Morgunblaðið - 06.01.1944, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 6. janúar 1944.
Af dvöxtunum skulu þeir þekktir verða
„Vakið, vakið! Verka til
kveður vál.eg yður nú skelf-
ingatíð!” . -
Þannig kvað Jón Ólafsson
forðum, og þessi herhvöt hefir
aldrei átt brýh' '^windi til okk
ar íslendinga « ^^lmitt nú. —
Það er vitanlegt að trúleysi og
mótþrói gegn guðsorði og sann-
leiksljósi því, sem stafar frá
kirkju Krists, hefir gert mjög
opinskátt vart við sig meðal
vor, nú á þessum síðustu og
verstu timum, en þó mun það
dæmi, sem birtist í ÞjóðVilj-
anum 7. þ. m. nærri einstætt
— það, að maðúr gangi í guðs-
hús í þeim tilgangi að festa sjer
í minni örfá sundurlaus orð úr
ræðu prestsins, til þess að gera
hana að blaðamáli.
Hann leitast við að nota við-
leitni þeirra manna, sem ekki
eru sofnaðir andlegum svefni,
og vekja þjóð sína og vara hana
við falsspámönnum, nota þessa
viðleitni, sem vopn gegn krist-
inni kirkju. Hann leyfir sjer
að herma rangt frá orðum og
anda þessarar ræðu, sem flutt
er fyrir viðstöddum áheyrend-
um og útvarpshlustendum um
land allt. Þetta er langt frá því
að vera í fyrsta sinn, sem
stjórnmálaangurgapar okkar
virðast treysta um of sljóleika
og minnisleysi þjóðarinnar.
Sem betur fer, eru ekki all-
ir heilar svo ringlaðir, að þeir
geti ekki vel fylgst með stuttri
ræðu og tekið heildarafstöðu til
efnis hennar, án þess að láta
aðra segja sjer hvað sagt hafi
verið. Enda fer það líka betur
nú á þessum hlutdrægnis og ó-
sannindatímum.
Þessi blessaður kirkjugestur
nefnir sig k, aðeins lítið k, það
er eins og hann vilji gera sem
minst úr sinni eigin persónu
til þess að skyggja ekki á hug-
sjón sína.
Jeg ætla mjer ekki að fara
að bera það af sjera Jakob, að
hann hafi talað skýrt og skor-
inort til kommúnista. — Hann
hafði líka leyfi til að segja
hverjum þeim til siðanna, sem
með orðum eða athöfnum rís
gegn anda og kenningu Krists,
hvort sem þeir kalla sig komm-
únista eða eitthvað annað. —
Hann hafði fylsta leyfi að vara
þjóðina í nafni drottins síns við
falsspámönnum, sem vilja
koma til hennar í sauðargær-
um, þótt þeir væru hið innra
glefsandi vargar. Drottinn sagði
sjálfur, að þeir mundu þekkj-
ast af ávötunum, og orð hans
hafa staðist allt til þessa dags.
Hverjir eru ávextir þessa spilta
þverúðaranda, sem leitast við
að koma sínum kaldhömsuðu
efnishyggju-hugmyndum inn í
mannleg hjörtu en hrekja það-
an hinn heilaga tilbeiðslu anda,
sem alla tíma hefir vitnað í
brjóstum mannanna um guð-
legt eðli þeirra og sameiginleg-
an uppruna frá uppsprettu alls
lífs og fyllingu guðlegs mátt-
ar? Það er þessi þverúðarandi
heimsins, sem ávalt leitast við
að deyða' þann anda, sem að
lokum mun sigra hið illa 1 heim
inum fyrir mátt þess frelsara,
er sendur var hingað á jörð
til þess að kenna mönnunum
að þekkja hinn beina veg heim
til föðurhúsa kaérleikans guðs.
/
Eftir Örmu frá Moldnúpi
Það hefir alltaf sýnt sig, að
þrátt fyrir allar vjelar hins illa
er það þó Kristur, s6m hefir
sigrað heiminn.
Það á eflaust að vera þessari
margumræddu stjórnmála-
stefnu til hags, að k. lýgur því
á sjera Jakob, að hann hafi kall
að kommúnismann í heild sinni
göfuga hugsjón. Hann sagði
eitthvað á þá leið, að sú hug-
mynd kommúnismans að skoða
jörðina, sem sameiginlega eign
allra manna, þar sem allir væru
jafn rjettháir til þess að njóta
gæða hennar, sú stefna sagði sr.
Jakob að væri háleit hugsjón.
En var það svo mjög of mælt
að kommúnistar gerðu varla
meira en „nudda sjer utan í”
þá hugsjón? Eða hvað eigum
við aumar skepnur að hugsa
okkur um árás Rússans á Pól-
land, flakandi í sárum, eftir
grimdaræði Þjóðverja, kröfur
þeirra til sinna eigin hagsmuna
í Eystrasaltslöndunum og síð-
ast en ekki síst styrjöldina við
Finnland? Og svo mætti lengi
telja margt að þeim, ekki síð-
ur en öðrum menskum mönn-
um virðist erfitt að sýna sanna
fúllkomnun í verkinu. Og hvað
geta þeir þá verið að stökkva
upp á nef sjer, þótt þeir með
hógværð sjeu mintir á veik-
leika sinn og sinna kennifeðra?
En hvað um hinn fasistiska
anda í ræðu klerksins, veit jeg
ekki hvað minn góði vinur k
er að fara.
Sjálfsagt hugsar hann sjer nú
að láta krók mæta bragði og
fyrst klerkur gerist svo djarf-
ur að nefna háttvirtan stjórn-
málaflokk á nafn, en talaði ekki
undir rós, eins og mjög hefir
tíðkast í seinni tíð í andlegum
málum, eflaust til þess að koma
ekki of nærri meinum mann-
kynsins, svo að þau gætu þess
betur fengið að dafna í friði.
„Illur veit hvar ódyggur sit-
ur”, segir gamall málsháttur.
Kommúnistar vita vel, að
fasisminn^ er eins ógeðfeldur
insta kjarna þessarar þjóðar og
kommúnisminn. Þeir vita það
ósköp vel, að þjóðin á enn þá
í brjósti sínu þrá eftir guði í
eilífu lífi í samfjelagi við hann.
Þar sem báðar þessar stefnur
hafa bygt út eilífa hugsjón
mannanna og hjálpræði Jesú
Krists, þá finst þeim, að stefn-
ur þessar muni vera álíka mikl-
ar grýlur á hin góðu börn þjóð
arinnar, sem ennþá lesa bænir
sínar og fela drotni vegu sína.
Það er þessvegna mesta her-
bragð, að reyna að koma því
inn hjá þjóðinni, sem þeir allt
af halda svo auðtrúa og auð-
leidda, að ef einhver blæs á
þeirra háleitu hugsjón og Jó-
seps Stalins, þá sjeu hjer á ferð
fasistar af hinni róttækustu
tegund. En íslensk alþýða er
ekki alltaf svo heimsk sem þeir
hyggja. Við, sem fylgjumst með
prestunum frá degi til dags í
húsi drottins og komum þang-
að ekki í þeim tilgangi að gera
uppreisn móti orði drottins og
kirkju hans, heldur til þess að
styrkjast í samfjelagi við hann
ög sækja kráft til’þess, að heVjá
baráttu lífsins í heimi hjer. —
— Við ættum líka aldrei að
gleyma því, að biðja guð að
gefa prestinum kraft til þess
að tala sannleikann, jafnvel
þótt hann geti orðið nokkuð
strembinn mannlegri eigingirni
og sjálfsdýrkun.
Við, sem göngum í kirkju,
vitum vel að það er ekki hin
fasistiski andi, sem prestar okk
ar leiðast af, hann er ekki ætt-
aður frá Berlín eins og k seg-
ir. Mjer finst líka að kommún-
istar ættu sem minst að tala
opinskátt um þann anda, það er
ekki svo langt á að minnast,
að þeir Jósep Stalin og Adolf
Hitler, bundu með sjer vináttu
samning.Það var meira að segja
eins og engum findist það mjög
skrítið, sem það og líka ekki
var. Ja, þetta vár nú, þégar allt
kom til alls, eiginlega sama
stefnan, því allir fingurnir urðu
jafnir þegar í lófann kom. —
Þetta voru einræðis- og guðs-
afneitunarstefnur, ekki hallað-
ist á með það. Báðir höfðu herr
arnir fangelsað presta, sem ekki
vildu beygja sig undir ríkis-
valdið og tala. það eitt, er
stjórnarvöldin töldu sjer holt,
án tillits til hinna guðlegu sann
inda. Það leit út fyrir að sag-
an ætlaði að endurtaka sig, þeg
ar Heródes og Pilatus urðu vin-
ir þann dag sem þeir hröktu
og smánuðu Krist.
En vinátta heimsins reyndist
löngum hvikul. Þessir stóru
menn voru alltof líkir til þess
að geta haldið vináttu. — Enda
hefir víst báðum verið það
sama innanbrjósts, ,,að mæla
fagurt en hyggja flátt”, þeir
höfðu báðir sömu fluguna í
höfðinu, — drauminn um al-
heimsyfirráð og óskorað vald
á þessari blessaðri sameignar-
kúlu okkar jarðarbúa, þeir
dæmdu hana of litla fyrir báða,
annar varð að láta í minni pok-
ann svo var alt í einu dulunni
svift frá, fjandinn laus, vinirn-
ir voru komnir í benjandi stríð.
Við sem erum ópólitísk og vit
um að okkar ríki er ekki allt
af þessum heimi, við brosum að
hinum háfleygu stórpólitísku
stefnum, sem eru svo æfðar í
starfi sjómannsins „að aka
seglum eftir vindi”. Það er al-
veg von að þessum margþættu,
gáfuðu mönnum finnist lítið til
um okkur einfeldningana, sem
eigum ekki nema eitt stefnu-
mið að keppa að, og það meira
að segja óraunverulegt í þeirra
augum.
★
En það er víst kominn tími
til að jeg, sem betur en vinyr
minn veit skil á anda prest-
anna, segi honum hvaðan sá
andi var, sem sveif yfir sjera
Jakob fyrra sunnudag. — Það
var andinn frá Worms. Þar
sem hann virðist alveg ókunn-
ugur innan vjebanda kirkjunn-
ar, ætla jeg að leyfa mjer að
knjesetja hann, hver sem hann
er og fræða hann um, að við
íslendingar erum svo hamingju
söm þjóð, þótt við sjeum allt
of fá sem kunnum að nota þá
bfe4sún,; að y'tir' þrtóiu'm okkár
svífur enn hinn sami andi sem
fylgdi Marteini Lúther til
Worms, þar sem hann stóð
frammi fyrir stórmennum þess
arar veraldar og hjelt óhikað
fram þeim sannindum sem guð
og samviska hans bljes honum
í brjóst. Hann hafði gengið í
skóla drottins síns og frelsara,
hann óskaði ekki eftir neinni
leiðsögn frá hinum máttugu
valdhöfum, hann vildi heldur
eiga að deyja sannleikanum, en
lifa lýginni, við andlega smán
og niðurlægingu. Veit hann
það ekki, að það var þessi sami
andi, sem vjek frá prestúm
þeim, sem nú sitja í fangabúð-
um fasistaveldisins?
Við, sem ekki erum of stolt
til þess að vita það, sem kirkj-
unnar málum kemur við, vitum
þessvegna ofur vel, að það er
ekki andi fasismans, sem svíf-
ur yfir klerkum okkar, þótt
þeir leyfi sjer að vara þjóð sina
við tálsnörum afvegaleiðenda
hvaða nafni sém þeir nefna sig.
Jeg fyrir mitt leyti er ekki
neitt hrædd um að kommún-
istar nái nokkurn tíma þeim
völdum hjer á okkar litla landi
að þeir múlbindi okkar opin-
skáu lútersku presta. Það er
líka sú mesta niðurlæging
hverrar þjóðar, að prestar henn
ar eða aðrir sálusorgarar sjeu
svo háðir Kinu veraldlega valdi
afj þeir mega ekki tala annað
en það eitt, sem hroka þess og
drottnunarfýsn geðjast að.
Jeg óttast miklu fremur þá,
sem vilja láta hafa sig fyrir
kristna menn, en lifa samt eins
og þeir vissu ekki neitt um
kenningu Krists og eru alger-
lega skeytingarlausir um mál-
efni hans og framgang guðs-
ríkis á jörðu hjer. Jeg fæ ekki
sjeð að við íslendingar höfum
efni á að fara neðar i andlégum
efnum.
Jeg held, að við þyrftum að
fara að orðum spámannsins
Jeremia: „Nema staðar við veg-
inn, litast um og spyrja um
gömlu göturnar, hver sje ham-
ingjuleiðin, og fara hana, svo
vjer finnum sálum vorum
hvíld”. Jeg skal ekki ráða nein
um til að fara til hinna mörgu
stjórnmálaflokka, að spyrja um
hamingjuleiðina, heldur til
hans, sem þekkir mannleg
hjörtu og veit betur en þeir
sjálfir hvers þeir þarfnast til
þess að verða sannarlega sælir.
Þessi blessuð þjóð, virðist
sem stendur vera á flótta frá
trú og sönnu siðgæði. Æskan
virðist fljótt gleyma skínarheiti
sínu. Það er eins og henni hafi
ekki verið vísað rjett til veg-
ar. Það eru heldur ekki allir
færir um að visa til vegar. —
Það vita þeir vel, sem ókunn-
ugir hafa þurft á leiðsögn að
halda, að það er ekki alveg
sama hver er spurður. Alveg
eins er í andlegum efnum. ■—
Það er oftar en skyldi talað
og ritað þannig, að það mætti
virðast vera ótal mai;gir vegir
og allir jafn góðir. En það er
aðeins einn, sem hefir getað
ságt' rrieð sahni: ,,Jeg' ér veg-
úHrin, sáriúleikúririh1 og j lífið,
, 11 i 11 I I I 14 I i t .
Hver sem trúir á mig mun lifa
þótt hann deyi”.
Það ér líka skýlaus' játning
allra þeirra, sem fundið hafa
þennan eina og sanna veg lífs-
ins, að hann sje sú eina leið.
sem leitt getur mannssálina t.il
sannrar farsældar. Það eru þeiv
menn, er mesta blessun hafa
veitt samferðamönnum smum
og stutt best að blómgvun þjóð
fjelaga -á öllum öldum.
Það er alveg í andstöðu við
lögmál lífsins, ef stjórnarklíka
sem úthýsir Kristi, gæti orðiö
til varanlegrar blessunar fyrir
þjóðir eða einstaklinga. •— Það
verður altaf ofvaxið mann-
skepnunni að stríða á móti vis-
dómsráðstöfun almáttugs guðs:
„Heimskan hjá guði er mönn-
um vitrari”, segir Páll postuli
og á hann þar við að lítið
gefnum manni á heimsins mæli
kvarða verði meira úr viti sínu
í verki með guði en vitringum
þessa heims, sem forsmá vegu
hans.
Guð gefi þessari þjóð storm-
viðri andans sem megni að
feykja burtu fisi ljettúðar og
andvaraleysis. Því jeg veit að
inst inni í hvers manns barmi
býr þessi knýjandi spurning, —
þrátt fyrir allan kulda og upp-
gerðarkæruleysi, — þessi alda
gamla spurning, sem að lik-
indum er jafn gömul hugsandi
mannverum: „Hvað á jeg að
gjöra til þess að eignast eilíft
líf“.
Guð gefi að hann sem er
rjetta svarið við þessari spurn-
ingu, megi snerta hjörtu.þjoð-
arinnar, hvaða stjórnmála-
stefnu sem hún aðhyllist!
Reykjavík, 10. okt. 1943.
Anna frá Molilnúpi.
Bætt aðstaða
við Sidor
Washington í gærkveldi.
BANDARÍKJAMENN, sem
gengu á land við Sidor á Nýju
Guineu, hafa bætt aðstöðu sína
þar að verulegu leyti, þrátt fyr
ir sna^>a mótspyrnu Japana.
Hafa þeir víkkað út forvígi sitt
og fengið liðsauka og sækja inn
i land þótt hægt gangi.
—Reuter.
Náttúrulækninga-
fjelagið
Framh. af bls. 2.
herberginu eru þrjár kerlaug-
ar, en í hvíldarherbergjunum
eru legubekkir fyrir sjúklinga
til að hvílast á að böðunum
loknum. Á einum þessara legu-
bekkja lá lítil stúlka. Hafði
hún fengið slæman húðsjúk-
dóm vegna sólbruna. „En hún
er nú á batavegi”, segir lækn-
irinn og klappar stúlkunni á
höfuðið.
Því næst er gengið upp á
efri hæðina. Það er íbúð lækn-
isins. Húsfreyjan býður kaffi
og kökur, sem allar eru bak-
aðar úr heilhveiti og rúgi og
bragðast prýðilega.
Stjórn Náttúrulækningafje-
lags íslands skipa: Jónas Krist
jánsson, læknir, formaður,
varaformaður Björn L. Jóns-
son og mcðstjórnendur frú
Rákel Þorvaldsson, Hjörtur
Hansson og Sigur.jón Pjeturs-
son.
v ■>i'Í i,)'
f U { I V,