Morgunblaðið - 25.08.1944, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 25. ágúst 1944
Útg.: H.f. Arvakur, ReykjavOc
Framkv.stj,: Sigfús Jónsson
Ritstjórar:
Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: Árni Óia
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriítargjald: kr. 7.00 á mánuði innanlanda,
kr. 10.00 utanlands
í lausasölu 40 aura eintakið, 50 aura með Lesbók.
Ameríkuför utanríkis-
málaráðherrans
MEÐAL ALMENNINGS hjer í Reykjavík hefir að und-
anförnu mikið verið rætt um seinustu Ameríkuförina. —
Ekki þó för forsetans, því enginn getur neitt haft við það
að athuga, að þjóðhöfðingi íslands taki á móti vinsam-
legu bpði forseta Bandaríkjanna um heimsókn. En það
sem vekur undrun manna og um leið áhyggjum er, að
þessi för verður ekki talin kurteisisheimsókn eingöngu,
heldur mun hún hafa á sjer pólitískan blæ. Er það vegna
þess, að utanríkismálaráðherra íslands, þótt óþingræðis-
legur sje, tekur þátt í förinni.
Vafalaust hefir það mjög aukið á umtal manna um
þessi efni, að rjett um sama mund og lagt var af stað
í förina, barst hingað sú fregn frá Ameríku, að T. Conn-
ally, formaður utanríkismálanefndar öldungadeildar
Bandaríkjaþings hafi látið svo um mælt, að það væri „lífs-
nauðsyn“ fyrir Bandaríkin „að hafa bækistöðvar á ís-
landi“ að stríðinu loknu.
'k
Utanríkismálaráðuneytið hjer fól sendiherra vorum í
Washington að rannsaka, hvort tjeð ummæli væru rjett
hermd. Er nú komið svar sendiherrans og segir þar, að
í stórblaðinu New York Times hafi 22. þessa -mánaðar
birst fregn frá frjettastofunni United Press, er var svip-
uð fregninni er hingað var símuð. Sendiherra vor gekk
hreint til verks og átti persónulega tal við herra Tom
Connally, sem þá fullyrti, að ummælin sem eftir honum
voru höfð varðandi ísland, væru röng.
Vjer íslendingar fögnum því, að fyrgreind ummæli hafa
verið borin til baka. — En við skulum samt ekki vera
þau börn að halda, að blaðamennirnir vestra hafi ekkert
við að styðjast, þegar þeir sí og æ eru að ympra á þessum
málum. Hitt dylst engum, að blaðamennirnir hafa sagt
annað og meira en þeir máttu.
Það er þess vegna allra hluta vegna hyggilegast, að vjer
íslendingar sjeum vel á verði og að vjer gætum þess í
hvívetna, að halda fast á rjetti vorum.
★
Enginn getur verið í vafa um, hver vilji íslensku þjóð-
arinnar er í þessum málum. Hann var markaður skýrt og
greinilega í herverndarsamningnum frá 1941. Að þessu
leyti ætti því ekki að stafa nein hætta af vesturför utan-
ríkismálaráðherra. Það á ekki að þurfa að gera ráð fyrir,
að honum komi til hugar að víkja frá þeirri stefnu, sem
Alþingi hefir markað skýrt og afdráttarlaust. Er óhugs-
andi að nokkur ráðherra leyfi sjer slíkt, jafnvel þótt
hann starfi ekki á ábyrgð þingsins,
En vegna þess að vesturför utanríkismálaráðherrans
hlýtur að hafa á sjer pólitískan blæ — og hún getur kom-
ið af stað leiðinlegum misskilningi — er nauðsynlegt að
það komi skýrt fram, að utanríkismálaráðherrann hefir
ekkert umboð frá Alþingi eða utanríkismálanefnd þings-
ins, til þess að hefja stjórnmálaviðræður við amerísk
stjórnarvöld. Þetta verður að taka skýrt fram, til þess að
fyrirbyggja allan misskilning.
★
En í sambandi við vesturför utanríkismálaráðherrans,
spyr almenningur hjer heima: Hver bauð utanríkismála-
ráðherranum í þessa vesturför?
Að sjálfsögðu verður að ganga út frá, að utanríkis-
málaráðherranum hafi verið boðið, því að öðrum kosti er
óhugsandi að ráðherrann hafi lagt upp í för þessa á þess-
um tímum. En það setur líka pólitískan blæ á förina og
gefur til kynna, að óskað sje eftir pólitískum viðræðum
við ráðherrann.
En þá spyr almenningur hjer: Hvaða pólitískar við-
ræður eru það, sem óskað er eftir að eiga við utanríkis-
rþðherra íslands vestur í Ameríku? Um hvaða mál á að
r,æða? Og samkvæmt hvaða umboði fer ráðherrann slíkra
erinda til Ameríku?
JJ£)anry££rlurfrjettir:
Þjoðverjar fyrir-
huga bíóðbað
20. ágúst.
FRELSISRÁÐ Danmerkur
hefir sent Dönum hvatningu
um að halda 29. ágúst hátíð-
legan til minningar um þá
Dani, sem fjellu í fyrra. Frels-
isráðið segir einnig, að liðna
árið hafi verið sigurár fyrir
dönsku þjóðina. Andstöðuhreyf
ingin hefir ákveðið, hvenær og
hvernig aðgerðunum gegn
Þjóðverjum skuli hagað.
Þjóðverjar hafa nú flutt lög-
reglulið og herlið til Danmerk-
ur til þess að nota daginn 29.
ágúst til blóðbaða. Frelsisráð-
ið brýnir fyrir öllum að aðhaf-
ast ekkert það, sem geti gefið
Þjóðverjum tilefni til að sker-
ast í leikinn. „Við munum sjálf
ir ákveða, hvenær við heyjum
úrslitabaráttuna fyrir frelsun
föðurlandsins“.
k
Á aðalfundi danskra lögreglu
þjóna í Næstved í sumar var
frá því skýrt, að 14 danskir
lögregluþjónar hefðu verið
drepnir árið 1943. Yfirmaður
dönsku lögreglunnar tók það
fram á fundinum, að lögreglan
vildi gera alt, sem hún gæti, til
að aðstoða dönsku þjóðina, og
þjóðin ætti að treysta lögregl-
unni.
'k
Danskir stúdentar hafe að-
stoðað við uppskeruvinnuna
gegn lágum launum, sem þeir
hirða þó ekki sjálfir, heldur
senda bágstöddum Norðmönn-
um.
★
Frá Kaupmannahöfn er til-
kynt, að 1158 danskir sjómenn
hafi látið lífið í stríðinu. Þar
við bætast 153 fiskimenn, og
af þeim hafa 46 látið lífið á
þessu ári.
★
★
Bæði danskir og norskir
flóttamenn hafa fengið bæki-
stöðvar í Svíþjóð, þar sem ung
um og vopnfærum mönnum er
kent til lögregluþjónsstarfa.
Það er ætlunin, að þessir lög-
regluþjónar starfi í Danmörku
eftir að hernámi Þjóðverja
lýkur.
★
Flóttamenn í Svíþjóð á full-
orðinsaldri eru nú 50.000, að
því er segir í opinberri tilkynn
ingu. Af þeim eru 14.500 Dan-
ir. Auk þess börn og ungmenni,
svo að í Svíþjóð munu nú vera
18—20 þús. danskir flóttamenn
Margir danskir flóttamenn
hafa gengið að eiga Svía, en
þó eru meiri brögð að gifting-
um Norðmanna og Svía.
(Samkv. danska út-
varpinu hjer.)
\Jilverji ólrifar:
i. A A A >. A i». A ■«. A
vvvww
%
%ír (laglefjci lífinu
Nýtt sænskt hæðar-
met í svifflugi.
- Stokkhólmur:
Wennerström löjtenant setti
nýtt hæðarmet í svifflugi um
daginn við Aalleberg. Komst
hann í 6,272 metra hæð.
Um símskeyti og
símasamtöl.
ÞAÐ ER ekki langt síðan, að
getið var um það í blöðum hve
miklir erfiðleikar eru á að ná
símasambandi hjeðan við helstu
símastöðvar úti á land. En ferða
menn, sem farið hafa um landið
í sumar hafa og komist að raun
um, að það gengur ilía að fá sam
band frá símstöðvum úti á landi
jafnvel þó beðið sje um hraðsam
töl. í júlímánuði s. 1. var Sigbjörn
Ármann kaupmaður á ferðalagi
um Norður og Austurland. Hann
er athugull maður, sem kunnugt
er og er heldur ekki myrkur í
máli, ef honum finnst eitthvað
fara aflögu, eða vera eins og það
á ekki að vera. Fyrir nokkrum
dögum fór Sigbjörn úr bænum,
en áður en hann fór rjetti hann
mjer brjef, sem hann hafði skrif-
að eftir þetta ferðalag sitt. Gætir
ýmsra grasa í brjefi Sigbjörns og
hefi jeg tekið úr því eftirfarandi
kafla:
Samtal við símamála-
stjóra.
Póst- og símamálastjóri átti er
indi við mig, og jeg við hann, við
erum gamal kunnugir. Jeg hafði
sgnt honum símleiðis kvörtun
um að 3ja flokks stöðin Varma-
hlíð í Skagafirði komst aldrei að
sunnudaginn 9. júlí á milli kl.
4 og 5 e. m. með hraðsamtal við
Akranes, þrátt fyrir að símstjór
inn í Varmahlíð reyndi alt til að
fá Borðeyri til að svara og kom
ast í samband.
Símamálastjóri vísaði mjer til
greinargerðar hans sem kom út
í einu dagblaðinu hjer í Reykja-
vík. Það skal þegar játað að síma
málastjóri á þakkir alþjóðar fyr-
ir baráttu sína fyrir þvf að auka
jarðsímalagningar, og ætti bæði
þing og stjórn að fylgja honum í
þeim málum.
•
Hvað segir í síma-
skránni.
EN GREINARGERÐ hans
hagar ekki því að í símaskrá,
sem gefin er út 1942—’43, er sagt
að 3ja flokksstöðvar.sjeu opnar
á mili kl. 16—18, og vitanlega
opnar til að taka á móti skeyt-
um og símtölum fyrir þá þegna
þjóðarinnar, sem á þessu menn-
ingar-tæki þurfa að halda, en
ekki til að fífla þá og gera þeim
illt í skapi, eða að taka á móti
skeytum gegn fullri greiðslu og
koma svo ekki skeytunum til
9 r
skila, eins og atti sjer stað 1
þessu ferðalagi okkar fjelaga.
Símamálastjóri virtist ekki
taka þetta eins alvarlega eins og
mjer fanst honum bera skylda
til, svo að jeg undirstrikaði það
með því að tjá honum að Sveini
bónda á Egilsstöðum hefði ekki
komið þetta á óvænt, hann kvað
það ekkert nýtt að skeyti til
hans komist ekki til skila, eða
þá að ferðafólk sem símaði á leið
inni frá Akureyri, væri komið
til hans alla leið áður en skeytið
kæmi fram.
e
Óþolandi.
SLÍKT ÁSTAND er óþolandi,
í ekbi vandasamari starfi. Sje
síminn ofhlaðinn er það auðvit-
að þeim, sem ábyrgð á stjórn
símamálanna bera, einum um að
kenna, en ekki því fólki sem þarf
að nota símann. Hvernig annars
mundi tónninn verða, ef hjer
væri um einkarekstur að ræða?
Ef jeg sendi skeyti og við því er
jtekið, á jeg heimtingu á áð
skeytið kömi til skila, sömuleiðis
ef jeg frímerki brjef og kaupi
á það ábyrgð ber póststjórninni
að koma því til skila.
Hliðin á þjóðvegun-
um.
ÞÁ KEM jeg að vegamálunum
og ómögulegt er að minnast á
j)au nema að kljást dálítið við
vegamálastjórann sjálfann. Jeg
veit að hann hefir fangið fullt.
En því örðugra er það fyrir hann
að komast út úr öllum þeim
vandamálum, þess fleiri hlið sem
eru lokuð honum.
Myndi vegamálastjórinn ekki
geta fallist á það með mjer, að
líklega hvar sem leitað væri með
logandi ljósi á öllum alþjóðaveg
um í veröldinni, væri land okk-
ar ísland með flest hlið sem girt
er fyrir þjóðbraut. Til dæmis
mætti nefna Jökuldalinn og Vell
ina og Fljótsdalshjerað, að jeg
nefni nú ekki ástandið á brúm
þeim sem liggja yfir gilin á Jök
uldalnum, þær eru búnar að
vera stórhættulegar tvö síðastlið
in sumur, og eiga sjálfsagt'eftir
að verða einhverjum að slysi, ef
ekki er aðgert. Maður freistast
nærri því til að ráðleggja vega-
málastjóra að fara að dæmi síma
málastjóra að leggja veginn neð
anjarðar, vegna brúnna og hlið
anna á Jökuldalnum. En slepp-
um öllu gamni.
Af öllu því fje sem varið er
til vegamála munaði það ekki
dropa í fulla vatnsfötu til að
girða meðfram þeim túnblettum
sem þjóðvegurinn liggur í gegn
um, til þess að ljetta undir með
þeim bændum sem þennan á-
troðning hafa. Hitt er óþolandi
að þjóðvegurinn sje afgirtur með
óteljandi hliðum, og á sjer
hvergi stað nema á Islandi.
Bílarnir, sem þeir
mættu.
Á ÞESSA LEIÐ fórust Sigbirni
orð í brjefinu og munu flestir
vera honum sammála í þeim efn
um, sem hann minnist á.
Síðar segir svo í brjefi Sig-
björns:
„Þegar maður ferðast um land
ið sitt mætir maður mörgu og
margt ber á góma. Morgunblað-
ið getur maður nú orðið fengið
samdægurs, eða einum eða tveim
dögum eftir útkomu þess alsstað
ar á helstu stöðum, sem maður
staðnæmist á.
Þá voru það bílgarmarnir sem
við mættum á leiðinni sem end-
urminningin kallar fram. Mikið
gátum við vorkent mörgum
þeirra sem vegna varastvkkja-
leysis og gúmmíleysis voru
strandaðir á leiðinni og þurftu
altaf að gera við farkostinn. —
Einum slíkum bíl mættum við
3 eða 4 sinnum, sem var altaf
lamaður, sitt í hverjum stað. —
Það seig brúnin á farþegum
þessa bíls þegar Hermann Jónas
son, lögfræðingur brunaði fram-
hjá þeim í hinum nýja bil Bún-
aðarbankans og þeir frjettu að
símamálastjóri hefði fengið einn
nýjan bíl fyrir Landssímann, eft
ir að hann hafði selt sinn eigin
einkabíl.
•
Kosningabensínið.
FRÁ atvinnumálaráðuneytinu
hefi jeg fengið þær upplýsingar,
,að kosningabensínskamturinn,
sem lofaður var þeim, er óku
I lýðveldiskosningunni, hafi ver-
ið afhentur landsnefnd lýðveld-
iskosninganna.