Morgunblaðið - 21.09.1944, Blaðsíða 5

Fimtudagur 21. sept. 1944
MORGUNBLAÐIÐ
Ný þingmál
HJER verður getið nokkurra
nýrra þingmála, sem fram eru
komin á Alþingi.
Launalög.
Þetta er mikill lagabálkur.
Frv. er samið af 7 manna
nefnd, sem skipuð var að til-
hlutan ríkisstjórnarinnar til að
úndirbúa og gera tillögur um
frv. til launalaga. Attu full-
trúar allra flokka sæti í nefnd-
inni og fulltrúar frá Banda-
lagi starfsmanna ríkis og bæja.
•— Frv. er flutt í Ed. og eru
flm. fjórir, einn frá hverjum
flokki. Þar sem hjer er um
stórmál að ræða, mun blaðið
skýra nánar frá því í sjerstök-
úm yfirlits-greinum.
Opinberir starfsmenn.
. Gunnar Thoroddsen og Sig-
urður Bjarnason flytja svo-
hljóðandi þingsályktunartil-
lögu í Sþ.:
„Alþingi ályktar að fela rík-
isstjórninni að láta undirbúa
löggjöf um opinbera starfs-
menn, rjettindi þeirra og skyld
ur, og leggja frv. um þetta efni
fyrir Alþingi, er það kemur
næst saman“.
I greinargerð segir m. a.:
íslensk löggjöf um opinbera
starfsmenn, rjettindi þeirra og
skyldur, er harla ófullkomin.
Akvæði vantar um það, hvort
og þá með hverjum hætti skuli
auglýsa opinberar stöður til
umsóknar, hvort kepnipróf
skuli í vissum tilfellum fara
fram milli umsækjenda; reglur
vantar, sem veitingarvaldið
ætti að hafa til hliðsjónar við
veitingu starfa; um mat á hæfi
leikum umsækjenda og þekk-
ingu, um starfsaldur, frammi-
stöðu í fyrri störfum o. fl. A-
kvæði vantar um eðli þess.
rjettarsambands, sem skapast
milli hins opinbera og starfs-
mannsins, um það, hvort ríkið
geti sagt upp starfsmanni, sem
hefir ekki brotið af sjeF, og á
hínn bóginn, hvort starfsmenn
geti sagt af sjer, og þá méð eða
án fyrirvara; um frávikning
frá störfum, hvort dómstólar
geti sett aftur inn í embætti
þann, sem vikið hefir verið frá
án saka, og hversu meta skuli
bætur fyrir órjettmæta frávikn
ingu. Ákvæði vantar um launa
rjett o. fl., ef starfsmaður er
sjúkur, um aðstöðu hans, ef
hann slasast við starf sitt. Fyr-
irmæli vantar um daglegan
starfstíma, um aukavinnu, um
heimild til að taka að sjer auka
störf. Svo mætti lengi telja. —
Ekki verður lengur unað yið
slíka óvissu og öryggisleysi um
rjettarstöðu opinberra starfs-
manna. Báðum aðilum, ríki og
starfsmönnum þess, er það full
nauðsyn, að sett verði löggjöf
um þessi efni. Fyrir þá sök er
þessi þáltill. fram borin.
Frv. til nýrra launalaga hef-
ir nú verið lagt fyrir hv. Ed.
Af ýmsum ástæðum er hent-
ugra að skilja þessi tvö mál að
heldur en steypa þeim í eitt
frv., eins og gert var 1935.
Sjálfsagt er, að við undirbún
ing þeirrar löggjafar, sem till.
þessi fjallar um, sje haft sam-
ráð við Bandalag starfsmanna
ríkis og bæja, svo að það geti
komið á framfæri óskum og
sjónarmiðum hinnar fjölmennu
stjettar opinberra starfsmanna.
Ólafsfjörður vill fá
kaupstaðarjettindi.
Bernh. Stefánsson flytur frv.
um bæjarstjórn Ólafsfjarðar.
Er frv. flutt samkv. áskorun
hreppsnefndar Ólafsfjarðar-
hrepps. Vill hreppsnefndin að
lögin komi til framkvæmda um
næstu áramót.
Aðalfundur Sam-
bands íslenskra raf-
veifna
AÐALFUNDUR Sambands
Islenskra Rafveitna var hald-
inn á Akureyri dagana 8. og 9.
september.
Á fundinum voru rædd ýms
mál, er varða rekstur raf-
veitna, svo sem:
Prófun gjaldmæla og stofn-
un sameiginlegrar mælapróf-
unarstöðvar fyrir raf\ígitur.
Um skýrslusöfnun.
Um samræmingu á gjald-
skrám af reglugerðum raf-
veitna.
Um myndun fjelagsskapar
rafveitna til sameiginlegra inn
kaupa á efni til viðhalds og
reksturs.
Ennfremur fluttu þessir
menn erindi og skýrslur:
Steingrímur Jónsson: Um
stækkanir á raforkuvirkjunum
fyrir orkuveitusvæði Reykja-
víkur.
Jakob Gíslason: Um rafveitu
rannsóknir. „
Knut Otterstedt: Um húshit-
un á Akureyri með raforku-
nolkun að nóttu til.
Nikulás Friðriksson: Um
skoðun á raflögnum, sem eru í
notkun.
Jakob Gíslason: Um raf-
fangaprófun.
Meðlimir sambandsins eru
nú 17 rafveitur til almennings-
þarfa, en auk þess 6 aukameð-
limir, rafmagnsverkfræðingar
og rafvirkjameistarar, er starfa
hjá opinberum stofnunum.
Síðari fundardaginn var far
ið í boði Rafveitu Akureyrar
austur að orkuveri við Laxá.
Rafveitustjóri Akureyrar á-
samt bæjarstjóra og rafveitu-
nefnd sýndu þar gestum hina
nýju vjelasamstæðu, sem tekin
verður í notkun innan skamms,
en við það mun virkjað afl fyr
ir Akureyrarbæ aukast frá
2400 hestöflum í 6400 hestöfl.
Stjórn sambandsins var öll
endurkosin og skipa hana:
Steingrímur Jónsson. form.,
Valgarð Thoroddsen, ritari,
Jakob Guðjohnsen, gjaldkeri,
Knut Otterstedt og
Karl Guðjónsson, með stjórn-
endur.
Páfi biður um aðstoð til
Varsjárbúa.
Róm í gærkveldi: Páfi hefir
opinberlega látið í ljós samúð
sína með Pólverjum þeim, sem
í Varsjá berjast og er talið að
hann muni reyna að hafa áhrif
til málamiðlunar milli þeirra
og Þjóðverja. — Reuter.
Þjófneðir oy
setuliðsviðskipti
dæmd
NÝLEGA hefir sakadómari
kveðið upp nokkra dóma.
Maður nokkur stal 500
krónum úr ólæstri dragkistu í
húsi einu, er hann kom í. Var
maður þessi dæmdur í 60 daga
fangelsi, skilorðsbundið, svift-
ur kosningarrjetti og kjörgengi
og loks var honum gert að
greiða 500 krónur til þess, er
hann stal frá.
Kveðinn hefir verið upp dóm
ur yfir manni, sem S.l. vetur
keypti byggingarefni fyrir um
7000 krónur af setuliðsmanni,
en setuliðsmaðurinn hafði tek-
ið þetta efni að ófrjálsu, og var
manninum kunnugt um það. —
Var maður þessi dæmdur í
þriggja mánaða fangelsi og
sviftur kosningarrjetti og kjör
gengi.
Þá hefir verið kveðinn upp
dómur yfir manni, sem stal
armbandsúri frá skipsfjelaga
sínum. Ennfremur tók hann
við 250 krónum af hermönn-
um. Sagðist hann ætla að kaupa
vín fyrir peningana, en notaði
þá í eigin þarfir. — Var maður
þessi dæmdur í 60 daga fang-
elsi og sviftur kosningarrjetti
og kjörgengi. en maður þessi
hefir áður verið dæmdur fyrir
þjófnað.
Yfir tveim mönnum. er stálu
hjólbarða á felgu af bifreið,
hefir einnig verið kveðinn upp
dómur. — Bifreið sú, er þeir
stálu hjólbarðanum af, stóð í
porti bak við Bifreiðastöðina
Bifrost. Var annar dæmdur i
45 daga fangelsi, en hinn í 30
daga, skilorðsbundið. — Báðir
voru þeir sviftir kosningar-
rjetti og kjörgengi. Sá er
þyngri refsingu fjekk, hefir áð
ur gerst sekur um þjófnað.
Þá hefir verið kveðinn upp
dómur yfir manni, er stakk upp
ferðakistu herbergisfjelaga
síns í gistihúsi hjer í bæ. Stal
hann úr kistunni 200 krónum,
er hann notaði í eigin þarfir.
— Var maður þessi dæmdur í
þriggja mánaða fangelsi og
sviftur kosningarrjetti og kjör
gengi.
Loks var honum gert að
greiða 200 krónur til þess, er
hann stal frá.
Þá hefir maður nokkur ver-
ið dæmdur fyrir að hafa tvis-
var sinnum tekið við pening-
um af hermönnum, samtals
300 lcrónum, undir því yfirskini
að hann ætlaði að kaupa áfengi
fyrir þá, en notaði þá sjálfur.
— Var hann dæmdur í þriggja
ipánaða fangelsi og sviftur
kosningaTrjetti og kjörgengi.
— Maður þessi hefir þrisvar
sinnum áður verið dæmdur fyr
ir þjófnað.
Snotur stúlka.
Kínverjar hörfa
úr Kweiiing
FREGNIR frá Chungking
herma, að verið sje að flytja
íbúana úr borginni Kweiling,
höfuðborg Kwangsifylkis í
Suður-Kína, vegna hraðrar
sókhar Japana að borginni. —
Reisa Kínverjar virki við borg
ina, en japanskar vjelbúnar
hersveitir sækja fram eftir
sljettum Kwangsifylkis með
mikium hraða. Hafa Kínverj-
ar allsterkar sveitir á þesstim
slóðum. en aðflutningaleiðir
Japana afar langar. — Reuter.
Báðir brutu hlutleysið.
Stokkhólmi: — Þýska stjórn
in hefir nú svarað mótmælum
Svía við því, að^þýsk orustu-
flugvjel elti ameriska sprengju
flugvjel ipn yfir sænskt land
og skaut á hana þar. Segja
Þjóðverjarnir, að hlutleysis-
brot sitt hafi verið bein afleið-
ing af hlutleysisbroti sprengju
flugvjelarinnar, sem reynt hafi
að forða sjer inn yfir hlutlaust
land. Biðja Þjóðverjar afsök-
unar á að þetta skyldi koma
fyrir.
Fiugvjelasjóður
Hugrún: Við sól-
s o G u R
HUGRÚN (Frú Filippia Krist-
jánsdóttir) hefir sent frá sjer
smásagnasafn, sem hún nefnir
„Við sólarupprás“. Hún hefir,
eins og kunnugt er, fengist
nokkuð við ljóðagerð og gefið
út tvö Ijóðakver. Hún hefir
ekki unnið til þess að vera tal-
in til stórskálda, en viðleitni
hennar er alls góðs makleg, og
lesendur mun hún eiga ekki
allfáa.
í þessari nýju bók Hugrúnar
eru níu smásöguc Hamingju-
leiðin, Dagný, í skóginum, Á
heilsuhælinu. Skúr og skin.
Hjá útgeíandanum. Tveir veg-
ir. Jólagjöfin hans Jóns gamla
og Jól í þakherberginu.
Þessar sögur eru allar með
svipuðum blæ og skrifaðar í
•sama anda. Engin þeirra er
stórfengleg, hvorki að efni nje
búningi. Höfundur kemst tæp-
lega inn í bókmentasöguna
þeirra vegna, enda ætlast hún
víst ekki til þess sjálf. Tilgang-
ur hennar er ekki að afla sjer
frægðar, heldur að veita holla
afþreytingu þeim, sem eiga
ekki greiðan gang um hin æðri
svið bókmentanna. Jeg hygg,
að hún nái þessum tilgangi. Og
engin óhollusta stafar af þess-
um sögum, hvorki ungum nje
gömlum. Þvert á móti mæltu
þar sumar verða til gagnlegrar
íhugunar, ekki síst ungum
mönnum. Höf. vill bera boðberi
giftusamlegrar lífsskoounar. —-
Sá tilgangu’r gerir ekki sögur
hennar að listaverkufn, en er
lofsverður eigi að síður.
Sigurbjörn Einarsson.
Korðmanna
Konur taka við rak-
arastörfum í Þýska-
landi.
ÞÝSKA frjettastofan skýrir
frá þvi, að: eftirleiðis muni kon
ur taka við störfum rakara og
hárskera í Þýskalandi. Svo að
segja allir rakarar hafa verið
sendir í herinn.
Frá norska blaða-
fulltrúanum.
FRÁ LONDON er símað, að
söfnunarsjóður norskra orustu
flugvjela hafi nú afhent
norska flughernum 12. orustu-
flugvjelina. Söfnun þessi hófst
haust'ið 1940, og hefir numið
samtals 120 þúsund sterlings-
pundum.
! Forstöðunefnd söfnunarinnar
segir i brjefi, sém hún hefir
sent flughernum í tilefni af
afhending 12. vjelarinnar. að
hinn góði árangur af fjársöfn-;
uninni stafi fyrst og fremst af
því, hve drengilega norskir sjó
menn hafi stutt hana. En fram-
lög hafa komið frá Norðmönn-
um, búsettum um allan heim,
jafnvel frá mönnum heima í
Noregi.
Hjer á landi hefir ..Nord-
mannslaget“ fjársöfnunina á
hendi, og hafa allmargír Norð-
menn ákveðið að leggja fram
í sjóðinn tiltekna upphæð á
mánuði hverjum.
Svifsprengjur falfa
enn
í NÓTT sem leið fjellu nokkr
ar svifsprengjur hjer á borg-
ina og aðrar komu niður í hjer
uðunum fyrir sunnan hana.
Varð af manntjón og eigna. —
I dag ljet einn af embættis-
mönnum Breta svo um mælt,
að hver svifsprengja laskaði að
meðaltali 400 hús í London eða
í hvaðá borg, sem sprengjur
þessar fjellu til jarðar.
— Reuter.
Indverskir
llúhamedsfnenn
sameinalir
London í gærkveldi.
JINNAH, forseti flokks Mú-
hameðstrúarmanna í Indlandi,
sagði á allsherjarmóti flokks-
ins í dag, að Indverjar stæðir
í dag sem ein þjóð. —
„Jeg gleðst yfir því að geta
sagt, að Múhameðsmenn í Ind-
landi standa nú eins og einn
maður“, sagði Jinnah ennfrem
ur. „Vjer erum reiðubúnir til
hvers sem vera skal“, sagði
Jinnah, ,,til þess að koma okk-
ar þjóðlega áhugamáli fram.
Vjer munum ekki spara' nein-
ar álögur, fórnir og þjáningar,
til þess að slíkt megi verða.
Reuter.