Morgunblaðið - 25.08.1944, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 25. ágúst 1944
■ Brjef:
Skólavö rðuholtinu
Ræðan á
Herra ritstjóri.
Mjer hnykti við, er jeg las
ræðu sr. Sigurbjarnar Einars-
sonar í Mbl. í gær. Jeg hefi haft
mikið álit á sr. Sigurbirni, talið
hann meðal bestu kennimanna
landsins og heyrt mjög vel af
honum látið. En mjer brá í
brún er jeg las þessa ræðu hans,
því að þar skýtur upp gömlum
kunningja, sem jeg hafði haldið
að prestar vorra tíma kærðu sig
yfirleitt ekki um að kynna fyr-
ir almenningi á ný. Jeg skal
ekki nefna hann á nafn. En
presturinn segir:
,,Jeg legg ekki alla and-
stöðumenn þessa máls að
líku. En þeir hafa beitt sjer
fyrir þeirri andstöðu á bak
við tjöldin og opinberlega af
metnaði einum, öfund og
hroka, eða blindum fjand-
skap við kirkju Krists, þeir
munu verða að svara fyrir
það á sínum tíma, að þeir
höfðu illt verk með höndum.
myrkraverk. Því heiti jeg
þeim í nafni Guðs“.
Jeg býst við að fleiri en mig
langi til að fá nánari skýringu
á þessum orðum prestsins. Á að
skilja þetta svo, að til standi að
kirkjan fari að taka að sjer
völdin hjer á landi og dæma
menn fyrir afbrot gegn Guði,
líkt og gert var fýrir fáeinum
öldum síðan? Halda prestarnir
enn að almáttugur Guð sje ekki
einfær um að dæma í sínum
málum? Eða er þetta bara lít-
ilsháttar bannfæring til að
hræða lítilsigldar sálir'frá allri
mótspyrnu móti því að byggja
fyrirhugaða Hallgrímskirkju?
Úr því að presturinn heitir
þessu í nafni Guðs, vill hann
þá ekki gera svo vel að leggja
embættisskilríki sín á borðið,
svo að mjer og öðrum, sem ekki
er kunnugt um að sr. Sigur-
björn sje neinn sjerstaklega út-
nefndur fulltrúi Guðs, þurfi
ekki að blandast hugur um að
hann hafi umboð til að tala eins
og hann gerir. Því að margir
hafa talað á líka leið áður um-
boðslaust.
Þessi tilfærðu orð prestsins
eru, þótt í smáum stíl sje, bann-
færing til handa öllum þeim
mönnum, sem eru á móti því að
Hallgrímskirkja sje reist fyrir
opinbert fje, eins og ráðgert
hefir verið, samkvæmt teikn-
ingu Guðjóns Samúelssonar. Og
við, sem hjeldum að við lifðum
í sjálfstæðu landi á frjálsum
tíma, þar sem mönnum væri
heimilt að hugsa og segja það
sem þeim sýndist um guði og
menn! Og svo kemur það upp
úr kafinu, að þeir sem hafa
beitt sjer gegn því að þessi
mikla kirkja verði reist, þeir
eiga að vera að drýgja illt verk,
myrkraverk, eftir því sem prest
urinn segir.
Ættum við ekki að reyna að
athuga málið ofstækislaust og
beita skynseminni eftir því sem
við getum, í stað þess að leggja
hana til hliðar og tala máli trú-
arofsans?
Árni Jónsson frá Múla sýndi
fram á það í ^Verði" fyrir
nokkrum árum, að fyrir það
fje, sem þyrfti til að koma upp
fyrirhugaðri Hallgrímskirkju
mætti koma upp íbúðum fyrir
jafnmargt fólk og gæti rúmast
í kirkjunni. Jeg býst við, að
margir, sem eru ekki prestar,
telji það ekki síður Guði þókn-
anlegt, að byggja yfir þá, sem
eiga ekki þak yfir höfuð sjer og
verða að hýrast í lítt eða óhæf-
um og óhollum íbúðum, sem
heilsu þeirra stafar hætta af,
(sbr. skýrslu byggingarfulltrú-
ans í Reykjavík), eins og að
byggja kirkju, sem er lokuð
milli messugerða. Jeg held jafn
vel, að presturinn geti lent í
vandræðum, ef hann ætlar að
fara að útskýra það fyrir sókn-
arbörnum sínum, að Guð meti
meira glæsilegt musteri sjálf-
um sjer til dýrðar, þar sem
menn geti tilbeðið hann, heldur
en heilsu sóknarbarna sinna.
Margir menn halda að Guð
sje ekki svo hjegómlegur. Og
að hann sje betri og rjeltlátari
en svo, að þeir menn, sem þann
ig hugsa eigi að dæmast eins
og glæpamenn fyrir myrkra-
verk.
Margir eru á móti því að Hall
grímskirkja verði reist eftir
teikningu Guðjóns Samúelsson-
ar. Þeim þykir sem sú kirkja
myndi ekki verða nógu stíl-
hrein og fögur, vilja reisa feg-
urra og veglegra musteri. Á að
refsa þessum mönnum fyrir
hroka, öfund og metnað fyrir
að vilja veg Guðs sem mestan?
Jeg skal játa það, að jeg er
meðal þeirra sem álíta að okk-
ar litla þjóð hafi meiri þörf
fyrir margt annað en stóra
kirkju, meðan þær kirkjur, sem
hjer eru, standa hálftómar. Jeg
held t. d. að meiri þörf væri
að reisa litlar kirkjur, sína í
hverjum kirkjugarði, svo að
jarðarfarir gætu farið fram það
an og bæjarbúar losnað við þá
ómenningu sem er að dagleg-
um, löngum jarðarfarargöngum
í gegn um höfuðborgina. Jeg
held að meiri þörf væri að reisa
vandað og vel útbúið dagheim-
ili fyrir börn, sem veitti börn-
unum gott uppeldi og mæðrun-
um frelsi til að stunda vinnu
sína. Og marga hluti gæti jeg
nefnt fleiri, sem jeg tel nauð-
‘synlegri, og líklegri til að koma
almenningi að gagni heldur en
stór kirkja.
Samkvæmt heimildum Nýja
Testamentisins prjedikaði Jesús
frá Nazaret úti á bersvæði, rjett
eins og sjera Sigurbjörn á
sunnudaginn var. Hans orð
höfðu sín áhrif, þótt þau væru
aldrei í kirkju töluð. Og mjer
er ekki kunnugt um að hann
hafi nokkurntíma minnst á að
það þyrfti að byggja kirkju.
Presturinn segir í sæðu sinni,
að ,,hvert verk, sem vjer menn-
irnir áformum og vinnum að,
er annaðhvort gott eða illt“. Jeg
hefi heyrt um langa trúarstælu
út af þessu atriði og sýnilegt er
að presturinn hefir hjer mark-
að stefnu sína. En má jeg
spyrja, gott eða illt fyrir hvern?
Því að í sjálfu sjer er ekkert
verk gott eða illt. Og ef sjera
Sigurbjörn heldur að það þurfi
endilega að vera gott verk, að
reisa stóra og glæsilega kirkju,
þá er það mikill misskitningur.
Úr þeim musterum hefir mönn
um stafað meira hætta en al-
menningi er ljóst, því ao heim-
urinn væri mun lengra á veg
kominn en hann er, ef kirkjan
hefði ekki staðið sem sífeldur
farartálmi fyrir hverjum þeim
manni, sem vildi færa heimin-
um aukna þekkingu og nýjan
sannleika- Og það var alt gert
í Guðs nafni, af mönnum, sem
töldu sig hafa ekki minna um-
boð frá Guði almáttugum en
sjera Sigurbjörn mun telja sig
hafa. Þau heilögu orð, sem hann
og aðrir prestar eru stöðugt að
Vitna í og einu sinni voru talinn
heilagur sannleikur, eru hvorki
heilagri nje sannari en það, að
þau eru aldagamlar hugmyndir
ófullkominna manna, sem höfðu
ófullkomnar hugmyndir um
himin og jörð, sem eðlilegt er
og var, en sem prestarnir hafa
öldum saman reynt að telja fá-
fróðum almenningi trú um að
væri sannleikur innblásinn af
heilögum anda. Sú saga er svo
ljót, að jeg býst ekki við að
kirkja vorra tíma vinni neitt
við að hún sje rifjuð upp.
Og hótanir sjera Sigurbjarn-
ar minna óþægilega mikið á að-
ferðir löngu liðinna starfs-
bræðra hans, sem hótuðu deyj-
andi mönnum öllum helvítis
pyndingum, uns þeir höfðu
gefið allar eigur sínar fyrir sálu
sinni. Oll sú hyldýpis-heimska,
grimmd og mannvonska, sem
kirkjan hefir gert sig ‘seka um
á liðnum öldum er ekkert ann-
að en hörmulegar afleiðingar
ofstækisfullrar, þröngsýnnar
trúar, sem fordæmir alt og alla.
sem játa ekki þá trú, sem á
hverjum tíma hefir verið við-
urkend af kirkjuvaldinu sem sú
eina sanna. Jeg er þess fullviss,
að sjera Sugurbjörn er jafn
andvígur því eins og jeg, að
slík afglöp endurtaki sig í nafni
Guðs. Og því bjóst jeg ekki við,
að hann sem góður prestur færi
að taka upp á slíkum heiting-
um.
Það var falleg hugmynd, að
tala úti á bersvæði, eins og
Jesús frá Nazaret. Jeg held að
sjera Sigurbjörn hafi, þar sem
hann stóð, með jörðina undir
fótum og himingeiminn alt í
kring um sig á fögrum sumar-
degi, staðið í veglegra musteri
heldur en jafnvel í stærstu og
fegurstu kirkju.
Og hver veit nema þröngsýn-
in ætti erfiðara uppdráttar í
slíku víðsýni, þótt hjer tækist
illa til í fyrsta skifti á Skóla-
vörðuholtinu?
Rvík 23. ágúst 1944.
Niels Dungal.
Happdrætti sænska
Rauða Krossins.
STOKKHÓLMUR: — Stjórn
sænska Rauða Krossins hefir
farið fram á það við ríkisstjórn
ina, að Rauða Krossinum verði
leyft að efna til happdrættis.
Vinningarnir verða 500.000 að
tölu, ca. 13 kr. hver. Ágóðinn,
sem yrði af happdrættinu,
verður notaður til þjóðlegra og
alþjóðlegra framkvæmda eftir
stríð.
85 ára:
Guðmundur Guð-
mundsson
t DAG er Guðmundur Guð-
mundsson trjesmiður, Bjarg-
arstíg 14, 85 ára.
Guðmundur fluttist til bæj-
arins norðan úr Húnavatns-
pýslu fyrir nær 60 árum og
nam trjesmíði og hefir starf-
oð við þá iðn samfleytt þar
til hann varð 75 ára, að hann
hætti vinnu vegna sjóndepru.
Guðmundur er tvígiftur og
citti 5 syni með fyrri konunni,
sem allir eru handverksmenn
hjer í bænum: Ragnar trje-
smiður, Sigurður dömuklæð-
pkeri, Magnús bakarameistari,
punnlaugur skósmiður og
{3öfus skósmiður. Með seinni
konunni á Guðmundur 5 börn
ó lífi, sem öll eru gift og bú-
sett hjer í bænum: Guðrún,
Þórður, Ingunn, Steindór og
Fríður.
. Guðmundur er ern og hress
pg fylgist vel með öllu sem
gerist í umheiminum, það eina,
eém háir honum er að hann.
getur nú ekki lengur lesið
vegna sjónleýsis.
Guðmundur hefir konnð
öllum sínum börnum upp með:
pínum sjerstaka dugnaði og
reglusemi, og frekar hefir
hann verið veitandi en þiggj-
andi.
Guðmundur e,r sjerstakt
prúðmenni, sem allsstaðar hef
ir unnið sjer traust og virð-
jngit hvar sem hann hefir ver-
ið.
Hinir mörgu vinir og kunn-
ingjar Guðmundar óska hon-
um til hamingju með daginn
og að þeir megi enn lengi
njóta vináttu hans. G.
Ný aðferð við mó-
vinnslu
STOKKHÓLMUR: — Sví-
inn Hjalmar Klint hefir fund-
ið nýja aðferð við móvinnslu,
sem geiár móinn að hentugra
og ódýrara eldsneyti.
Jarðfræðilegar rannsóknir
hafa leitt í ljós, að í Svíþjóð
er svo rnikið af mó í jörðu,
að hann ætti að geta fullnægt
kola- og olíuþörfum Svía í
næstu 1000 ár
Ef Loftur Retur bað ekki
— bá hver?
75 ára:
Sfefán Magnússon
frá Berunesi
75 ára er í dag Stefán Magn-
ússon frá Berunesi við Reyðar-
fjörð.
Stefán hefir átt heima síð-
astliðin 10 ár hjer í Reykjavík
og annast afgreiðslu í Sæbúð-
inni við höfnina og er mörgum
sjómönnum og verkamönnum
að góðu kunnur.
Fyrstu áratugi aldarinnar
bjó hann að Berunesi við Reyð
arfjörð og var ath^fnamikill
forgöngumaður í jarðabótum
og húsabyggingum. Tók jörðin
miklum stakkaskiptum á bú-
skaparárum hans og hefir síð-
an verið talin með bestu bú-
jörðum í Fáskrúðsfjarðarhreppi
enda hefir Stefán verið kendur
við Berunes æ síðan.
Fæddur er Stefán og uppal-
inn á Fljótsdalshjeraði. Föður
ættin er hin svonefnda Sand-
fellsætt, sem alkunn er eystra.
Börn Stefáns og Ásdísar
konu hans eru 5 á lífi, tvær dæt
ur og þrír synir. Eru þau öll
gift og eiga bræðurnir og önn-
ur systirin heima í Reykjavík,
en hm í Kaupmannahöfn.
Stefán hefir verið vinsæll
maður alla æfi og hefir heimili
þeirra hjóna verið orðlagt fyr-
ir rausn og myndarbrag.
Frá .þessu kennileiti lítur
Stefán um öxl, yfir mikið og
heilladrjúgt starf. Vinir hans
og góðkunningjar fjær og nær
samfagna honum og árna allra
heilla. Góðkunningi.
ALDREI
vond hægðalyf.
ALTAF
Þessa Ijúffengu,
náttúrlegu fæðu.
Hið hrökka ALL-BRAN
bætir meltinguna.
• Það er ekkert ráð við hægða
teppu að nota vond hægðalyf.
Þau knýja aðeins fram bylt-
ingu í meltingarfærunum.
Til þess að fá varanlegan
bata skuluð þjer borða Kell-
ogg’s All Bran reglulega. Þessi
I næringarmikla fæða breytir
meltingunni á eðlilegan hátt.
Með mjólk og sykri, eða á-
vöxtum er það svo hressandi
og ljúffengt, að yður mun
þykja það betra með hverjum
degi. Biðjið verslun yðar um
Kellogg’s All Bran í dag (3941)