Morgunblaðið - 11.09.1943, Qupperneq 4

'4
L
MO R G UNBLAÐIÐ
Laugardagur 11. sept. 1943
AKUREYRARBRJEF
Hvað tekur við?
Ekki er annað fyrirsjáan-
legt en að atvinna verka-
fólks hjer fari mjög mink-
andi næstu mánuði. Setu-
liðsvinnan er þegar úr sög-
unni og horfur á að bygg-
ingavinna dragist mjög
saman vegna efnisskorts. —
Jafnframt er gert ráð fyrir
hækkuðu verði á ýmsum
helstu lífsnauðsynjum
manna, a. m. kjöti og kart-
öflum. Þegar ríkið hefir svo
i hyggju að minka framlög
sín til opinberra fram-
kvæmda, er síst að furða,
þótt nokkurn kvíða setji að
verkamannin’um um af-
komu sína.
Nýlega hafa verið gerðar
ráðstafanir til að tryggja
framleiðendum landbúnað-
arafurða ákveðnar árstekj-
ur er miðast við 14,500 kr.
á þessu ári. Er sú upphæð
bygð á heildartekjum nokk-
urra stjetta síðastliðið ár,
er atvinna þeirra var meiri
en nokkurn tíma fyr eða
síðar, þ. á. m. mikil eftir-
vinna og helgidagavinna. —
Hjer í bæ munu að vísu
tæplega finnast dæmi slíkra
tekna hjá verkamanni, og
því síður hjá fastlaunuðu
iðnaðar- og verslunarfólki.
En hið fastlaunaða fólk hef
ir þó, eins og framleiðand-
inn, tryggingu fyrir stöð-
ugri atvinnu, sem verka-
maðurinn hefir ekki, og er
á því reginmunur. — Ef
ganga á út frá 14,500 króna
meðalkaupi hjá einhverri
vinnustjett í landinu, er
sýnilega verið að skrúfa dýr
tíðina upp og halda í öfuga
átt við það, sem allir hugs-
andi menn eru sammála um
að beri að stefna.
Flestir telja það hið mesta
óráð að kaupa dýrtíðina nið
ur með framlögum úr ríkis-
sjóði, þar sem þegar er sýnt
að til þess þarf óhemju mik-
ið fje. Mundu þau framlög
þó stóraukast, ef halda á
áfram á þeirri braut með
haustinu. Hinsvegar er sýnt
að eigi kjötverðið að hækka
svo sem vísitölunefndin tel
ur þurfa, mun lítið verða
um kjötkaup í haust hjá
verkafólki og láglaunafólki
bæjanna, en þar sem fyrir-
sjáasrtlegt er, að slátrun verð
ur með mesta móti, horfir
ekki vel um kjötsöluna. Er
hjer um mikið vandamál að
ræða, sem Alþingi mun
reynast fullörðugt að leysa.
Fyrirlesari á ferðalagi.
* Undanfarnar vikur hefif
Sigurður Einarsson docent
verið á ferð um landið og
haldið fyrirlestra í sjóþorp-
úm og kaupstöðum, er hann
hefndi:.‘,,Sjálfstæði landsins
—■ lífsöryggi komandi daga“
*— Hann kom m.. a. hingað
til Akureyrar og fjekk um
30 hræður í Samkomuhúsið
til að hlýða á boðskap sinn.
Hvert innihald hans hefir
verið, gefa ummæli ,,A1-
þýðumannsins“ hjer í bæ
bestar upplýsingar um. Seg-
ir blaðið, að erindið hafi ver
ið „fróðlegt og snjalt og þá
um íeið gerólíkt þeim sjálf-
stæðisvaðli, sem fólk hefir
haft af að segja í blöðum
landsins undanfarið“. Gerir
blaðið síðan tilraun til að
skýra efni erindisins, sem
af lýsingunni að dæma hef-
ir fallið vel í kram undan-
haldsmannanna í Sjálfstæð
ismálinu. Segir það, að fyr-
irlesarinn hefi gefið ýmsar
upplýsingar um hvað hugs-
að væri, ritað og rætt er-
lendis um sjálfstæði íslands
í framtíðinni og færi ekki
hjá því, að „þeim myndi
þykja þessar upplýsingar
athyglisverðar, sem halda,
að sjálfstæði vort í fram-
tíðinni velti eingöngu á því
hvort við slítum formlega
sambandinu við Dani 17.
júní næskomandi eða síð-
ar á næsta ári“.
Þar sem gera verður ráð
fyrir, að túlkun blaðsins á
erindi dócentsins sje nærri
lagi, þá verður erindið að
skoðast sem einn liðurinn í
baráttu Krata og Þjóðveld-
issinna fyrir því, að íslend-
ingar leggi sjálfstæðismálið
á hilluna fyrst um sinn. —
Getur verið, að kvis hafi
verið komið á það, áður en
fyrirlesarinn hóf prjedikun
sína hjer í samkomuhúsinu
og þessvegna hafi hann orð-
ið að tala yfir tómum stól-
um.
Vakningin 1874.
Hvergi munum við eiga
samankomið jafngott yfir-
lit um hátíðahöld þjóðar-
innar árið 1874 og í Annál
19. aldar, yfir það tímabil,
sem nú er nýlega kominn á
bókamarkaðinn. í öllum
sýslum landsins var þá efnt
til fjölbreyttra hátíðahalda,
og er þeim öllum skilmerki
lega lýst. Það hlýtur að
vekja athygli lesandans
hversu mikil vakning og
framfarahugur er þar ríkj-
andi, því ^ð víðast er efnt
til umræðna um atvinnu og
menningarmál og sjóðir
stofnaðir til að hrinda fram
nytjamálum fyrir þjóð eða
hjerað. Meðal annars segir^
svo frá fundunum í Skafta-
fellssvslu:
,,A Kleifafundinum kQmu
bændur sjer saman um að
hefjast handa um jarðabóta
vinnu í fjelagi. í Dyrhóla- j
hreppi var stofnaður fram-
farasjóður fyrir hreppimp j
og lofaði einn efnaður bóndi
að leggja til hans 500 rd.
með þeim skildaga, að aðrir
hreppsbúar legðu fram all-
ir til samans aðra 500 rd.1
Einn ómagamaður, en þó
vel bjargálna, lofaði 50 rd.
og vinnumaður nokkur öðr-
um 50 rd“. j
Sjálfsagt' hefir stjórnar-
skráin, sem konungur færði
þjóðinni í afmælisgjöf það
ár, lyft undir vorhug og at-
hafnavilja hennar, og hefir
svo jafnan reynst við hvern
áfanga hennar á leiðinni til
fullkomins sjálfstæðis.
Erfitt sumar.
Höfuðdagur er liðinn hjá,
nýtt tungl og Egidiusmessa,
án þess að brygði til batn-
aðar um tíðarfar, svo að
nokkru næmi. Að vísu hefir
hlýnað, en þurkarnir eru
stopulir, svo að hey liggur
undir skemdum. Ber öllum
saman um, að sumar þetta
sje eitt hið erfiðasta, fyrir
landbúnaðinn, sem komið
hefir hjer um slóðir.
6/9 1943.
Jökull.
Vfir 20. þús.
fjelagar í
sambands-
fjel. Í.S.Í.
Ný sambandsfjelög.
Þessi fjelög hafa nýlega
gengið í sambandið: U. M. F.
Grundfirðinga, fjelagsmenn
68, form. Guðmundur Run-
ólfsson. Nú eru sambands-
fjelög í. S. í. 157 að tölu,
með yfir 20000 fjelagsmenn.
íþróttanámskeið:
Á vegum sambandsins
hafa þessi íþróttanámskeið
verið haldin: Námsskeið í
sundi í Bolungarvík í tæp-
an mánuð. 71 nemandi tók
þátt í pámskeiðinu. Kenn-
ari var Guðmundur Þórar-
insson. -
Þá hefir Axel Andrjesson,
knattspyrnukennari, haldið
námskeið á ísafirði í júlí-
mánuði í knattspyrnu og
handknattleik. Námskeiðið
stóð yfir í rúman mánuð og
tóku 73 stúlkur þátt í hand-
knattleik, en 121 þátt í
knattspyrnu úr Herði og
Vestra. Þá hjelt hann 3ja
vikna námskeið hjá íþrótta-
fjelaginu á Patreksfirði. —
Þátttakendur voru 60 stúlk
ur í handknattleik og 67
piltar í knattspyrnu. Er
mikill áhugi þar fyrir að
fá góðan leikvöll og enn-
fremur að byggja þar sund-
laug.
Þá hefir Hermann Stef-
ánsson, íþróttakennari, hald
ið námskeið hjá Má^na í
HÖfðallvárfi. Þátttak. voru
47 og hjá Knattspyrnufje-
lagi Siglufjarðar tóku 44
þátt í knattspyrnu, en 28
stúlkur í handknattleik. Þá
tóku og 7 piltar þátt í dóm-
aranámskeiði í knattspyrnu
og handknattleik. Námskeið
inu lauk með kappleik í
handknattleik stúlkna og
pilta.
Brjef:
Selskerjavitinn
Herra ritstjóri!
HJERUMBIL tvær sjó-
mílur norðaustur af nesi
því. er lengst gengur til
hlafs milli Ófeigsfjarðarflóa
og Trjekyllisvíkur, og Vet-
urmýranes nefnist, liggjai
Selsker eða Sælusker, eins
og þau voru kölluð hjer
um slóðir alt fram á þessa
öld. Ekki veit jeg hvort
4.
nafnið er rjettara eða upp-
runalegra. Selveiði vpr
stunduð við skerin alt fham
til 1618 eða þar um bil, að
mig minnir, en aldrei mun
hún þó hafa verið mikil,
eðá v-art rmeiri en 15—20
kópar á ári, enda mjög
örðugt að stundia þar veiði
vegna brims og stormia, því
skerin liggja mjög fyrir
opnu hafi. Það mun líka.
æði oft hafa hent, að sela-
netin töpuðust með veiðinni
í. Ekki virðist ólíklegt, að
Sælusker sje eldra nafn á
skerjunum, því sæla mátti
það kalliast, fyrir menn á
opnum árabátum, að kom-
ast í var við skerin, þegar
fljótlega gerði vestan storm
og engin tök voru að ná
landi og ekki lá annað fýr-
ir en láta reka til hiafs,
enda sannar sagnir um, að
bátar hafi legið við skerin,
er svo bar undir, og mpnn-
irnir sennilega bjargað
þannig lífinu, þótt vistin
væri köld.
Á skerjum þessum er nú
nýlega lokið við byggingu
á myndlarlegum vita. Er
hann gerður úr járnbentri
steinsteypu, undirbygging-
in (sökkullinn) er 4 metra
há og veggir 2 metrar á
þykkt, an|ars eru útveggir
vitans 0,35—0,50 m. á
þykkt. Ljóshæð vitans verð
ur 14,80 metrar. Óvíst er
hvenær hægt verður að
taka vitann í notkun, vegna
ö'rðugleika um útvegun
ljóstækja.
Byrjlað var á byggingu
vitans í lok maímánþðar og
var verkinu lokið í endað-
an júlí, eftir aðeins tveggja
mánaða tíma. Má það telj-
ast mikið afrek tað ljúka
við þesqa byggingu á svo
skömmum tíma, þegar þess
er gætt, hve aðstaða öll er
erfið, alt efni varð að
sækja til lands og var sumt
af því flutt :alla leið frá
Hólmavík. Mjög brima-
11)5; 1 i ' i i n ,
samt er við skerin, sem fyr
er frá sagt, og þau ekki
hærri en svo, að yfir þau
gengur í öllum meiri sjó-
görðum. Tíðarfar mátti
teljast mjög hagstætt mest
allan tíman, þó viar oftast
töluverð undiijalda og köld
veðrátta allt fram til 20.
ijúní, og undruðumst við,
semi í landi vorum, oft og
tíðum, að „skerjakarlarn-
ir“ skyldu geta komið að
sjer byggingarefni í svo
miklu brimi. Eftir 20. júní
gerði blíðviðri og stóð það
svo að segja óslitið til laug
árdagsins 23. júlí. Þá um
kvöldið gekk í norðaustan
stórviðri með mikilli úr-
komu og stóð veðrið til
næsta fimtudags. 'Mest var
veðurhæðin og sjógangur-
inn á mánudag og þriðju-
dag, úrkoma mikil og kuldi
svo lað snjóaði niður í miðj-
,ar hlíðar. Þegar á aðfara-
nótt sunnudags var hafður
maður á verði, og á mánu-
dagsmorgun var farið að
flytja fólk og farangur úr
verkamannaskýlinu í vit-
ann, enda var þá farið að
ganga yfir skerið, og um
kvöldið brotnaði verka-
mannaskýlið. Á miðviku-
dlag fór veðrið að lægja,
en ekki var hægt að ná
fólkinu úr skerinu fyr en
á fimtudag. Var það þá
flutt til Eyrar í Ingólfs-
firði.
Þegar veðrið skall á.
voru matarbirgðir mjög af
skornum skamti í skerinu,
og var matarskömtun þeg-
ár upp tekin og ekki neytt
nerpa einnar máltíðar á
dag meðan veðrið stóð yfir.
Að endingu vil jeg, fyr-
ir hönd okkar allra, sem
væntanlega njótum góðs af
þessari vitabyggingu,þakka
öllum þeim, er lað henni'
hafa unnið á einhvern hátt,
og þá fyrst og fremst verk
stjórianum Sigurði Pjeturs-
syni og verkafólkinu, sem
auk rösklegrar framgöngu
við verkið, hafa lagt líf
sitt í hættu við fram-
kvæmd þpss. Er það ósk
mín og von, að land okkar
skorti 'aldrei slíka menn til
að vinnja þau nauðsynja-
störf, sem hug og dug þarf
til.
StrandamaSur.
Handavinnunámskeið
Heimilisiðnaðarfjelags íslands
hefjast 6- okt. n.k. Kenslu verður hagað eins og að
undanförnu. Allar upplýsingar gefur frú GUÐ-
RÚN PJETURSDÓTTIR, Skólavörðustíg 11 A. —
Sími 3345 kl. 2—5 daglega-