Morgunblaðið - 05.01.1943, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 5. janúar 1843,
Rússar taka Chermkowsk
Tilkynntu fall Mozdok
í fyrradag
Harðir bardagar á öllum
víðstöðvunum
AUKATILKYNNING var gefin út í Moskva í
gærkveldi og var á þá leið, að Rússar hefðu
tekið í gær járnbrautarstöð nckkra og bæ, er
nefnist Chernikovsk. Er bær þessi um 160 km. fyrir vestan
Stalingrad.
Þá segir í tilkynningunni, að þarna hafi verið tekið
mikið af skotfærum herfangi og jafnvel flugvjelar. í fyrra-
dag tilkynntu Rússar, að þeir hefðu tekið Mozdok í Kák-
asus, en um þá borg hefir mikið verið barist, og hafa Þjóð-
verjar ekki tilkynnt töku hennar áður, svo vitað sje.
NýársræOa
Hákonar Noregs
konungs
Hjer fer á eftir ræða
Hákonar Noregskonungs,
sem hann flutti á nýársdag
s.l., og útvarpað var um
útvarpsstöðvar í Banda-*
ríkjunum.
EGAR forsætisráðherra
Breta, herra Churchill
ávaypaði bresku þjóðina á hin*
um dimmu dögum ársins 1940,
lofaði hann engu nema „blóði
og svita“. Og þegar hann tal-
aði um það sem gerast myndi
á árinu 1941, gaf hann í skyn,
að langt stríð myndi vera fyrir
höndum.
Flestu fóiki fjell miður að
heyra að það yrði að þola ógn-
ir styrjaldarinnar máski árum
SáWn.-. ■> ■- rA
Á4 dag vitum vjer allir, að
Churchili hafði á rjettu að
standa, og gerði rjett í því að
búa þjóð sína undir það, sem
koma átti, og vjer höfum sjeð
hvernig hinar sameinuðu þjóðir
voru reiðubúnar að taka á móti
hinum þungu höggum, sem þær
urðu fyrir á fyrstu stríðsárun-
um, og jafnframt búa sig und-
ir lokasigur.
Bandaríkin fóru í stríðið,
eftir sviksamlega árás Japana1
á Pearl Híobour. En vegna
framsýni Roosevelts forseta
vöru Bandaríkin vel á veg kom
in til þess að ganga út í bar->
áttuna, þegar þeim var ógnað,
þar sem þau höfðu bæði veitt
efnisle^an og siðferðislegan
stuðnittg til bandamanna, jafn-
vél áður en þau fóru í stríðið.
Mig langar til að leggja
áhérslu á það, hve mjög sú
staðreynd hefir haft áhrif á
oss, að Bandaríkin hafa þeg-
ar á árinu 1942 verið fær um
að taka virkan þátt í styrjold-
inhi í Evrópu. Og oss þykir
þetta þeim mun mikilsverðara,
vegna þess að vjer vitum að
Ameríkumenn, sem berjast á
vígstöðvum Evrópu og Afríku,
gera það ekki til þess að leggja
undir. sig lönd, heldur vegna
þess að þéir Vilja berjast fyrir
bétri sambúð þjóða í millum
og til þéss að frelsa þær þjóðir,
sem undirokaðar eru, og af->
nema í eitt skifti fyrir öll það
stjórnmálalegá hugarfar , sexn
bygt ér á villimannlegri undir-
okun annara þjóða og kyn-
flokka.1
Á árunum sém liðin eru lærð
ist oss að meta og vera þakk-<
látur fyrir hina stórkostlegu
framleiðslu Bandaríkjamanna,
sem gerir breska heimsveldinu
fært jafnt og bandamönnum
þess, að halda áfram stríðnu.
Möndulveldin hafa allsstaðar
sömu stefnu, og hinn friðsami
og lýðræðissinnaði Noregur
varð fyrir óvæntri árás, við átt-
urrt okkar Pearl Harbour þann
9. apríl 1940. og síðan heldur
norska þjóðin áfram biturri
baráttu móti óvini sem kemur
FRA*tH. Á SJÖTTU SÍÐU
TUNIS
Áhlaup Þjóð-
verja é stððvar
Frakka
Reuterfregn frá aðalbæki-i
stöðvum bandamanna I
Norður-Afríku, skýrir frá því í
gærkveldi, að vjelahersveitir
bandamanna hafi farið könnun-
arferðir í nánd við Mejez el
Bab án þess að mæta mikilli
mótspyrnu.
Þá segir tilkynningin, að
ekki hafi verið um aðrar viður-
eignir að ræða á landi, nema í
suðurhluta landsins.
Þá skýra Frakkar frá því,
að Þjóðverjar hafi þann 3. jan.
hafið mikla stórskotahríð á
stöðvar þeirra við Fondouck, og
síðan ráðist á þær með 30—40
skriðdrekum.
Eftir að Þjóðverjar höfðu
sótt nokkuð fram þarna, tókst
Frökkum að hrinda áhlaupinu.
Gerðu ljettar sprengjuflugvjel-
ar bandamanna árásir á vjela-i
hersveitir Þjóðverja.
Annars var lítið uro að vera
í lofti, én aðfaranótt suunu-
dags voru tvær sprengjuflug-
vjelar ítalskar, skotnar niður.
Frönsku hersveitirnar fyrir
vestan Kairouan hafa nú feng-
ið amerísk vopn gegn skriðdrek
um. Ein flugvjel bandamanna
var skotin niður, en flugmað*
urinn bjargaðist.
LoftðrðsirðRuhr
og Hull
Bréskar sprengjuflugvjelar
fóru til árása á Ruhr-
hjeraðið í Þýskalandi, að því er
sagt er í tilkynningu breska
flugmálaráðuneytisins í gær. —
Þrjár flugvjelanna komu ekki
aftur úr árásarför þessari, sem
farin var í fyrrinótt.
Þjóðverjar segja í frjettum
sínum, að þeir hafi gert mikla
loftárás á hafnarborg í Eng-<
landi, og mun vera átt við Hull.
Bretar segja, að aðeins tvær
flugvjelar hafi gert árás þessa,
og hafi önnur verið skotin nið-
ur, en af árásinni hafi hafi
orðið nokkrar skemdir, en ekk-t
ert manntjón.
Bretar missa
tundiursplBll
Reuterfregn skýrir' frá því
í gækveldi, að breska
flotamálaráðuneytið hafi til-
kynt missi tundurspillisins Fire-i
drake, sem var átta ára gamall.
Áhöfn hans var 145 menn.
Hin venjulega tilkynning
Rússa í gærkveldi var á þá
leið, að herir þeirra væru í sókn
á Donvígstöðvunum, fyrir sunn-
an og suðvestan Stalingrad, á
miðvígstöðvunum og í Kákasus
og hjeldu herirnir áfram sókn-
inni í sömu stefnu og áður.
Lundúnafregnir seint í gær-
kveldi skýrðu svo frá, að það
væri álitið, að Chemikowsk
hefði verið umkringd nokkuð
lengi, þar sem vitað sje, að
Rússar sjeu komnir lengra á
þessum slóðum. — Ennfremur
hermdu Lundúnafregnir að
Rússar væru nú að reyna að
yfirbuga mjög harða mót-
ijipyrnu Þjóðverja í Donbugð-
unni.
' t
Þýska herstjórnin skýrir frá
því, að nokkrir rússneskir
skæruflokkar að baki víglínu
Þjóðverja hafi verið yfirbug->
aðir. Annars segir herstjórnin
frá harðri vamarbaráttu þýska
hersins víðast hvar á Austur-
vígstöðvunum, en þó einkum í
Velikie Lukie, sem Þjóðverjar
segjast enn halda, og einnig
í Kákasus.
Bardagar byrja
við Zam Zam
ár sjeu nú byrjaðir við Zam
Zam, og hafi áttundi herinn
breski dregið að sjer skrðdreka
á þem slóðum, tl þess að rjúfa
vamir Rommels. Ekki hefir
henn verið tilkynt frá Cairo,
að orustur sjeú hafnar, en
frjettaritarar segja að svo sje.
Lofthernaður hefir verið
nokkur yfir bardagasvæðinu og
sprengjuárásir gerðar. Lang-
fleygar amerískar sprengju-
flugvjelar hafa gert árásir á
ýmsar stöðvar möndulveldanna
þar á meðal á flugveHi á eynni
Krít. Eru þar sagðar hafá orðið
skemdir miklar.
k
Frjettir
frá Svíþjóð
Stockholmstidningen hefir rætt
möguleika á því að bjóða
ti) Svíþjóðar kahadiskum íshock-
eyflokki, til þess að keppa við
sænsk íshockeyfjelög.
j; Brick Lihdquist frá Sociáldémö-
kraten mun fara til Ilússlands. og
er hann fyrsti sænski stríðsfrjetta-
ritarinn, er þángað fer. Hánn 1111111
háfá bækiétöð sína f Moskva.
Gunnar nokkur. Thoren, sem
ákrifaði árgsargrein á Berggraf
biskup I blaðið Göteborgs Stífts-
tidning, hefir fyrirfarið sjer. Alla-
handa heldur ]dví fram, að það sje
vegna samviskubits.
Skýrsla frá Prins Oarl um hjálp
sænska Rauða Krossins til Grikkja
sýnir, að 76.000 smálestir af hveití
og 3,000 smálestir af öðrum mat-
vörum hafa þegar verið sendar af
Svíum til Grikklands, og hafa
stundum um 600.000 manns matast
í almenningseldhúsum, sem sett
hafa verið upp að tilhlutun Rauða
krossins.
Vísitalaii hækkaði um tvö stig
í nóvember s.l., eða í 195 stig úr
111 stigum í ágúst 1939.
Áfengisinnihald öls í Svíþjóð
verður minkað mikið, til þess að
ur í Eyrarsundi.
Dagens Nyheter skýra frá því,
að um 168.000 Svíar sjeu nú hú-
settih i öðrum lönduxn, flestýr, eða
um 107.000 í Ameríku
Þýskt kaupskip
stöðvað á Atlantshafi
Bx-eska flotamálaráðuneytið
tilkynti í dag, að þýsk 10
þús. smál. skip hefði verið stöðv-
að á Atlantshafi. Ekki er vitað
hvert það vár að fara.
Skipverjar sökktu skipinu og
voru teknir til fanga.
Itðlsk hafskip
f slglingum
SANTA CRUZ í gærkv.
IN miklu ítölsku hafskip,
Duilio og Giulio Cesare,
sem hafa innanborðs 2200 og
2073 ítalska þegna frá Abyss-
iniu, bæði menn, konur og börn
komu hingað frá Port Eliza-<
beth í dag með breska eftirlits-
menn um borð. Eftir að hafa
tekið vistir og vatn, halda skip-
in áfram- ferð sinni til Genúa
Gegnum Gíbraltai'sund.
Hafskip þessi voru í förum
milli Genúa og New York fyrir
stríð. — REUTER.
Bættar tryggingar
I Bandarlkjunum
WASHINGTON í gærkv.
ITT af því, sem Roosevelt
forseti mun minnast á í
boðskap sínum til Bandaríkja-
þings á fimmtudaginn kemur,
verður, að því er góður heim
ildir segja, áætlun til enn stór-
kostlegri almenningstrygginga,
en felast í uppástuxigu Sir Bev-
erige hins enska (sem getið
hefir verið hjer í blaðinu).
— REUTER. ’•
— m , i
Stefna Lavals
skýrð
Lundúnafregnir skýra frá því
í gær, að Marcel Deat,
sem er hægri hönd Lavals, hafi
fyrir nokkru ritað grein í blað
sitt, L’Oeuvre, og haldið því1
þar fram, að taka bæri allar
éignir þeira Frakká, sem flúið
hafa til Noi'ður-Afríku, e'ða
tekið þár upp samvinnu við
bandamenn. Ennfremur segir
Deat, að taka bæri alla vanda-
menn þesara mann sem gisla
og hafa þá í haldi. Þá sagði
Deat einnig, að það væri stefna
Lavals, að hreinsað yrði svo
til meðal embættismanna
frönsku þjóðarinnar, að þar
yrði enginn eftir, sem ekki vildi
samvinnu við Þjóðverja.
Sprengfutilræðl
í MarseiIIes
VICHY í gækveldi.
lvarlegur atburður varð í
Marseilles, er sprengj-
um var varpað að gistihúsi einu
þar sem þýskir liðsforingjar
dvöldu, og inn í veitingahús
nokkurt, sem Þjóðverjar sækja
mikið. Beið eigandi gistihúss-
ins bana, en kona þýsks embætt
ismanns særðist. Umfei'ðabann
hefir vex'ið sett í borginni milli
kl. 2 og 6 að morgni og verða
allir gluggar að vera lokaðir.
— REUTER.
regnir frá LíByu i
skýra frá því, að bardag-i
spara korn.
i Kýðgerð er byggmg mikds ís-
brjóts, sem mixn kosta um 25 mxlj
%'ær ónir króna, og verður hann notað
t
i