Morgunblaðið - 20.07.1943, Page 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjijdagur 20. júlí 1943.

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Framkv.stj Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stcfánsson (ábyrgðarm.)
Auglýsingar: Ámi Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 7.00 á mánuði
innanlands, kr. 10.00 utanlands.
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
• •
Ofug kenning
ÞEIRRI KENNINGU hefir verið haldið á lofti í Al-
þýðublaðinu að undanförnu, að við ættum ekki að stofn-
setja hjer lýðveldi á næsta ári og slíta sambandinu við
Dani, þar sem að það sje vitað, að hugur Dana sje slík-
ur, !að þeir mundu á engan hátt sporna við því, að við
hefðum algjörlega þann hátt á því, sem okkur hentaði,
er til sambandsslita kæmi, ef viðræður milli landanna
gætu farið fram. Það sje því óviðkunnanlegt að draga
sambandsslitin ekki þar til stríði lýkur og viðræður geti
farið fram.
Það væri sennilega nær að telja óviðkunnanlegt, að
slíta. sambandinu nú, ef við vissum að hugur Dana væri
lannar en Alþýðublaðið vill vera láta, og við, með sam-
bandsslitum nú, sviftum Dani rjetti, sem þeir hefðu, til
ákvarðana um úrlausn málsins. En svo er ekki. Sá tími
er kominn, sem hvort ríkið fyrir sig getur ráðið því
einhliða, hvort sambandslagasamningurinn skuli áfram
vera í gildi. Ef við fslendingar viljum ekki áframhiald-
andi gildi samn-ingsins, þurfum við eklti leyfi Dana til
þess að losna undan skuldbindingum hans. Hvort við
viljum breyta okkar eigin stjórnskipun í lýðveldi þurf-
um við heldur ekki samþykki Dana til. Þiað er þess
vegna í sjálfu sjer miklu fremur aukaatriði, hvernig
hugur Dana er, þegar því er að skipta að tryggja fram.
tíðarfullveldi og sjálfstæði íslands. Þar skiptir nú af-
staða annara þjóða meira máli, og þá fyrst og fremst
hinna stóru lýðræðisríkja, Eiandaríkjanna og Bretlands.,
Því að augljóst er öryggið í því, að þessi ríki virði sjálf-
stæði okkar, og lofi að vinna að því að önnur-'ríki geri
það líka. «" "
Það er mesti misskilningur hjá Alþýðublaðinu að
halda að Morgunblaðinu sje þægð í því, að hialdið sje
leyndum skjölum, sem eiga að bera vott um hinn góða
hug Dana til okkar. Að sjálfsögðu er farsælast, að gagn-
kvæmur sje góður hugur íslendinga og Diana í hvers
annars garð og öll viðsWpti þjóðanna sem vinsamlegust-.
Stóra spurningin
TRÚNAÐARRÁÐ Verkamannafjelagsins Dagsbrún í
R,eykjavík hefir nýlega samþykt að segjia ekki upp
samningum við atvinnurekendur. f skrifum Alþýðu-
blaðsins um þessa smþykt kemur nokkuð greinilega fram
snöggi bletturinn á samkepnis-pólitík Alþýðuflokksins
og kommúnista um verkamannafylgið.
Þessir flokkar hafa fyr og síðar hlaupið í kapp með
kröfur og yfirboðskröfur með þeim hætti að fyrst og
fremst hefir verið á það litið, hversu líklegar þær væru
til þegí að ganga í augun á verkamönnum í það og
það skiptið en ekkert skeytt um hitt, á hverskonar mál-
efnalegum rökum og stoðum væri bygt.
Nú þegar trúnaðarráð „Dagsbrúmar“, þar sem komm-
únistar virðast ráða, hefir samþykt að. segja ekki upp
samningum við atvinnurekendur, kemur Alþýðublaðið
til skjalanna. Ekki til þess að taka ákveðna afstöðu með
því eða móti, hvort rjett sje gjört .eða rangt. „Alþýðu.
blaðið lætur Dagsbrún eina um þetta mál“, segir blað-
ið. En það vill varpa frafn einni spurningu: „Kvað
myndu kommúnistar hafa sagt, ef það hefðu verið Al-
þýðuflokksmenn, sem setið hefðu í stjórn Dagsbrúnar
— og samþykt að gera ekki tilraun til þess að bæta
kjör Dagsbrúnarmanna?“ Þarna kemur stóra spurn-
ingin! Hvað mýndu þeir segja eða gera — kommarnir
eða alþýðuflokksmennirnir? Um þetta spyrja þeir sjálfa
sig forsprakkar þessara tveggja flokka í kapphlaupinu
um kjósendafylgið, þó að öðru leyti sje hvorki skeytt
um skömm nje heiður.
í Morgunblaðinu
fyrir ZS árum
Morgunblaðið fær brjef úr
fangabúðum.
8. júlí.
Belgiskur fangi, Georges Fla-
meng, sem kyrsettur liefir verið
í Hollandi, ritar Morgunblaðinu
frá fangabúðunum í Zeist og bið-
ur það að reyna að útvega sjer
frímerki í skiptum fyrir brjef-
spjöld með myndum frá fanga-
búðunum eða minjagripi úr
bernaðinum. Ef einhver vildi
senda manni þessum frímerki,
getur sá hinn sami snúið sjer
til Morgunblaðsins til þess að fá
að vita utanáskrift hans.
9
Mönnum er farið að of-
bjóða bílafjöldinn, og hve
mikið fje er notað í bílferða-
lög.
8. júlí.
„14 bílar komu nú með Gull-
fossi frá Ameríku. — Eigi nú
þóssir bílar að taka til starfa
og keyri í þrjá næstu mánuði,
þá hafa þeir kcyrt inn 1. okt.
kr. 84,000,00. Setjum nú svo að
áðrir 14 sjeu fyrir og að þeir
keyri í 4 mánuði 2000,00. inn-
keyrða peninga á mánuði og að
hjer sjeu þá 28 bílar, sem að
roeðaltali taki við kr. 2(K)0,00 á
máuði 'af farþegum. það verður
til samans kr. 196,000,00, sem
farþegar leggja út. En hjer eru
miklu fleiri hílar, — og 28 .bílar
með 66 kr. keyrslu á dag, munu
án efa vera hjer með 4 mánaða
úthaldi, og það verður 56,000
krónur á mánuði eða 224 þús.
krónur á mánuði. Hvað græðist
á þessu kemur ekki málinu við,
en þessu er snarað út af farþeg-
um ti! gagns og gamans.
það er rangt að segja að aur-
arnir sjeu ekki í „circulation“,
þrátt fyrir harðæri. — Nálega
úi milj. í stutt ferðalög.
•
Blaðið flutti lesendum sín-
um ýms hollráð. Hjer er eitt:
8. júlí.
„Sjcu menn langt frá vátni,
sem þeir geta baðað sig í, er
iiijög hressandi að fá sjer dagg-
arbað á .morgnana. Iír það gert
með því að velta sjer alsnöktum
á döggvotum túnblctti. Best að
taka sólbað á eftir“.
Sumarið 1918 var eitt
mesta grasleysisár sem kom-
ið hefir á þessari öid, segir
svo:
9. júlí.
„Um mörg ár hcfir grasspretta
eigi verið eins slæm hjer eins
og nú. það getur tæplega kall-
ast að komnir sjeu sæmilegir
liagar hjer í kringum bæinn og
tún eru óvenju gróðurrýr.
Spretta í matjurtagörðuin er og
með lakara móti og eru horf-
urnar hvergi nærri góðar“.
10. júlí.
„Biflijólum fjölgar hjer í'bæn-
um og með Gullfossi nú síðast
komu hingað körfur til þess að
festa við hjólin og má nú dag-
lega sjá 2 og 3 menn þeysa um
bæinn á þessum farartækjum".
\Jílverji ólripar:

ijr ílaqíí
ciaieaci
9VVVVvV%*
vvvvvvvvvvvvvvvv♦
/./. I
ItPínu |
Um mataræÖi.
DR. CHARLfiS HILL er
maður nefndur. Hann er bresk
ur læknir og hefir haldið
fjölda fyrirlestra í breska út
varpið um mataræði. Hjer á
dögunum las jeg ritdóm um
bók, sem nýlega hefir verið
gefin út eftir hann og nefnist
„Skynsamlegt ‘niataræði á
stríðstíma". Það, sem veldur
því, að jeg geri'þessa bókar
fregn að umræðuefni hjer.
eru ummæli dr. Hills um síld
ina. Hann segir, að síld sje
sennilega einhver besti matur
og ódýrasti, sem fáanlegur sje.
Maður. sem borði sem -svari
þremi síldum á dag, fái öll
þau efni úr dýraríkinu, sem
hann þarfnast.
Ýmislegt fleira er haft eftir
lækninum í þessum umrædda
ritd.ómi. Hann segir til dæmis,
að lítið soðið kjöt meltist
auðveldar heldur en mikið
soðið og að fiskur missi .til
tölulega lítið eða ekki neitt af
nauðsynlegum efnum þótt
hann sje niðursoðinn eða
reyktur. Næst besta fæðuteg
und í heimi sje nýmjólk —
móðurmjólkin sje heilnæmust
allrar fæðu. Dr. Hill heldur
því fram, að smjörlíki, eins
og það er framleitt nú, sje
jafngott til fæðu og smjör
og meira að segja sje meira
D-vitamíni í smjörlíki heldur
en í smjöri.
Vafalaust eru þetta alt stað
reyndir, sem vísindamenn og
.læknar þekkja, en almenning-
ur veit Iítið um gildi fæðu-
tegunda, enda gert alt of lítið
að því að fræða almenning
um heilnæmi og næringar-
gildi helstu matartegunda,
sem við borðum.
©
Því borðum við
ekki meiri síld ? ,
HVERIýlG stendur á því, að
við íslendingar borðum ekki
meiri síld heldur en við ger-
um? Nú sem stendur er erfitt
að fá góðan fisk. Húsmæður
þekkja það. Fyrir Norðurland
inu veiðist hinsvegar á þess-
um tíma árs meiri síld heldur
en nokkursstaðar annarsstað-
ar í heiminum. Hvernig stend
ur á að ekkert er gert til
að koma þsssari síld á markað
hjer í Reykjavík? Sennilega
getur enginn svarað þeirri j
spurningu. Enginn vandi væri J
að hafa hjer á bcðstólum glæ-'
nýja síld svo að segja á hverj
um einasta degi sumarsins.
Samgöngurnar við Norður-
land eru það góðar nú orðið,
að sildin þyrfti ekki eð vera
nema nokkurra klukkustunda
gömul, og betri fisk er ekki
hægt að fá um hásumarið,
nema ef vera skyldi lax.
Útiendingur
hneykslast á
„skrælingja-
myndinni“.
BRESKUR flugliðsforingi,
sem hjer dvelur, skrifar mjer
brjef út af skrípamyndinni,
sem jeg birti úr ameríska
blaðinu, í vikunni sem leið.
Flugliðsforinginn segir m. a.
í- brjefi sínu:
„Hver einasti útlendingur,
sem til landsins hefir komið,
eða dvalið hjer, þó ekki sje
nema vikutíma, og sem hefir
ómakað sig til að kynnast ör-
lítið íslandi og sögu þess,
mun brosa að því hve mynd
þessi er hlægilega einfeldnis-
leg. Margir okkar þekkja til
íslendinga, sem fluttst hafa
búferlum til Englands, Kana>.
da, eða annara staða og hafa
orðið virtir borgarar. Hinsveg
ar mun mögum íslendingum
sárna að sjá, að land þeirra
skuli vera svo lítið þekt er-
lendis, að nokkur heiðarlegur
ritstjóri skuli láta fá sig til
að, birta jafn heimskulega
skrípamynd".
„Við, útlendingarnir í hern
um, sem- höfum fengið tæki-
færi til að heimsækja ísland
og kynnast því að eigin reynd,
munum nota hvert einasta
tækifæri til að gefa rjetta
mynd af íslandi í heimalandi
okkar. Það getum við best
gert með því, að skýra' frá
gestrisni þeirri og vinsemd,
sem fjöldi íslendinga hefir
sýnt okkur“.
I Sundhöllinni.
NÚ ER Sundhöllinni lokað
um tveggja vikna tíma, vegna
sumarleyfa. Ekkert út á það
að setja. Starfsfólkið þarf að
fá frí, og fleiri og fleiri fyr-
irtæki eru farin að taka upp
þann sið, að loka alveg á með
an sumaleyfi standa yfir. —
Kemur vinnan þá mikið jafn-
ar niöur á starfsfólkið held-
ur en þegar sumarleyfi standa
yfir alt sumarið og þeir menn,
sem eftir eru, verða að vinna
tvöfalt verk.
En það var Sundhöllin og
umgengnin í henni, sem jeg
ætlaði að tala dálítið um. Fyr
ir nokkru mintist jeg á þá
hliðina, sem að starfáfólki
sundhallarinnar snýr. Nokkru
síðar hitti jeg mann, sem er
kunnugur í Sundhöllinni.
Hann sagði mjer, að starfs-
fólkið hefði ekkert haft við
aðfinslur mínar að athuga.
Það væri gott að fá góð ráð
í allri vinsemd. En hinsvegar
mætti minnast á framkomu
gestanna um leið, því að hún
væri ekki altaf til fyrirmynd-
ar.
Flestir Sundhallargestir
gengju þrifalega um klefana,
en aftur væru sumir svo ó-
þrifalegir, að það væri hrein-
asta „svínarí".
Dæmi væru til þess, að mað
ur heíið gengið örna sinna í
einum klefanum. Fleira þessu
líkt mætti nefna og sannleik-
urinn væri sá, að síst væri
gengið þriflegar um í klef-
um kvenna heldur en karla.
Jeg ætla ekki að þessu sinni
að skýra frá fleiri dæmurn um
umgengni Sundhallargesta. En
það sem ætti að gera, þegar
gestir ganga illa um, er að
banna þeim aðgang að Sund-
höllinni.