Morgunblaðið - 31.08.1944, Blaðsíða 7

Fimtudagur 31. ágúst 1944.
MORGUNBLAÐIÐ
Árásartæknin, sem beitt var gegn Pearl Harbor
ARÁS JAPANA á Pearl
Harbor var, eins og öllum
mun kunnugt, framkvæmd
eftir mjög kænlegri og vand
lega hugsaðri áætlun. En
það eru fáir utan flotastjórn
ar Bandaríkjanna, sem vita,
að áætlun þessi var ekki upp
hugsuð í Tokio. Hernaðar-
áætlun þessi varð upphaf-
lega til í höfuðborg Banda-
ríkjanna, Washington, hjá
yfirflotastjórn Bandaríkj-
anna.
Saga þessi hefst í rauninni
í janúarmánuði 1932, þegar
næstum 200 herskip úr flota
Bandaríkjanna — einhver
stærsti floti, sem þá hafði
nokkru sinni saman komið
á einum*Stað — var saman-
safnaður á hafinu út af
Kaliforníu í því skyni að
framkvæma flotaæfingar, er
ieiða áttu í ljós styrkleika
hervarnanna í Pearl Harbor.
Nokkur hluti flotans átti að
„gera árás“, en hinn hlutinn
átti ásamt setuliðinu að*
verja flotastöðina.
Árásarflotinn olli með á-
rásaraðferð sinni gerbvlt-
ingu í sjóhernaðartækninni,
því að hann skildi eftir öll
orustu- og béitiskip, og flot-
inn, sem lagði af stað yfir
austurhluta Kyrrahafsins
var aðeins tvö flugvjelamóð
urski, Saratoga og Lexing-
ton, og fjórir tundurspillar,
sem voru þeim til verndar.
H. E. Yamell, aðmíráll,
var sjálfur um borð í Sara-
toga (í stað þess að hafast
við á orustuskipi), og þaðan
stjórnaði hann þessum sjer-
stæða flota sínum. Aðmír-
állinn var sjer þess vel með-
vitandi um gildi flughersins,
og hann hafði farið margar
ferðir með flotaflugvjelum
sínum, en það var nýjung í
.flota Bandaríkjanna á þeim
tíma. Nú beið hans það hlut-
verk áð gera árásir með
hjálp hinnar nýju hertækni
á skotmark, sem hann áður
gjörþekti úr loftinu.
Varnir Pearl Harbor voru
fyrst og fremst miðaðar við
árásir á hafi. Kjarni varn-
anna var því floti, sem átti
að vernda hafið í kringum
eyjarnar, deild kafbáta, sem
lá á sjálfri höfninni, heilt
herfylki landhers og mikill
fjöldi strandvarnafall-
byssna, sem hægt var í
skyndi að flytja til og frá
eftir fjölþættu jámbrauta-
neti og vegum. Loftvarnirn-
ar höfðu heldur ekki verið
vanræktar. Voru þar marg-
ar loftvarnarstöðvar og eitt
hundrað orustu- og sprengju
flugvjelar.
I skjóli þoku og myrkurs.
ÞAÐ FÓR nákvæmlega
eins og Yarnell aðmíráll
hafði vonað. Þegar hann
átti eftir sólarhringsferð
með flota sinn til Oahu,
lenti hann í reknþykni, sem
gerði það lítt hugsanlegt að
Eftir Edwin Muller
Hin fyrirvaralausa árás Japana á flota-
höfnina Pearl Harbor, er kunn um heim allan.
Aftur á móti mun það ekki vera mönnum eins
Ijóst, að hertæknin, sem Japanar beittu í þess-
ari svívirðilegu árás sinni, var komin frá
Bandaríkjamönnum sjálfum. — Er nánar frá
þessu skýrt í eftirfarandi grein.
varnarflotinn kæmi auga á
skip hans. Tvö flugvjelaskip
og fjórir tundurspillar eru
sem dropi í ámu á hinu opna
hafi — ekki síst þegar verj-
endurnir búast við stórum
innrásarflota. Það var held-
ur ekki neinn, sem kom auga
á þá.
í rökkrinu laugardaginn
þann 6. febrúar var staða
skipanna þannig, að þau
myndu geta náð til Oahu í
dögun, ef hraðinn væri auk-
inn- til hins ítrasta. Aðmír-
álinn hugsaði einnig sem svo
að á sunnudagsmorgni ef til I
vill yrðu verjendurnir ekki
eins árvakrir og ella.
Myrkrið skall yfir, og
með hámarkshraðS brunuðu
skipin gegnum hitabeltis-
skýjaþykni og þjettan regn-
úða með öll ljós byrgð og
senditæki sín lokuð. Undir
morguninn versnaði veðrið.
Það var ekki hægt að kjósa
betra veður til þess að kom-
ast hjá því að verðá sjeður,
en myndi reynast kleift að
láta flugvjelarnar hefja sig
til flugs frá flugvjelaskip-
unumh þessu veðri? Öld-
urnar gengu yfir tundurspill
ana og jafnvel hin þungu
flugvjelaskip ultu til og frá
í öldurótinu.
Yarnell, aðmíráll, ljet flug
vjelarnar ekki leggja af stað
fyrr en tæplega hálfri
klukkustund fyrir sólarupp-
komu, og var þá floti hans
60 mílufjórðunga undan Oa-
hu. Það var ennþá niða-
myrkur. þegar flugvjelarn-
ar 152 hófu sig til flugs frá
flugvjelaskipunum, og enda
þótt veðrið væri slæmt, varð
þó ekkert slys, þegar flug-
vjelarnar hófu sig til flugs.
Fyrri árrásin á Peari
Harbor.
FYRSTA loftárásin á Pearl
Harbor var gerð frá norð-
austri, nákvæmrega eins og
hin síðari og banvæna árás
Japana níu árum seinna. —
Mestan hluta vetrar blæs
monsúnvindurinn frá norð-
austri inn að hinum 900 m
háa Koolau-fjallgarði, þar
sem rakinn í vindinum fell-
ur til jarðar sem regn. Þess-
ar aðstæður eru tilvaldar
fyrir loftárásir, því að flug-
vjelarnar geta nálgast evna
huldar skýjaþykni og síðan
alt í einu komið fram í dags
Jljósið beint yfir Pearl Har-
bor — áður en varnarflug-
vjelarnar geta hafið sig til
flugs og lagt til orustu við
árásarmennina. ,
Þannig fór það sunnudag-
inn þann 7. febrúar 1932, er
sprengjuflugvjelar, eltiflug-
vjelar, steypiflugvjelar og
torpedoflugvjelar frá Sara-
toga og Lexington komu
fyrirvaralaust út úr skýja-
þykninu og sáu stærstu
flotahöfn heimsins liggja
varnarlaausa fyrir neðan
sig. Sjerhverjum flugvjela-
flokki hafði verið fengið á-
kveðið hlutverk áður en lagt
var af stað. Árásarflugvjel-
arnar gerðu út af við flug-
vjelarnar á flugvellinum
með ímyndaðri vjelbyssu-
skothríð. Engin af varnar-
flugvjelunum komst á loft
meðan á árásinni stóð. Aðr-
ar flugvjelar vörpuðu á með
an gerfi-sprengjum sínum á
hernaðarstöðvar eða sökktu
gerfi-skipum á höfninni.
Árásarmennirnir höfðu
náð algerum yfirráðum í
lofti. Ef allur flotinn í Pearl
Harbor hefði legið í höfninni
og ef flugvjelar Yarnells
aðmíráls, hefðu notað raun-
verulegar sprengjur, hefðu
þær getað sökt eða laskað
hvert einasta skip í höfn-
inni.
Yfirherstjórnin kom sam-
an þegar eftir hina lamandi
árás til þess að ræða um
þessa nýju hertækni, og þess
um umræðum var síðan
haldið áfram meðal flota-
fræðinga margra landa. —
Mörgum varð það nú ljóst,
að hjer var á ferðinni ný
hernaðaraðferð, sem koll-
varpaði allri fyrri sjóhern-
aðartækpi.
En auðvitað voru aðrir,
sem reyndu að gera lítið úr
mikilvægi þéirrar árásar, er
þeir höfðu verið sjónarvott-
ar að. Þessir menn hjeldu
því fram, að það hefði að-
eins ráðið úrslitunum, hve
óvænt árásin kom. Það var
reyndar'rjett, að varnarlið-
ið hafði ekki verið eins vel
á -særði þenna. sunnudags-
morgun og venjulega — ná-
kvæmlega eins og Yarnell
aðmíráll hafði gert ráð fvr-
ir. En, enda þótt það hefði
verið á yarðbergi, eru litlar
; líkur til þess að það hefði
getað bægt árásinni frá eða
hrundið henni nema að litlu
leyti.
Nokkrir háttsettir flotafor
ingjar lögðu fram þá bylt-
ingarkendu hugmynd, að
flotann ætti ekki lengur að
skipuleggja utan um örustu
skip sem kjarna, er m. a.
hefði flugvjelar sjer til
verndar, heldur ættu flug-
vjelar að vera kjarni sjó-
hersins og orustuskip og önn
ur fljótandi farartæki ættu
að vera þeim til verndar. —
Því miður vann þessi hug-
mynd ekki nægilegt fylgi.
Eða rjettara sagt: Hún
vann ekki nægilegt fylgi í
Washington. En það var
ekki aðeins Pearl Harbor, er
ráðstefna var haldin til þess
að athuga árangur flotaæf-
ingarinnar. Nú er það vitað,
að síst ónákvæmari athugun
á árangri flotaæfingarinnar
fór fram í Tokio, skömmu
eftir að æfingin var haldin.
Njósnarar Japana voru
á hverju strái.
hagnýttu sjer þessa áætlun
þann 7. desember 1941.
Daginn eftir, þann 8. des-
ember, gátu foringjar þeir,
sem stjórnað höfðu flug-
vjelaárásunum frá Saratoga
og Lexington, lesið með
bitrum endurminningum ná
kvæmar frásagnir um árás-
araðferð Japana. Jú — ná-
kvæmlega þannig — og
þannig — og þannig —
höfðu þeió sjálfir hagað sjer
fyrir níu árum síðan.
Árangurinn reyndist sá
sami og í fyrri árásinni.
. . . nema hvað nú var al-
vara á ferðum. Aðstæðurn-
ar voru að ýmsu leyti vðrri
fyrir Japana 7. desember ’41
en þáer höfðu verið, þegar
æfingarárásin var gerð. —
Varnirnar voru meiri. Varn-
arliðið hafði nú miðunar-
tæki, sem gerði það kleift
að fylgjast með ferðum flug
vjela i mikilli fjarlægð. En
vegna skorts á árvekni, var
. „ _ , t, í»-i . , , . varnarliðið algerlega óvið-
ÞEGAR flugvielarnap fra , . .* , , ? .. .
.... , bmð, og komu þvi japonsku
flugvjelarnar því gersam-
lega á óvart, er þær allt í
flugvjelaskipunum gerðu
skyndiárásir sínar, hafði hin
árvakra japanska leyniþjón-
usta njósnara sína á gægj-
um víðsvegar um eyna. —
Höfðu þeir allir á reiðum
höndum gildar afsakanir fyr
ir veru sinni á þessum eða
hinum staðnum. Árvökur
augu gægðust út á milli
trjánna í þjettu skógarkjarr
inu, sem umlykur sjálfa
höfnina. ’Smábátar lágu und
an ströndinni og voru menn
þar að veiðum í fy],sta sak-
leysi. Og í öllum kaffihúsum
og veitingahúsum, þar sem
sjóliðarnir höfðust við, sátu
litlir gulir menn sljófir á
svip, en hlustuðu þó eftir
hverju orði, sem sagt var.
Allir þessir njósnarþræð-
ir runnu saman í eitt í To-
kio, og voru þar hafðar ýms-
ar leynilegar æfingar með
hliðsjón af upplýsingum
þeim, sem tekist hafði að
saína. Vjer vitum nú. að
hinir japönsku flotasjerfræð
ingar komust að sömu nið
einu komu fram úr skýja-
þvkninu yfir Koolau-fjall-
garðinum.
Að ýmsu öðru leyti var
aðstaðan auðveldari fvrir
%
Japana. Flugvjelar varnar-
liðsins stóðu í röðum á flug-
vellinum og voru því auð-
velt skotmark fyrir árásar-
flugvjelarnar. Og næstum
því hvert einasta orustuskip
Kyrrahaísflota Bandaríkj-
anna var um þessar mundir
í Pearl Harbor.
Japanar notuðu jafnmarg
ar flugvjelar og Yarnell að-
míráll hafði notað. — Tjón
þeirra var um það bil jafn-
mikið oð hið ímyndaða tjón
hans. Og árangurinn af árás
þeirra var um það bil hinn
sami.
Harmleikurinn í Pearl
Harbor varð til þess, að hin-
ar gömlu tillögur voru aft-
ur teknar á dagskrá. For-
lögin högðu því einnig svo.
urstöðu og ýmsir flotasjer- Ja<5 þótt næstum hvert ein-
fræðingar Bandaríkjanna að ,asta orustuskip Kyrrahafs-
yfirráðin í loftinu sjeu frum flotans lægi í Pearl Harbor,
skilyrði sigursins í nútíma- Þa var Þar okki nokkurt flug
sjóhernaði. Flugherinn verð vjelaskip, Það varð því ekki
ur því að vera kjarni flotans hjá því komist. að flugvjela-
en ekki hin stóru orustu- skipin yrðu kjarninn í Kyrra
skip. Japanar endurskipu- hafsflota Bandaríkjanna. —
lögðu nú gersamlega flota Flugvjelaskipin urðu þannig
sinn á grundvelli þeirrar ósjálfrátt mikilvægustu skip
reynslu, sem fengist hafði flotans. Og frá upph. beittu
af hinni athyglisverðu flota- Bandaríkjamenn þeim með
æfingu — reynslu. sem hina meiri leikni og meiri dirfsku
bandarisku orustuskipa-að- en Japanar — á Kóralhaf-
mírála bar því miður ekki inu> Midway, við Gua-
gæfu til að hagnýta sjer. jdalcanal, Raboul, Marshall-
Japanar gerðu sjer það eSÍar °g Truk.
ennfremur ljóst, að þeim | Eftir þeim upplýsingum
hafði blátt áfram verið feng- að dæma, s'em nú eru fyrir-
in hjer upp í hendurnar hag liggjandi, þá voru það fjög-
kvæm og auðveld áætlun ur sömu flugvjelaskipin, er
um þáð, hvernig hægt væri gerðu árásina á Pearl Har-
pð gera út af við mikinn 1 bor, er Bandaríkjamenn síð-
flota Bandaríkjanna.Og þeir mr söktu við Midway.