Morgunblaðið - 19.03.1944, Blaðsíða 2

s
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 19. mars 1944..
Svíakonungur sendir
Finnum boðskap
Sænsk blöð kvíðin,
en þó ekki vonlaus
Frá sænska sendi-
ráðinu í Reykjavík.
Sænsku blöðin birta Reut-
erfregn þess efnis, að Gústaf
SvíakonungUr hafi látið skila
kveðju sinni til Mannerheim
marskálks. og skila til hans,
að hann sje órólegur og kvíð
inn vegna framtíðar Finn-
lands, og sje alveg á einu
máli og ríkisstjórnin sænska,
að Finnar hefðu átt að taka
skilmálum Rússa, er þeir
voru bunir að síaka á kröf-
uniim, að minstakosti sem
samningagrundvelii. Tidning
arnas Telegrambyraa hefír
spurst fyrir um sannleiks-
gildi fregnar þessarar hjá
utanríkisráðuneytinu sænska
og fengi það svar, áð þetta
sje að því leyti rjett, að skoð
anir sænsku ríkisstjórnarinn
ar á málum þessum, hafi ver
ið tilkyntar finsku ríkisstjórn
inni.
Vegna þessarar íhlutunar
konungs 'Svía, skrifar Svenska
Morgonbladet: að það sem gerst
hafi, sje aðeins það, að sænska
stjórnin hafi skýrt látið í ljósi
.skoðun sína á samningaaðstæð
um Finna, en hafi ekkí viljáð
Jeggja að þeim, heldur ekki gefa
ráð í málum sem sjeu svó mjög
einkamál Finna. En e£ Finnar
óskuðu að vita skoðanir Svía,
þá væri hægt að segja þær af-
dráttarlaust. Á þeirri skoðun,
að tækifærið komi ekki aftur,
hafi konungurinn og ríkisstjórn
in verið á einu máli, og jafn-
vel skoðun konungsins hafi
verið látin finsku yfirvöldunum
í tje, jafnvel Mannerheim per-
sónulega. Þetta hafi skeð fyrir
nokkru síðan og sje engin frjett.
Aðalinnihalds þessarar skoðun-
ar Svía er það, að Sviar telja
sig ekki meðábyrga í því á-
standi, sem skapast, ef Finnar
hafha kröfum Rússa með þeim
tilsiökunum, er fram hafa kom-
íð. Mögulegt er að Svíar hafi
að nokkru verið milligöngu-
menn um tilslakanirnar.
Svenska Dagbiadet undirskrik
ar að sænsku blöðin* hverjum
flokki sem þau fylgi, líti éins
á málið, og öll sjeu samþykk
þvi, sem sænska utanríkisráðu-
neytið hafi látið tiikynna Finn-
um. Finnland eigi ékki betri
nje einlægari vin en Svíþjóð.
Svenska Dagbladet gagnrýnir
enn einu sihni hina finsku rit-
skoðun og spyr, hvort finska
ríkisþingið hafi fengið fyllstu
vítneskju um ait. Blaðið kveður
það annað að efast um gildi til-
boða Rússa, en að halda þeim
leyndum fyrir fulltrúum þjóð-
arinnar. Loks lætur blaðið þá
skoðun í Ijósi, að ekki sje enn
að fullu rofið sambandið milli
Helsinki og Moskva.
Dagens Nyheter gerir að um-
/
ræðuefni ummæli finska blaðs-
ins Uosi Suomi um eininguna
á finska þinginu, og segir að
aðalvandamálið sje skoðana-
munur sá sem ríki innan finsku
þjóðarinnar. Segir blaðið að von
Fínna sje nú að enn sje ekki
orðið óf seint að semja, og 'seg-
ir að þetta sje jafnvel almenn
skoðun ínnan sænska þingsins.
en als ekki vúst, að óskir Rússa,
um samninga, sem eftir ÖIÍU að
dæma sjeu einlægar, í þá átt að
ná samningum, sem aðrar þjóð
ir geti virt, þoli hafnanir og
mótmæli, sem talist geti móðg-
andi.
Morgontidningen (áður Soc-
ialdemokraten) lætur í ljósi
mikla ánægju yfir því, að ríkis-
stjórn Svia hafi áhuga á því,
að friður kömist á milli Finna
og Rússa. Segir blaðið að óhætt
sje að segja að öll sænska þjóð-
in sje á sömu skoðun og kon-
ungur í ríkisstjórn um þessi
mál. Þá kveður blaðið mikla
svartsýni ríkjandi í Helsing-
fors, vegna þess að menn haldi
að skilmálunum verði algjör-
lega háfnað. Blaðið telur skelfi
leg örlög bíða Finna, ef samn-
ingar takist ekki, en lætur í
ljósi von um, að enn sje slíkt
ekki vonlaust.
Stockholmstidningen, (frjáls-
lynt blað) að varla sje hægt að
undirstrika á ákveðnari hátt, al
vöru þá, sem sænska ríkisstjórn
in litur á ástandið með, en með
því að skoðun konungs sje lát-
ið í Ijósi. Ronungur Svíþjóðár
kémur aldrei fram með persónu
lega skoðun sína, nema Í ýtr-
ustu nauðsyn. Konungurinn er
nú, sem áður, ímynd skoðana
allrar sænsku þjóðarinnar, og
það verða Finnat' að fá að vita
Sresk flugyjel fiyfur fárveika konu frá
Ausiurlandi lil Reykjavtkur
BRÉSKÁ FLUGLIÐIÐ hjér á landi hefir enn einu sinni sýnt
mikla hjálpsemi í garð íslendinga. Fyrir nokkru fór bresk flug-
vjel til Austurlands og sótti þangað fárveika konu, sem nauð-
synlega þurfti að komast í sjúkrahús hjer í Reykjavík. íslenska
flugvjelin, sem ætlaði að sækja konuna, hafði bilað lítillega, en
þó nóg til þess, að hún gat ekki flogið fyr en fengnir voru vara-
hlutir hjeðan.
Breska flugliðið flutti vara- J
hluti og vjelamann til islensku1 kosti hefði það getað dregist
flugvjelarinnar og flutti veiku lengi að varahlutirnir kæmust
konuna suður. Sýndu bresku 1 austur, eins og samgöngum er
flúgmennirnir fádæma dugnað nú háttað.
við sjúkraflutninginn. Þeir j Breskra flugliðið og fluglið
lögðu út í tvísýnt veður til þess bandamanna yfirleitt hefir oft
að koma veiku konunni til og mörgum sinnum sýnt mik-
hjálpar Og hepnaðist ferðin inn velvilja og skilning, þegar
ágætlega. j legið hefir á sjúkraflutningum,
Á leiðinni austur hreptu flug Mun ekki að jafnaði hafa verið
mennirnir slæmt véður, en það
varð þó enn vcrra á leiðinni til
Reykjavíkur. Flugu þeir fyrst
til Akureyrar og þaðan hingað
til bæjarins.
Það var og mikils virði fyrir
Flugfjelag íslands að fá flutta
varahluti í íslensku flugvjelina
flugleiðis austur, því að öðrum
skýrt frá því ópinberlegá, en
rjétt er að landsmenn fái að
vita þegar slík greiðasemi er
veitt og útlendingar leggja sig’
jjafnvel í hættu til að hjálpa
I sjúkum íslendingum.
FRÁ DÖNSKUM FLÓTTA-
MÖNNUM í SVÍÞJÓÐ
Blaðið „Frit Danmark“,
scm gefið er út áf DÖnuin
í London, séndi nýléga
blaðamanninn, Sten Gud-
me til Svíþjóöar, til þess
að kynna sjer ástand
danskra fióttamanna þar,
Fer brjef Gudme til „Frit
Danmark“ um þcssi efni
hjer á eftir:
„ÞAÐ VORU í ÁRSBYRJUN
1944 um 12.000 danskir flótta-
menn í Svíþjóð, — Það er svip-
aður fjöldi og íbúatala sæmi-
lega stórs, dansks bæjar. Og
yfirleitt bætast um 1000 flótta-
menn við á mánuði hverjum,
stundum fækkar þeim að vísu
nokkuð aftur, en yfirleitt held-
ur þó fjölgunin áfram. Það þarf
að útvega þessu fólki öllu dval-
arstað, — og flestu af því helst
vinnu. En Svíar, sem ekki vant
ar vinnuafl sjálfa, horfa með
þolinmæði á. Þeir krefjast ekki
Eftir Sten Gudme
Fyrstu fimm miljónunum mun listamenn, skáld -
bráðlega vera eytt. prestur.
Skipulagning öll er í hönd-
um Dana sjálfra Stjórnina hefir Atvinnumöguleikar.
og emn
sendiráðið undir forustu Kruse
kammerherra, og stofnsett hef-
ir verið við sendiráðið sjerstök
flóttamannaskrifstofa, er próf.
Stephan Hurwitz veitir for-
stöðu. Starfsmennirnír, sem
eru um 70, eru sumir fyrrver-
andi starfsmenn ráðuneytanna
í Kaupmannahöfn.
Flóttamennirnir.
Af hinum 12.000 flóttamönn-
um eru um 6000 danskir gyð-
ingar, 2.000 eru innflytjendur
af gyðingaættum, flestir þeirra
af því fólki, sem kallað er
„landlaust“, — hefir hvergi
bórgararjétt, —- og þáð, sem
einu sinni þess, að Danirnir hafi eftir er af flóttamönnunum, -
það vinnuleyfi, sem útlending
ar eiga annars að hafa, — nei,
Danirnir geta sjálfir reynt að
um 3—4.000, eru ekki gyðingar.
Sém stendur éru als engir
hreinræktaðir gýðingar í Dan-
sjá sjer tyrir atvinnu, sótt um mörku> ef þar kunna að vera
nokkrir, hafa þeir fyrir löngu
; þær stöður, sem lausar kunna
að vera. Móttökur Svía og öil
þeirra framkoma við hina
dönsku flóttamenn hafa verið
hjartanlegar og atórkostlega
rausnarlegar. „Það er okkar
kærkomin skylda, að hjálpa
bræðraþjóð okkar“, sagði sænsk
ur ráðherra við mig, þegar
hann fullvissaði mig um það, að
þéir, sem viljá leita sjer griða-
staðar í Sviþjóð, verða ekki
hindraðir í þv-í.
Mikíll tilkostnaður.
Fyrir utan það að veita skjól
og vinnumöguleika, og stofn-
setja móttökustöðvar, dvalar-
stöðvar og miklar skrit'stofur í
Stokkhólmi/ handa hinum
yfirgefíð heimili sín og lifa í
felum, og allir þeír, sem nú
koma tíl Svíþjóðar, eru ekki
gyðingar.
★
Meðal hinna 12.000 flótta-
manna er fólk af öllum stjett-
um. — Það er engin ástæða til
þess að nefna nöfn, margir
vilja láta eins lítið á sjer bera
óg mögulegt er. 12 kunnir
prófessorar hafa orðið að flýja
til Svíþjóðar, hjerumbil jafn-
margir háttsettir embættis-
menn, 4 hæstarjettarlögmenn
og margir aðrir lögfræðingar,
70 læknar, margir af mestu at-
vinnurekendum Danmerkur,
Það hefir tekist að útvega um
helming flóttamannanna vinnu,
— hinn helmingurinn á annað-
hvort atvinnu í vændum, eða
lifir af eignum sínum, eða hefst
við í sjerstökum bækistöðvum.
Einnig eru allmörg börn meðal
flóttafólksins.
Það hefir verið útveguð at-
vinna við skógarhögg handa
öllum sem það vildu, og eru
þar um 1000 menn. En það er
mjög hörð vinna fyrir menn,
sem ekki eru vanir að nota sög
nje öxi, og ekki þekkja hörku
hins sænska Vötrar. Margir
hafa fengið vinnu við handiðn-
greinir, í verksmiðjum, verslun
um o. s. frv. — I bækistöðvun-
um eru þeir, sem ekki eru al-
gjörlega vinnufærir, og er nú
verið að reyna að útvega þeim
ljetta vinnu, í samvinnu Við
Svía. Fyrir mentamennina hef-
ir verið komið á hinni svo-
7000 smál. fiskjar
komið í land í
Vesfmannaeyjum
ÞAÐ SEM af er þessari ver-
tíð, hefir afli verið mjög göð-
ur, jafnvel svo að óvenjulegt
má teljast. Fiskimagn það, sem
komið er á land núna, í miðjum
mars, var um 7000 smál., en á
sama tíma í fyrra rúmar 3000
smálestir.
Áflahæsti báturinn er með
375 tonn, miðað við slægðan
fisk. — Gæftir hafa yfirleitt
vérið héldur stirðar, þó góðir
kaflar hafi komið við og við.
Það, sem menn hafa nú einna
mestar áhyggjur af, í sambandi
við vertíðina, ef áframhaldandi
afli helst á línu, sem fult útlit
er fyrir eins og stendur, er hinn
mjög svo mikli veiðafæraskórt-
ur, og ef ekki úr rætist, er fult
útlit fyrir að bátar verði að
hætta veiðum. Veiðafæraskort-
ur þessi er til kominn til af því
að veiðafæratjón hefir verið
óvenju mikið, svo og það að
mjög lítil lína var fyrir.
— IRLAND.
Framh. af 1. síðu.
íra. Hann minti á ræðu sína
þenna dag fyrir tveim árum,
þegar hann var#ði þjóðina við
hættunum, og kvaðst engu
þurfa að bæta við þá aðvörun
nú. Hann sagði að orð sín þá
hefðu sannast, er fyrsta skoti
stríðsins hefði verið hleypt af.
og hættan myndi verða jafn-
nefndu „Skjalasafnsvinnu", það mikilj þar til bergmál síðasta
skotsins væri dáið út.
„Jeg held“, sagði De Valera
er að segja skrifstofuvinnu af
ýmsu tagi, eða þesskonar vís- j
indavinnu, sem þeir geta leyst
af höndum. Þannig hefir því
nær öllum læknum og lögfræð-
ingum verið sjeð fyrir vinnu.
og embættismenn geta fengið
stöður sem slíkir með hálfum
launum.
dönsku fióttemönnum, hafa allmargir liðsforingjar og ó-
Svíar einnig lagt fram hinar breyttir hermenn, 60 blaða-
Blaðið segir að það sje mögulegt nauðsynlegu miljónaf járhæðir. menn, margir lögreglumenn,
ennfremur, „að rjett sje að láta
í ljósi að öll þjóð vor hugsar
með hryg'gúm hjörtum til Páf-
ans, hins heilaga föður, sóm
Fáeinir vísindamenn, læknar þjáist af þeim miklum skelfing-
um, er nú ganga yfir heiminn,
og sem verður að horfa á dauða
■og eyðileggingu alt umhverfis
Danskt fólk, sem hefir haft sig, og getur ekkert að gert. í
peninga með sjer til Svíþjóðar, nafni þjóðar minnar sendi jeg
fær ekki að skipta nema vissri honum hlýjustu kveðjur á þess-
upphæð mánaðarlega í sainska um vandræðatímum, og biðjum
mynt. Einhlypingar fá þannig Guð að vernda hann og hina
að skipta 350 kr., en hjón 600 heilögu borg Róm frá yfirvöf-
kr. á mánuði. ’ táfidi hi’úni ’og eyðileggirigu“.
Framhald á bls. 12 : — Reuter.