Morgunblaðið - 15.12.1944, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 15. des. 1944
FJÁRHAGSNEFND EFRI DEILDAR SKILAR
ÁLITI í LAUNAMÁLINU
FJÁRHAGSNEFND efri
deildar hefir nú skilað áliti
og tillögum í 'launamálinu.
Neindin er skipuð fimm'sje raunverulega ekki til þess
mönnum og'þeir eru: Magnl ætiast. Vildi nefndin koma í
ús Jónsson, Kristinn E. And jveg fyrir slíkt, bæði með sjer-
rjesson, Bernharð Stefáns- stöku ákvæði, sem sett er inn
son, Lárus Jóhannesson og í frv., og með breytingu á há-
Haraldur Guðmundsson. jmarki XIII. launaflokks, en til
Álit nefndarinnar er mjög hans teljdst nærri eingöngu rit
ítarlegt og breytingartillögur j arar jjj fiokks og flestalt kon-
fjölda margar. Einn nefndar- ur< ejns Gg starfsskipun er nú.
munna (Bernh. Stef.) skrifar 'pii leiðrjettingar á launum
ui í:.- með fyrirvara og flytur ^.g^na gerði nefndin einnig
sjerstakar breytingartillögur, þær þreytingar við nokkrar
er miða að lækkun á launastig- stofnanir' þar sem eru samkv.
aiium. | frv. aðeins III. flokks ritarar.
í ne.ndarálitinu er gerð grehvag ætia þeim stofnunum jafn-
framt ritara II. eða I. flokks,
Margar breytingartillögur
svo að færa mætti konur, sem
ranglega er skipað í XIII. launa
flokk, ofar i launastiganum.
Kennarar.
EFTIR frv. er til þess ætlast,
að öll laun skólastjóra og kenn
ara við barnaskóla sjeu greidd
fyrír afgreiðslu málsins og
þykir því rjett að birta aðal-
efni þess.
(Fyrirsagnir eju frá blað-
inu):
6:;kir og kröfur.
ÞAÐ VAR hugsun nefndar-
innar, áður en hún tók að vinna
að frumvarpinu, að gera á því j beint úr ríkissjóði, en niður
soui minstar breytingar. Hún falli framlag bæjar- og sveit-
bjóst við að geta afgreitt það arsjóða. í samráði við fræðslu-
aii mesti* ieyfi óbreytt og hafði Jmálastjóra leggur nefndin til,
allaii tímann sterka tilhneig- að sá háttur, sem verið hefir,
ingu til að raska frv. sem allra ^haldist enn um sinn og bæjar-
minat. I rauninni er líka svo, að
altur grundvöllur frumvarps-
ins er óhreyfður og launastig-
anum sjálfum mjög lítið breytt.
Engu að síður hafa brtt. nefnd-
arinnar orðið allmargar talsins,
en meginið af þessum breyting
um varðar laun einstakra
starfsmanna, er færa mátti
og sveitarsjóðir greiði ákveð-
inn hluta af grunnlaunum þess
ara starfsmanna. Nefndinni er
Ijóst, að hjer er í rauninni að-
eins um að ræða tilfærslu á
greiðslum, en ekki þjóðhags-
legan sparnað. Eftir launa-
skýrslum, sem fylgja fjárlögum
fyrir árið 1943. nam fjárfram-
söruiur á, að lækkuðu óeðlilega jlag sveitar- og bæjarsjóða til
eftir frv. eða ætluð voru laun ,kenslustarfa rúml. 640 þús. kr.,
en auk þessa eru hlunnindi þau,
í ósamræmi við aðra starfs-
merm í hliðstæðum störfum.
Þessar breytingar, þó að marg-
ar .Jeu og flestallar til hækk-
unar, fela ekki í sjer stóra fjár-
hæð samanlagt. Með stærstu
breytingartillögunum, þar sem
sem þeir leggja til kennurum
og skólastjórum, metin á kr.
225 þús. Hjer er því alls um að
ræða fjárhæð, sem nemur
nærri 900 þús. kr. Eftir tillögu
nefndarinnar, að bæjarsjóður
nokkrir starfshópar, svo sem greiði Vz og sveitarsjóðir Va
póstafgreiðslumenn, talsímakon 'af laununum, verður framlag
ur, tollverðir og ríkislögreglu- iþessara aðila eftir hinum nýju
þjónar, eru færðir í hærri launalögum um 620 þús. kr.,
launaflokk, er gengið til móts
við öskir frá stjórn BSRB eða
-— nánar tilgreint — þær óskir
bandalagsstjórnarinnar, sem
hún fylgdi fastast eftir. Enn
og lækkar þá framlag ríkissjóðs
sem þessari upphæð nemur frá
því, sem áætlað er í frv.
Eftir ábendingu fræðslumála
stjóra leggur nefndin til, að
fremur varð nefndin að taka jgerður sje munur á launum far
til greina rökstuddar tillögur, jkennara, sem hafa kennararjett
sem bárust frá starfsmannafje ^indi, og hinna. sem fræðslu-
lögum eða stofnunum, svo sem málastjórnin hefir orðið að
tiliogur Póstmannafjelags ís- taka til bráðabirgða vegna erf-
lands um hækkun á launum iðleika á því að fá sjermentaða
brjefbera og póstaðstoðar- kennara. Eins og nú er, hefir
rrianna. Kvenrjettindafjelag ís rúmur helmingur farkennara,
lands taldí, að hlutur kvenna eða nærri 70 af 126 alls, ekki
væri mjög' fyrir borð borinn, kennararjettindi. Fræðslumála
og gerði þær kröfur til nefnd- stjóri lagði til, að laun þessara
arinnar, að þrír launaflokkar farkennara yrðu ákveðin sk af
frumvarpsins (XI., XII. og launum annara barnakennara,
Xm.) yrðu feldir niður, þar og ber nefndin fram sömu til-
sem við athugun hefði komið í lögu,
ljós, að þeir, sem undir þessa
flókka falla, væru næstum und K*kisstofnanir.
antekningarlaust konur og i NOKKRAR ríkisstofnanir og
þeim ætluð lægstu launin. sum starfsmannafjelög þeirra
Nefndin taldi sjer ekki fært að hafa óskað þess að vera utan
gera neina slíka röskun á frv., við launalögin. Er nefndinni
en hlaut þó að viðurkenna, að höfðu borist þessar óskir, á-
laurt kvenna virðast í ýmsum kvað hún að gera skriflega fyr
Stofnunum í ósamræmi við laun irspurn til stofnana þeirra.sem
karía og að launastiginn, eins taldar eru í 30.—36. gr. frum-
og liann er í frv., gæti gefið varpsins, á þá leið, hvort þær
stofnunum tilefni til að við- væru samþykkar því eða ekki,
halda misjöfnum launakjörum að laun til starfsmanna þeirra
kvenná og karla, þó að með frv. væru ákveðin í launalögum.
Þessar stofnanir eru Lands-
banki íslands, Búnaðarbank-
inn. Tryggingastofnun ríkisins,
Brunabótafjelag íslands, Sam-
jábyrgð íslands, Fiskifjelag ís-
lands og Búnaðarfjelag Is-
jlands. Það stendur að því leyti
sjerstaklega á um þessar stofn-
Anir, að þær hafa allar sjerstak
'an fjárhag og hvorki reikning-
ar þeirra nje reikningsleg nið-
jurstaða kemur inn í ríkisreikn
inginn. Við fyrirspurn nefnd-
arinnar gaf Brunabótafjelagið
eitt jákvætt svar. Trygginga-
'Stofnunin var að vísu einnig
meðmælt því að heyra undir
lögin, ef aðrar stofnanir i 30.—
36. gr. gerðu það. Landsbank-
inn, Búnaðarbankinn, Sam-
ábyrgðin og Fiskifjelagið mæltu
móti því, að lögin næðu til
þeirra, en Búnaðarfjelagið gaf
ekki neitt svar. Auk þessa ósk-
uðu starfsmannafjelög beggja
bankanna eftir því, að laun
þeirra yrðu ekki ákveðin 1 lög-
unum. Varð sú skoðun síðan of
an á í nefndinni, að fella skyldi
burtu 30.—36. gr. frumvarpsins.
Nefndin lítur svo á, að með
hagkvæmara fyrirkomulagi á
rekstri ríkisstofnana og breytt-
um vinnuaðferðum mætti
spara ríkissjóði talsverð út-
gjöld í launagreiðslum. Telur
nefndin æskilegt, að athugun
verði látin fara fram á því,
hvernig rekstri ríkisstofnana
verði haganlegast fyrir komið
og frestað verði að gefa starfs-
mönnum þeirra ráðningarbrjef,
þar til sú athugun hafi verið
framkvæmd. Þykir nefndinni
einnig hlýða, að áður en ráðn-
ingarbrjef eru gefin, hafi end-
urskoðun farið fram á hinum
almenna kafla launalaganna
um rjettindi og skyldur opin-
berra starfsmanna. Leggur
nefndin því til, að 45. gr. frum
varpsins verði fjeld niður, en í
staðinn komi bráðabirgða-
ákvæði.
Vinnutínii.
NOKKRAR aðrar greinar
frumvarpsins eru þess efnis, að
þær ættu frekar heima í hinum
j almenna kafla launalaganna.
En þar sem endurskoðun á
j þeim kafla var frestað,
hefir milliþinganefndin er frv-
samdi, ekki sjeð sjer fært að
láta bíða að setja í frv. ákvæði
um nokkur atriði, sem eru í
nánustu lengslum við sjálf
launaákvæðin, svo sem ákvörð
un um vikulegan vinnutíma.
Meiri hluli nefndarinnar var
því mótfallinn, að vinnuvikan
væri ákveðin í lögum á þennan
hátt og þótti vikulegur starfs-
tími of stuttur hjá sumum þeim
starfsmannahópum, sem taldir
eru í greininni, sjerstaklega
skrifstofufólki. Samþykti nefnd
in, að í stað þessarar greinar
kæmi bráðabirgðaákvæði, þar
sem ríkisstjórninni er falið, að
setja reglugerð um starfstíma
í samræmi við reglur þær, sem
nú gilda, þar til gengið hefir
verið frá lögum um rjettindi
og skyldur embættismanna og
starfsmanna.
Læknar og sýslumenn.
NEFNDIN hefir enn til at-
hugunar launakjör lækna og
sýslumanna, einkum í sam-
bandi við ákvæði 46. gr. um
aukatekjur þessara embættis-
manna, og mun leggja fram til-
lögur sínar fyrir 3. umræðu.
Eftir ósk utanrikisráðherra
leggur nefndin til, að breyling-
ar verði gerðar á launagreiðsl-
um við sendiráðin erlendis og
einnig á launagreiðslum til
nokkurra starfsmanna í utan-
ríkisráðunevti, en annars hefir
nefndin hliðrað sjer hjá að taka
nýja starfsmenn inn í frum-
varpið.
Útgjökiin.
NEFNDIN óskaði eftir því
við fjármálaráðuneytið, að það
ljeti gera nýja útreikninga á
launagreiðslum ríkissjóðs sam-
kvæmt frumvarpinu og þeim
hækkunum á útgjöldum, sem
samþykt þess hefir í för með
sjer. Hefir enn sem komið er
aðeins unnisl tími lil að gera
samanburð á launagreiðslum
til kennara, eins og þær eru nú
og mundu vcrða skv. frumvarp
inu. Nemur hækkun á grunn-
launum kr. 655952.96. Hins-
vegar kemur í hlul ríkissjóðs
samkv. frv. að greiða meira en
áður af þeirri upphæð, sem bæj
ar- og sveilarsjóðir lögðu
fram í staðaruppbólum og
hlurmindum. Enn fremur kem-
ur samkv. frv. full verðlags-
uppbót á öll grunnlaun, þar á
meðal sjerstöku uppbótina, sem
, »
nu er ínmfalm í grunnlaunum,
Því verða útgjöld ríkissjóðs
miklu meiri en nemur sjálfri
launahækkuninni til kennara.
Ef samþyktar verða þær brtt.
nefndarinnar, að bæjarsjóðir
greiði Vz og sveitasjóðir % af
grunnlaununum og fai’kennar-
ar, sem ekki hafa kennararjett-
indi, fái % hluta af launum ann
ara barnakennara, nemur út-
gjaldaaukning ríkissjóðs á
grunnlaunum kr. 893641.90, en
heildarhækkun með verðlags-
uppbót 171% kr. 3320893.09,
þareð ríkissjóður greiðir einn-
ig verðlagsuppbót á framlag
bæjar- og sveitarsjóða.
Hækkun á launagreiðslum
eftír tillögum nefndarinnar, frá
því sem er í frv., nemur að frá-
dregnum lækkunum, ef miðað
er við lágmark hvers launa-
flokks, nálægt 90 þús. kr., en
um 180 þús. kr. ef miðað er við
hámark. Eru tillögur utanrík-
isráðherra þá ekki með taldar.
Hækkun á launum í sendiráð-
um og hjá ræðismönnum, er
erfitt að áætla, því að hún fer
j eftir því, hve margar þær slöð-
ur eru á hverjum tíma.
Útreikningi á heildarhækk-
un samkvæmt frumvarpinu og
breytingartillögum nefndarinn-
1 ar er ekki lokið, en nefndin von
J ast til að geta lagt slíkan út-
reikning fram fyrir 3. umræðu.
Laugarnssskcii
eignast strætis-
vagn
LAUGARNESSKÓLINN hef-
ir eignast stóra farþegabifreið,
á stærð við strætisvagn, er skól
inn mun nota við flutniftg skóla
barna til og frá skólanum.
Er þetta Chevroletbifreið, er
tekur 24 fullorðna, eða 36 börn
í sæti. Bifreiðin er keypt not-
i
uð frá Bandaríkjunun
j Fyrst um sinn mun það fje,
er inn kemur, fara óskift til
I
^viðhalds bifreiðinni, en verði
einhver afgangur, mun honum
varið til menningarmála skól-
ans og þá fyrst og fremst varið
I
til byggingar skólasels.
Þörfin fyrir slíka bifreið er
mjög brýn. Þar sem skólahverfi
Laugarnesskóla nær nú alt frá
(Gufunesi í Mosfellssveit, Foss-
(vog, Sogamýri, Kleppsholt og
hjer í bænum sjálfum. Er bif-
reið sú, er annast flutning barn
anna, í stöðugum flutningi frá
'kl. 7 f. h. til kl. 5 e. h.
j Bifreiðin er búin ýmsum
þægindum, t. d. geta börnin
geymt töskur sínar í þar til
gerðu hólfi, sem er uppi undir
þaki bifreiðarinnar. Þá er bif-
^reiðin hituð upp með tveim. ofn
um, afturí og framí bifreiðinni,
og loks er svo strengur, er ligg
Jur eftir bílnum, og þurfa börn-
^in ekki annað en að kippa í
þennan streng til þess að segja
til um, hvar þau vilji stíga úr
'bifreiðinni,
Flugferð yfir
Atlanfshaf fyrir
FLUGFJELÖG. í Bandaríkj-
unum eru farin að fá mikinri
áhuga fyrir Atlantshafsflugferð
jum, þó enn hafi engu flugfje-
jlagi verið veitt leyfi til að
fljúga með farþega. Keppast
flugfjelögin um að tilkynna
Tivað það muni kosta. Americ-
j an Airlines tilkynti fyrir
skömmu, að hægt myndi að
flytja farþega frá Bandaríkjun
um til London fyrir $235 (1530
krónur). T. W. A.-fjelagið lækk
aði þá sitt framtíðarfargjald úr
$263,80 (1600 krónum) £
$193,50. Pcnsylvania-Central
bauð þá $176 (1140 kr.). En þá
kom Pan American-fjelagið
og lækkaði sitt framtíðarfar-
'gjald yfir Atlantshaf niður í
$148 (880 kr.), og er það lægsta
boð, sem enn stendur. Pan
American tekur nú $525
(3300 kr.) fyrir fargjald frá
Ameríku til Foynes í írlandi,
en fyrir stríð var fargjaldið
$375 (2400 kr.).
Mikil eftirspurn er eftir leyf
um fyrir flugfjelög til að fá að
fljúga með farþega yfir Norður
Atlantshaf.
Ameríska hagfræðirannsókn-
arstofan fræga, The Brookings
Institution, spáir því, að 10 ár-
um eftir stríð verði flugfar-
gjöld komin niður í 3 cent á
mílu.