Morgunblaðið - 09.06.1945, Síða 6

6

MORGUNBLAÐTfi
Laugardag-ur 9. júní 1945.
DlmititiHiiktk
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
p.t. Jens Benediktsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands.
f lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Hjáróma rödd
EKKI GAT ritstjóri Tímans nú. frmur en endranær,
setið á strák sínum gagnvart Eimskipafjelagi íslands.
Endilega þurfti að senda fjelaginu „tóninn“, eftir síðasta
aðalfund. Og enn er það gróði fjelagsins, sem er þyrnir
í augum ritstj. Tímans, en hann nam, sem kunnugt er,
um 6.7 milj. króna. Um þenna gróða farast ritstj. Tím-
ans orð á þessa leið: „Hefir farmgjaldalækkunin, sem
verðlagsráð fyrirskipaði í fyrra, því reynst síst of mikil,
eins og þó var haldið fram af stuðningsmönnum fjelags-
ins á sínum tíma”.
Bersýnilegt er, að ritstj. Tímans hefir kynt sjer reikn-
inga fjelagsins og skýrslu fjelagsstjórnar, áður en hann
birti framangreind ummæli, því að hann getur þess rjetti-
lega, að allur gróðinn stafi frá leiguskipunum. Hins-
vegar Irafi orðið stórfelt tap (á 3. milj. kr.) á eigin skip-
um fjelagsins. En ritstj. Tímans minnist ekki á það, sem
þó er aðalatriðið í sambandi við farmgjaldalækkunina,
sem fyrirskipuð var 9. maí í fyrra, að tap varð á rekstri
skipanna í heild eftir lækkun farmgjaldanna. Frá þessu
er skýrt í skýrslu fjelagsstjórnarinnar. Hagnaðurinn er
nál. allur fenginn á fyrstu 4 mánuðum ársins, þ. e. áður
en farmgjaldalækkunin kom. Þetta sýnir og sannar, að
ef farmgjaldalækkunin hefði komið til framkvæmda
strax frá áramótum, þá hefði orðið tap á rekstri fjelags-
ins á árinu. Og þá væri nýbyggingarsjóður Eimskips nú
3.5 milj. kr. fátækari. Það er þetta, sem ritstj. Tímans
harmar, að ekki varð.
★
Enn er ritstj. Tímans að stagast á þessum gamla, marg-
endurtekna þvættingi, að Eimskipafjelag íslands sje eign
„fámennrar klíku í Reykjavík”. Hygst hann að þessu
sinni styðja mál sitt á því, að flestir þeir sem sóttu aðal-
fundinn. hafi verið úr Reykjavík. En þetta er ekki nýtt
fyrirbrigði. Þannig hefir þetta verið frá því að Eimskip
var stofnað. Hluthafar úti um land hafa aldrei fjölment
á aðalfundina; þeir hafa falið mönnum hjer að fara með
atkvæði sín á fundum fjelagsins.
Annars hefði ritstj. Tímans vel getað beðið með að
ræða þetta atriði, því að á þessu ári verður birt hlut-
hafaskrá Eimskips. Fæst þá úr því skorið, hvort það er
„fámenn klíka í Reykjavík”, sem á hlutabrjefin í Eim-
skip.
★
Sem betur fer mun almenningur í landinu hafa megn-
asta viðbjóð á rógskrifum Tímans um Eimskipafjelagið.
Og það er alveg víst, að ísl. þjóðin í heild tekur undir
það, sem stjórn Eimskips segir í niðurlagi skýrslu sinnar.
En þar segir svo:
„Þá sjóði, sem safnast hafa undanfarin styrjaldarár,
vill fjelagsstjórnin fyrst og fremst nota til þess að auka
skipakost fjelagsins, og bæta samgöngurnar á hvern
þann hátt, sem hún telur samrýmast starfsemi fjelags-
ins. Það er því mjög mikilsvert að hagur fjelagsins skuli
nú vera þannig, að væntanlega verður haégt að endur-
nýja skipastólinn, án þess að stofna til stórfeldra skulda,
og er vonandi að þær raddir sjeu nú alveg þagnaðar, sem
töldu það hina mestu goðgá, að Eimskipafjelagið safnaði
nokkrum sjóðum til endurnýjunar flotans.
Fjelagsstjórnin telur enn sem fyrr, að það eigi að vera
höfuðmarkmið fjelagsins, að geta sjeð fyrir sem mestum
hluta af samgönguþörfum landsmanna á sjó, og á þann
hátt stuðlað að því að hið nýfengna sjálfstæði landsins
verði meira en nafnið eitt. Og um þetta atriði treystir
fjelagsstjórnin þjóðinni til þess að standa sameinuð í
bráð og lengd”.
Þetta voru niðurlagsorðin í skýrslu stjórnar Eimskipa-
fjelagsins til síðasta aðalfundar. Hver er sá sannur ís-
lendingur, sem ekki getur af heilum hug tekið undir þetta?
Áreiðanlega enginn. Rödd ritstjóra Tímans í gagnstæða
átt fær hvergi áheyrn. Hún er hjáróma rödd á eyði-
mörku eymdar og vesalmensku.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Njálumyndir.
„GUNNAR LAMBASON skrif-
ar: — „Það er alt af við og við
verið að ræða um myndir þær,
sem eiga að skreyta hina nýju
útgáfu á Njálu, sem kalla á
Brennu-Njálssögu. Það er ákaf-
lega gaman að| þessum umræð-
um, menn fara þar kringum efn-
ið eins og kettir kringum heitan
graut, — allir nema einn, sem
jeg hefi sjeð rita um þetta mál,
tæpa á því, að þeim líki ekki sem
best við listaverkin, eru alveg
grallaraiausir yfir því, að Skarp-
hjeðinn og Högni skuli hengslast
áfram hoknir í hnjánum, tungl-
ið vera eins og egg í laginu og
hrafninn stjellaus. Ráðningin á
þessarri gátu er ekki vandasöm:
Hrafninn verpti tunglinu og þess
vegna varð það eins og egg í
laginu, en »við áreynsluna datt
auðvitað stjelið af hrafngreyinu.
Og hefnendunum varð svo mik-
ið um atburðinn, að þeir eru að
niðurfalli komnir, óvíst, hvort
tveir legátar eins og sjást á mynd
inni geta einu sinni varið sig
fyrir þeim, sem þeir ætla að
drepa, hvað þá heldur gengið af
þeim dauðum. — Mjög er það vel
gert af listamönnunum að hafa
þau þó bæði jafnljót, Hallgerði
og Gunnar, annars yrði þetta
helstil ótrúlegt. Hallgerður minn
ir mann mest á Magnínu heima-
sætu í Ljósi heimsins, þessa, sem
hundurinn hnerraði af að þefa
af. Gunnar, ja, hann er ekki ó-
svipaður Hreiðari heimska á ís-
lensku spilunum. Kannske sje
ekki hægt að lýsa drenglyndi
hans og sorglegu örlögum, nema
að hafa hann svona digran og
ólögulegan í vexti. Kannske, en
það eru þá lögmál, sem mjer eru
hulin, sem ráða öðru eins og því“.
•
Hvar lenda týndir
munir?
S. SKRIFAR: — „Oft er aug-
lýst í blöðum eftir týndum mun-
um, sumum all verðmætum.
Venjulega ber þetta góðan árang
ur, þó að út af geti brugðið. Finn
andi skilar hlutnum þangað, sem
auglýsingin segir til. Sumir finn-
endur auglýsa líka fundna hluti,
ef þeir vita ekki, hverjir eigend-
ur þeirra eru. Þannig kemst oft-
ast nær týndur hlutur á rjettan
stað. En þó er til fólk, sem ekki
skeytir um að koma hlut, sem það
finnur, til skila.
Fyrir nokkrum vikum síðan
týndi kona hjer í bæ upphluts-
beiti. Eftir því var auglýst í
Morgunblaðinu og Vísi. En það
bar engan árangur. Vissulega hef
ir þó einhver hlotið að finna
þenna hlut, en ekki hefir hann
samt komist til skila.
Ætíð mun eitthvað vera til af
óskilamunum í vörslum lögregl-
unnar. En hverjir þeir eru, vita
fáir, því að þeir munu sjaldan
auglýstir. Vel mætti þó vjelrita
lista yfir óskilamunina og hafa
hann almenningi til sýnis, ann-
aðhvort í fordyri lögreglustöðv-
arinnar, eða öðrum hentugum
Stað í bænum, t. d. pósthúsinu".
•
Meira um vatnið.
S. M. Ó. SKRIFAR: — „Mig
langar til, útaf því, er sagt var
hjer í blaðinu í gær undir fyrir-
sögnirmi „Óhófleg vatnseyðsla",
að leggja þar nokkur orð í belg,
því ekki finst mjer eins og skyldi
í þessu sambandi vera bent á
það, sem þó miklu mun ráða um
vatnsskortinn í ýmsum hlutum
bæjarins, og á jeg þar við hina
mörgu vinnustaði og byggingar-
vinnu, er taka ákaflega mikið
kait vatn til sín, því þar mun
ekki sú gætni eða sparsemi við-
höfð, hvað vatnið snertir, sem þó
full þörf er fyrir, því eitthvað er
það, að vatnið þrýtur aldrei hjá
okkur, er við vatnsskort búum,
á sunnudögum, helgi- eða frídög-
um, þegar sú vinna er lögð nið-
ur út um bæinn, er hefir mikil
vatnsnot. Jeg held því, að þarna
ætti að hafa meiri gætur á, að
vatnið renni ekki til spillis, og
hvort ekki væri ráðlegt að safna
vatni í ílát (tanka) til þeirra
hluta, þegar nóg er fyrir hendi
handa öllum“.
Mikið bygt.
„VIÐ VITUM það, að aldrei
hefir verið bygt eins mikið og
síðari árin og er síst slakað þar
til núna, einnig er fólksíjölgunin
hjer mikil, en hvorutveggja þýð-
ir fleiri heimili, meira vatn. Að
vísu er fiskþvottur hjer mikið til
úr sögunni, en ýms önnur vinna
og mannvirki nú til dags eru
þarna miklu frekari eða svo seg-
ir reynslan. Heita vatnið sparar
mjög kalda vatnið hvað upp-
þvott, gólf- og tauþvott snertir
og kemur sjer stórkostlega vel
fyrir heimilin, en það bætir þó
ekki úr þeim vatnsskortinum,
sem bagalegastur er, eða þeim,
er veit að salernunum, því úr
honum er ekki hægt að bæta
nema að láta vatnið renna stöð-
ugt og einnig notuð mest á dag-
inn, og verður því allra hvim-
leiðast að þau sjeu ekki í lagi.
Hitt tel jeg hægara, síðan heita
vatnið kom, að hafa kalt vatn í
ílátum og hafa við hendina fyrir
okkur húsmæður, en jeg hefi nú
líka lifað þá tímana, er spara
varð hvern vatnsdropa, en þá
voru vatnssalernin ekki komin til
sögunnar, til hrellingar í þess-
um efnum. Fyrirhugað er að
stækka vatnsveituna, en það tek-
ur þó sinn tíma að koma því i
kring, og þangað til verður að
gera alt sem hægt er til að fara
hóflega með kalda vatnið og
deila því, sem jafnast niður, enda
mælir öll sanngirni með því og
rjettlætiskend“.
A INNLENDUM VETTVANGI

m
í Morgunblaðinu fyrir 25 árum
ÞAÐ ER ekki úr vegi að birta
hjer lýsingu á knattspyrnuleik,
sem háður var fyrir 25 árum á
íþróttavellinum á Melunum. —
Leíkurinn var milli Víkings og
KR. í Mbl. 11. júní segir m ,a.:
„Veðrið var því miður ekki
sem hagstæðast, sterkur austan-
stormur, en þrátt fyrir það voru
ca. 1500 manns áhorfendur að
leiknum, og gengu undir „Gígju“
slætti suður á íþróttavöll til þess
að sjá hverjir mættu láni fagna
að leikslokum. Voru flestir á það
sáttir, að Víkingur mundi vinna
og það gerði hann líka á eftir-
minnilegan hátt. KR vann við
hlutkestið og kaus að leika und
an vindi. Viðureignin byrjaði
fjörlega, Víkingur hafði miklu
betri samleik en þegar hann átti
við Fram, og gerði margar góð-
ar árásir, þó við vindinn væri að
etja. Vildi það óhapp í einni sókn
inni, að Haraldur Ásgéirsson
(KR) vazt um hnjeð og varð ó-
vígur. í síðari hálfleik kom vara
maour í staðinn, en Harald vant
áði tilfinnanlega, hann sparkar
vel.
KR, sem hafði vindinn 'með
sjer, settist um tíma um mark
Víkiftgs, en gekk illa að komast
í gegn og fjekk aðeins eitt mark.
Apnað mark fengu þeir með
hjá’p Páls A. (Vík.) inni á vítis-
svæðinu. Víkingur vann af kappi
og Ijek ágætlega, en gat þó ekki
goldið mörkin. Hálfleikurinn end
aði með tveimur mörkum hjá KR.
í öðrum hálfleik fengu Víking
ar uppreisn og KR líktist mjög
Fram III. á drengjamótinu. Það
var sorglegt að sjá þessa 11 menn
•KR standa rjett fyrir framan
markið til að verja, en engan úti
á vellinum til þess að sækja á.
Vindurinn hjálpaði Víkingum dá
lítið í árásunum í seinni hálf-
leik. . . Má heita ógerlegt að leika
með knetti í miklum vindi; knött
urinn skrúfast svo hátt upp og
kemur niður þar sem síst er von
á honum, má því ekki spyrna
nema lágt í samleik í slíku veðri
og best væri að leika als ekki.
Iiálfleikurinn endaði með fjór-
um mörkum hjá Víkingum móti
engu“.
★
UM EINSTAKA menn í liðun-
um segir m. a.:
„Markmaður Víkings var betri
en seinast, bakverðirnir báðir
góðir og skiluðu knettinum vel;
reyndar „kinksuðu“ þeir báðir í
einu í fyrri hálfleik, og hefði það
getað orðið hættulegt ef Frið-
þjófur hefði verið viðstaddur, en
væntanlega kemur þetta ekki fyr
ir , aftur. Óskar Norðmann var
góður eins og hann er vanur. —
Ágúst var eins og nýr maður. Páll
Helgi og Halldór voru sömuleið-
is góðir, en skutu of sjaldan á
mark. Markmaður KR Ben. G.
Waage, var óvenjulega góður og
náði mörgum knetti. Jón Þor-
steinsson var góður og stritaði ó-
sleitilega fyrir samsherjanna. —
Gunnar Schram var æfingarlaus
og óþekkjanlegur frá í fyrra.
Friedrich F. var bestur fram-
herjanna, hann veit hvernig á að
fara með knöttinn, en vár of
seinn í hreyfingum. Björn var
ekki eins og hann á að sjer. —
Vinstri innri vængur er efnileg-
ir
GREININ endar svo á þesari
„filósofíu“ um Knattspyrnu:
„Yfirleitt verða knattspyrnu-
menn að nota heilann og augun
og hafa markmið með öllu, sém
þeir gera, ef árangur á að vera
af leik þeirra. Útframherjar eiga
aðallega að etja fram knettin-
um, nota hlaupfrækni sína til að
koma honum fram og miðja
hann, og innframherjar að vera
þeim til aðstoðar, ef torvelt er öð
komast áfram. Eiga menn altaf
að tala sig niður á því fyrirfrám
hvernig samleik þeirra skuli hátt
-að í aðalatriðum".
Hjónaefni: Nýlega hafa opin-
berað trúlofun sína unfrú Sig-
þóra Jónsdóttir og Elías Magnús
son, Háteigsveg 23.