Morgunblaðið - 27.07.1944, Blaðsíða 5

Fimtudagur 27. júlí 1944
MORGDNB(jABÍS
Bresku blöðin iuru viður-
kenningurorðum um Duni
„Hinn danski skerfur
er mikils metinn
HIN VAXANDI MOTSTAÐA
í Danmörku. sem leiddi að lok-
um af sjer allsherjarverkfallið
í Kaupmannahöfn varð til þess
að bresku blöðin fóru aftur að
birta frjettir frá Danmörku á
fremstu síðu. Viðburðirnir hafa
ennþá sannað það5 að Danmörk
gerist æ virkari þátttakandi í
baráttu hinna sameinuðu þjóða.
Þetta er viðurkent í fjölda
.skeyta og greina. sem birtast
í öllum blöðum; af hvaða sauða
húsi sem eru. Það sjest best á
því, hve þýðingarmikið það er(
sem gerist í Danmörku. hve
blöðin; sem annars eru yfirfull
af frjettum frá innrásarsvæðinu
í Frakklandi; sigrum Rússa og
svifsprengjum, gera mikið úr
dönsku frjettunum.
Það kemur fram í fjölda
blaðagreina, að hinn danski
skerfur sje mikils metinn og að
honum verði ekki gleymt. Sjer-
staklega á þetta við um dönsku
föðurlandsvinina, sem arfnað-
hvort hafa látið líf sitt eða á
annan hátt fórnað miklu í þágu
hins sameiginlega málsstaðar.
Verkfallið í Kaupmannahöfn og
öðrum bæjum hefir haft mjög
mikil áhrif. Kemur það best
fram í samtölum manna í milli
þessa dagana, þar sem ætíð er
farið miklum viðurkenningar-
orðum á hvaða hátt Danir hafi
lagt lið málstað bandamanna.
Það er eingöngu af miklum
áhuga; að svo mörg hinna stóru
blaða. án tillits til stjórnmála-
skoðana eða nokkurs annars,
hafa ritað leiðara um ástand
og horfur í Danmörku. vTimes“,
;iDaily Telegraph“; ;.Sunday
Express“ og „Evening Stand-
ard“ •— sjerstaklega eftirtekt-
arvert með hin tvö síðasttöldu;
því að þau eru eign Beaver-
brooks lávarðar — og að lokum
..Manchester Guardian“; rita
ritstjórnargreinar um málið.
;Times“ skrifar þannig 1.
júlí undir fyrirsögninni ..Defi-
ant Denmark“; að þróunin í
Danmörku sje aðeins afleiðing
af langri og hugdjarfri mót-
spyrnu. í ágúst í fyrra var svip
að óróatímabil í Danmörku og
neyddust þá Þjóðverjarnir til að
hafa eftirlit með hinu daglega
Tífi hinna óbreyttu borgara. þar
sem . Kristján konungur og.
stjórn hans neituou eindregið
að vinna nokkuð að því að mót-
þróinn yrði bældur niður. Þjóð
verjarnir notuðu þegar þessa
nýju aðstöðu til þess að ein-
angra Danmörku alveg frá um-
heiminum og að skipuleggja
árás gegn andslöðuhreyfing-
unni .... Þegar maður minn-
ist þess; að Hitler ætlaði að
gera Danmörku að ;|fyrirmynd-
ar verndarríki“, er hægt að í-
mynda., sjer það áfall; sem
danska andstöðuhreyfingin hef-
'ir verið honum. Danir hafa sýnt
það að.þeir vilja véra óháðir og
að ást þeirra á frelsinu er það
sterk; að ekki er mögulegt að
lama hana með valdi eða deyfa
hana með smjaðri og vinalát-
um.
;)Daily Telegraph“ ritar 3
3ÚJ,í} að Danirnir hafi reynt að
nota til hins ýtrasta ósigra Þjóð
verja í Italíu og á öðrum vig-
stöðvum með því að gera þá
allsherjarverkfall. vinna skemd
arverk. óhlýðnast kúgurunum
og fleiru. Alt þetta er til þess
að skapa öngþveiti( sem ber
með sjer þann eld. sem brenn-
ur í dönsku þjóðinni. Nasist-
arnir standa alt í kring völtum
fótum.
Manchester Guardián“ skrif
ar 3. júlí undir fyrirsögninni
..Heroic Denmark“. að það sem
gerist í Kaupmannahöfn sýni
vel, að Þjóðverjum hafi ekkert
orðið ágengt í tilraun sinni til
þess að blíðka Dani. Verkfall-
ið hefir komið við Þjóðverjana
og þar er nú það ástand, sem
gerir nauðsynlegt að binda
þýskan her í Danmörku, sem
afar erfitt er að missa frá öðr-
um stöðum.
,,Sunday Express“ skrifar 2.
júlí undir fyrirsögninni ;Free-
dom cannot be chained“. Þurf-
um við nokkra frekari sönnun
fyrir því að ómögulegt er að
gera þær þjóðir að þrælum,
sem vilja vera frjálsar? Sönn-
unina söfum við nú fyrir aug-
um okkar í Danmörku. Það er
uppreisn um alla Danmörku.
Hvorki Gestapo nje skyndidóm
ar hafa getað bælt niour upp-
reisn fólksins. í öðrum hertekn
um löndum ríkir hinn sami
andi, en Danmörk var þeirra
veikast. Svo höfnuðu Danir því
að vera notaðir sem dæmi upp
á þá blessun. sem því fylgdi að
vera undir þýskri vernd; í stað
inn eru þeir dæmi um þá, menn,
sem vilja vera frjálsir. Það er
eins og Steinbeck komst að
orði: ,,Það eru flugurnar, sem
ráða niðurlögum fluguveiðar-
ans“.
Loks er í kvöldblaðinu „Eve-
ning Standard“ 3. júlí ritstjórn-
argrein, sem nefnist „Denmark
in Revolt“, þar sem m. a. er
komist svo að orði að með þess
um síðustu atburðum hafi Dan-
ir sýnt mótþróa sinn, og að
þetta væri engan veginn í
fyrstá skifti sem sú andúð, er
ríkir í landinu, hafi komið
fram .... Eftir að Kaupmanna
höfn hafoi verið á ný lýst í hern
aðarástand gátu Danirnir ekki
lengur dregið sig til baka Alls-
herjarverkfall. sem náði til um
400 þús. manna, var íilkynt.
Það voru reist götuvígi. og svo
víðtæk var uppreisnin og tauga
æsing Þjóðverjanna mikil að
þeir afturkölluðu alt sem þeir
höfðu áður skipao. Nasistarnir
skutu á fólkið úr flugvjelum,
sem flugu lágt, en það fór ekki
dulið: að þeir óttuðust þjóðar-
uppreisn. Einmitt á þeim iíma,
þegar þeir áttu við svo mikla
erfiðleika að stríða annarsstað-
ar. kærðu þeir sig ekkert um
að þurfa að heyja baráltu í Dan
mörku. Hvort Danir hafa valið
rjetta augnablikið er ómögu-
legt að segja. Forystumenn
þeirra hafa ekki mikil not fyrir
góðar ráðleggingar annarsstað-
ar frá; en verða sjálfir að á-
kveða. hvernig hinum rjetta
U
þjóðaranda verði best haldið
við. En það. sem hefir gerst,
er, hvað sem öðru líður, sönnun
þess, að Danmörk hefir tekið
sjer stöðu með þeim þjóðum,
sem taka hættur mótþróans
fram yfir glötun uppgjafarinn-
ar.
Að lokum skal minst á, hvern
ig allar útvarpsstöðvar í Eng-
landi hafa skýrt frú atburðun-
um í Danmörku. Það er ekki
einungis sagt frá mótstöðunni í
Danmörku fyrir ,,Home Ser-
vice“ í Englandi, heldur og í
útsendingum til hersins og ann
ara landa og í útvarpi sjer-
staklega t'yrir börn, þann 3 þ.
m. var skýrt frá þeirri hættu,
sem dönsk börn ættu við að
búa og lokið með því að segja
að sá dagur væri ekki mjög
langt undan, að dönsk börn
gætu leikið sjer frjáls og verið
hamingjusöm heima hjá for-
eldrum sínum án ótta við óvini
í tandinu.
Þá hefir loks , Daily Tele-
graph“ 4. júlí ritað ritstjórn-
argrein um Danmörku, . sem
nefnist „Successful Revolt“.
Þar er sagt, að Kaupmanna-
hafnarbúar hafi eftir allsherj-
arverkfallio unnið sigur á her-
námsvöldunum og quislingun-
um, sem fylgja þeim. Betra
dæmi um sljóvgunina á hinu
þýska siðferðisþreki, en komið
hafi fram í Danmörku, geti
tæplega verið að ræða. — (Frá
danska blaðafulltrúanum).
Aagun jeg hvíli
tneð gleraugum
f r á
Sjötugur:
Árni Jónsson húsppasmilur
LAUGARDAGINN 21. júlí
kom jeg í hús Arna Jónssonar
húsgagnasmíðameistara og var
þar þá margt fólk samankomið.
Var jeg settur samstundis við
borð meðal gestanna og fjekk
að vita að börn og tengdabörn
hins vinsæla húsbónda voru
þar til þess að heiðra hann á
sjötugsafmælinu.
Arni er fæddur á Ulfsstaða-
hjáleigu í Austur-Landeyjum í
Rangárvallasýslu. Er honum óx
aldur vandist hann öllum venju
legum sveitastörfum. En brátt
hneigðist hugur hans að trje-
smíði og komst til Hjartar
bónda í Kirkjubæ á Rangárvöll
um, sem var á þeim tíma talinn
þjóðhagasmiður. Að afloknu
námi þar tók Árni sveinspróf
og fluttist til Reykjav. 1906.
Fjekk hann þegar atvinnu hjá
Eyvindi Árnasyni trjesmið,
þangað til 1918, að hann setti á
stofn eigin vinnustofu í húsinu
21 við Nýlendugötu. Þar hefir
Árni unnið sjer mikið álit roeð-
al allra, er honum hafa kynst.
Trúmenska og vandvirkni má
segja að sjeu einkunarorð hans,
enda á hann marga vini og vel-
unnara og viðskiftamenn. —
Hann er þjóðhagi á alt sem
hann leggur á gerva hönd, bæði
almenna trjesmíði og renni-
smiður er hann frábær að fáir
munu færari í þeirri iðn.
Árið 1903 giftist Árni Guð-
björgu Sigui'ðardóttur frá Litlu
Hildisey í Austur-Landeyjum í
Rangárvallasýslu og hafa þau
eignast 8 frábærlega myndar-
leg börn. Árni hefir unnið öll-
um stundum fyrir heimilinu en
Guðbjörg gætt bús og barna af
hinni mestu sæmd og prýði.
..Það er konunni að þakka“,
segir Árni ,.að börnin eru vel
upp alin“. Hafa þau kunnað að
meta kosti og uppeldisreglur
móðurinnar og valið sjer lífs-
förunauta er gera garðinn fræg
an.
Börn þeirra eru: Guðfinna,
gift Guðmundi Guðmundssyni
skipstjóra, Óskar, giftur Olgu
Johansen (Roif frá Reyðar-
firði). Sigursteinn giftur Sig-
ríði Ólafsdóttur frá Vestmanna
eyjum. Jóna gift Magnúsi Stef-
ánssyni heildsala, Lilja gift
Jóhannesi Björnssyni veggíoðr
ara, Árný gift Thor Cortes
préntara, Dagmar gift Helga
Jóhannessyni loftskeytamanni
og Áslaug gift Agnari Lúðvígs-
syni heildsala.
Mjer virðist eiga vel við að
setja hjér orð Jóns Thorodd-
sens:
Kom jeg þar sem víf og ver
eínasnauð át'Ju bú
ærið lágum í ranni!
Saman ánægð undu sjer
ötull halur og þiúflegur svanni
Henni bóndinn ástum ann,
biíðu með honum hún
hverja sorgar und g'ræddi
Glöð og iðin verk sitt vann
veginn örðuga stillingu þræddi.
Þegar hjón jeg þessi sá
það orð munni leið mjer frá:
ó, hve lífsins ok er ljett
inndælt gerir það hjónabands
stjett.
Vínur.
Fallhlífarhermenn í frönsku þorpi
Amerískir fallhlífarhermenn sækja fram í frönsku þorpi. Þeir láta trjástofna skýla sjer
og hafa byssurnar íilbúnar. _______