komst í um 900 metra fjarlægð
frá þýsku flugvjelinni og hóf
þá skothríð á hana. Óvinaflug-
vjelin hóf einnig skothríð, en
fókst, ekki að hitta Northrop^
flugvjelina.
Vjelbyssukúlur frá North-
rop-vjelinni hæfðu væng og
skrokk óvinaflugvjelarinnar og
eldur braust út í einum hreyfli
hennar.
Þýska flugvjelin komst und-
an inn í skýjabakka.
★
Focke-Wulf sprengjuflugvjel-
arnar þýsku eru stórar lang-
ferðaflugvjelar og hafa þær 4
hreyfla. Að minsta kosti einu
siinni, síðan landið var hernum-
ið, hefir Focke-Wulfvjel kom-
ið yfir Reykjavík.
Northrop-vjelar norska hers-
ins eru sjóflugvjelar. Eru hrað-
fleygar mjög og útbúnar, sem
eftirlits og orustuflugvjelar.
Afkðst síldarverk-
sniðjanna í landinn
verða að ankast upp
I samtals 100 þðsund
rnál ð sólartiring
Ennþá einu sinni hefði afli síld-
veiðiflotans getað orðið a.
n. k. tvöfalt meiri en hann er
jrðinn, ef skipin hefðu ekki þurft
u5 híða dögum saman eftir af-
jreiðslu. Haldist svipuð veiði á-
'ram í sumar og verið hefir síð-
ista hálfan mánuðinn, er útlit
'yrir, að tjón landsmanna af því
ið aflamöguleikar þeirra skipa,
iem nú stunda síldveiðar, eru ekki
íagnýttir til fulls, muni nema alt
ið 45 miljónum króna.
Nú eru þó ekki notaðar nema
im 100 síldarnætur við veiðarnar
i, móti um 180 árið 1940. Þegar
>ess er gætt, að árin 1927 til
.934, 1936, 1937 og 1940 hafa öll
rerið síldarár svipuð þessu og
iflatap skipanna þau ár verið
ajög mikið og stundum meira að
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU
Þeir byggja ekki nema fangelsi
mönnum þjóðarinnar
Særðum útlend-
ing neitað um
hjúkrunáLands
spítalanum
Einkennileg fram-
koma aöstoðar-
læknis
Það var ljótt atvik, sem átti
sjer stað í Landsspítalan-
um í fyrrakvöld — Nokkrir
íslendingar, sem voru í bíl,
höfðu tekið upp í til sín mjög
særðan amerískan hermann, og
farið með hann í Landsspítal-
ann, en er þangað kom, neitaði
læknirinn, er fyrir var, að veita
hinum særða manni nokkra
hjúkrun.
Islendingarnir voru þó að
þangað til, að hinum særða út-
lendingi var gefin morfíns-
sprauta til að lina óþolandi
kválir hans, en síðan óku þeir
með særða mannin í fólksbíln-
um inn að Laugarnesi, þar eð
íslenskur sjúkrabíll, sem stóð
fyrir utan Landsspítalann fekst
ekki til að flytja manninn.
Saga þessa máls er í stuttu
máli þessi: I fyrrakvöld kl. 9%
-10 voru nokkrir íslendingar
í bíl og ætluðu að aka út fyrir
bæinn. Er þeir komu innarlega
a Suðurlandsbraut Tar þar hóp-
ur amerískra hermanna á
göngu. Amerískur vörubíll ók
framhjá hermannahópnum, en
um leið tókst svo -lla til, að bíll-
inn rakst á einn hermann-
inn á veginum og var höggið
svo mikið, að hermaðurinn kast-
aðist langar leiðir út fyrir veg-
inn. Særðist hann mikið við fall-
ið og að sjá einkanlega á höfði.
íslendingarnir, sem þarna
voru í bílnum stöðvuðu bíl sinn
og fóru hermennirnir fram á,
að þeir tækju hinn særða her-
Imann og kæmu honum á sjúkra
hús. íslendingarnir urðu fús-
lega við þeirri beiðni, þar sem
þeir sáu að hermaðurinn var illa
særður.Datt þeim auðvitað fyrst
í hug Landsspítalinn. .— Enda
var þeim sennilega ekki kunn-
ugt um, hvar næsti hermanna-
spítali væri.
En er komið var með hinn
særða mann á Landsspítalann,
voru móttökurnar eins og fyr
segir. — Aðstoðarlæknirinn á
spítalanum sagði: ,,ÍIt með
manninn".
*
Atvik þetta er skammarlegt
fyrir Landsspítalann. Vitanlega
á ekki að líta á þjóðerni rnanns,
FRAMH. Á sjöundu SÍÐU.
Yfirmaður hellbrigOismðla
Norðmanna J. Holst segir frð
Jeg hef sjálfur sjeð menn, sem hafa orðið fyrir
pyndingum Nazista í norskum fangelsum, og
veit því gerla hvað það er, sem þar á sjer stað,
sagði leiðtogi heilbrigðismála norsku stjórnarinnar, Johan
Holst prófessor, við blaðamenn í gær.
Hann hefir verið hjer á landi vikutíma, til þess að athuga
heilbrigðismál norska hersins. Hann er einn af merkustu læknum
norsku þjóðarinnar, var formaður Læknafjelags Noregs og for-
vígismaður á mörgum sviðum í heilbrigðismálum. Þegar Þjóð-
hjálpin var stofnuð, varð hann formaður hennar, en sú starfsemi
miðaði að því, að hjálpa húsnæðistausum og á annan hátt bág-
stöddu fólki, eftir Noregsstyrjöldina. Hann "flúðU land í fyrra-
sumar.
— Við gátum ýmsu áorkað
fyrst framan af, sagði hann. En
margir voru erfiðleikarnir, sem
yfirvinna þurfti, ekki síst frá
hendi nazista. Svíar hjálpuðu
okkur alt hvað þeir gátu. Þeir
sendu okkur m. a. 600 hús, til
að reisa, þar sem bygð hafði
verið eydd. En er fram í sótti
vildu Þjóðverjar seilast í þessi
hús o. fl., sem við höfðum með
höndum. Og þegar heimili mitt
var alt í einu umkringt Quisl-
ingum, undir stjórn Þjóðverja,
er síðan ruddust inn til mín og
heimtuðu að gera húsrannsókn,
þá sá jeg, að jeg fekk engu á-
orkað framar á sviði hjálpar-
starfseminnar. Og nú hafa Sví-
ar orðið að draga úr sendingum
sínum vegna þess, að þeir geta
ekki fengið neina tryggingu
fyrir því, að sendingarnar kom-
ist nokkurntíma til rjettra hlut-
aðeigenda.
— Hafa Þjóðverjar ekkert
bygt í Noregi?
— Ekki vita menn til þess, að
þeir hafi bygt þar anpað en
fangelsi. Það ískygilegasta, sem
er að gerast heima í Noregi nú
er það, að nazistar hafa tekið
fasta og sett í fangelsi og fanga
búðir alla okkar bestu menn, er
fremstir standa í öllu því, sem
varðar norska menningu, mis-
þyrma þeim á marga lund til að
bæla niður viðnámsþrótt þeirra.
— Hvernig er misþyrmingun-
um varið?
— Það er mjög erfitt fyrir
marga að trúa því, sem fer fram
í fangelsum nazista. En sjón er
sögu ríkari. Þeir t. d. handleggs
brjóta menn og fótbrjóta, snúa
handleggi og fætur úr liði, rífa
neglurnar af mönnum, berja þá
í rot, svo þeir fá höfuðsár og
heilahristing. Auk þess eru svo
hinar daglegu pyndingar, sem
f jöldi manna verður fyrir í einu
t. d. þegar fangar eru píndir til
að gera allskonar erfiðar hreyf-
ingar, uns þeir kannske falla í
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU.
Lík breska sendiberr-
ans tlntt um borð
í skip í morgun
Lík breska sendiherrans, Mr.
Charles Howard Smith,
verður flutt um borð í skip við
hafnarbakkann síðari hluta
dags á morgun, sunnudag. Fer
fram sjerstök athöfn við það
tækifæri.
Þeir, sem kynnu að vilja vera
viðstaddir ættu að koma saman
á Hringbraut. sunnan Lauga-
vegs, ekki síðar en kl. 3,43. —
Þeir, sem koma kynnu í bílpm
ættu að koma eftir Hringbraut-
inni í áttina frá Landspítalan-
um og skilja bíla sína eftir við
horn Njálsgötu. Ef þeir, sem
koma í bílum vilja aka þeim til
hafnarinnar, ættu þeir að skilja
þá eftir við enda Skúlgötu —
hafnarmegin.
Þeir. sem taka þátt í athöfn-
inni eru beðnir að safnast sam-
an á grasreitunum við Hring-
braut, sem eru að norðanverðu.
.— Röð líkfylgdarinnar verður
þannig frá norðri til suðurs:
íslenska ríkisstjórnin, erlend-
ir sendiherrar og ræðismenn,
sjóliðs, landhers og flugliðsfor-
ingjar, íslenskir embættismenn
aðrir, sem taka þátt í líkfylgd-
inni.
Þeir, sem aka bílum, fylgi á
eftir.
Líkfylgdin leggur af stað kl:
4 e. h.
Minningarguðsþjónusta verð-
ur haldin síðar, sama dag og
greftrunin fer fram.
Mjúlkur-
og kjðtverfl
hækkar um
MjólkurlfteriRR kr. 1.15
Dllkakjðtið 6 kr. kg.
Mjólkurverðlagsnefnd sam-
þykti einróma á fundi sín-
um í fyrradag, að leggja til við
gerðardóminn, að mjólkurafúrðir
verði hækkaðar í verði um 25%.
Þannig verði mjólkurlíterinn
hækkaður úr kr. 0.92 upp í kr.
1.15. Smjör, skyr, rjómi og ostar
hækki tilsvarandi. Gert er ráð fyr
ir að þessi sama hækkun verði á
mjólkurafurðum um alt land.
Kjötverðlagsnefnd hefir einnig
lagt til við gerðardóminn, að kjöt-
verð verði hækkað, nú er slátrun
hefst. Leggur nefndin t.il að verð-
ið á nýja dilkakjötinu verði kr.
5.40 í heildsölu, og kr. 6.00 í smá-
sölu. í fyrra var kjötverðið í
byrjun sláturtíðarinnar kr. 4.30 í
heildsölu.
Framleiðslukostnaður
bænda.
Einar Gíslason, málarameistari,
sem á sæti í mjólkurverðlagsnefnd,
skýrði hlaðinu svo frá, að nefndin
hefði fengið svo óyggjandi sann-
anir fyrir því, að framleiðslukostn
aður bænda hefði hækkað gífur-
lega, að ekki hefði verið hægt
ineð neinni sanngirni að standa
gegn því að mjólkurafurðir yrðu
hækkaðar í verði. Það yrði að
horfast í augu við staðreyndimar.
Hefði bæði hann og Guðmundur
Oddsson greitt atkvæði með hækk
uninni. T. d. um aukinn fram-
leiðslukostnað bænda gat Einar
þess, að í fyrra hefði kaupamönn-
um verið greiddar kr. 100.00 í
kaup á viku, en nú væri kaup
kaupamanna kr. 150.00—250.00 á
viku, ef þeir þá fengjust á annað
horð.
Hjeraðslæknisembættið í Stykk-
ishólmshjeraði er auglýst laust til
umsóknar og verður það veitt frá
1. sept. n. k. Umsóknarfrestur er
til 17. ágúst.
Júlíus Loftsson, múrari, Sól-
vallagötu 7A, á fimtugsafmæli í
dag.
Hjónaband. í dag verða gefin
saman í hjónaband á Seyðisfirði,
ungfrú Þórunn Sigurðardóttir
(Gftðmundssonar skólameistara)
og T. Tunnard, höfuðsmaður.