Morgunblaðið - 25.07.1942, Blaðsíða 6

MORG v, NBLAÐIÐ
Laugardagur 25. júlí 1942,
UR
DAGLEGA LÍFINU
AW á óvild.
Víðförull skrifar:
Fatt ér eins illa gert í litlu þjóð-
fjelagi eins og það, að ala á óvild
Milli stjetta. Mjer þótti því leitt að
sjá það í síðasta tbl. Tímans, seip
mun vera víðlesið blað í sveitunum,
að „Búandkarl“ nokkur reynir að
ala á óvildi milli sveitamanna og
kaupstaðarbúa með því, að súna út
úr klaufalegu orðalagi í dómtilkynn
ingu frá sakadómara, um að telpa
nokkur hafi verið „dæmd í sveit“.
í þessum hugleiðingum sínum
segir „Búándkarl“ m. a. „En orða-
lagið á dómstilkynningunni „dæmd í
sveit“ speglar svo dæmalaust vel það
hyldýpi fyrirlitningarinnar (feit-
letrað hjer), sem er að myndast á
meðal sumra kaupstaðarbúa á sveit-
unum og öllu, sem til þeirra heyrir".
★
‘Öi’jéttmiEt ummæli.
Ummælin eru algerlega órjettmæt
©g hafa ekki við nein rök að styðj-
ast.
Jeg, sejn þessar línur skrifa, er
uppalinn í Reykjavík, en síðastliðin
fimm ár hefir atvinnu minni verið
þannig háttað, að jeg hefi mikið
ferðast um sveitir landsins og dval-
ið í mörgum kaupstöðum. Aldrei hef
jeg orðið var við það „hyldýpi fyr-
irlitningarinnar" frá kaupstaðarbú-
ans hálfu í garð sveitamannsins, er
greinarhöfundur í Tímanum .talar
um, nje hins, að sveitamenn fyrirlíti
þá sem við sjóinn búa, því sem bet-
ur fer, er hugsunarháttur almenn-
, ings hjer á landi heilbrigðari en
svo, að slík óvildi milli þessara
etjetta, sem eiga afkomu sína svo
mikið undir gagnkvæmum skilningi
og viðskiftum komið, geti þrifist.
★
Æfilöng vinátta.
Margan bóndann hefi jeg heyrt
dást að þeirri greiðvikni, sem þeir
ættu að mæta meðal unglinga jafnt
sem fullorðinna, er þeir t. d. spyrðu
til vegar í Reykjavík, eða bæðu veg-
faranda um einhyerjar upplýsingar
vegna ókunnugleika síns. Ávalt hefi
jeg og heyrt bændur tala með vel-
vild og skilningi um kaupstaðafólk
það,, sem leitar til sveitanna í sum-
arleyfum sínum, og ekki er það óal-
gengt að æfilöng vinátta skapist á
milli sveitamannsins og kaupstaðar-
búans, eftir stutta kyningu í sum-
arleyfi.
Þótt atvinnuhættir í sveitum og
kaupstöðum sjeu ólíkir og okkur
kaupstaðabúunum þyki dýrt smjör-
ið og bóndanum dýrt vinnuaflið úr
kaupstöðunum (einkum á þessum
„ástands tímum“), þá ættu blöðin
síst að ala á óvild milli þessara
stjetta með óverðskulduðum ásökun-
um, eins og sá, er nefnir sig „Bú-
andkarl“, gerir í Tímanum.
★
Það er alveg víst, að flestir víðsýn-
ir menn í kaupstöðum og sveitum
eru á sama máli og Víðförull um
þetta efni.
★
Kommúnistar og húsnæðismálin.
Verkamaður skrifar blaðinu um
kommúnista og afskifti þeirra í hús
næðismáluhum:
Kommúnistar hafa gert mikið að
því að ala á óánægju hinna húsviltu
án þess að gera nokkra tilraun til
úrbóta. Jeg hefi ekki heyrt að þeir
hafi neinstaðar þrengt að sjer til
að hjálpa húsviltum um dvalarstað.
Ekki hafa þeir heldur bygt íbúðar-
hús handa húsnæðislausum. En þeir
hafa verið í húsabraski sjer til fjár-
gróða og jafnframt breytt íbúðar-
húsnæðí í skrifstofur, að sögn.
★
Yfirgangur Kron.
Kaupfjelagið Kron, sem kommún-
istar eru sagðir ráða miklu í, hefir
líka verið frekt að sölsa undir sig
húsnæði í nýjum húsum, þar sem
hið dýrmæta byggingarefni heíir
verið notað sem betur væri varið
til íbúðarhúsabygginga. í stórhýs-
inu á horni Vesturgötu og Garða-
strætis hefir Kron trygt sjer stórt
vei slunar og iðnaðarþláss. — Húsið
Grettisgata 3 átti víst uphaflaga að
vera íbúðarhús, en það hefi. Kron
iengið að mestu íyrir vinnustofur
og sölubúð. Á Skólavörðustíg 12 er
verið að reisa viðbótar störhýsi Þ>ið
er sagt að Kron eigi að fá mikinn
hluta fyrir skrifstofur og sölubúð,
til viðbótar því, sem það áður hefir.
Það situr því illa á kommúnistum
að gera sig breiða yfir öðrum í hús-
næðismálunum. Húsvilta menn
varðar ekkert um löngun ráðamanna
Kron til að sölsa undir sig húsnæði.
Og það er vitað mál, að kommún-
istar vilja ekkert gera til að bæta
úr húsnæðisvandræðunum. — Þeir
óska þess einmitt, að þau yrðu sem
mest, til að geta alið á óánægju
meðal manna.
Áttræðisafmæli
A ttræð er í dag frú Vilborg
**■ Einarsdóttir, Baldursgötu 31
hjer í bæ. Frú Vilborg er dóttir
Einars oddvita Einarssonar á
Strönd í Meðallandi og Rannveig-
ar konu hans Magnúsdóttur í
Skaftárdal. Hún var gift, Sveini
Olafssyni; bjuggu þau í Ásum í
Skaftártungu, á Höfðabrekku og
Hvammi í Mýrdal, en fluttu til
Reykjavíkur 1920. Sveinn andaðist
1934. Synir þeirra á lífi eru
Gústaf hæstarjettarmálafærslumað
ur og dr. Einar Ólafur. Frú Vil-
borg hefir átt við langa vanheilsu
að stríða, en er þó nú við sæmi-
lega heilsu. Mörgum, bæði Reyk-
víkingum og Skaftfellingum, er
hún að góðu kunn.
Reykjavíkurmót- Ingólfur Gunnlaugsson
Íð hefst 6. águst — I n m em oriam —
Knattspyrnumenn vorir eiga
frí.frá kappleikjum um þess
ar mundir. Þeir þurfa þess, engu
síður en aðrir. Þó munu þeir enn
æfa af krafti undir næsta mót,
sem hefst 6. ágúst, Reykjavíkur-
mótið. Sumir taka og þátt í hand-
knattleiksínótinu, sem nú stend-
ur yfir, og er gaman að sjá, hvað
þeir, sem venjulega nota fæturna,
geta með höndunum.
Reykjavíkurmótið ætti að geta
orðið skemtilegt, eigi síður en ís-
landsmótið var. Valsmenn hafa
auðvitað fullan hug á að verða
bæði íslandsmeistarar og Reykja-
víkurmeistarar, og eðlilega lang-
ar öll hin fjelögin í titilinn. Valur
er Reykjavíkurmeistari sem stend
ur, Víkingur hlaut heiðurinn í
hitteðfyrra.
Það sje langt frá mjer, að fara
að spá nokkru um Reykjavíkur-
mótið fyrirfram, að mínu áliti get
ur hvert fjelagið sem er unnið
það. En jeg hefi mikla tilhneig-
ingu til að halda það, að Valsmenn
reynist nú sem fyr keppinautum
sínum erfiðir. Víkingur mun
reyna að gera miklu betur en á
Islandsmótinu, Fram á mikils að
hefna, og K. R. vill sjálfsagt ekki
láta þetta sumar líða hjá án þess
að fá bikar í meistaraflokki. Svo
menn mega af þessu sjá, að ekki
verður eftir gefið nje undan látið
á þessu móti.
Mjög væri æskilegt, að úrslita-
leik Reykjavíkurmótsins yrði út-
varpað. Það hefir verið venja að
útvarpa úrslitaleik íslandsmótsins,
en fórst fyrir síðast vegna stjórn-
málaumræðna.
En meðan knattleikavinirnir
bíða Reykjavíkurmótsins, geta
þeir skemt sjer á vellinum við
haudknattleiksmótið og frjálsar
íþróttir.
Þ,að kemur varla fyrir, að jeg
heyri nokkurn mann minnast á
'vorn tilvonandi grasvöll. Þykir
mjer það að vonum harla leitt, en
sjálfsagt ber margt til þess. Ekki
þó fjárskortur alment, en hins-
vegar skortir átakanlega vinnuafl.
Og þótt knattspymumenn vorir
væru fullir af áhuga og stórhug,
og vildu vinna að þessu sjálfir.
þá hafa þeir ekki tíma. En málið
má þó ekki falla í gleymsku. Jeg
hefi oft sagt það, og segi það
eun, að meðan við keppum á mal-
arvelli, getum við ekki vænst þess
árangurs í íþróttinni, sem gras-
völlur gefur. J. Bn.
Indverskir Múham-
eðstrúarmenn á ráð-
stefnu
innah, leiðtogi Múhameðstrú
armanna í Indlandi, hefir
kallað framkvæmdanefnd
flokks síns á fund. Verða rædd-
ar kröfur Kongressflokksins, er
birtar voru fyrir skemstu, en
þær voru á þá leið, að Bretar
hyrfu á brott úr Indlandi með
herafla sinn.
Skoraði Jinnah á flokksmenn
sína, að bíða rólegir átekta uns
íramkvæmdanefndin hefði tek-
ið ákvarðanir sínar.
„Þeir, sem guðirnir elska,
deyja ungir“.
Mjer komu þessi orð í hug er
jeg frjetti lát Ingólfs Gunn-
laugssonar frá Setbergi.
Mjer komu þau ekki í hug
vegna þessa, hve oft þau heyrð-
ust, eða eru munntöm, heldur
vegna hins, hve mjer fundust
þau eiga vel við einmitt hjer.
Enginn getur verið guðunum
—- hinum góðu öflum lífsins —
kærari en æskan — von fram-
tíðarinnar.
Mjer er hann hugstæður
morguninn, sem hann kvaddi
æskustöðvar sínar, Fljótsdals-
hjerað.
Það ér fagurt. að kveðja æsku-
stöðvar sínar á slíkum morgni,
sem í hreinleik sínum og heiði
er hafinn upp yfir hverfulleik
jarðlífsins.
Slíkur morgun gefur íyrir-
heit, og hann getur vel, þar
sem hann umlýkur landið í
mjúkum faðmi sínum, sam-
rýmst þeim hugmyndum, er
menn gera sjer fegurstar um
framhald lífsins.
Þannig getum við hugsað
okkur framhald lífsins — ekki
hins forgengilega jarðlífs, held
ur þess lífs, er við vonum að
sálin, hinn ódauðlegi arfur kyn-
slóðanna, eigi fyrir höndum.
Ingólfur var óskmögur lífs-
ins. Hann hafði þá frjóu eigin-
leika til að bera, sem eru skil-
yrði þess, að allt sje vel gjört.
Það er sárt að sjá á bak slíku
ungmenni, sem glæsilcgustu
vonir ættmenna og sveitarfje-
lags eru tengdar við.
Líf hans var eins og fagurt
ljóð, sem við hcíum aðeins
heyrt upphafið að.
Þessu Ijóði á íslensk æska að
Ijúka — ljúka því með þeim
snildarbrag, sem höfundur lífs-
ins hefir, með lífi þessa æsku-
manns, sýnt, að hann ætlist til
að því verði best lokið.
Við eigum oft bágt með að
sætta okkur við það, þegar
glæsilegum æskumönnum er
kippt á brott. Við gætum þess
ekki, að þótt missir okkar sje
stór, þá hefir forsjónin þó borið
klæði á sárustu eggina.
Innst inni í helgidómi hjart-
ans eigum við fagra minningu.
Hún kemur til okkar á hljóð-
um stundum og hvetur okkur til
dáða þá dagur rís.
Minningin um slíkan mann,
sem Ingólfur Gunnlaugsson var,
er fagurt fordæmi.
Eins og blikandi stjarna bend
ir hún fram á veginn, er halda
skal.
Hún hvetur æskuna til starfs
og gifturíkra verka fyrir land
og þjóð. — Slíkur er töframátt-
ur góðra minninga um glæsi-
lega syni fósturjarðarinnar.
En jafn vel og jeg minnist
þess dags, er Ingólfur kvaddi
æskustöðvar sínar, minnist jeg
dagsins, sem hann var borinn til
hinstu hvílu.
Á þeim degi kom Vetur kon-
ungur fram í aílri tign sinni og
veldi. — Það var, eins og hon-
um fíndist ekki annað sæma.
Það var þróttur í stormi og
hríðum þess dags, en það gat
líka verið djúp sorg.
Það var á þessum degi, sem
æska Fellanna hyllti fallinn foi’-
ingja og sýndi honum virðingu
sína á óbrotinn en fagran hátt.
Það var fagurt, að sjá þá
standa eins og styrka stofna,
veðurbitna og klökuga með
drúpandi fána við gröf glæsi-
legs merkisbera, og mjer þætti
ekki ósennilegt, að hugir þeirra
hafi þá bundist heiti um, að
grípa merki hins fallna for-
ingja og bera það fram til sig-
urs.
Við erum þess ekki álltaf
megnug að reisa háa mirinis-
varða á leiðum látinna vina, en
við eigum þess alltaf kost að
starfa í anda þeirra og sýna með
því þeim og málstað þeixra holl-
ustu.
Og þegar andi okkar l'eitar
sjer hvíldar á landi minning-
anna, þá beygjum við huga
okkar í þökk fyrir gjöfina góðu,
sem okkur virtist þó allt of
snemma frá okkur tekin.
Við blessum minninguna, sem
blikar fyrir okkur í fjölþættri
lífs'baráttu, og við minnumst
þess, að þrátt fyrir allt erum
við rík eftir slíka viðkynningu,
því hún er f jársjóður, sem aldrei
vei’ður frá okkur tekinn — okk-
ar skærasta leiðaidjós — helg-
ur dómur.
Hinrik Thorlacius,
Rússland
FRAMH. AF ANNARI SÍÐTJ.
áhlaupum Rússa og hættunni,
sem af þeim stafaði.
Snemma í þessari viku hóf
von Bock gagnáhlaup úr ýms-
um áttum.
Það er athyglisvert, að Þjóð-
verjar spöruðu skriðdreka sína
í áhlaupum þessum, en tefldu
fram fótgöriguliði, sem vaiáð
var flugvjelum, en áður höfðu
Þjóðverjar haldið uppi miklum
loftárásum á stöðvar Rússa. —
Þjóðverjar hafa sennilega verið
orðnir þreyttir á hinum traustu
vörnum Rússa gegn skriðdreka-
áhlaupum. En það kom Þjóð-
verjum ekki að gagni að breyta
um bardagaaðferðir.
Áttunda þýska herfylkið, er
flutt hafði verið til austurvíg-
stöðvanna frá landamærum
Spánar og Frakklands í byrj-
un þessa árs, tók nú í fyrsta sinp
þátt í orustunum.